Transcript TRANSFUZIOLOGIJA

 Imunohematologija-krvnogrupni
sistemi
 Kriterijumi za izbor davalaca krvihemoprodukata
 Konzervacija krvi
 Hematogene transmisivne bolesti
 Terapijska primjena krvi-usmerena
hemoterapija
 Vekovima
se verovalo da je krv deo tela u
kojem su pohranjeni: život zdravlje i
snaga.
 Transfuzija krvi
kao pojam označava
PRELIVANJE ili PRETAKANJE krvi iz zdravog
organizma u oboleli.
 Galen je smatrao da se krv stvara u jetri i
da vino potpomaže njenom stvaranju.
 16 vek krv je izvor života,snage, mladosti
i svežine
Hematopoezni sistem funkcioniše kao celina koju
čine organi i tkiva koji učestvuju u stvaranju krvnih
ćelija i u hemostazi.
 Ovaj sistem čine: koštana srž, timus, slezina, limfni
čvorovi i limfne žlezde duž respiratornog, digestivnog
i urinarnog trakta. Sve krvne ćelije nastaju iz matične
ćelije koja ima sposobnost sazrevanja ali i
samoodržavanja. To se događa u koštanoj srži. U krvi
se nalaze samo zrele krvne ćelije koje su nastale
sazrevanjem i diferenciranjem kroz više oblika. Kod
bolesne osobe i sa ubrzanom razgradnjom krvnih
ćelija, u krvi raste broj mladih-nezrelih ćelija. Jako
povećanje mladih ćelija nalazi se kod zloćudnih
bolesti krvi ili HEMOBLASTOZAMA.

 KRV
je kompleksno tečno tkivo koje se sastoji
iz krvnih ćelija koje plivaju u krvnoj plazmi.
Krv cirkuliše u zatvorenom vaskularnom
sistemu. Krv čini oko 7% telesne težine.
Volumen krvi kod muškaraca iznosi oko 7o
ml/kg, a kod žena 63ml/kg telesne težine.
 PLAZMA
je tečni deo krvi, satoji se od vode,
mineralnih materija, uglenih hidrata, masti i
više od 3oo raznih belančevina. Najznačajniji
su
albumini,
globulini,
imunoglobulini,
fibrinogen i drugi faktori koagulacije.

HEMATOKRIT predstavlja odnos između tečnog dela krvi i krvnih
ćelija. Hematokrit je postotak eritrocita na jedinicu volumena krvi,
Normalne vrednosti Hct za muškarce iznosi od 42-52%, dok za žene
od 36-47%. Volumen plazme iznosi oko 4oml/kg telesne težine.
Volumen krvi na kilogram telesne mase znatno je veći kod
novorođenčeta nego kod odraslih osoba. Isto tako veća je i
koncentracija krvnih ćelija.

SERUM se razlikuje od plazme. Krv u epruveti u kojoj se ne nalazi
antikoagulanti rastvor zgrušava se – koaguliše. Nastaje crveni
ugrušak, koji se sastoji od krvnih ćelija i proteina, a oko njega se
nalazi prozirna žuta tekućina, To je serum. On ima isti sastav kao i
plazma, samo što u njemu nema fibrinogena. Tokom zgrušavanja
fibrinogen je prešao u fibrin i u ugrušku veže krvne ćelije.
Mućkanjem epruvete ćelije se nemogu ponovo resuspendirati. Serum
se može dobiti i iz plazme. Dodatkom kalcijuma započinje
zgrušavanje plazme i stvori se bijeli ugrušak okružen prozirnom
žućkastom tekućinom – serumom.
 Krvne
grupe predstavljaju nepromenljive
biološke, nasledne, karakteristične osobine
ljudi, to su humani markeri.
 Razvoj
imunohematologije počeo je otkrićem
Karla Landsteinera AB0 krvnih grupa 1900 god
 ANTIGENI
–smešteni su na ćelijama
 ANTITELA –nalaze se u plazmi ili serumu

Sinteza počinje u četvrtoj nedelji intrauterinog života,do
šest nedelja antigeni su razvijeni. Potpuno sazrevanje se
dešava od šestog meseca do četvrte godine života.Po
sastavu su glikoproteini. Prisutni su na svim krvnim
ćelijama.
PRIRODNA,imunoglobulini,klase
IgM,aglutinišu
eritrocite na sobnoj temperaturi od 20-24˚C.u
slanoj sredini, 09% NaCl, ne prelaze placentu.
 Antitela anti-A i anti-B se mogu detektovati u
serumu novorođenčeta od 4 do 6 meseci.

 Genotip
– označava skup gena,koji određuju
antigene na eritrocitnoj membrani.
 FENOTIP
jedne osobe predstavlja izbor
antigena koji su dokazani u serološkim
reakcijama sa serumima poznatih specifičnosti.
Krvne grupe:
A sadrži na er. Antigen A, a u plazmi antitela anti-B
Zastupljenost je 42,2%.
B sadrži na er. Antigen B, a u plazmi antitelo anti-A
Zastupljenost je 14,3%.
AB sadrži na er.Antigen A i B, u plazmi nema antitela
Zastupljenost je 7,2%.
O na er.nema antigena,u plazmi antitela anti-A i anti-B
Zastupljenost je 36,1%.
Reakciju aglutinacije u transfuzijsku praksu uveo je
Ottenberg 1908. godine. Primenivši Landsteinerovo
otkriće krvnih grupa, iskoristio reakciju aglutinacije
za testiranje podnošlivosti krvi pre primene
transfuzije.
Jednostavnim
mešanjem
seruma
bolesnika i eritrocita davaoca nastajala je odmah
vidliva aglutinacija, kada su u serumu bila prisutna
antitela koja su odgovarala antigenima na
eritrocitima. Tako je ovaj test, zapravo otkrivao
reakciju direktne hemaglutinacije.
 Reakcija koja nastaje kod spajanja anti-eritrocitnih
antitela sa odgovarajućim eritrocitnim antigenima
ispoljava se u vidu aglutinacije ili hemolize
eritrocita. To je imunološki fenomen koji se može
realizovati u laboratorijskim uslovima rada.


Pri kontaktu jedne molekule IgM sa antigenima na dva ili više
eritrocita dolazi do međusobnog spajanja više eritrocita i
njihovog nagomilavanja u velike, čak i golim okom vidljive
aglutinate. Antitela koja su sposobna da aglutinišu eritrocite
nazivaju se aglutinišuća antitela.
Odredjivanje krvnih grupa ABO na pločici
Određivanje KG-AB0 u epruvetama
Anti A
Anti B
Anti AB
Eritrociti
A
Eritrociti
B
Krvna
grupa
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
+
+
-
-
+
-
+
A
-
-
+
+
+
+
-
B
+
+
+
+
+
-
-
AB
-
-
-
-
-
+
+
0


Tehniku određivanja antigena i antitela eritrocitnih
krvnogrupnih sistema mikrometodom aglutinacije u gelu,
opisao je i patentirao Y. Lapierre, 1986. godine, u
Francuskoj, ali metod je prezentiran tek na sastanku
Internacionalnog društva za transfuziju krvi, u Londonu,
1988. godine. Metoda je inicijalno razvijena sa ciljem
standardizacije-aglutinacionih
reakcija
i
fiksacija
aglutinata što olakšava i ujednačava očitavanje rezultata a
posebno odvajanje negativnih od slabo pozitivnih
rezultata.
Princip testa se zasniva na aglutinaciji eritrocita sa
specifičnim
antitelima
na
molekulama
dekstrana
natopljenim puferom-gel.

Senzitivnost testa je zasnovana na upotrebi eritrocita tretiranih
enzimom i rastvora niskog jonskog napona u indirektnom
antiglobulinskom testu, i preciznom odmeravanju reaktanata. Prema
iskustvima autora, iznetim na sastanku Internacionalnog društva za
transfuziju krvi, test je senzitivan, specifičan, lako se izvodi, za
njegovo izvođenje potreban je mali uzorak krvi, rezultati se dobijaju
brzo, reproducibilni su i očitavanje rezultata je lako.

Aglutinati se zadržavaju u gelu dugo, tako da je moguće očitavanje
rezultata posle nekoliko sati i nekoliko dana. Rezultat se može
fotografisati i fotografija čuvati u medicinskoj dokumentaciji kao
fotodokument.
 NAJSLOŽENIJI
SISTEM KOJI OBUHVATA 46
ANTIGENA
 RH-1
DO RH-52
 Mogu
se otkriti između 6 i 12 nedelje
fetalnog života,pripadaju polipeptidima.
 ANTIGEN-D-je najimunogeniji i klinički
najvažniji antigen
 Rh-D-POZITIVNO JE 84,49 % stanovništva
 Rh-D-NEGATIVNO JE 15.50% stanovništva
na našim prostorima.
 Rhesus fenotip: CcDdEe, CCDDee, ccddee




Prema broju do sada definisanih antigena, smatra se da je
krvnogrupni sisitem Rhesus najsloženiji od sistema krvnih
grupa, obuhvatajući 46 antigena označenih od broja RH1
do RH52 sa šest nedovoljno razvijenih antigena.
Antigeni sistema Rhesus se kodiraju pomoću dva veoma
homologna, tesno povezana gena na kratkom kraku
1.hromozoma, i to RHD produkuje D antigene; RHCE koji
produkuje Cc i Ee antigene. Prvi otkriveni i klinički
najvažniji antigen je antigen D (RH1).
Antigen D je daleko najimunogeniji među antigenima Rh i
antigenima drugih krvnogrupnih sistema, izuzev antigena A
i B krvnogrupnog sistema ABO.
Polipeptid D je transmembranski protein vezan za
citoskelet eritrocita molekulske mase od 30 do 32 kD.




Drugi važniji antigeni sistema Rhesus su antigeni C i c, Ei e
i predstavljaju dva para suprotnih antigena, polimorfizmi
su kontrolisani drugim genom RH kompleksa.
Ekspresija D antigena varira kvantitativno, sa održavanjem
snage antigena od veoma uvećane ekspresije udružene sa
fenotipom D--, do slabih D antigena. Koriste se sledeći
termini: običan D, slab D, delimičan D, delimično slab D i
povišen D.
Neki eritrociti sa anti-D antitelima reaguju slabije od
normalnih takvi eritrociti imaju slabu ekspresiju D
antigena.Takav fenotip se naziva slabo reagujuća forma D
antigena-Dweak (D+w), ranije nazivana Du. U pitanju je
kvantitativni defekt.
Uzorci eritrocita D+w niskog stepena se detektuju samo
pomoću IAT ili sa dvostepenom enzimskom metodom.
 Dweak
antigen je nepotpuno izražen
antigen D,nastane kao posledica manjeg
broja antigenskih mesta ili kao nedostatak
dela molekule antigena D.

Uvek su IMUNOG porekla,IgG klase,dvovalentna
optimalno reaguju na 37C,prolaze kroz placentu
Jedna od najčešćih uzroka HBN.
Ona su:
1. Inkompletna
2. Blokirajuća
3. Termostabilna
 Od velikog su kliničkog značaja za hemolitičku
bolest novorođenčeta
 Posle jednokratnog ubrizgavanja 0.5-1.0 ml
pozitivnih eritrocita,kod mnogih ispitivanih Rh-D
negativnih osoba detektuje se Rh-D antitelo.
 Period prvog detektovanja Rh antitela se kreće
od 37 dana do 4 ili 5 meseci.

HEMOLIZNA BOLEST
NOVOROĐENČETA –HBN



Hemolizna bolest novorođenčeta ( HBN) je sindrom
uzrokovan skraćenim životnim vekom eritrocita fetusa,
dejstvom specifičnog aloantitela, transplacentarno
dospelog od majke u cirkulaciju fetusa.
Aloantitelo je usmereno prema nekom od antigena
prisutnim na fetalnim eritrocitima – najčešće iz sistema
ABO, i Rhesus ili u ređim slučajevima ostalih krvnogrupnih
sistema: Kell, Daffy, Kidd, MNSs i drugi.
Od ostalih antitela iz sistema Rhesus, klinički su
najznačajniji imuno anti-c antitelo i imuno anti-E
antitelo.




Dete je posebno biće koje je slično ocu i majci, jer je
polovinu genskog koda nasledilo od oca, aa polovicu
od majke.
To znači da se u fetalnim krvnim ćelijama nalaze
očevi i majčini antigeni. Detetova krv je postelicom
odvojena od majčine krvi.
Samo antitela IgG prelaza placentarnu barijeru i
ulaze u detetov krvotok.
Majčina antitela u toku trudnoće i nakon porođaja
štite dete od infekcije.





Prva trudnoća sa inkopatibilnim plodom, završava se
obično rađanjem zdravog deteta.
Senzibilizacija nastaje tek u toku porođaja u prvoj
trudnoći.
Eritrociti fetusa za vreme trudova prodiru u cirkulaciju
majke, a antitela se javljaju posle više nedelja. Žena moze
biti senzibilisana i predhodnim pobačajima, bilo
spontanim, bilo arteficijalnim.
Senzibilizacija je proces koji se ne može obrnuti, ali se
može sprečiti.
Jednom nastala senzibilizacija ne može nestati. Antitela u
krvi su dokaz senzibilizacije




Ispitivanje senzibilizacije kod majke provodi se između 1o
i 12 nedelje trudnoće.
Ukoliko je majka senzibilisana, znači kada su imuna
antitela prisutna, testiranje se vrši jednom mesečno, da se
prati porast titra imunih antitela, vrši se njihova
identifikacija.
Ukoliko imuna antitela nisu dokazana testiranje se vrši u
3o nedelji trudnoće.
Kod Rh-D negativnih trudnica gde nisu dokazana imuna
anitela senzibilizacija se sprečava primenom Rh-D
hiperimunog gamaglobulina (poznat pod nazivom Rogam),
u toku 72 sata nakon porođaja, ali takođe i nakon prekida
trudnoće bilo koje vrste, ili iz bilo kojih razloga.




Najbolji način lečenja dece koja se rađaju sa teškim
oblikom ove bolesti je Eks-sanguinotransfuzija krvi
to je postnatalni tretman novorođenčeta.
Pozitivan Direktni Combsov test i hiperbilirubinemija
su osnovne indikacije za ovu vrstu terapije.
Za ovaj proces koristi se sveža deplazmatisana krv,
stara do pet dana, koja ima hct o,5o –o,6o.
Za eks-sangvinotransfuziju uzima se krv krvne grupe
deteta iz ABO, i Rhesus negativna.
MAJKA Rh-D NEGATIVNA
OTAC Rh-D POZITIVAN
BEBA Rh-D POZITIVNA
KRITERIJUMI ZA IZBOR DAVALACA
KRVI I HEMOPRODUKATA
KRITERIJUMI ZA IZBOR DAVALACA KRVI






Transfuziološki centri zavise od dobrovoljnih davalaca
krvi koji obezbeđuju krv neophodnu za potrebe
bolesnika.
Krv može dati svaka zdrava osoba, starosti od l8 do
65 godina, a iznimno i do 7o g.
Telesne težine iznad 55 kg, proporcionalna visini
Krvni pritisak: sistolni 9o-l8o mm Hg, dijastolni 5o –
llo mm Hg, puls 5o-llo otkucaja u minuti,
Hemoglobin: muškarci l35g/L,žene l25 g/L
Muškarci mogu davati krv svaka 3 meseca, dok žene
svaka 4 meseca.




Igla i plastična vrećica za uzimanje krvi su sterilne i
samo za jednokratnu upotrebu, t.j. mogu se
upotrebiti samo za jedno davanje.
Prema tome davalac kada daje krv NEMOŽE SE
INFICIRATI!
Definiciju dobrovoljnog davaoca krvi odredila je
Međunarodna zajednica transfuziologa ( ISBN),
međunarodni Crveni krst ( IFCR) , i Svijetska
zdravstvena organizacija ( WHO ) i prihvaćena je u
svim zemljama sveta.
Dobrovoljni davalac krvi je osoba koja daruje krv,
plazmu, ili ćelijske delove krvi po slobodnoj volji i
neprima za to nikakvu naknadu, ni novčanu niti na
način koji se može smatrati nadoknadom novca.

Donorske afereze:Afereza ili hemafereza, u širem
smislu reči označava prikupljanje ili otklanjanje
nekog krvnog sastojka iz krvi davaoca.

Svi aferezni postupci izvode se na mašinama koje se
nazivaju separatori.


trombocitaferezu za prikupljanje trombocita
leukacitafereza za prikupljanje leukocita
plazmafereza za prikupljanje plazme

eritrocitafereza za prikupljanje eritrocita

METODE KONZERVISANJA KRVI
METODE KONZERVISANJA KRVI



Krv namenjena za transfuziju, konzerviše se u
specijalnim vrećicama – kesama.
Na taj način što se neposredno po izlasku iz vene
meša sa antikoagulansom, neko vreme čuva, a zatim
prema potrebi daje primaocu – bolesniku.
Za konzervisanje krvi za transfuziju dolaze u obzir
samo antikoagulansi, koji uklanjaju jone Ca potrebne
za stvaranje trombina, ili koji sprečavaju stvaranje
trombina i njegovim delovanjem na fibrinogen,
stvaranje fibrina
Vrste konzervansa:



ACD – sadrži ; citronsku ili limunsku kiselinu,
natrijum citrat, i dekstrozu ili glukozu, rok za
upotrebu krvi je 2l dan.
CPD-sadrži; citronsku ili limunsku kiselinu, Na-citrat,
dekstrozuili glukozu, natrijumfosfat, rok za upotrebu
28 dana. .
CPD-A- sadrži ; citronsku kiselinu, Na-citrat.
Dekstrozu ili Glukozu, Na-fosfat, i aminokiselinu
adenin.Rok za upotrebu krvi uzet sa ovim
konzervansom je 38 dana.




U konzervisanoj krvi događaju se promene koje nisu
pogodne za bolesnika: raste afinitet hemoglobina za
kiseonik, u plazmi raste koncentracija kalijuma,
laktata, pada ph krvi, smanjuje se aktivnost faktora
koagulacije i ostalih proteina plazme. Raspadaju se
leukociti, iz kojih izlaze različite supstance koje
imaju antigensko delovanje.
Puna-cela krv i deplazmatisani er čuvaju se na + 4C, ,
koncentrat granulocita 22-24 C (sobna temperatura)
24 sata.
Koncentrat trombocita sobna temperatura 3-5 dana.
Sveže zamrznuta plazma u zamrzivaču na -3o C. L2
meseci , ili -4o 24 meseca.
PREDTRANSFUZIJSKO TESTIRANJE
PREDTRANSFUZIJSKO TESTIRANJE








Prije primene – upotrebe konzervisane krvi ili
hemoprodukata neophodno je izvršiti testiranje kako
bi se pravovremeno otkrila i identificirala antitela
koja su prisutna kod primoca i davaoca krvi, te da
obezbedimo maksimalnu sigurnost za bolesnika –
primaoca krvi. U ove testove spadaju:
l. određivanje krvne grupe ABO i Rh-D sistema,
davaoca i bolesnika
2. Ispitivanje prisutnosti markera za hematogenotransmisivne bolesti : HbsAg, HCV, HIV, TPHA
3. Otkrivanje iregularnih antitela u cirkulaciji
davaoca i bolesnika
4. Određivanje karakteristika i specifičnosti
aloantitela u serumu bolesnika i ocjenu njihovog
kliničkog značaja.
5. Test interreakcije , test kompatibilnosti
6. Izbor najpogodnijeg davaoca i hemoprodukta
7. Identifikacija bolesnika prije transfuzije.





TEST KOMPATIBILNOSTI: princip ovog testa je
utvrđivanje da li serum primaoca reaguje, in vitro sa
izabranim eritrocitima davaoca.
MAJOR test: mešaju se ili spajaju serum bolesnika i
eritrociti davaoca.
MINOR test: pomešaju se eritrociti bolesnika i serum
davaoca.Proces se izvidi u tri sredine: na sobnoj
temperaturi, na 37C u termostatu i završava se sa
AHG.
Transfuzija je uspešna ako transfundovane ćelije
prežive svoj normalni vijek u krvotoku bolesnika.
Lekovi, niti drugi rastvori se nesmiju davati niti u
kesu sa krvi, niti u sisteme za davanje transfuzije, jer
oni štetno nepovoljno deluju na ćelije konzervisane
krvi, izazivajući njihovu hemolizu. Dozvoleno je
dodavati u krv jedino fiziološki rastvor o,9% NaCl.
POSTTRANSFUZIJSKE REAKCIJE
POSTTRANSFUZIJSKE REAKCIJE





Nuspojave transfuzijskog lečenja posledica su razlike u
sastavu krvi, ili krvnih derivata bolesnika i davaoca.
Prema uzroku reakcije se dele:
l. Imunološke – koje se javljaju kao posledica reakcije
Ag-Ab
a) hemoliza – intravaskularna – najčešće ABO inkopatbilija
- ekstravaskularna – Rh inkopatibilija
b)preosetlivost – urtikarija, anafilaktički šok.
2. Neimunološke- u koje spadaju svi ostali uzroci:
preopterećenje cirkulacije, hiperkalijemia, intoksikacija
citratom, diluciona koagulopatija kod masivnih transfuzija,
embolija masna, vazdušna, infekcija na mestu
venepunkcije, tromboflebitis.

Prema vremenu nastanka dele se na : rane, koje se
dešavaju do 24 sata nakon transfuzije i kasne koje se
dešavaju nakon toga.

Akutna posttransfuziona hemolitička reakcija,
nastaje nakon transfuzije inkopatibilne krvi ili
hemoprodukata.








Postupak koji treba primeniti pri sumnji na akutnu
PTHR
l. prekida se transfuzija, igla mora ostati u veni,
nastavlja se infuzija o,9% NaCl
2. uspostavljaju se uslovi za lečenje hipotenzije i
održavanje diureze
3. primena antihistaminika, kortikosteroida,
analeptika i kardiotonika
4. utopljavanje bolesnika
5.kod težih posledica primenjuje se hemodijaliza,
oksigenoterapija
6. uzimaju se uzorci krvi bolesnika na imunološka
ispitivanja, kks,ispitivanja hemostaze, ispitivanje na
sterilnost,
7. trba analizirati uzorak mokraće
HEMATOGENE TRANSMISIVNE BOLESTI









Kod bolesnika sa deficitom nekog od krvnih sastojaka
lečenje krvlju ili hemoproduktima često je od životnog
značaja.
Ono je bezbedno ali ne isključuje i mogućnost eventualne
transmisije uzročnika pojedinih infektivnih bolesti, što je
rizik koji je odavno poznat.
Pri tome osnovni uslovi za potencijalno prenošenje nekog
infektivnog agensa putem transfuzije krvi su:
uzročnik se nalazi u krvi davaoca
dugo razdoblje inkubacije
tok bolesti kod davaoca je asimptomatski
uzročnik bolesti ne ugiba u konzervisanoj krvi, niti u
hemoproduktima
većina uzročnika e prenosi i polnim putem
nakon ozdravljenja zaražena osoba ostaje kliconoša.

Hepatitis B - testiranje dobrovoljnih davalaca krvi
na infekciju HBV-om izvodi se specifičnim serološkim
testovima kojima se dokazuje prisustvo površinskog –
S-Antigena.

Virusni hepatitis tip-B je jedan od najčešćih bolesti
koje se mogu preneti transfuzijom krvi.
On je jedno od najčešćih obolenja i
najrasprostranjenijih i predstavlja socijalnozdravstveni problem skoro svih zemalja sveta.
Test je zakonski obavezan od l97l godine.






HEPATITIS C:Danas je poznato da HCV pripada RNK
virusima i familiji Flaviviridae.
Danas se u rutinskoj dijagnostici hepatitisa tipa C radi
dokazivanja antitela prema antigenu HCV primenom
ELIZA testa ili enzimoimuni esej.
Ani-HCV antitela javljaju se kasnije nego kod ostalih
virusnih hepatitisa.
Testiranje DDK na hepatitis tipa C zakonski je
obavezan od l994 godine.




SIFILIS- je venerično obolenje koje prouzrokuje
bakterija Trepanema palidum.
U određenim stadijumima bolesti treponema se nalazi
u krvi pa se transmisivno može preneti na zdrave
osobe. Osnovi put prenošenja je polnim kontaktom.
Sifilis se može preneti i kongenitalno. Uzročnik ima
sposobnost prolaska kroz placentu, inficira fetus, što
dovodi do infekcije bebe.
Izvođenje pretransfuzijskog testa na prisustvo
uzročnika sifilisa obavezno je zakonski od l953
godine.
AIDS- SIDA:



nastaje zbog stečenog smanjenja funkcije ćelijskog
imuniteta.
Uzrokuje ga infekcija HIV-om ( virus stečene
imunodeficijencije) koji ulazi u T-limfocite.
HIV pripada grupi retrovirusa i porodici Lentivirusa
Rizik od infekcije HIV-om putem transfuzije krvi
zavisi od:



prokuženosti populacije davaoca krvi sa HIV-om
karakteristike davaoca krvi – visok rizik krv
narkomana
broja transfundovanih doza krvi odnosno intenziteta
transfuziološkog lečenja



Prisustvo anti-HIV antitela u serumu davalaca krvi
ispituje se imunoenzimskim testovima, ELIZA. Krv
davaoca koja je anti-HIV reaktivna ne smije se
upotrebljavati za transfuziju.
Osobe inficirane sa HIV-om, stvaraju anti-HIV antitela
i njihova prisutnost znači kontakt ili infekciju sa HIVom.
Testiranje DDK na SIDU, odnosno na anti-HIV antitela
obavezno je zakonom od l987 godine.
Infektivni uzročnik
Hepatitis
A
B
C
Retrovirus
HIV –l
Lues
rizik od prenošenja
transfuzijom
mali
l/ 89.ooo
l/225.ooo
l/752.ooo
mali
Verovatnoća prenošenja virusa
hemoproduktima
Nema = albumin, imunoglobulin
Niska = koncentrovani faktori VIII i lX,
imunoglobulini za intravensku
uporebu, koncentrovani eritrociti
Ograničena = krioprecipitat
TERAPIJSKA PRIMENA HEMOPRODUKATA
TERAPIJSKA PRIMENA HEMOPRODUKATA
 Hemoterapija
predstavlja lečenje bolesnika
nadoknadom krvi i ili specifičnih
hemoprodukata u cilju rekonstitucije i
održavanja homeostaze u krvotoku.
 Hemoterapija u širem smislu reči – pored
nadoknade transfuzijama – podrazumeva
primenu afereznih postupaka ili procedura
kojima se postiže otklanjanje i ili zamena
ekscesnih količina ili patološki izmenjenih
krvnih sastojaka.
Transfuzija krvi danas, uglavnom označava
terapijsku upotrebu eritrocita
Lečenje bolesnika sa oligemijom
 anemija, tačnije oligemija je patološko stanje
kome sa smanjenim ukupnim volumenom ili
masom eritrocita ( UVE) transfuzije su korisne ili
neohodne.
Osnovni cilj transfuzije je restauracija i ili
održavanje homeostaze u organizmu – u prvom
redu:
 kapaciteta za vezivanje i transport kiseonika
 cirkulišućeg volumena krvi
 hemostaznih funkcija
 imunog odgovora na invazivne agense.

 Najčešći
uzroci akutnog gubitka krvi su
krvarenja tokom trudnoće i iili porođaja,
zatim prilikom saobraćajnih, ratnih i ostalih
povreda, politrauma i u toku hiruških
procedura. Nezavisno od etiopatogeneze
zbrinjavanje akutnog gubitka krvi
podrazumeva:
 a ) što bržu restituciju bolesnika
 b )neposredno utvrđivanja izvora krvarenja i
njegovo zaustavljanje.



Program ordiniranja krvi za planirane hiruške
procedure u opštoj anesteziji, takvi bolesnici dobro
tolerišu snižene vrednosti Hb od 1oog/L i HCT o,3o.
Komplikacije u trudnoći:akutni gubitak krvi je
relativno čest uzrok smrtnosti porodilja u
nerazvijenim zemljama , 421 smrtni slučaj porodilja
na 1oo ooo živorođene dece.
Ukoliko se se razvija teška anemija, sa
koncentracijom hemoglobina Hb< 4o g/L koja je
udružena sa kardiorespiratornim poremećajima,
neophodan je urgentni tretman transfuzijama
eritrocita uz aplikaciju diuretika
Preparati eritrocita:
deplazmatisana krv (DK )
 koncentrovani eritrociti sa redukovanim
brojem leukocita KERBL
 oprani ili isprani eritrociti (IE)
 neociti „ mladi“ eritrociti
 rastvori Hb i perfluorougljenici


Deplazmatisana krv:

U praktičnom radu DK se priprema otklanjanjem oko
7o% zapremine plazme iz jedinice cele krvi.
Po izdvajanju plazme, jedinica DK treba da bude opet
rashlađena i čuvana na temperaturi + 4 C.
Rok terapijske upotreblivosti je identičan onome koji
važi za celu krv, iz koje je pripremljena
Preporučuje se da vrednosti Hct u jedinici DK ne
prelaze o,7o-o,8o.




Koncentrovani eritrociti sa redukovanim brojem
leukocita:

Primena KERBL je indikovana kod bolesnika kojima se
planira transplantacija matičnih ćelija hematopoeze
ili transplantacija nekog drugog organa.

U praktičnom radu, jedinice KERBL su se najprije
pripremale centrifugiranjem i izdvajanjem „ buffy
coat“-a = sloja bogatog u leukocitima i trombocitima,
iz jedinica cele krvi.

Na taj način otklonjeno je oko 7o-8o% leukocita,
Hemoterapija bolesnika sa poremećajima hemostaze





Osnovna uloga hemostaze je da nizom fizikohemijskih
reakcija sprečava gubitak krvi iz intaktnih krvnih
sudova i dovodi do zaustavljanja krvarenja iz
povređenog krvnog suda.
Hemoterapija bolesnika sa sklonošću ka krvarenjima
ili trombozama podrazumeva:
primenu hemoprudukata koji sadrže hemostatski
aktivne sastojke – fibrinogen, ili faktore koagulacije u
koncentrovanom obliku
transfuziju koncentrovanih trombocita KT
terapijsku upotrebu rekombinantnih analoga činioca
koagulacije.



Profilaksne transfuzije KT su opravdane kada je broj
tr. Oko 5x1o-9 /l u klinički stabilnih bolesnika,
odnosno manji od 1ox1o-9/l kod onih sa povišenom
temperaturom postojanje infekcije ili sepse, sa
znacima manje obilnog krvarenja, epistaksa ili
krvarenje po koži. Kod bolesnika kod kojih se planira
hiruška intervencija, indikacija za transfuziju KT je
broj tr. Oko 5x1o-9/l
Kod bolesnika kod kojih je dvostruko produženo
vreme krvarenja postoji indikacija za KT.
Najpouzdaniji pokazatelj terapijskog učinka
transfuzije KT je ipak prestanak ili sprečavanje
krvarenja.



U praktičnom radu koriste se brojni metodi za
pripremanje KT:
izdvajanje KT iz jedinice cele krvi za obezbeđenje
dnevne doze u trombocitima - oko 6 davalaca
trombocitaferezom pomoću ćelijskog separatora.
Plazmatski hemoprodukti sa hemostatskom
aktivnošću
 Zamrznuta
sveža plazma-ZSP: je izdvojena
iz jedinice sveže krvi, a samo ponekad
prikupljena plazmaferezom i zamrznuta u
roku od najkasnije 6 sati od uzimanja krvi, a
zatim uskladištena ne duže od godinu dana
do terapijske upotrebe na temperaturi od
-3oC i nižoj.
Infuzija ZSP indikovana je:







nadoknada pojedinih činilaca koagulacije
oštećenja funkcije jetre,ili deficitom vitamina K
ukoliko su vrednosti protrombinskog vremena
najmanje 1,5 puta povećane
trombotsko – trombocitopenijska purpura
kod bolesnika sa DIK-om i smanjenom koncentracijom
fibrinogena
ona je ekspander volumena cirkulišuće krvi nakon
krvarenja,
kao izvor hranlivih supstanci ili stimulatora zarastanja
rana



Krioprecipitat : je hemoprodukt koji sadrži
plazmatske proteine, izdvojene taloženjem u toku
odmrzavanja ZSP na temperaturi od +4 do +2C.
U krioprecipitatnom materijalu je prisutno približno
5o% početne količine F VlllC, 7o% vWF, 35-5o%
fibrinogena i 3o% F Xlll.
Zavisno od vrste 1 do 5%ostalih činilaca koagulacije.
V; Vll, lX, X , Xl, Xll uz terapijski efikasnu količinu
fibronektina
Primena krioprecipitata je opravdana kod
bolesnika koji aktivno krvare, ili su
neposredno pred hiruškim zahvatoma imaju:
 blagi oblik hemofilije A
 von Willebrandovu bolest
 hipo-ili disfibrinogenemiju
 deficit aktivnosti F Xlll
 Terapijska doza ovog preparata iznosi 5 do 6
doza, uz poštovanje krvnih grupa u ABO
sistemu.

Albumin: Infuzija albumina je sasvim opravdana u
lečenju hiperbilirubinemije novorođenčeta s obzirom
na tendenciju serumskog bilirubina da se veže za
albumin, čime se sprečava transport slobodnog
bilirubina preko hematoencefalne barijere i nastanak
kernikterusa
Terapija bolesnika sa simptomatskom
neutropenijom:


Rizik od infekcije je realan kada broj neutrofilnih
polimorfonukleara ( PMN ) iznosi oko 1x 1o-9/L a
posebno povećan kada je njihov broj manji od o,25 x
1o-9/L . Povišena telesna temperatura je prvi, a
ponekad jedini simptom infekcije zbog čega je treba
rano prepoznati.
Terapija neutropenije trebalo bi da obuhvati ne samo
nadoknadu PMN, već i stimulaciju njihove produkcije,
uz istovremeno dejstvo posebnim citokinima.



Terapija neutropenije trebalo bi da obuhvati ne samo
nadoknadu PMN, već i stimulaciju njihove produkcije,
uz istovremeno dejstvo posebnim citokinima.
Glavne indikacije za ovu terapiju su:sepsa,
pneumonija sa agranulocitozom, glivične infekcije,
sepsa u novorođenčadi, apscesi , febrilna stanja
nepoznate etiologije, akutne leukemije, aplastična
anemija.
Broj PMN u jednoj jedinici „ buffy coat“-a,
koncentrovani le i tr. Pripremljeni iz sveže cele krvi
manuelnom tehnikom su nedovoljni.Radi terapijske
doze moraju se pulirati od više jedinica krvi.

Tokom jedne leukafereze moguće je prikupiti 2o-4o%
granulocita iz procesirane krvi što iznosi 1x1o-10PMN,
pri čemu ukupni volumen plazme nesme biti veći od
looo ml nedeljno.
 Antiglobulin
test-COOMBS-ov test :razmak
između antitela IgG koja su vezana za
eritrocite može se premostiti i dodatkom
antitela koja imaju specifičnost prema Fc
fragmentu antitela ili prema komplementu
koji oblaže eritrocite.
 Dodatkom anti-humanog globulina AHG
antitela koja su vezana za eritrocite
povezuju se u mrežu i tako nastaje
agultinacija. To je princip antiglobulinskog
testa, Coombsovog testa.




Direktni antiglobulinski test DAT se koristi za
dokazivanje prisustva nekompletnih antitela na
eritrocitima
Izvodi se kod hemolitičkih anemija i kod beba kod
kojih se sumnja na MHN.
Indirektni Coombsov test primenjuje se za
dokazivanje prisustva antitela u plazmi ili serumu.
Test se primenjuje kod testa kompatibilnosti, pre
transfuzije, kod Rh-D negativanih trudnica gde se
sumnja na senzibilizaciju, i kod hemolitičkih anemija.
Šematski prikaz COOMBS-ovog testa