Steunpunt SSL Conferentie 2011 Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’

De relatie tussen ervaringsgericht kleuteronderwijs en leerlinguitkomsten Positief of Negatief? En voor wie?

Jerissa de Bilde, Bieke De Fraine & Jan Van Damme Steunpunt SSL Conferentie 2011

Ervaringsgericht werken

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 

Gerichtheid op ervaringswereld kinderen

 Uit: Laevers & Van Sanden (1992). Basisboek voor een ervaringsgerichte kleuterklaspraktijk. CEGO Publishers .

Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 

Betrokkenheid en welbevinden criteria voor kwaliteit onderwijsproces

CONTEXT

aanpak principes 

PROCES



EFFECT

doelen resultaten

Welbevinden

Steunpunt SSL Conferentie 2011

Betrokkenheid

Bevorderende factoren

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 

Leerkrachtstijl

   Autonomieondersteuning Gevoeligheid voor beleving Stimulerend tussenkomen 

Organisatorische aspecten

    Vrije initiatief Aantrekkelijke hoeken (rijk milieu) Aandacht voor interesses in thema’s (open projecten) Aandacht voor socio-emotionele vaardigheden Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoeksvragen

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 

2 onderzoeksvragen

1. Verband tussen EGO aspecten en taalprestaties, rekenprestaties, schools plezier en onafhankelijkheid?

Hoofdeffecten

2. Zijn deze verbanden hetzelfde voor risicoleerlingen en kansrijke kinderen?

Interactie-effecten

o 3 manieren om risicoleerlingen te definiëren – Sociaal economische status (lage SES, gemiddelde SES, hoge SES) – Beginprestatie taal (lage taalprestatie, gemiddelde taalprestatie, hoge taalprestatie) – Beginprestatie rekenen(lage rekenprestatie, gemiddelde rekenprestatie, hoge rekenprestatie) Steunpunt SSL Conferentie 2011

Vorig onderzoek

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 

LEARN project 2003-2007 in Suriname

 Vergelijking LEARN- met gelijkaardige scholen o LEARN scholen meer leertaakgerichtheid, concentratie en huiswerkattitude o Geen verschillen in taal- en rekenprestaties 

Basisrapportage observaties

(Van Heddegem, Laevers, & Van Damme; 2004)  Relatie met geobserveerde betrokkenheid o Stimulerend tussenkomen consistent geassocieerd met hogere betrokkenheid Steunpunt SSL Conferentie 2011

Huidig onderzoek

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 

139 derde kleuterklassen (SiBO)



2360 kleuters gemiddeld 5 jaar en 10 maanden



Kind kenmerken

 Taal- en rekenprestaties begin en eind kleuterklas o Taal voor Kleuters en Rekenbegrip  Leerkrachtrapportage o Plezier op school (‘Dit kind houdt niet van school’) o Onafhankelijkheid (‘Dit kind kan zijn eigen doelen stellen’)  Socio-Economische Status (SES) o Het opleidingsniveau en beroepsniveau van ouders en gezinsinkomen Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 

Klaskenmerken

 Leerkrachtstijl (ADOS, Laevers et al. 1997) o Autonomieondersteuning (‘Deze leerkracht reageert niet op wat kinderen interessant vinden’) o Gevoeligheid voor beleving (‘Deze leerkracht bekritiseert en ontmoedigt kinderen’) o Stimulerend tussenkomen (‘Deze leerkracht introduceert activiteiten op een boeiende wijze’)  Percentage tijd besteed aan Activiteiten o Verplichte activiteiten o Beperkte keuze activiteiten (max. 4 keuzemogelijkheden) o Vrije keuze activiteiten (>4 keuzemogelijkheden) Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’  Op interesse gebaseerde projecten = open projecten o Traditionele thema’s (e.g. Christmas) o Niet traditionele thema’s o Thema’s gebaseerd op interesses Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’

Bereik Leerkrachtstijl

Stimulerend tussenkomen Autonomieondersteuning Gevoeligheid voor beleving

Organisatorische aspecten

Open projecten Tijd verplichte activiteiten Tijd beperkte keuzeactiviteiten Tijd vrije keuze activiteiten 1-4 1-4 1-4

1-4 0-100 0-100 0-100 Gem.

3.09

2.84

3.22

2.02

0.61

0.16

0.26

SD

0.58

0.61

0.54

0.74

0.18

0.15

0.18

Min.

1.38

1.00

1.50

0.41

0.00

0.00

0.00

Max.

4.00

4.00

4.00

4.00

1.00

0.64

0.67

Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 

2 onderzoeksvragen

1. Is er

in het algemeen

een verband met leerlinguitkomsten?

Hoofdeffecten

2. Verschilt het verband met leerlinguitkomsten afh. van

SES

en initiële

taal-

of

rekenprestaties

?

Interactie effecten



Multilevel regressie analyse (MLWin)

 2 niveaus (leerlingen binnen leerkrachten)  Stapsgewijze procedure →

Gecombineerd model

Steunpunt SSL Conferentie 2011

1. Taal- en rekenprestatie

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’

1. Hoofdeffecten

Kindvariabelen

Intercept Gender (jongen) Leeftijd (in maanden) Beginprestatie taal Beginprestatie wiskunde SES

Klaskenmerken

Stimulerend tussenkomen Tijd beperkte keuze 1.09

B

52.63

-0.95

-0.12

0.35

0.39

0.02

Taalprestaties

***

SE

0.27

*** *** *** *** 0.22

0.03

0.02

0.02

0.16

** 0.40

B

51.19

0.61

-0.10

0.15

0.62

0.60

Rekenprestaties

***

SE

0.19

*** *** *** *** *** 0.17

0.02

0.01

0.02

0.12

1.38

-3.86

*** ** 0.35

1.19

Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 

2. Interactie-effecten

Kindvariabelen

Intercept Gender Leeftijd (in maanden) Beginprestatie taal Beginprestatie rekenen SES

Klaskenmerken

Tijd beperkte keuze SES x Tijd beperkte keuze Autonomieondersteuning Taal x Autonomieondersteuning Stimulerend tussenkomen Rekenen x Stimulerend tussenkomen

B

52.52

-0.97

-0.12

0.36

0.39

0.05

Taalprestaties

*** *** *** *** ***

SE

0.27

0.22

0.03

0.02

0.02

0.16

-1.27

2.56

-0.21

0.09

* *** 1.71

1.03

0.40

0.02

Rekenprestaties B

51.16

0.61

-0.10

0.15

0.62

0.61

*** *** *** *** *** ***

SE

0.19

0.17

0.02

0.01

0.02

0.12

-3.62

1.61

-0.86

0.05

1.16

-0.06

** * * *** *** *** 1.19

0.77

0.34

0.02

0.35

0.02

Steunpunt SSL Conferentie 2011

Taalprestatie Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Rekenprestatie Perc. tijd aan beperkte keuze activiteiten Steunpunt SSL Conferentie 2011

Taalprestatie Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Rekenprestatie Autonomie-ondersteuning Steunpunt SSL Conferentie 2011

Rekenprestatie Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Stimulerend tussenkomen Steunpunt SSL Conferentie 2011

2. Schools plezier en onafhankelijkheid

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’

1. Hoofdeffecten

Geen significante hoofdeffecten

2. Interactie-effecten

Kindkenmerken

Intercept Gender Age ILA IAA SES

Klaskenmerken

Tijd vrije keuze Rekenen x Tijd vrije keuze Tijd verplichte keuze Rekenen x Tijd verplichte keuzen Open projecten Rekenen x Open projecten

Schools plezier B

5.09

-0.19

0.01

0.01

0.01

0.06

*** *** *** *** **

SE

0.04

0.03

0.00

0.00

0.00

0.02

_ _ -0.02

-0.02

0.03

0.00

* * _ _ 0.19

0.01

0.05

0.00

Onafhankelijk functioneren B

3.96

-0.17

0.01

0.03

0.05

0.13

*** *** * *** *** ***

SE

0.05

0.03

0.00

0.00

0.00

0.02

0.09

0.03

_ _ _ *** 0.23

0.01

_ _ _ Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’  Significante verschillen, doch geen significant positief of negatief verband voor risico- of nietrisicoleerlingen -Open projecten -Perc. vrije Keuze -Perc. verplichte keuze Steunpunt SSL Conferentie 2011

Bevindingen

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 

Gedifferentieerd beeld

  Geen significante verbanden tussen EGO aspecten en leerlinguitkomsten bij de groep kinderen met een hoge SES of hoge beginprestaties Bij de risicoleerlingen werden wél significante verbanden gevonden o Stimulerend tussenkomen positief geassocieerd met prestaties o Autonomie-ondersteunende leerkrachtstijl, grote hoeveelheid tijd besteed aan beperkte keuzeactiviteiten is negatief geassocieerd met prestaties o Beeld mbt. niet-cognitief functioneren in zelfde lijn, maar minder uitgesproken Steunpunt SSL Conferentie 2011

Betekenis interacties?

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’   

Hebben risicoleerlingen andere onderwijsbehoeften?

Presteren ze beter in een gestructureerd, prestatiegericht klimaat?

‘Vrije’ omgeving te complex, te ongestructureerd of te weinig leeropportuniteiten?

 Kansrijke kinderen hechten meer belang aan het krijgen van keuzes en vrijheid?

 Kloof tussen context en cultuur thuis en op school? Steunpunt SSL Conferentie 2011

Bedenkingen

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 

Design

 Correlationeel, geen causale verbanden 

Problemen leerkrachtrapportage van kindfunctioneren

 hoge gemiddeldes en weinig spreiding 

Problemen observaties

  Veel observatoren, moeilijke instrumenten Weinig variatie leerkrachtgedrag (<-> USA) Steunpunt SSL Conferentie 2011

Conclusie

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 

Ander onderzoek noodzakelijk

  Interventie-onderzoek Oudere leerlingen 

Belang onderzoek bij implementatie vernieuwing

→

Evidence-based werken [email protected] Steunpunt SSL Conferentie 2011