Transcript Alqoritm 6

Fənn:Informatika
Mövzu
: Alqoritm
Hümmətova Nərminə
• Həyatınızı onsuz necə təsəvvür
edirsiniz?
Alqoritm termini
latınca qayda-qanun
deməkdir.Bəs bu
termin hansı alimin
adı ilə bağlıdır?
Alqoritmin yaradıcısı
• Alqoritm 783- 850-ci illərdə
Xarəzmdə
(indiki
Özbəkistanda şəhər) yaşamış
IX
əsrin
məşhur
özbək
riyaziyyatçısı Məhəmməd İbn
Musa
əl-Xarəzminin
(yəni
Xarəzmli
Musa
oğlu
Məhəmməd)
adının
latın
hərflərilə
olan
"alqoritmi"
yazılışıyla
bağlıdır.
ƏlXarəzminin yazdığı traktatın
XII əsrdə latın dilinə tərcümə
olunması sayəsində avropalılar
mövqeli say sistemi ilə tanış
olmuş, onluq say sistemini və
onun
hesab
qaydalarını
alqoritm adlandırmışlar
Ilk alqoritm
alqoritm
iki tam ədədin ən böyük
ortaq böləninin (ƏBOB)
tapılması üsulu hesab
olunur.
Evklidin”Başlanğıc”
əsərinin yeddinci kitabının
ilk təkliflərindən olan bu
alqoritmin təxminən 2300
yaşı var. Bu alqoritm
Evklid alqoritmi kimi
məşhurdur.
Alqotitmin xassələri
NƏTİCƏVİLİK
DETERMINATLIQ
alqoritm
KÜTLƏVİLİK
DİSKRETLİLİK
Hər hansı hərəkətlər ardıcıllığının alqoritm adlanması üçün
onun aşağıdakı üç xassəyə malik olması labüddür.
1. KÜTLƏVİLİK “ALQORİTM VERİLƏNLƏRİN BÜTÜN QİYMƏTLƏRI ÜÇÜN
İSTİFADƏ OLUNA BİLƏR”
2. MÜƏYYƏNLİK “ALQORİTMİN HƏR HANSI ADDIMI AYDIN,DƏQİQ,BIRMƏNALI
OLMALIDIR.”
3 NƏTİCƏVİLİK”ALQORİTM AXTARILAN NƏTİCƏNİN ALINMASINA GƏTİRİB
ÇIXARIR.”
1. KÜTLƏVİLİK “ALQORİTM VERİLƏNLƏRİN
BÜTÜN QİYMƏTLƏRI ÜÇÜN İSTİFADƏ
OLUNA BİLƏR”
2. MÜƏYYƏNLİK “ALQORİTMİN HƏR HANSI
ADDIMI AYDIN,DƏQİQ,BIRMƏNALI
OLMALIDIR.”
3 NƏTİCƏVİLİK”ALQORİTM AXTARILAN
NƏTİCƏNİN ALINMASINA GƏTİRİB
ÇIXARIR.”
BAŞLANĞIC VƏ SONU BİLDİRƏN BLOKLAR.
“ƏMƏLİYYAT” BLOKU VERİLƏNLƏRİ VƏ HESABLAMA
ƏMƏLİYYATLARINI TƏSVİR ETMƏK ÜÇÜNDÜR.
VERİLƏNLƏRİN DAXİL EDİLMƏSİ VƏ NƏTİCƏLƏRİN
İSTİFADƏÇİYƏ BİLDİRİLMƏSİ BU BLOKLA GÖSTƏRİLİR.
HƏ
YOX
“ŞƏRT”BLOKU VERİLMİŞ ŞƏRTƏ ƏSASƏN ALQORİTMİN
HANSI İSTİQAMƏTDƏ İCRA OLUNACAĞINI BİLDİRİR.
ŞƏRT ÖDƏNİRSƏ ALQORİTM “HƏ” BUDAĞI ÜZRƏ,
ÖDƏNMİRSƏ”YOX” BUDAĞI ÜZRƏ İCRA OLUNUR.
BU “DÖVR” BLOKUDUR.DÖVRÜ PROSESLƏRİ TƏŞKİL
ETMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLİR.
QOYUL MUŞ MƏSƏLƏNİN HƏLLİNƏ APARIB
ÇIXARAN SONLU SAYDA ƏMƏLİYYATLAR
ARDICILLIĞIDIR
BÜTÜN ADDIMLARI TAM
ARDICILLIQLA YERİNƏ
YETİRİLƏN ALQORİTMƏ XƏTTİ
ALQORİTM DEYİLİR.
QOYULMUŞ ŞƏRTDƏN ASILI
OLARAQ ALQORİTM MƏSƏLƏNİN
HƏLLİ VARİANTLARINDAN BİRİNİ
SEÇMƏYƏ İMKAN VERİRSƏ , BELƏ
ALQORİTMƏ BUDAQLANAN
ALQORİTM DEYİLİR.
ALQORITMIN HƏR HANSI MƏRHƏLƏSİ
TƏKRAR-TƏKRAR YERİNƏ
YETİRİLİRSƏ BELƏ ALQORİTMƏ
DÖVRÜ ALQORİTM DEYİLİR.
ADİ DİLDƏ
(NƏQLİ
CÜMLƏLƏRLƏ)
QRAFİK
ŞƏKİLDƏ
(BLOK
SXEMLƏ)
ALQORİTMİK
DİLDƏ
(PROQRAM
ŞƏKLİNDƏ)
Adi dildə
(NƏQLİ CÜMLƏLƏRLƏ)
BUTERBRODUN
HAZIRLANMASI ALQORİTMİ
1. BİR DİLİM ƏRZAQ KƏSMƏK
QRAFİK ŞƏKİLDƏ
(BLOK SXEMLƏ)
BAŞLANĞIC
a,b
P=2*(A+B)
2. BİR DİLİM ÇÖRƏK KƏSMƏK.
S=A*B
3.ƏRZAQ DİLİMİNİNİ ÇÖRƏK
DİLİMİNİN ÜZƏRİNƏ
QOYMAQ
P, S
SON
DÜZBUCAQLININ
SAHƏSİNİN VƏ
PERİMETRİNİN
HESABLANMASI
ALQORİTMİNİN BLOK
SXEMİ
ALQORİTMİK
DİLDƏ
DÜZBUCAQLININ
SAHƏSİNİN VƏ
PERİMETRİNİN
HESABLANMASI
ALQORİTMİ.
PASKAL DILINDƏ
PROQRAM TƏRTİB
ETMƏK
Proqram N1;
VAR A,B,P,S:INTEGER;
BEGIN
P:=2*(A+B);
S:=A*B;
WRITELN(P,S);
READLN(A,B);
END.
3.Buludun yaranması ardıcıllığı
alqoritmini qur.
_____________________
______________________
__________________________
________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
1.İki tam ədədin fərqini tapmaq üçün
alqoritm qur.
______________
25-9
___________________
_______________________
______________________
______________________
2.Təklifin doğru və ya yalnış olduğunu
əsaslandırın n ədədi mənfi
ədəddir(alqoritmini qurun)
-n
____________________________
____________________________
____________________________
____________________________
____________________________
4.Verilmiş sözdən fərqli mənalı
sözlər düzəldin
DEMOKRATLAŞDIRMA
1.İki tam ədədin fərqini tapmaq üçün alqoritm qur.
______________
___________________
_______________________
______________________
______________________
25-9
2.Təklifin doğru və ya yalnış olduğunu əsaslandırın n
ədədi mənfi ədəddir(alqoritmini qurun)
3.Buludun yaranması ardıcıllığı
alqoritmini qur.
_____________________
______________________
__________________________
________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_n>0 təklif (-) ədəddir
-n
n<o təklif (+)ədəddir_________________
__________
____________________________
____________________________
______________________________________
__________________
4.Verilmiş sözdən fərqli mənalı sözlər
düzəldin
DEMOKRATLAŞDIRMA
1.ƏKOB(a,b) və ya ƏKOB(16,24)
alqoritmini qur
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
______________________
2.Nihal və Nail eyni yerdən hərəkətə başladılar
Nailin addımının uzunluğu 65 sm,Nihalın addımının
üzunluğu 75 sm-dir.195 m məsafədə onların ayaq
izləri necə dəfə üst-üstə düşər?(alqoritmini qur)
_____________________________
______________________________
______________________________
_____________________________
__________________________________
___________________________________
3.Əqrəb və canaq bağa təmsilinin
alqoritmini qur
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
4. LİDVKE QOMİALRİT hansı sözlərdir.
_______________________________
_______________________________
_______________________________
Kodu açın!
1.ƏBOB (a,b) və ya ƏBOB(18,25) alqoritmini
qur.
18,25
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
2.Pişiyin bir sıcrayışının uzunluğu 50
sm,dovşanın bir sıçrayışının uzunluğu 45 sm.
Onlar eyni yerdən , eyni istiqamətdə tullanmağa
başlasalar ən azı necə m-də izləri üst-üstə düşər
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
3.Yaralı bir uşağın dastanı alqoritmini qur.
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
4.“Böyük coğrafi kəşflər” sözünde
neçə bit və neçə bayt informasiya
var?
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
Məntiq
Hovuza su doldurmağa
başlayırlar. Hər gün hovuza
hovuzdakı qədər su
doldururlar.Hovuz 14-cü gün
dolur. Neçənci gün hovuz yarıya
kimi dolmuş olar?
13-cü gün
Tam ədədlər üzərində hesab əməllərini
yerinə yetirmə alqoritmini qur.
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
__________________________
2. 60 nəfəri caydan keçirmə
alqoritmini qur
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
Havanın temperaturu+20 C-dir. Gün ərzində
temperatur 5 C aşağı düşdü. Axşam
temperatur necə dərəcə oldu.(Alqoritmini
qur)
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
4. Kompüter sözününün axırcı
hərfinə aid sözlər yazın.
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
Məntiq
64
100
?
400
38
1600
Kodu açın!
Əgər həyatımızda alqoritm (yəni atılan addımlar
ardıcıllığı) pozularsa onda bizi aşağıdakı hallar
gözləyir.
Kompyuterlə
Vaxtında işə çata
bilmərik
Bilik əldə edə bilmərik
Salat hazırlaya bilmərik
Ağac əkə bilmərik
işləyə bilmərik
Məsələ-misal həll
edə bilmərik
qavrama
I-qrup
II-qrup
III-qrup
IV-qrup
bilik
qabiliyyət
krossvord
PRAKTİK İŞ
Hər bir şagird sərbəst seçmə
şərti
ilə
bir
məsələnin
alqoritminin
qrafik
təsviri
modelini hazırlasın!(Ən gözəl
model informatika kabinetində
əl işləri sərgisinə qoyulacaq.)