Transcript Sesja II.2, III.6 William Morrison_pl_kor

Indywidualizacja metod pracy
w celu spełniania potrzeb
edukacyjnych wszystkich uczniów
Dr William F. Morrison
Bowling Green State University
1
Zakres wymagań
1.2. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności.
1.3. Uczniowie są aktywni.
1.4. Normy społeczne są respektowane.
2.2. Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy
programowej.
2.3. Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany.
2.4. Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli.
2.5. Kształtuje się postawy uczniów.
2.6. Prowadzone są działania służące wyrównaniu szans
edukacyjnych.
4.1. Funkcjonuje współpraca w zespołach.
2
Klasa amerykańska
• W USA klasy liczą średnio od 25 do 35 uczniów (tendencja jest
wzrostowa), a zajęcia prowadzi jeden nauczyciel, czasami
przy pomocy asystenta.
• W każdej klasie są uczniowie o różnych poziomach wiedzy
i umiejętności.
• Na przykład w klasie IV (uczniowie w wieku ok. 10-11 lat)
liczącej 30 osób poziom wiedzy matematycznej uczniów może
kształtować się w następujący sposób:
4 - 5 uczniów osiąga wyniki powyżej średniej,
- 15 - 17 uczniów osiąga wyniki w granicach średniej,
- 5 - 10 uczniów osiąga wyniki poniżej średniej.
3
Klasa amerykańska
• W USA, podobnie jak w wielu innych krajach, obserwuje się,
że populacja uczniów w ramach jednej klasy staje się coraz
bardziej niejednorodna.
• Różnice dotyczą:
- rasy/kultury,
- języka,
- wcześniejszych doświadczeń szkolnych,
- różnych odczuć na temat roli/znaczenia edukacji,
- przyjmowania do klasy uczniów o specjalnych potrzebach
edukacyjnych.
(George, 2005)
4
Jak to się przekłada na wyniki
uczniów?
• Uczniowie, których wiedza i umiejętności są powyżej poziomu
klasy, osiągają wyniki poniżej swoich możliwości.
• Uczniowie, których wiedza i umiejętności są na poziomie
klasy, osiągają założone cele edukacyjne, ale nic poza tym.
• Uczniowie, których wiedza i umiejętności są poniżej poziomu
klasy, otrzymują słabe albo niedostateczne oceny.
• Nauczyciele uczą na przeciętnym poziomie, jaki reprezentuje
większość uczniów. (Haager & Klinger, 2005, p.19)
5
Dyskusja
W grupach proszę się zastanowić (przez ok. 10-15 minut)
• Co w dzisiejszych klasach i szkołach powoduje, że uczniowie
osiągają wyniki poniżej możliwości lub otrzymują oceny
negatywne?
• Jakie działania podejmuje się obecnie na poziomie klasy i szkoły,
aby zapobiec tej sytuacji?
• Czy są one skuteczne i dlaczego są skuteczne lub nieskuteczne?
6
Czym jest indywidualizacja
To podejście do nauczania i uczenia się z uwzględnieniem
różnych możliwości uczniów w ramach tej samej klasy.
Celem jest maksymalizacja rozwoju i indywidualnych osiągnięć
każdego ucznia, z uwzględnieniem jego możliwości,
bez oczekiwania, że to uczeń ma się dostosować do programu
nauczania.
(Hall, 2002)
7
Podstawy indywidualnego podejścia
Podstawą indywidualnego podejścia do nauczania jest
dogłębna analiza:
- metody zarządzania klasą,
- motywowanie i nagradzanie uczniów za angażowanie się
w lekcje,
- ocena gotowości uczniów,
- uwzględnianie stylów uczenia się,
- grupowanie uczniów w zależności od poziomu,
- dawanie zadań dostosowanych do strefy najbliższego rozwoju
(ZPD).
(Allan & Tomlinson, 2000; Ellis & Worthington, 1994; Wygotski, 1978).
8
Indywidualizacja metod nauczania
a kształcenie ogólne
• Pierwotnie indywidualizacja metod nauczania powstała
jako model pracy ze zdolniejszymi i bardziej utalentowanymi
uczniami w klasach ogólnych, którym standardowe metody
nauczania nie pozwalały w pełni wykorzystywać możliwości.
• W miarę różnicowania się populacji szkolnej i przyjmowania
do klas ogólnych uczniów z niepełnosprawnością zaczęto
stosować zindywidualizowane metody nauczania wobec
uczniów o różnych możliwościach.
9
Czym jest edukacja specjalna?
• Specjalnie opracowane, nieodpłatne nauczanie dostosowane
do indywidualnych potrzeb dzieci z niepełnosprawnością.
(IDEA)
• Edukacja specjalna zapewnia dodatkowe usługi, wsparcie,
programy, specjalne placówki i środowiska zaspokajające
potrzeby edukacyjne wszystkich uczniów.
10
Indywidualizacja metod nauczania
a edukacja specjalna
• Edukacja specjalna to zmiana lub dostosowanie środowiska
edukacyjnego. Zawsze wiązała się z indywidualizacją metod
nauczania.
• Indywidualizacja metod nauczania jest jednym, ale nie jedynym,
ze sposobów przekazywania wiedzy, pozwalającym uczniom
o różnych poziomach zdolności lub niepełnosprawności osiągać
lepsze wyniki w nauce.
• Istnieje wiele publikacji (niektóre z nich mają ponad 40 lat) na temat
korzyści edukacyjnych adaptowania i modyfikowania programu
nauczania, stosownie do zróżnicowanych potrzeb uczniów.
11
Pytanie do wszystkich
• Co zostało użyte w niniejszej prezentacji, aby pozwolić
Państwu lepiej zrozumieć omawiany problem?
• Dlaczego to zostało użyte?
12
Dlaczego indywidualizacja jest ważna?
• Indywidualizacja metod nauczania opiera się na założeniu, że skoro
zainteresowania, style uczenia się, możliwości i wcześniejsze doświadczenia
poszczególnych uczniów mają wypływ na ich wyniki w nauce, to należy
stosować odpowiednio zróżnicowane strategie nauczania, materiały
edukacyjne i tempo nauki.
• Indywidualizacja metod nauczania pokazuje, jak przekazywać tę samą
wiedzę różnym uczniom, stosując zróżnicowane metody nauczania.
(Tomlinson 2000)
• Jako nauczyciele musimy pamiętać, że uczeń, aby mógł pozytywnie przejść
dowolną formę oceny, musi najpierw zdobyć stosowną wiedzę.
13
Indywidualizacja metod nauczania
Indywidualizacja metod nauczania zaczyna się od rozpoznania:
• gotowości ucznia (kompetencje ucznia lub możliwości
przyswajania nowego materiału),
• jego zainteresowań (wynikających z wewnętrznej motywacji)
• profilu uczenia się (indywidualnych preferencji i stylu uczenia
się)
14
Co można różnicować?
W oparciu o gotowość, zainteresowania lub indywidualny profil
uczenia się nauczyciel może różnicować co najmniej trzy
elementy lekcji:
• treść - wiedza, jaką uczeń ma zdobyć lub sposób, w jaki
sposób ma uzyskać wymagane informacje,
• proces - zadania, które wykonuje uczeń, aby zrozumieć
przekazywaną treść,
• produkty - powtarzanie, stosowanie i poszerzanie wiedzy
zdobytej na lekcji.
15
Treść
Przykładowe sposoby różnicowania treści na poziomie
podstawowym:
• korzystanie z materiałów do czytania na różnym poziomie trudności,
• nagrywanie materiałów do czytania,
• sporządzanie list z trudnymi wyrazami lub trudną pisownią
stosownie do wiedzy poszczególnych uczniów,
• przedstawianie treści za pomocą technik audiowizualnych,
• pomoc w uczeniu się czytania na głos,
• prowadzenie zajęć pozalekcyjnych w małych grupach dla uczniów,
mających problemy z przyswojeniem nowej wiedzy i umiejętności,
lub dla zdolniejszych uczniów w celu poszerzenia ich wiedzy.
16
Proces
Przykładowe sposoby różnicowania procesów na poziomie
podstawowym:
• stosowanie zadań o zróżnicowanym poziomie trudności,
dzięki którym wszyscy uczniowie zdobywają tę samą wiedzę
lub umiejętności, ale wykonują polecenia o różnym stopniu
trudności i złożoności,
• zachęcanie uczniów do pogłębiania wiedzy na interesujące ich
tematy związane z lekcją poprzez tworzenie kółek zainteresowań,
• opracowywanie indywidualnych planów nauki (listy poleceń,
zawierające zarówno wspólne zadania dla całej klasy,
jak i indywidualne ćwiczenia dostosowane do potrzeb
poszczególnych uczniów), realizowanych w ramach specjalnie
wydzielonego czasu lub jeśli uczeń wcześniej wykona wspólne
zadanie.
17
Proces
Przykładowe sposoby różnicowania procesów na poziomie
podstawowym:
• stosowanie pomocy dydaktycznych z uczniami, którzy tego
potrzebują,
• różnicowanie czasu na wykonanie zadania tak, aby pomóc
uczniom, mającym problemy z jego wykonaniem, a z drugiej
strony tak, aby zachęcić zdolniejszych uczniów do dogłębniejszej
analizy tematu.
18
Wyniki
Przykładowe sposoby różnicowania produktów na poziomie
podstawowym:
• prezentowanie zdobytej wiedzy z wykorzystaniem różnych
możliwości,
• stosowanie rubryk odpowiadających różnym poziomom
umiejętności uczniów,
• umożliwianie pracy indywidualnej lub w grupach,
• zachęcanie uczniów do wymyślania własnych zadań,
pod warunkiem, że zadania te obejmują wymagane elementy.
19
Dyskusja
• Proszę zastanowić się w grupach nad jednym lub kilkoma
elementami lekcji, które można zróżnicować.
• Proszę podać przykłady stosowanych przez Państwa sposobów
indywidualizacji pracy z uczniami.
• Które z nich, Państwa zdaniem, są skuteczne, a które
nieskuteczne?
20
Indywidualizacja a standardowy
program nauczania
Nie ma sprzeczności pomiędzy skutecznym standardowym
programem a różnicowaniem metod nauczania.
Program mówi, czego należy uczyć, a różnicowanie - jak uczyć.
Jeśli więc zdecydujemy się uczyć na podstawie standardowego
programu, różnicowanie polega na wyborze metod,
które pozwolą uczniom o różnych możliwościach jak najlepiej
przyswoić treść tego programu. Innymi słowy,
indywidualizacja metod nauczania pokazuje, jak przekazywać
tę samą wiedzę różnym uczniom, stosując zróżnicowane
metody nauczania. (Tomlinson, 2000, str. 8-9)
21
Różnicowanie nie polega na...
• Zadawaniu zdolniejszym uczniom większej ilości pracy na tym samym
poziomie.
• Wymaganiu od uczniów, którzy przyswoili dany materiał, aby uczyli
tych, którzy mają z tym problemy.
• Dawaniu wszystkim uczniom tych samych zadań przez większość
czasu.
• Tworzeniu „grup samopomocy”, które nie budują indywidualnej
odpowiedzialności uczniów lub nie koncentrują się na treściach
nowych dla wszystkich uczniów.
• Skupianiu się na słabych stronach uczniów i ignorowaniu ich mocnych
stron.
• Indywidualizacji pracy wyłącznie na podstawie różnic w
odpowiedziach uczniów na te same polecenia.
22
Różnicowanie polega na...
• Zadawaniu różnych poleceń, dostosowanych do poziomu
poszczególnych uczniów, w ramach tej samej jednostki
lekcyjnej.
• Pozwalaniu uczniom na wybieranie, z pomocą nauczyciela,
sposobów uczenia się i prezentacji zdobytej wiedzy.
• Pozwalaniu uczniom na pomijanie tematów, w których już
mają wiedzę i zapoznawanie się we własnym tempie z nowym
materiałem.
• Takie opracowywanie zadań lekcyjnych, aby wymagały one
dużego poziomu krytycznego myślenia, ale dopuszczały
różnego rodzaju odpowiedzi.
23
Różnicowanie polega na...
• Stawianiu wszystkim uczniom wysokich wymagań.
• Tworzeniu kółek zainteresowań, w ramach których uczniowie
mogą wykonywać polecenia dostosowane do indywidualnych
sposobów uczenia się, możliwości i zainteresowań.
• Umożliwianiu uczniom poszerzania wiedzy w dziedzinach,
które ich interesują.
24