Transcript AFYON KOCATEPE ÜN*VERS*TES* ÇAY MESLEK YÜKSEK OKULU

ÖRNEKLEME ve ARAŞTIRMA PROBLEMİNE
UYGUN ÖRNEKLEME YAPMA
122348012 Sibel TALAY
KAZANIMLAR
Bu bölümün sonunda ;
- Evren,evren birimi,örnekleme birimi ve gözlem
birimi kavramlarını tanımlayabilecek,
- Örnekleme yöntemlerini açıklayabilecek,
- Örneklem büyüklüğünü etkileyen faktörleri ve
izlenen süreçleri tanıyabilecek,
-Örneklem büyüklüğünü hesaplama formüllerini
kullanabileceksiniz.
İÇİNDEKİLER
 Temel Kavramlar
 Örnekleme yöntemleri ve sınıflandırılması
 Seçkisiz örnekleme yöntemleri
 Seçkisiz olmayan örnekleme yöntemleri
 Örneklem büyüklüğü
 Özet
Bu bölümde,genel olarak, araştırmanın evrenin
(kitle,yığın)tanımlamasından örnekleme
yönteminin belirlenerek örneklem için birim
seçmeye kadar olan süreci kapsayan örnekleme
konusu ele alınmıştır.
TEMEL KAVRAMLAR
Örnekleme sürecine ve bu süreçte kullanılan
yöntemlere geçmeden önce konuyla ilgili temel
kavramlar kısaca tanıtılmaya çalışılmıştır.
EVREN VE SAYIM
Bir araştırma için evren(population , universe),
sorularını cevaplamak için ihtiyaç duyulan verilerin
(ölçümlerin)elde edildiği canlı varlıklardan ya da
cansız oluşan büyük gruptur.
Araştırma sonuçlarının geçerli olacağı evrenin
sınırlandırılmış bir parçasına evren birimi denir.
Bir araştırma için iki tür evrenden söz edilebilir.
Hedef evren(target papulation)ve ulaşılabilir
evren(accessible population).Hedef
evren,ulaşılması hemen hemen imkansız olan
evrendir ve araştırmacının ideal
seçimidir.Ulaşılabilir evren ise,araştırmacının
gerçekçi seçimidir ve ulaşılabilir olandır.
EVREN
ÖRNEKLEM
Örnekleme
Sayım
Ortalama(n)
Standart sapma(Q)
Örneklem değer
Ortalama(X)
Standart sapma(s)
Tahmin
ÖRNEKLEM ve ÖRNEKLEME
Örneklem(sample)özellikleri hakkında bilgi
toplamak için çalışılan evrenden seçilen onun
sınırlı bir parçası:örnekleme(sampling)ise evrenin
özelliklerini belirlemek,tahmin etmek amacıyla
onu temsil edecek uygun örnekleri seçmeye
yönelik süreci ve bu süreçte
gerçekleştirilen tüm işlemleri
tanımlar.Örneklemlerden elde edilen verilerden
hesaplanan ve örneklemi betimlemede kullanılan
değerlere örneklem değer ya da kısaca istatistik
denir.
ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ VE SINIFLANDIRILMASI
Örnekleme yöntemi ile ilgili önemli kavramlardan
biri,’seçkisizlik(randomization)’dir.Örnekleme
yöntemleri ilk aşamada ,a)seçkisiz örnekleme
yöntemleri(random sampling)ve b)seçkisiz olmayan
örnekleme yöntemleri(non-random sampling) olmak
üzere iki boyutta ele alınmıştır.
SEÇKİSİZ ÖRNEKLEME YÖNTEMİ
Seçkisiz örnekleme yöntemlerinin temel
özelliği,örneklemin evreni temsil etme gücünün
yüksek olmasıdır.
ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ
Seçkisiz
örnekleme
yöntemleri
Basit
seçkisiz
Aykırı
örneklem
e
Seçkisiz olmayan
örnekleme
Tabakalı
örnekleme
Maksimu
m çeşitlilik
Sistematik
örnekleme
Benzeşik
örnekleme
Tipik
örneklem
Amaçsal
örneklem
e
Tabakalı
amaçlı
Uygun
örnekleme
Ölçüt
örneklem
Basit seçkisiz örnekleme
Her bir örnekleme birimine eşit seçilme olasılığı
vererek (seçilen birim yerine konularak)seçilen
birimlerin örnekleme alındığı yöntem basit seçkisiz
örnekleme(simple random sampling) adı verilir.
Evren
Örneklem
Tabakalı Örnekleme
Evren her bir evren birimi bir ve yalnız bir
tabakaya ait olacak ve hiçbir evren birimi açıkta
kalmayacak ;tabaka içi değişim olabildiğince
küçük ,tabakalar arası değişim oldukça büyük
kalacak şekilde alt gruplara bölünerek önlemin
her bir tabakadan ayrı ayrı ve birbirinden
bağımsız olarak çekildiği örnekleme yöntemine
tabakalı örnekleme(stratified sampling) adı verilir.
SEÇKİSİZ OLMAYAN ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ
Sistematik Örnekleme
İlk k birimden birinin belirlenerek başlangıç
noktası olarak alındığı ve bundan sonra gelen her
k’ıncı birimin örnekleme seçildiği yönteme
sistematik örnekleme(systematic sampling) adı
verilir.
Amaçsal Örnekleme
Amaçsal örnekleme olasılığı olmayan seçkisiz
olmayan bir örnekleme yaklaşımıdır.
PROBLEMİ TANIMLAMA
 KAZANIMLAR
Bu bölümün sonunda;
- Bilimsel bir araştırmaya nasıl başlayacağınızı
öğrenecek,
- Bir araştırma problemini tanımlayabilecek,
- Araştırmanız için gerekli literatür taramasını
yapabilecek,
-Araştırmanızın değişkenlerini,hipotez ve sayıltılarını
belirleyebilecek,
İÇİNDEKİLER
 Problem
 Araştırma problemi
 Literatür taraması
 Değişkenler
 Hipotez
 Amaç
 Önem
 Sayıltı
 Sınırlılıklar
 Tanımlar
 Uygulama
 Özet
PROBLEM
Problem;teoremler ve kurallar yardımıyla
çözülmesi istenen soru veya mesele olarak
tanımlanmaktadır.
ARAŞTIRMA PROBLEMİ
Çözüm bulunması için üzerinde çalışılan,planlama
yapılan soruna ‘araştırma problemi’ denir.
- Araştırma soruları ise problemi çözmek için
cevaplandırılması gereken sorulardır.
Araştırılabilir iyi bir problem:
 Akla yatkın olmalıdır.
 Anlamlı olmalıdır.
 Açık ve anlaşılır olmalıdır.
 Sınanabilir,test edilebilir,ölçülebilir olmalıdır.
 Orijinal ve özgün olmalıdır.
 Etik olmalıdır.
 Çok geniş ve çok dar kapsamlı olmamalıdır.
LİTERATÜR TARAMASI
- Araştırma konu ve problemine ilişkin kurumsal
temeller,benzer çalışmaların sonuçlarını incelemek için
tüm araştırma sürecinde devamlı bir biçimde yapılır.
- Literatür taraması için öncelikle anahtar kelimeler
belirlenir.
Literatür taramasında 2 kaynak türü kullanılır.
Birincil kaynaklar:Kitaplar ve makalelerin yayınlandığı
dergiler örnek olarak verilebilir.
İkincil kaynaklar:Başka araştırmacıların ,araştırma
sonuçlarını veren yayınlar bunlara örnek olarak verilebilir.
DEĞİŞKENLER
 Değişken,bir durumdan diğerine farklılık gösteren
özelliktir.
 Değişkenler,özelliklerine göre nicel ve nitel olarak
sınıflandırılabilirler.
 Eğer değişkenin özelliği sayı ve miktar olarak
açıklanabiliyorsa buna nicel değişken
değişkenin özelliği sınıflandırılıyorsa buna nitel
değişken denir.
HİPOTEZ
Bir araştırmanın olası sonucuna dair yapılan
tahminlerin ifade edildiği önermelerdir.
Alternatif hipotezler tek veya yönsüz olarak
yazılabilir.
AMAÇ
- Araştırmanın amacı,çalışmanın hedeflerini
ortaya koyan genel bir ifadedir.
-Alt amaçlar betimsel, korelasyonel veya
karşılaştırmalı sorular şeklinde düzenlenebilir.
ÖNEM
 Araştırmanın önemi,problem ve amaç bölümünde
belirtmiş olsa da ayrı bir başlık altında araştırmanın
araştırmanın ilgili bilim dalı,uygulamaları vb. açısından
getireceği katkılar yazılır.
SAYILTI
Sayıltı, araştırma sürecinde doğruluğunun ispatlanması
gerekmeyen önermedir.
SINIRLILIKLAR
Sınırlılıklar,araştırmada yapmak isteyip de
yapılamayan,bazen nedenlerden dolayı vazgeçilmek
zorunda kalınan durumlardır.
TANIMLAR
 Tanımlar araştırmada geçen anahtar kelimelerin
tanımlarına veya ne ifade ettiklerinin belirtildiği
bölümdür.Tanımlar kavramsal veya işlevsel olarak
yapılabilir.
 Bir araştırma raporunun Giriş bölümleri şu
başlıklardan oluşabilir:
 Problem
 Amaç
 Önem
 Sayıltılar
 Sınırlılıklar
 Tanımlar