Transcript Klik hier

Symposium 16 november 2012
Specifieke zorg en traumaverwerking.
Thema: “Staat de cliënt werkelijk centraal?”
Mijn naam is Sjoukje Bruining. Ik ben psychosociaal therapeut. Vanaf
mijn 18e ben ik hulpverlener. Ik heb gewerkt in de jeugdhulpverlening en
zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, waaronder mensen
met een niet aangeboren hersenletsel. In mijn werken met kinderen,
jongeren en volwassenen uit alle lagen van de bevolking heb ik veel
ervaring opgedaan.
De opleiding transformatiewerk en essentie coaching was een goede
aanvulling op de opleidingen die ik al had gevolgd en is zeer verrijkend
geweest voor mijn persoonlijke leven. Deze werkmethode is goed
toepasbaar in het werk wat ik nu doe.
Transformatiewerk is namelijk een heel directe en eenvoudige werkwijze
waarbij het voelen van wat er echt is en de gevoelens die je daarbij
ervaart, centraal staan zonder de belasting van het denken. Deze
werkwijze is heel geschikt voor mensen met een niet aangeboren
hersenletsel. Essentie coaching helpt om inzicht te krijgen in het eigen
functioneren en reikt vaardigheden aan om een goede balans te vinden
tussen voelen, denken en doen met als doel de eigenwaarde te
vergroten.
Vanaf 2005 voer ik een praktijk aan huis en kunnen mensen met of
zonder beperking bij mij terecht met problemen over
1. Faalangst
2. Angst en Boosheid
3. Stress en burn out
4. Veel piekeren en malen
5. Relatie en werkproblemen
6. Seksueel misbruik
7. Rouwverwerking
8. Slapeloosheid
9. Jezelf altijd wegcijferen
10 Nazorg niet aangeboren hersenletsel
Wij mensen kunnen namelijk zo verstrikt raken in onze gedachten en
patronen, dat het lijkt alsof je helemaal vastloopt. Deze gevoelens
kunnen zich bijvoorbeeld uiten in lichamelijke klachten zoals
slapeloosheid, depressiviteit, conflicten thuis etc.…
pag. 1
Ik werk nu met kleine groepen, jongeren en volwassenen. Daarnaast
geef ik supervisie en intervisie aan werkers in de zorgsector.
Mij is gevraagd te vertellen over mijn werk voor NAH zorg. Ik kan u
vertellen dat een lezing geven niet mijn dagelijks werk is. Sterker nog,
het is mijn eerste keer.
De doelgroep NAH en in dit geval de slachtoffers van
verkeersongevallen en het thema “staat de cliënt werkelijk centraal”
waarover het vandaag gaat, ligt mij na aan het hart.
Het onderwerp is mij op het lijf geschreven. Ik wil jullie daarom ook graag
vertellen over mijn bevindingen in het begeleiden van mensen met een
niet aangeboren hersenletsel, want de gevolgen van een hersenletsel
kunnen zeer heftig en confronterend zijn.
Als de gevolgen blijvend zijn, betekent dit een verlies van de oude
vertrouwde “ik “ Verlies van het toenmalig werkzaam leven, het sociale
leven en de lichamelijke mogelijkheden die men toen wel had, kan veel
verdriet en verwarring opleveren.
Dit verdriet is vaak een onzichtbaar verlies, aan de buitenkant zie je niets
maar van binnen is van alles aan de hand.
Het verdriet en de onmacht van geliefden kan ook zeer confronterend
zijn. Het kan een scala van gevoelens oproepen. ( een cliënt vertelde mij
dat het verdriet van zijn partner, zijn moeder en broer voor hem zeer
confronterend zijn. Het maakte hem zo nu en dan wanhopig en
verdrietig, want……het leven nu zal nooit meer zo worden als vroeger.
En ik kan er niets aan doen …ik voel mij zo wanhopig en onmachtig)
Schuldgevoelens en zich sociaal overbodig voelen is dan een
veelgehoorde klacht.
Rouw- herstel en aanpassingsproces:
In de eerste maanden na een hersenbeschadiging is er meestal sprake
van enig herstel: Men gaat vooruit en voelt zich weer sterker worden.
Na een half jaar begint dit herstel echter trager te verlopen. Vaak begint
dan pas het besef te dagen dat men blijvend beschadigd is en dat er
allerlei beperkingen zullen blijven bestaan. Niet alleen voor diegene wie
het is overkomen maar ook voor de partner, ouders en kinderen kan er
veel veranderen. Ook zij moeten omgaan met een blijvend veranderde
situatie.
Om eerst te beseffen dat er wel degelijk iets ernstigs aan de hand is kan
het zijn dat diegene die het overkwam, maar ook de geliefden eerst niet
geloven dat er iets blijvends aan de hand is. Als dan het besef komt dat
er geen volledig herstel komt, volgt vaak een periode van woede,
pag. 2
onmacht en verzet. Deze grote hobbels zijn niet makkelijk, maar wel
nodig voor het rouw, herstel- en aanpassingsproces.
Depressieve gevoelens kunnen boven komen. Ook vraagt men zich
soms af wat het leven nog voor zin heeft.
Hierna kan er een periode komen, waarin men zich meer en meer
realiseert wat men wel en niet kan. Men ziet weer mogelijkheden.
Een rouwproces kan echter lang duren en wordt soms bemoeilijkt door
de handicap. Geheugenproblemen kunnen het acceptatievermogen
beperken. Het kan ook voorkomen dat mensen hulp vragen of
aangeboden krijgen die eigenlijk (nog) niet past bij het verwerkings- of
revalidatiestadium waarin zij zich bevinden.
Het verlies is zo specifiek en zo “binnen” en ongrijpbaar, dat daardoor
behoeftes vanuit de getroffenen vaak niet het gewenste verloop krijgt.
Het boek van Wiebe Warber – “de nekslag “, vertaalt heel goed de
eenzame tocht als hersenletsel patiënt die door onjuiste diagnoses niet
de juiste behandeling krijgt. De wanhoop en de onmacht als er niet naar
je word geluisterd is dan groot. En natuurlijk voel je je dan als patiënt niet
werkelijk centraal staan.
Zo gebeurde het dat een cliënt tegen de bureaucratie van een
ziekenhuis aanliep. Alles liep mis wat maar mis kon gaan. Kwijtgeraakte
rapportage en communicatiestoringen van hulpverleners onderling,
maakte, dat er 3 jaar na een bedrijfsongeval met een hijskraan nog
steeds geen duidelijke diagnose/behandelplan was. Deze cliënt werd na
3 jaar echter wel geconfronteerd met een best gekorte uitkering. In zijn
wanhoop dat er niet naar hem werd geluisterd en er geen gehoor was
voor zijn lichamelijke – en psychische klachten, was hij heel erg boos…..
Hij kreeg te horen dat alles wel goed zou komen maar voor hem kwam
het niet goed…..…….Hij had het al zo vaak aangegeven……er werd niet
naar hem geluisterd.
In mijn praktijk werd het helder dat voor deze cliënt en zijn familie gezien
en gehoord worden in hun pijn en de juiste acties ondernemen die van
belang zijn om alsnog een juiste diagnose behandelplan te krijgen van
groot belang. Voor deze cliënt was tevens van belang dat zijn boosheid
er mocht zijn. Het is immers terechte boosheid….
Met nadruk zou ik willen zeggen dat het van zeer groot belang is, dat
behandelend artsen, revalidatieartsen, hulpverleners oprechte aandacht
hebben voor de het herstel en verwerkingsproces en proberen aan te
sluiten bij de fase waarin de cliënt zich ongeveer bevindt.
Een cliënt vertelde mij dat het revalidatieproces heel pijnlijk maar ook
zeer onveilig voor hem geweest. Er werd niet goed naar hem geluisterd.
pag. 3
Het maakte hem razend. Ze hielden in zijn ogen te zeer vast aan vaste
behandelstrategieën, waarin geen ruimte was om af te stemmen op de
hulpvraag van de cliënt zelf.
Los van het trauma van zijn hersenletsel, is hij zeer wantrouwig
geworden jegens hulpverleners. Hij maakte keer op keer mee dat
hulpverleners niet aansloten bij zijn hulpvraag of de fase waarin hij
verkeerde. Je zou kunnen zeggen dat hij hierdoor trauma op trauma
kreeg en als cliënt niet centraal stond. Toen deze cliënt bij mij kwam,
was voor hem was erkenning in zijn boosheid, radeloosheid en wanhoop
het allerbelangrijkste. Dat deze gevoelens er mochten zijn, was zijn
grootste behoefte.
Een cliënt die het ook zwaar te verduren kreeg, kwam in een reintegratie traject terecht, wat hij als zeer zwaar en belastend heeft
ervaren. Hij werd zwaar overschat. Deze cliënt voelde zich opgejaagd en
kwam door een niet op zijn problematiek afgestemde benadering, in een
neerwaartse spiraal terecht.
Dit is zeer traumatisch voor hem geweest en een tijdelijke
dagbehandeling bij de GGZ was het gevolg. Door tijdig ingrijpen vanuit
NAH zorg met een zorgvuldig begeleidingstraject in mijn praktijk,
afgestemd op zijn beperkingen en luisterend naar zijn behoeften, hebben
we erger kunnen voorkomen.
We hebben hem zelfs kunnen begeleiden naar een prachtige woonplek.
De arbeidsdeskundige had het kunnen weten dat zijn benadering niet
goed aan zou sluiten, als hij de neuropsychologische rapporten goed
had gelezen.
De indruk ontstond dat de belangen van de cliënt ondergeschikt waren
aan de belangen van de arbeidsdeskundige.
Stond hier de cliënt wel centraal??
Nog een voorbeeld: In een revalidatietraject wilde deze cliënt opnieuw
leren fietsen. Dat ging niet. Hij is erg vaak gevallen. De revalidatiefysio
wilde toen een 3 wieler voor hem bestellen. Deze cliënt voelde aan dat
hij niet de juiste behandeling kreeg en dat er niet goed was
gecommuniceerd met de neuroloog. In zijn onmacht en kwaadheid was
toen zijn antwoord: “Je besteld er maar een, en je gaat er zelf maar op
zitten:” ( De cliënt stond in dit geval niet centraal. Ze hadden geen
overleg gehad met de neuroloog )
Hij heeft toen zelf een fysiotherapeut gezocht.
Deze fysio therapeut luisterde wel heel goed naar het verhaal wat de
cliënt te vertellen had. Ze nam contact op met de neuroloog om te
vragen wat er haalbaar zou kunnen zijn voor deze cliënt en kreeg de
juiste informatie. In een epilepsie kliniek heeft hij toen een op zijn letsel
pag. 4
afgestemde medicatie gekregen. Deze medicatie sloeg goed aan. Bij
thuiskomst is hij zonder problemen weggefietst.
De fysiotherapeute met oog voor de behoeftes van de cliënt nam de
juiste beslissing en stelde deze cliënt werkelijk centraal.
Nog een voorbeeld waarin goed werd geluisterd naar de behoeftes van
een cliënt. Deze cliënt met ernstige faalangst werd doorverwezen naar
mijn praktijk. Zij kon in een faalangstreductietraining en een
therapeutische sessie, de draai weer maken naar zelfvertrouwen en het
gaat nu heel goed met haar. Ze had maar 5 sessies nodig.
Zij werd serieus genomen door haar begeleiders, deze coaches hadden
oog voor hun cliënt en stemden af op haar behoeftes. Bij mij kon ze een
training doen en kon hierna goed integreren in haar werk. De cliënt stond
in dit geval centraal.
Als professioneel, onafhankelijk maar betrokken cliëntservicebureau wil
NAH zorg het verschil maken en goede nazorg en ondersteuning geven
aan kinderen en volwassenen met Niet Aangeboren Hersenletsel en hun
familie. Mensen met NAH hebben immers recht op menselijke aandacht,
en integrale nazorg.
NAH zorg is sinds 2010 AWBZ erkend en heeft een behandel- zorgteam
samengesteld met betrokken mensen die vanuit hun deskundigheid en
ervaring goed kunnen aansluiten op de problematiek van de cliënt.
Dit gespecialiseerde zorgteam, bestaat uit een GZ Psycholoog,
Neuropsycholoog, Maatschappelijk werkster/relatietherapeut en
psychosociaal therapeut / transformatiewerker.
Op consultbasis kunnen specialisten uit de medische en paramedische
sector, die bekend zijn met de doelgroep gevraagd worden.
De ervaringen van de cliënten en hun partners en familie die in 2011 en
2012 gebruik hebben gemaakt van de individuele of groepssessies zijn
dusdanig positief dat we hier in 2013 graag een voortgang mee willen
maken zodat het meer en meer vorm kan worden gegeven.
De behandeling/begeleiding van dit team is gericht op herstel of
voorkoming van verergering van de aandoening/beperking van
hersenletsel. In individuele en groepssessies wordt door
gespecialiseerde therapeuten gewerkt aan persoonlijke verdieping.
Tijdens deze behandelsessies worden vaardigheden aangereikt om een
goede balans te vinden tussen voelen, denken en doen.
Het gehoord en gezien worden in hun pijn maakt dat cliënten en ook
partners en familieleden, zich veilig voelen om verdriet, pijn en boosheid
te doorleven in de sessies. In een veilige omgeving met liefdevolle
pag. 5
menselijke aandacht, kunnen ook traumatische ervaringen, opgedaan
van voor het hersenletsel de aandacht krijgen.
Dan pas kan er rust ontstaan en gekeken worden naar
mogelijkheden….In plaats van de onmogelijkheden. Erkenning, steun,
waardering en goede verfijnde afstemming van de hulpverleners op de
client en zijn familie, zijn de pijlers waarop mensen na een hersenletsel
hun zelfvertrouwen en de regie over hun eigen leven kunnen hervinden.
Ik wil daarom als psychosociaal therapeut met mijn complementaire
werkwijze graag verbindend zijn naar de hulpverleners uit het reguliere
veld. Op deze wijze kunnen wij verkeersslachtoffers, begeleiden vanuit
het overleven naar opnieuw leren leven.
pag. 6