Transcript Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Sağlık Çalışanı

KIRIM KONGO KANAMALI
ATEŞİ
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Larva
Nimf
Erkek Erişkin Kene
Erkek Erişkin Hyalomma
Dişi Erişkin Kene
Dişi Erişkin Hyalomma
Nimf (deriye yapışmış)
Dişi Erişkin Hyalomma
2
kan emmiş
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
TANIM
KKKA hastalığı ateş, yaygın vücut ağrısı,
vakaların az bir kısmında ise deri, mukoza
ve iç organlarda kanamalar ile seyreden
kene kaynaklı viral bir enfeksiyondur.
VAKA TANIMLARI
 Şüpheli Vaka
Klinik tanımlamaya uyan ve başka bir nedenle
açıklanamayan vaka
 Olası Vaka
Şüpheli vaka tanımlaması ile epidemiyolojik
hikâyeye uyan ve destekleyici bulgulardan en az
ikisinin bulunduğu vaka veya bir bölgede
herhangi bir nedenle açıklanamayan birden fazla
vakanın görülmesi halinde, destekleyici bulgular
olmasa da klinik tanımlamaya uyan vaka
VAKA TANIMIMLARI
Kesin Vaka
Klinik tanımlamaya uyan ve laboratuar
kriterlerden en az birisi ile doğrulanmış
vaka veya kesin tanı almış bir vaka ile
epidemiyolojik olarak bağlantısı olan vaka
ETKEN
 Zarflı bir RNA virusu
 Nairoviruslar dış ortama dayanıksızdır,
konakçı dışında yaşayamazlar.
 56ºC’de 30 dakikada ve ultraviyole
ışınları ile hızla inaktive olurlar.
 %1 hipoklorit ve %2 gluteraldehite
duyarlıdır
EPİDEMİYOLOJİ
1944 ve 1945 yaz aylarında Batı Kırım’da tespit edildi, Kırım
Kanamalı Ateşi adı verildi
1956’da Zaire’de bir hastadan izole edilen virüse “Congo virus” adı verildi
1969’da iki virüsün aynı olduğu anlaşıldı
EPİDEMİYOLOJİ
 Ülkemizde ise ilk kez 2002 yılında tespit edilmiş
 Hemen hemen ülkemizin her bölgesinden
sporadik vaka bildirimi yapılmaktadır.
 İhbarı zorunlu C grubu hastalıklar arasında yer
almaktadır.
 Nisan ayından ekim ayına kadar.
BULAŞ
 Enfekte kene tutunması
 Enfekte kenelerin çıplak el ile ezilmesi
 Viremik hayvanların kan, doku ve
sekresyonları ile temas
 KKKA hastalarının kan ve diğer vücut
sıvıları ile temas
 Kan içeren damlacık yolu ile bulaş
KLİNİK









Ateş, üşüme, titreme,
Yaygın kas ağrıları,
Baş ağrısı,
Yüzde ve
konjonktivalarda
kızarıklık,
Makülopapüler
döküntüler,
Bulantı-kusma, ishal,
Peteşi, purpura, ekimoz,
Diş eti kanaması,
Burun kanaması,
Hematemez, melena,
hematokezya
Hematom
Hemoptizi
Hematüri
Vajinal kanama
İntra-abdominal kanama
İntrakraniyal kanama
Şuur değişikliği, ajitasyon,
konvülzyon
ARDS
Hepatorenal yetmezlik
DIC
￮Koma
Cilt altı kanamaları
Mukozalarda kanamalar
Cilt altı kanamaları
Ankara Numune EAH 2. Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği Arşivi
Cilt altı kanamaları
KLİNİK
 İnkübasyon süresi giriş yolu, alınan virüs
miktarı ve konağın immünitesi ile ilişkili
olmakla birlikte ortalama 3-7 gün,
Ölüm genellikle hastalığın 5-14. günleri
arasında görülür
KLİNİK
 Hastalar genellikle iki haftada sekelsiz iyileşir
 Hastalığı geçirenler muhtemelen ömür boyu
bağışıklık kazanır
 Bağışıklık, hastalığı geçirenlerde uzun süre
pozitif kalan IgG tipi antikorların olması ile
açıklanabilir
HASTALIĞIN SEYRİ:
- Hafif
- Orta derecede
- Ağır
Sekelsiz iyileşirler.
Ölüm oranı: ortalama %30.
LABORATUVAR
Lökopeni
Trombositopeni
 Anemi
 Karaciğer enzim yüksekliği
Laboratuvar Tanısı için Uygun
Örnek Alınması
 Serumun hazırlanması: Antikoagülan içermeyen temiz
(Biyokimya) tüpe 5-10 ml kan alınmalı ve pıhtılaşması
için bir süre oda ısısında bekledikten sonra
santrifüjlenerek
serumun
ayrılması
mutlaka
sağlanmalıdır.
 Daha sonra en az 1.5 ml serum , vidalı kapaklı plastik
(criovial gibi) tüplere aktarılarak kapağı sıkıca
kapatılmalıdır.
Gönderilen Numunelerde Uygun Olan
Örnekler
Dıştan vidalı, kapaklı, 2 ml, serum/plazma, criyovial tüp, plastik.
Gönderilen Numunelerde Uygun Olmayan
Örnekler
Eppendorf tüpler, falkon tüpleri, içten vidalı kapaklı tüpler UYGUN DEĞİL.
TANI
 Hastalığın kesin tanısı serum örneğinde PCR ile
viral RNA’nın
 ya da ELISA ile spesifik IgM antikorlarının
gösterilmesi ile konulur.
 Viremi KKKA hastalarında 10-12 gün kadar
sürdüğünden bu dönemde serumda PCR ile
virüs gösterilebilir. IgM antikorları hastalığın 6-7.
gününden itibaren ve IgG antikorları ise
hastalığın yaklaşık 7-10. gününden itibaren
pozitifleşir
AYIRICI TANI
Tatarcık humması
Malarya
Akut viral hepatit
Bruselloz
Salmonelloz
Septisemi
Viral kanamalı ateşler
İnsektisit zehirlenmeler
TEDAVİ
Destek tedavisi KKKA tedavisinin temelini
oluşturur.
Organ yetmezliği varsa, organ
yetmezliklerine yönelik tedavi yapılır.
Ribavirin etkinliği tartışmalıdır
İmmun serum tedavisine yönelik
çalışmalar devam etmektedir.
SEVK
1. KKKA düşünülen olgularda trombosit <
150.000 /mm3 ve/veya lökosit < 4000
/mm3 ise hasta 2. basamak sağlık
kuruluşuna sevk edilmelidir.
2. basamak sağlık kuruluşunda, aşağıdaki
kriterler varsa hasta 3. basamak sağlık
kuruluşuna sevk edilmelidir:
SEVK
60 yaşından büyük olanlar
 Klinik durumu ve Laboratuar değerleri
hızla bozulanlar
 Şuur bulanıklığı olanlar
 Trombosit < 50.000/mm3, aPTT uzamış
olanlar
 KKKA hastalığı tablosunu ağırlaştıracak
organ yetmezliği ve hematolojik hastalık
gibi eşlik eden başka hastalığı olanlar
KENE TUTUNMASI İLE GELEN HASTALARA YAKLAŞIM ALGORİTMASI
Kene En Kısa
Sürede Çıkartılır
*
Ateş, Başağrısı, Myalji, Artralji, Halsizlik,İshal Ve Kanama
Bulgularından En Az İkisinin Varlığını Sorgula
Hemogram Bak
KKKA İle Uyumlu Şikayet
Yok, Hemogram (N) İse
K.K.K.A.H. Semptomları
Açısından Bilgilendir,
Şikayeti Geliştiğinde
Sağlık Kuruluşuna
Başvurmasını Öner
KKKA İle Uyumlu
Şikayetleri Var,
Plt <150000,
Lök < 4000
KKKA İle
Uyumlu
Şikayetleri Var,
Hemogram (N)
Vaka Yönetim
Algoritmasına Göre
Hareket Et
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) VAKA YÖNETİM
ALGORİTMASI
ANİ BAŞLAYAN
Ateş, baş ağrısı, yaygın vücut ağrısı, artralji, halsizlik, ishal
ve kanama bulgularından en az ikisinin varlığı
EVET
Endemik bölgede yaşama veya
Son 2 hafta içinde;
oEndemik bölge ziyareti veya
oKene ile temas öyküsü veya
oHayvan vücut sıvılarıyla temas veya
oKKKA tanısı almış hasta ile temas öyküsü
EVET
Tam kan
sayımı
HAYIR
Kliniği açıklayacak bir tanı yok
ise ilgili uzman hekim
tarafından değerlendirilmesi
sağlanır
Tam kan sayımı
Trombosit 150.000’nin altında
ve/veya lökosit 4.000’nin altında
EVET
HAYIR
Bu şikayetleri açıklayacak
başka bir tanı veya
durum yoksa
2. basamak sağlık
kuruluşuna sevk edilir
1. Hasta yatırılır
2. KKKA tanısı için kan alınır
3. Günlük tam kan, hemostaz paneli ve
biyokimya bakılır
4. Destek tedavisi başlanır
1.
2.
3.
4.
5.
6.
2. basamak sağlık
kuruluşunda ilgili uzman
hekim tarafından
değerlendirilmesi sağlanır
65 yaş ve üzerindeki hastalar
Klinik durumu ve/veya laboratuvar değerleri hızla bozulanlar
Bilinç bulanıklığı olanlar
Trombosit 50.000’nin altında ve/veya aPTT’si uzamış olanlar
KKKA hastalığı tablosunu ağırlaştıracak organ yetmezliği veya hematolojik hastalık gibi
eşlik eden başka hastalığı olanlar
Yukarıdaki sevk kriterlerine uymayan ancak hekimin sevk kararı verdiği hastalar
3. basamak sağlık kuruluşuna sevk edilir
RİSK GRUPLARI
RİSK GRUPLARI
 Endemik bölgede yaşayan tarım ve hayvancılık
ile uğraşan çiftçiler, çobanlar, kasaplar,mezbaha
çalışanları
 Enfekte hastalarla temas eden sağlık personeli
 Veteriner hekimler, Veteriner sağlık teknisyenleri
 Askerler
 Kamp yapanlar
 Laboratuvar çalışanları
 Hastaların yakınları
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
KKKK’dan Nasıl Korunurum?
 Hayvan barınaklarına, kırsal alanlara,
orman kenarı ve tarım arazileri ile bu
gibi yerlere gidenler mümkün olduğunca
vücutta açık kısım kalmamasına özen
göstermeli kenelerin daha kolay fark
edilmesi nedeniyle açık renkli
elbiseleri giymeyi tercih etmelidirler.
 Kenelerin vücuda girebileceği
yerlerin kapatılması (örneğin
pantolon paçalarının çorap içine
alınması, çizme giyilmesi)
gerekmektedir.
45
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
KKKK’dan Nasıl Korunurum?
 Kırsal alandan, orman
kenarından ve tarladan dönüşte
mutlaka vücut ve elbiseler
kontrol edilmeli kene olup
olmadığı araştırılmalıdır.
46
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Vücudun Her Tarafı Kontrol
Kollar
Edilmelidir!Saç dipleri
Bacaklar
Gövde
Koltuk altları
Kulak arkası
Ense
Kasıklar
47
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Vücuda Tutunmuş Kene Görülürse
 Kene asla çıplak elle çıkartılmamalıdır!!!
 Eldiven, naylon poşet veya bez parçası ile tutularak ya
da ince uçlu bir pens veya varsa kene çıkartma kartı ile
ezilmeden çıkarılmalıdır.
 Çıkartılamıyorsa en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna
başvurulmalıdır.
 Vücuda tutunan kene ne kadar erken çıkartılırsa
hastalığa yakalanma riski de o kadar azalır.
48
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kenenin pens ile çıkarılması
49
İple Kene Çıkarma
KORUNMA VE KONTROL
 Çiftlik, Ev ve Süs Hayvanlarında kene mücadelesi yapılmalıdır.
 Hayvan barınakları kenelerin yaşamasına imkân vermeyecek
şekilde yapılmalı, kene mücadelesi yapıldıktan sonra, çatlaklar
ve yarıklar tamir edilerek badana yapılmalıdır.
 Mücadelede bölgede meraya çıkan tüm hayvanlarda eş
zamanlı yapılmalıdır.
 Enfekte Hayvanların kanlarına ve diğer vücut sıvılarına
korunmasız bir şekilde dokunulmamalıdır, Ancak temas
zorunlu ise gerekli korunma önlemleri (eldiven, önlük, gözlük,
maske vb.) alınmalıdır.
KORUNMA VE KONTROL
 Piknik amaçlı olarak doğal alanlarda bulunanlar döndüklerinde,
mutlaka üzerlerini kene bakımından kontrol etmeli ve kene varsa
usulüne uygunolarak vücuttan uzaklaştırmalıdır. Piknik veya kamp
alanlarında yere (toprak, çimen, ot) açık renkli örtü serilerek
oturulmalıdır.
 Kene cımbız veya eğri uçlu pens gibi uygun bir malzemeyle
vücuda tutunduğu en yakın noktadan tutularak çıkarılmalı, hiçbir
şekilde elle ezilmemelidir.
 Kene çıkartıldıktan sonra kişi bilgilendirilerek 10 gün süre ile takip
edilmeli, ani başlayan ateş, baş ağrısı, yoğun halsizlik, bulantı,
kusma, ishal ve kanama gibi şikâyetlerin olması durumunda sağlık
kuruluşuna başvurması gerektiği vurgulanarak söylenmelidir.
 Hasta kişilerin kanlarına veya diğer vücut sıvılarına korunmasız
bir şekilde dokunulmamalıdır
TEMAS SONRASI PROFİLAKSİ
 Kene temasından sonra, K.K.K.A tanısı konan Hastanın
kan ve vücut sıvıları ile temas edilmişse, temas edenin
en az 10 gün kadar ateş, halsizlik, yaygın vücut ağrısı
ve diğer belirtiler (lökopeni, trombositopeni vb.)
yönünden takip edilmesi gerekmektedir.
 KKKA hastalarına yapılan uygulamalar sırasında kaza ile
iğne batması söz konusu olursa, iğnenin battığı yer
sabun ve su ile yıkanarak dezenfektan ile silinmelidir.
 Hastanın kan ve vücut sıvılarına yine kaza ile bir temas
olması halinde, enfekte materyale maruz kalan bölge
sabunlu su ile iyice yıkanır ve dezenfektan ile silinir. Eğer
göze enfekte materyal sıçramış ise, göz temiz su ile iyice
yıkanmalıdır.
Cenaze İşlemleri Sırasında Alınması Gereken
Korunma Önlemleri
 Cenazeyi hazırlayacak olan kişi öncelikle kendisi için koruyucu
önlemleri (plastik önlük, kalın eldiven, maske, gözlük vb.) almalıdır
Ceset yıkandıktan sonra 1/10’luk çamaşır suyu çözeltisi ile
spreylenmeli, ceset torbasına konarak kapatılmalı ve 1/10’luk çamaşır
suyu çözeltisi ile tekrar spreylenmelidir.
 Cenaze daha sonra tabutlanmalı ve mühürlenmelidir. Cesedin
yıkanmasından sonra,yıkamanın yapıldığı bütün yüzeylerin 1/10’luk
çamaşır suyu çözeltisi ile dezenfeksiyonu yapılmalıdır.
 Cenaze taşınırken taşıma işlemini yapanlar için gerekli koruyucu
önlemlerin alınması sağlanmalıdır.
 Tabutun açılmasına müsaade edilmemeli, gerekirse bir görevli
eşliğinde defin işlemlerinin gerçekleşmesi sağlanmalı ve yapılanların
gerekçesi vefat eden kişinin yakınlarına anlatılmalıdır.
 Mezarın derinliği en az 2 metre olmalı ve cenazeler tabutla
gömülmelidir
 Defin işlemleri sonrasında cenaze naklinde kullanılan araç 1/10’luk
çamaşır suyu çözeltisi ile yıkanmalı ve bu çözeltiye 10 dakika maruz
bırakılmalıdır. Sonra araba çözeltinin koroziv etkisi nedeniyle iyice
durulanmalı ve havada kurumaya bırakılmalıdır.
BİLDİRİM
30.03.2010 tarihinden itibaren kullanıma
açılmıştır.
Sisteme giriş için
http://kkka.thsk.saglik.gov.tr/giris.aspx linki
kullanılmaktadır.
Web tabanlı bildirim sistemi 2.ve 3.
basamak sağlık kuruluşlarının kullanımına
açıktır
TARAYICI ADRES ÇUBUĞUNA
kkka.thsk.gov.tr YAZARAK YENİ KKKA BİLDİRİM
SİSTEMİ ANA SAYFASINA ULAŞILABİLİR
HASTANE KULLANICILARI (Hastane girişi) LİNKİNDEN
KULLANICI ADI (Eski web sistemi kullanıcı adı geçerli) VE
ŞİFRE 1234 İLE SİSTEME GİRİŞ YAPABİLİR AYARLAR
KISMINDAN ŞİFRENİZİ DEĞİŞTİRE BİLİRSİNİZ
1- AYARLAR.................ŞİFRE DEĞİŞTERME BÖLÜMÜ
2-HASTA ARAMA.........ÖNCEDEN KAYIT EDİLMİŞ HASTAYI
ARAMA
3-YENİ HASTAKAYDET..YENİ HASTA KAYDETME BÖLÜMÜ
YENİ HASTA KAYDETMEK İÇİN 3- YENİ HASTA
KAYDET BUTONU SEÇİLDİĞİNDE AŞAĞIDAKİ MENÜ
EKRANA GELECEK OLUP HASTA KİMLİK BİLGİLERİ
YAZILDIKTAN SONRA KAYDET BUTONU SEÇİLİR
YENİ ŞİKAYET KAYDET BUTONU SEÇİLEREK
HASTANIN ŞİKAYET BİLGİLERİ YAZILIR
HASTA ŞİKAYET BİLGİLERİ MENÜSÜ
2.3.. ŞİKAYET BİLGİLERİNİ EKLEMEK İÇİN HASTA ARAMA
MENÜSÜNDEN
T.C. KİMLİK NO İLE HASTA BULUNARAK YENİ ŞİKAYET KAYDET
BUTONUNDAN 2.3..ŞİKAYET (KAN NUMUNESİ) EKLENİR İNCELE
BUTONU İSE 1. ŞİKAYET VE ÖNCEKİ BİLGİLERİNİ GÖSTERİR
DEĞİŞİKLİK,DÜZENLEME YAPILABİLİR LAB.SONUÇLARI
GÖRÜNTÜLENE BİLİR
Teşekkürler…