Transcript Kanker en seksualiteit: praat erover!

Kanker en seksualiteit: praat erover!
NOVEMBER 2016
Als mensen de diagnose kanker krijgen, zal hun seksleven niet
het eerste zijn waar ze aan denken. Maar vroeger of later –
tijdens of na de behandeling – gaat het wel weer spelen. Veel
patiënten (en hun partners) merken dat vrijen niet meer gaat
zoals vroeger. Erover praten is niet altijd makkelijk, terwijl er
wel allerlei vragen zijn.
Bij veel vormen van kanker veroorzaken
het ziekzijn en de behandelingen lichamelijke en psychische veranderingen
die ook seksuele gevolgen hebben.
Soms tijdelijk, soms blijvend.
Borstkanker en prostaatkanker, twee
van de meest voorkomende vormen
van kanker, zijn de bekendste voorbeelden. Na een borstkankeroperatie
kunnen vrouwen zich minder aantrekkelijk voelen. Bovendien hebben
chemo- of hormoonbehandelingen
nogal eens tot gevolg dat vrouwen
pijn bij het vrijen ervaren of minder zin
hebben. Mannen die behandeld zijn
voor prostaatkanker, hebben vaak te
kampen met impotentie.
Lastig gespreksonderwerp
Artsen en patiënten vinden het
volkomen normaal om klachten te
bespreken die het gevolg zijn van
kanker(behandeling). Dit zou ook
moeten gelden voor seksuele
veranderingen, maar in de praktijk
blijkt dat dit voor beide partijen een
lastig gespreksonderwerp is. Dat is
jammer. Niet alleen omdat het oplucht
om erover te praten, maar ook omdat
er misschien een behandeling of hulpmiddel is met een positief effect op de
seksuele beleving. Of om te ontdekken
dat vrijen op een andere manier dan
vroeger ook prettig kan zijn.
KWF Kankerbestrijding beschikt over
een zeer informatieve brochure*. In
een van de hoofdstukken staan tips om
met de behandelend arts in gesprek
te gaan. Zoals: wacht niet tot uw arts
over seksualiteit begint, begin er zelf
over. En: bedenk of u doorverwezen
wilt worden naar een gespecialiseerde
zorgverlener, bijvoorbeeld een seksuoloog, en zo ja, vraag daar naar.
Voor mensen die in Assen of omgeving
wonen is het goed te weten dat het
WZA een polikliniek Seksuologie heeft
waar mensen met seksuele problematiek terecht kunnen.
*De brochure ‘Kanker en seksualiteit’
is te bestellen via www.kwf.nl. U
kunt ook bellen met KWF Publieksservice, telefoon 0900 - 202 00 41.
Deskundigen polikliniek Seksuologie:
“Een ernstige ziekte
heeft invloed op alles”
Dat er in het medische circuit te weinig
aandacht is voor de combinatie seksualiteit en een ernstige ziekte, is een
ding dat zeker is, zeggen seksuoloog
Ria Bosgraaf en gynaecoloog Esther
Scheers van het WZA. Samen met een
tweede gynaecoloog, een uroloog, een
psycholoog en een bekkenbodemfysiotherapeut vormen zij het team van de
poli Seksuologie.
Het is niet zo dat Ria Bosgraaf en
Esther Scheers geen begrip voor
dit gebrek aan aandacht hebben:
specialisten zijn nu eenmaal vooral
gericht op behandeling van de ziekte
en veel mensen vinden praten over
seks lastig. Maar ze betreuren het
wel. Esther Scheers hamert er bij haar
collega-artsen op dat ze aan patiënten
met kanker of een andere ernstige
ziekte drie vragen moeten stellen: Eén:
heeft uw ziekte of de behandeling
invloed op uw seksualiteit? Twee: hebt
u daar last van? Drie: wilt u hiervoor
doorverwezen worden naar een
deskundige?”
Tips & tricks
Ria Bosgraaf: “Een patiënt wordt naar
ons doorverwezen door de huisarts
of de specialist, bijvoorbeeld wanneer
er sprake is van minder zin in seks,
of pijn bij het vrijen, of een laag
zelfbeeld als gevolg van een operatie.
De problematiek betreft zelden alleen
de seks. Een ernstige ziekte heeft
invloed op alles, op hoe je in het leven
staat. Wij kijken naar het geheel en
bespreken uiteraard ook hoe het ging
vóór de ziekte.”
Beiden waarschuwen dat er op de poli
Seksuologie geen wondermiddeltjes
klaarliggen waarmee de problemen
‘hup’ opgelost kunnen worden. Esther:
“We maken het onderwerp tussen
partners bespreekbaar en begeleiden
www.wza.nl
hen.” Ria: “Wij kunnen tips and tricks
geven. Zo kan een echtpaar jarenlang
een bepaald patroon gewend zijn
tijdens het vrijen. Als iets dan niet
meer lukt, kan dat zeer teleurstellend
zijn. Het kan bijvoorbeeld helpen om
de volgorde eens te veranderen, of
als de partner bepaalde handelingen
overneemt. Of iets nieuws proberen,
of seksspeeltjes gebruiken.” Esther:
“Soms gaat het ook gewoon om
feitelijke kennis. Zo komt het nog best
regelmatig voor dat mensen geen gemeenschap durven te hebben tijdens
een bestralingsperiode. Maar het is
echt een fabeltje dat er dan radioactieve besmetting kan plaatsvinden.”
Deskundig team
Blijf niet tobben, benadrukken de gynaecoloog en seksuoloog, een ernstige
ziekte is op zichzelf al moeilijk genoeg.
Ria: “Er is een deskundig behandelteam in het WZA. Als uw huisarts of
specialist er niet over begint, vraag
dan zelf om een doorverwijzing naar
onze poli. O ja, ook niet onbelangrijk
om te weten: onze hulp wordt door de
zorgverzekeraars vergoed.”
Meer informatie: www.wza.nl
(zoekwoord: seksuologie)
“Ermee leren leven..? Kom op zeg!”
Ina Meijer van Rhee (56) uit Gieten kreeg ruim zeven jaar geleden de
diagnose borstkanker. Er volgden vele behandelingen: twee operaties,
bestraling, chemotherapie, hormoontherapie.
Toen ze weer aan vrijen toe was, bleek dat erg pijn te doen. “Maar ik
weigerde het te accepteren. Daar ben ik te jong voor en ik vind mijn man
veel te leuk!”
meer voor open en verwees Ina door
naar deskundigen. Ze belandde bij een
bekkenbodemfysiotherapeut die met
oefeningen en dry-needling het weefsel weer zacht en soepel kreeg. “Maar
daarmee zat het tussen mijn oren nog
niet goed. Inmiddels associeerde ik
seks met pijn, ik verkrampte steeds.
Er moest in mijn hoofd iets ge-reset
worden. Toen kwam ik bij Ria Bosgraaf
op de poli Seksuologie van het WZA.
Zij bleek een kei in haar vak, zij wist
hoe ze mijn seksuele beleving weer
kon loskoppelen van de pijnbeleving.”
Taboe doorbreken
Ina Meijer vertelt eerlijk dat ze het
best spannend vindt om voor de
WZA-Gezondheidswijzer over dit intieme onderwerp te praten. Ze doet het
tóch omdat ze het erg belangrijk dat
het taboe rond kanker en seksualiteit
doorbroken wordt. “Ik hoor ook van
lotgenoten hoe ze ermee worstelen en
hoe onbeholpen artsen er vaak mee
omgaan.”
Voor haar ziekte was Ina Meijer een
actief en sportief mens. Door de
behandelingen kwam ze in één klap
in de menopauze, met overgangsklachten die veel extremer waren dan
gemiddeld.
“Een van de gevolgen was dat mijn
vagina droger was geworden. Maar
ook door een andere oorzaak deed
vrijen erg pijn: het oude littekenweef-
WZA Publiekslezingen
Ook dit najaar organiseert het WZA-publiekslezingen voor een breed publiek.
 De lezing Het mysterie van de anesthesie op 31 oktober is volgeboekt.
 Voor de lezing Al die pillen, moet dat nou? (over medicijngebruik bij ouderen)
op 30 november is nog slechts een beperkt aantal plaatsen beschikbaar.
 De derde publiekslezing Trombose, een bloedstollend probleem is op
15 december. Hiervoor kunt u zich nog opgeven.
Meer informatie over deze gratis lezingen (tijd: 19.30-21.30 uur) vindt u op
www.wza.nl/agenda. Aanmelden kan via e-mailadres
[email protected] of telefonisch op donderdagen (0592) 325 999.
facebook.com/WilhelminaZiekenhuisAssen
sel van de bevalling van mijn dochter
bleek erg verhard. Met mijn oncoloog
kon ik nauwelijks over mijn seksuele
problemen praten. Het gesprek werd
heel ongemakkelijk, onderzocht werd
ik niet. Ik moest er maar mee leren
leven of eens een glijmiddel proberen.
Kom op zeg, dacht ik, hier moet toch
wat aan te doen zijn! Maar dat er
zoiets als een polikliniek Seksuologie
bestaat, dat werd me niet verteld.”
Reset
Haar bestralingsarts stond er gelukkig
Niet alleen als patiënt en ervaringsdeskundige weet Ina waarover ze
praat: “Ook in mijn praktijk als
communicatie- en relatietherapeut zie
ik de gevolgen. Het komt zelfs voor
dat huwelijken stranden omdat de
één de ander minder kan bieden op
seksueel gebied en men zich daarmee
geen raad weet. Artsen moeten ervan
doordrongen zijn wat het voor hun
patiënten betekent als ze zeggen “U
kunt toch nog knuffelen?” of “U moet
ermee leren leven”. Dat is veel te vrijblijvend. Er bestaat deskundige hulp,
daar horen ze naar te verwijzen.”
WZA-bijeenkomsten in november
02 nov - Bevallen in het ziekenhuis
21 nov - Longpunt Assen (in Het Schakelveld, Assen)
21 nov - Gezond zwanger
22 nov - Borstvoeding... heel gewoon!
23 nov - Bevallen in het ziekenhuis’
Meer informatie vindt u op www.wza.nl/agenda.
youtube.com/WilhelminaZiekenhuis
twitter.com/WZA_Ziekenhuis