Transcript Interpretacja wyników równowagi kwasowo

Interpretacja wyników
równowagi kwasowo-zasadowej
Aleksandra Wierońska
Równowaga kwasowo- zasadowa
- stan utrzymania optymalnego stężenia jonów wodoru w
przestrzeniach wewnątrzkomórkowych i
zewnątrzkomórkowych ustroju
- stężenie jonów wodorowych w przestrzeni
wewnątrzkomórkowej wynosi 100 nmol/l (pH=7)
- stężenie jonów w przestrzeni zewnątrzkomórkowej wynosi
40+-5 nmol/l (pH=7,35-7,45)
- parametry RKZ oznaczane za pomocą gazometrii
Utrzymanie RKZ
-
-
-
układy buforowe – bufory krwi i
wewnątrzkomórkowe
regulacja oddechowa – wydalanie CO2 przez płuca
regulacja metaboliczna – wydalanie nielotnych
kwasów z moczem, resorbcja zwrotna HCO3-
Układy buforowe organizmu
-
-
kwas węglowy/wodorowęglan – zewnątrzkomórkowy
fosforan jednozasadowy/fosforan dwuzasadowy –
wewnątrzkomórkowy
-
białczanowy – wewnątrzkomórkowy
-
hemoglobinianowy - wewnątrzkomórkowy
Równanie Hendersona
Stosowane do kontroli wyników badania
gazometrycznego.
Uproszczona wersja:
Pobranie krwi do badania RKZ
-
krew tętnicza (pełna) – duże naczynie np. tętnica
promieniowa, udowa
-
anaerobowe warunki pobrania
-
pobranie do gazoszczelnej strzykawki z heparyną
-
schłodzenie próbki i natychmiastowy transport do
laboratorium
Wartości referencyjne dla parametrów RKZ
Parametr – krew tętnicza
Zakres wartości referencyjnych
pH
7,35-7,45
Stężenie jonów wodorowych
35-45 nmol/l
pCO2
35-45 mm Hg
pO2
74-108 mm Hg
Wysycenie tlenem
94-98%
Stężenie jonów wodorowęglanowych
22-28 mmol/l
Nadmiar zasad (BE)
0+-2 mmol/l
BE – nadmiar zasad


Jest to różnica między należnym, a aktualnym stężeniem zasad
buforowych we krwi ( wyliczony nadmiar zasad lub niedobór
zasad).
Wartość BE nie zależy ani od pCO2, ani od
stężenia hemoglobiny, natomiast zależy od wysycenia Hb
tlenem, ponieważ utlenowana hemoglobina (HbO2) jest
bardziej kwaśna od hemoglobiny odtlenowanej (Hb).
Podział zaburzeń RKZ
-
-
-
-
kwasica oddechowa – wzrost pCO2 spowodowany
upośledzoną eliminacja przez płuca
zasadowica oddechowa – spadek pCO2 wskutek nadmiernej
eliminacji przez płuca
kwasica metaboliczna – spadek stężenia jonów HCO3spowodowany utratą przez nerki, przewód pokarmowy lub
nadmiernym wytwarzaniem kwasów
zasadowica metaboliczna – wzrost stężenia jonów HCO3spowodowany stratą kwasów
Zasady interpretacji wyników badania RKZ
-
-
-
Ocena wartości pH – kwasica czy zasadowica
Określenie przyczyny prowadzącej do obserwowanej
zmiany pH – metaboliczna czy oddechowa
Mechanizm kompensacyjny – zaburzenie nie
skompensowane, częściowo skompensowane lub
skompensowane
Ocena pH krwi
<7,35
kwasica
pH krwi
7,35-7,45
>7,45
zasadowica
Określenie przyczyny zaburzenia
Kwasica
pCo2? HCO3-?
Zasadowica
pCO2 ? HCO3- ?
metaboliczna
oddechowa
Ocena kompensacji zaburzeń metabolicznych
kwasica pH
metaboliczna HCO3pCO2?
zasadowica pH
metaboliczna HCO3-
wyrównana
niewyrównana
częśćiowo
wyrównana
pCO2?
Ocena kompensacji zaburzeń oddechowych
kwasica
oddechowa
HCO3-?
pH
pCO2
zasadowica
oddechowa
wyrównana
niewyrównana
częściowo
wyrównana
pH
pCO2
HCO3-?
Przyczyny kwasic metabolicznych
1.
Nadmierna synteza kwasów endogennych


kwasica ketonowa – cukrzycowa, głodowa, u chorych z nadczynnością
tarczycy, w zatruciach alkoholem
kwasica mleczanowa – wstrząs, ciężkie niedotlenienie, leki
2.
Upośledzone wydalanie kwasów

kwasica nieorganiczna – kwasica mocznicowa, kwasica kanalikowa typ
1 i typ 4
3.
Dominująca utrata zasad


przez układ pokarmowy – biegunki, przetoki trzustkowe
przez nerki – kwasica kanalikowa typ 2
4.
Nadmierna podaż kwasów
Przyczyny zasadowic metabolicznych
1.
Odpowiadające na chlorek sodu


żołądkowo-jelitowe – wymioty, biegunka
nadmierna podaż zasad – wodorowęglan sodu, mleczan sodu
przyczyny nerkowe – leczenie diuretykami
2.
Nie odpowiadające na chlorek sodu

zawiązane z nadciśnieniem – pierwotny i wtórny hiperaldosteronizm,
zespół Cushinga
inne – utrata potasu i magnezu, odżywianie po głodzeniu


Przyczyny zasadowic oddechowych





zamierzona hiperwentylacja
nadmierna wentylacja mechaniczna
hiperwentylacja odruchowa – obniżona podatność tkanki
płucnej, choroby ściany klatki piersiowej
różne pobudzenia ośrodka oddechowego – korowe (ból,
gorączka), zmiany miejscowe (urazy, nowotwory), leki i
toksyny (salicylany), hipoksemia ( choroba wysokościowa)
faza wychodzenia z kwasicy metabolicznej
Przyczyny kwasic oddechowych
1.
Uszkodzenia funkcji ośrodka oddechowego

zahamowanie ośrodka oddechowego – znieczulenie ogólne, narkotyki,
ciżęka hipoksja
choroby OUN – uraz, udar
choroby neurologiczne – uszkodzenie rdzenia kręgowego, choroby
neuronów ruchowych, neurotoksyny


2.
Uszkodzenie funkcji oddechowych

mechaniczne – miastenia gravis, miopatie, urazy klatki piersiowej, odma
opłucnowa, wysięki do jamy opłucnej
choroby płuc – ograniczenie ruchomości tkanki płucnej (zwłóknienie,
obrzęk, nowotwór), niedrożność oskrzeli ( astma, rozedma)

Kliniczne komplikacje zaburzeń RKZ
1.
Kwasica
objawy mózgowe
kurczliwość mięśnia serowego
stęż. Ca zjonizowanego, K+
2.
Zasadowica
stęż. K+
słabość mięśni
poliuria
polidypsja
Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń mieszanych

określenie, które zaburzenie jest procesem przeważającym

o rozpoznaniu decyduje badanie przedmiotowe i podmiotowe
pacjenta

badania laboratoryjne przydatne – kwasica metabolicznooddechowa, zasadowica metaboliczno-oddechowa
Przykłady zaburzeń RKZ
Przykład 1
pH
pCO2
HCO3BE
7,19
70 mm Hg
23 mmol/l
-0,9 mmol/l
Przykłady zaburzeń RKZ
Przykład 1
pH – kwasica
pCO2 – oddechowa
HCO3- bez zmian
nie skompensowana
Przykłady zaburzeń RKZ
Przykład 2
pH
pCO2
HCO3BE
7,51
48 mm Hg
37 mmol/l
+8,8 mmol/l
Przykłady zaburzeń RKZ
Przykład 2
pH – zasadowica
HCO3 – metaboliczna
pCO2 – częśćiowo skompensowana
Przykłady zaburzeń RKZ
Przykład 3
pH
pCO2
HCO3BE
7,42
27 mm Hg
18 mmol/l
-3,8 mmol/l
Przykłady zaburzeń RKZ
Przykład 3
pH – zasadowica
pCO2 – oddechowa
HCO3- - skompensowana
Dziękuję za uWagę
