SISTEMI DEKAD DHE SISTEMI BINAR

Punoi : Bardha Oshlani Lënda : Informatike Arsimtarë : Muhamer Ujkani

Çka është sistemi dekadë ?

-Sistemi dekadë është sistemi me i përhapur ne jetën e përditshme .

- Ky sistem përbehet prej dhjete shifrave : 0 , 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 , 8 , 9

Çka është sistemi binar ?

Sistemi numerik i cili është baze e sistemit kompjuterik quhet sistem binar. Te gjitha informacionet te cilat ruhen ne kujtese te kompjuterit janë ne këtë sistem . Numrat binare janë 0 dhe 1 .

Shëndrrimi i numrave dekad ne numra binar Mënyra . I .

Mënyra . II .

Mënyra e parë



P.Sh. 165



Numri i fituar pjesëtohet përsëri me numrin 2 , e kështu veprohet me te gjithë numrat deri sa te fitohet numri 0 165:2 1 82:2 0 41:2 1 20:2 0 10:2 0 5:2 1 2:2 0 1:2 1 0 Numrin 165 e pjesëtojmë me numrin 2 Numrat 0 dhe 1 ne anën e djathte vendosen sipas mbetjes gjate pjesëtimit te numrave me numrin 2.

P.sh. 165:2=164 165-164=1 ( pra shënohet numri 1) PRA : (165) = ( 10100101 )

Mënyra e dyte

2 8 256 2 6 128 Shifra 1 vendoset te ai numër qe është mbledhur me ndonjë numër tjetër 1 1 1 0 0 2 6 64 0 0 1 1 2 5 2 4 2 3 32 16 8 Shifra 0 vendoret te ai numër qe nuk është mbledhur me ndonjë nr. tjetër 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 1 0 0 1 4 2 2 0 1 1 0 0 0 2 2 1 0 1 1 1 1 1 0 1 2 0 Psh 1 5 19 38 72 129 165 Çdo numër shënohet me shifrat 0 dhe 1 duke mbledhur fuqitë e numrit 2 mes vete për te fituar atë numër

Shëndrrimi i numrave binar ne numra dekad P.sh. Numri 1000111 (2) 1000111 (2) = 1 × 2 6 +0 × 2 5 +0 × 2 4 +0 × 2 3 +0 × 2 2 +0 × 2 1 +0 × 2 0 +0= 71 (10) Pra



1000111(2)=71(10)

Mbledhja e numrave binar

 

Mbledhja e numrave binar është mjaftë e thjeshtë. Ja dhe rregulla e mbledhjes : 1 + 0 → 1 0 + 0 → 0 0 + 1 → 1 1 + 1 → 0



Shembull : 1 1 1 1 1 1 1 0 1 + 1 0 1 1 1 ------------------ 1 0 0 1 0 0

Zbritja e numrave binar

 o o

Zbritja e numrave binar bëhet njejt si tek numrat dhjetorë. Vetëm kur nuk ka huazim nga pozicioni me peshë më të madhe madhe.

0 − 0 → 0 0 − 1 → 1, merret 1hua

o o

1 − 0 → 1 1 − 1 → 0 Shembull :

* * * *

(të huazuarat) 1 1 0 1 1 1 0 − 1 0 1 1 1 --------------- 1 0 1 0 1 1 1

10 NUMRAT DEKAD ( DHJETOR) NE NUMRA BINAR