انواع مطالعات (2)
Download
Report
Transcript انواع مطالعات (2)
ggjfتبغبغب
باسمه تعالی
اپیدمیولوژی بالینی
مبحث :انواع مطالعات
انواع مطالعات
تحليلي
توصيفي
()Descriptive
()Analytic
مداخله اي
()Interventional
مشاهده اي
()Observational
Case Report
2
كارآزمايي باليني
كوهورت
Case Series
كارآزمايي ميداني
مورد شاهدي
اكولوژيك
كارآزمايي اجتماعي
مقطعي
مطالعات تحليلي به دو سؤال زیرپاسخ می دهند:
الف) آيا ارتباط آماري بين بيماري و عامل مورد نظروجود دارد؟
ب) اگرارتباطي وجود دارد قدرت اين ارتباط چقدر است؟
• مطالعه مورد شاهدي:
مواجهه()exposure
پیامد()outcome
• مطالعه كوهورت:
پیامد()outcome
3
مواجهه()exposure
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
Epidemiologic Study Designs
Grimes & Schulz, 2002 (www)
مطالعه همگروهي
) Cohortیا (Prospective
• براي به دست آوردن مدارك بيشتر براي رد يا قبول وجود ارتباط بين
مواجهه و بيماري مورد نظر انجام ميشود .
• واژه كوهورت (همگروه) يك واژه رومي براي دسته اي از سربازان بود كه
دريك گروه رژه مي رفتند.
• در اپیدمیولوژي ،يك همگروه (كوهورت) به معني گروهي از افراد تحت
مطالعه است كه در يك خصوصيت يا تجربه مشترك هستند و با گذشت
زمان پيگيري مي شوند .مثل دانشآموزان يك كالس ،سربازان در جبهه،
گيرندگان يك واكسن و ...
5
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
COHORT STUDIES
• Cohort Study
–
Key Point:
–Presence or absence of risk factor
is determined before outcome
occurs.
مشخصات مطالعات همگروهی :
الف) هم گروهها )مواجههدارو غيرمواجههدار) قبل از ظهور بيماري مشخص ميشوند.
ب) سمت و جهت مطالعه از مواجهه به سوي بيماری ميباشد.
ج) گروههاي مورد مطالعه را در طي دوره زماني مشخص ازنظرظهور بیماری مورد بررس ي و پيگيري
)(Followقرار ميدهيم.
Diseased
Exposed
Not Diseased
Target
Population
Diseased
Not Exposed
Not Diseased
7
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
Cohort Study Design
Exposed
Disease
Not Exposed
No Disease
Disease
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
No Disease
8
موارد كاربرد مطالعات همگروهي:
الف) وقتي شواهد خوبي براي ارتباط بين مواجهه و بيماري وجود دارد (براساس مطالعات مقطعی و مورد
شاهدی قبلی).
ب) وقتي مواجهه نادربوده ولي بروزبيماري در مواجهه يافتگان باالست.
ج) وقتي فرسايش (ریزش) همگروههای مورد بررس ی حداقل باشد
همکاری خوب داشته باشند و )...
د) وقتي منابع مالي فراهم باشد .
9
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
(پيگيري مواجههيافتگان آسان باشد ،
Design of a Cohort Study
Disease
Yes
Yes
No
Totals
a
b
a+b
Incidence of Disease
a / (a + b)
Exposure
No
c
d
c+d
c/ (c + d)
انواع مطالعات همگروهي:
1ـ مطالعه همگروهي آيندهنگر (( )Prospectiveيا جاری )concurrent
مطالعه از زمان حال شروع ميشود و در آينده ادامه مييابد.
2ـ مطالعه همگروهي گذشتهنگر (( )Retrospectiveيا ) Historical cohort
نتيجه حاصل از مواجهه قبل از شروع مطالعه اتفاق افتاده است.
مثل مواجهات شيميائي جنگ
3ـ تركيب مطالعات همگروهي آيندهنگر و گذشتهنگر:
همگروهها از زمانهای قبل انتخاب مي شوند و از امروز مورد پيگيری قرار می گيرند
مثل بررس ي ضايعات ناش ي از عوامل شيميائي تاكنون و بررس ي ميزان مرگ در اثر آن در آينده
11
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
مطالعه كوهورت -انواع
آینده
گذشته
زمان حال
مواجهه
پي آمد
پي آمد
پي آمد
12
مواجهه
مواجهه
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
Cohort Study - Examples
• Prospective cohort studies
–
–
–
–
–
Chronic Disease Cohorts (20th Century)
Framingham study of cardiovascular disease, 1948
Japanese atomic bomb survivors, 1946
British physician study, 1950s
Female Nurses Aged 30-55 during 1976
• Retrospective cohort studies
– Aniline-dye occupational cohort, 1954
اجزاء يك مطالعه همگروهي:
انتخاب افراد مورد مطالعه
.1
.2
به دست آوردن داده ها در مورد وضعيت مواجهه افراد مورد مطالعه
.3
انتخاب گروه مقايسه
.4
پيگيري
.5
تجزيه و تحليل نتايج
تجزيه و تحليل نتایج:
1ـ تعيين ميزان بروز بيماری در گروه مواجهه يافته و گروه بدون مواجهه
2ـ سپس برآورد کردن خطر بيماری در اثر مواجهه (یا عامل خطر) :
• خطر نسبی ( )Relative Riskيا RR
• خطر قابل انتساب ( )Attributable Riskيا AR
15
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
:تجزيه و تحليل
)در گروه مواجهه يافته و گروه بدون مواجههIncidence rate( ـ تعيين ميزان بروز بيماری1
ـ سپس برآورد کردن خطر بيماری در اثر مواجهه يا عامل خطر2
Develops
Disease
Doesn’t
Develop
Disease
Totals
Incidence
Rates of
Disease
Exposed
a
b
a+b
a
a+b
Not
Exposed
c
d
c+d
c
c+d
Relative Risk (RR) = Iexp / Inon-exp = [a/(a+b)] / [c/(c+d)]
:
خطر قابل انتساب ( )Attributable Riskیا ()AR
ميزان بروز در افراد مواجهه نيافته -ميزان بروز بيماري در افراد مواجهه يافته
100
خطر قابل انتساب =
ميزان بروز بيماري در گروه مواجهه يافته
• نشان میدهد که بيماری تا چه اندازه به مواجهه قابل انتساب است
• یعنی با کنترل مواجهه تا چه اندازه میتوان بیماری را کاهش داد؟
• نام دیگر :اختالف خطریا Risk Difference
:
خطر قابل انتساب جمعیت
()PAR
ميزان بروز در افراد مواجهه نيافته -ميزان بروز بيماري در کل جمعيت
100
ميزان بروز بيماري در کل جمعيت
• براوردی ازميزان کاهش بیماری درجمعیت دراثرکنترل مواجهه به
ما میدهد.
خطر نسبي برای بررس ی علل بيماريها مفيد است
خطر قابل انتساب تاثير برنامههای پیشگيری را نشان میدهد
• با استفاده از اطالعات زیر ،خطر نسبی ،خطر قابل انتساب و خطر
قابل انتساب جمعیت را محاسبه کنید:
– ميزان بروز مرگ سرطان ریه در :
• سیگاريها 224در صد هزار نفر
• غير سیگاريها 10در صد هزار نفر
• کل جمعیت 74در صد هزار نفر
Strengths and Weaknesses
(Cohort)
Strengths
• Useful for rare exposures
• Multiple effects of single
exposure
• Temporal relationship
between exposure and
outcome
• Direct measurement of
incidence
Weaknesses
•
•
•
•
Inefficient for rare diseases
Expensive
Requires excellent follow-up
Losses to follow-up can
invalidate the study
Units of study
Those who are diseased are called
CASES.
Those who are not diseased are
called CONTROLS.
مشخصات مطالعات مورد شاهدي::
الف) مواجهه و بيماري هر دو قبل از شروع مطالعه رخ دادهاند
ب) سمت و جهت مطالعه از بيماری به سوي مواجهه ميباشد.
ج) از گروه شاهد براي رد يا قبول فرضيه استفاده ميشود
Exposed
Diseased
Not Exposed
)(Cases
Target
Population
Exposed
Not Diseased
)(Controls
Not Exposed
23
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
Design of Case-control Study
Exposed
Not Exposed
Exposed
Disease
Not Exposed
No Disease
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
24
مراحل اصلي مطالعه مورد -شاهدي :
1ـ انتخاب موردها و شاهدها
2ـ همسانسازي موردها و شاهدها
3ـ اندازهگيري مواجهه در موردها و شاهدها و مقایسه
4ـ تجزيه و تحليل و تفسير نتايج
25
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
. برآورد ميشودOdds Ratio ارتباط خطر بروز بيماري با مواجهه توسط نسبت شانس یا
Odds Ratio Calculation
Outcome
Exposure
Exposed
Not Exposed
Cases Controls
a
b
c
d
Odds Ratio =
ad
bc
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
26
(Case-control)
Disease (outcome)
+
(Cases)
(Controls)
+
(Exposed)
a
b
(Not Exposed)
c
d
Risk Factor
(exposure)
(Cohort)
27
Measures in Case-Control Studies
Cases
Noncases
Totals
Exposed
A
B
A+B
Not Exposed
C
D
C+D
Totals
A+C
B+D
Case-control Analysis:
OR = A/[A+C]
C/[A+C]
B/[B+D]
D/[B+D]
= A/C = AD
B/D
BC
28
Measures in Cohort Studies
Cases
Noncases
Totals
Exposed
A
B
A+B
Not Exposed
C
D
C+D
Totals
A+C
B+D
Case-control Analysis:
OR = A/[A+C]
C/[A+C]
= A/C = AD
B/D
BC
B/[B+D]
D/[B+D]
Cohort Analysis:
RR = A/[A+B]
C/[C+D]
29
Comparing Odds Ratio and Relative Risk
Outcome
Exposure
Exposed (smoke)
Not Exposed (non smoke)
cancer
no cancer
70
30
100
300
700
1000
OR = ad/bc = 5.44
RR = Ie/In = 4.41
Stating your results
• OR = 5.44
Those with the disease are 5.44 times as likely
to have had the exposure compared to those
without the disease
• RR = 4.41
Those with the exposure are 4.41 times as
likely to develop the disease compared to those
without the exposure
Analysis of 2 × 2 Tables
• Significancy of association
• Chi2 test
• Amount of occurrence and association
• Risk
• Odds
• Relative Risk
• Odds Ratio
32
OR وRR
مقايسه
• Re = 0.02 , Ru = 0.01
– RR = 2
OR = 2.02
• Re = 0.2 , Ru = 0.1
– RR = 2
OR = 2.25
• Re = 0.5 , Ru = 0.25
– RR = 2
OR = 3
33
مقايسه RRو OR
• همواره مقدار ORبا RRبرابر يا دورتر از عدد يك است
• مثال :اگر RR=2آنگاه OR2
اگر RR=0.25آنگاه OR0.25
خواهد بود.
در هر حالت bias ،در جهت نشان دادن ميزان رابطه
بيشتر است
34
مقايسه RRو OR
• در مطالعه كوهورت ORميتواند برآورد خوبي از RRباشد اگر:
• بيماري بروز بااليي نداشته باشد
• در مطالعه مورد شاهدي ORميتواند برآورد خوبي از RRباشد
اگر:
• بيماري بروز بااليي نداشته باشد
• موردها نماينده بيماران جامعه باشند
• شاهدها نماينده ساملهاي جامعه باشند
35
مقايسه مورد شاهدي و كوهورت
•
كوهورت:
–
–
–
–
–
از يك مواجهه به چندين پي آمد
طوالني و هزينه بر
مناسب مواجهه هاي نادر
بررس ي تقدم زماني
ً
كنترل نسبتا بهتر Biasها
– ...
• مورد شاهدي:
–
–
–
–
–
چندين مواجهه براي يك پي آمد
ً
سريع و نسبتا كم هزينه
مناسب بيماريهاي نادر
مشكل تقدم زماني
Biasزیاد
– ...
تفاوت های اصلی بين مطالعات مورد شاهدی و هم گروهی ()1
مطالعات مورد شاهدی
-1از معلول به علت می رسد
-2با بیماری شروع می شود
-3فراوانی وجود عامل بیماریزای مفروض را درافراد
بیمارنسبت به افراد بدون آن بیماری آزمون می کند.
ً
-4معموال اولين رویکرد برای آزمون یک فرضیه است
ولی برای بررسیهای اکتشافی هم مفید است.
-5افراد کمتری را درگيرمطالعه میکند.
مطالعات هم گروهی
از علت به معلول می رسد
با افراد سالم شروع می شود که با عامل خطریا علت
مفروض بیماری مواجهه یافته اند.
فراوانی رخداد بیماری را درافراد مواجهه یافته نسبت به
افراد بدون مواجهه آزمون می کند.
ً
برای آزمون فرضیه هائی که دقیقا تنظیم شدهاند به کار
می رود
تعداد زیادی ازافراد را درگيرمطالعه میکند.
تفاوت های اصلی بين مطالعات مورد شاهدی و هم گروهی ()2
مطالعات مورد شاهدی
ً
-6معموال زود به نتیجه می رسد.
ً
-7برای بیماری های نسبتا نادر مناسب است.
ً
-8معموال فقط برآوردی ازخطرنسبی را به صورت نسبت
شانس به دست می دهد.
-9اطالعاتی در مورد بیماری های دیگری غيراز بیماری
مورد بررس ی ارائه نمی کند.
ً
-10نسبتا ارزان است.
مطالعات هم گروهی
ً
معموال دوره های پیگيری طوالنی دارد و دیربه نتیجه می
رسد.
وقتی بیماری تحت بررس ی نادرباشد مناسب نیست.
ميزان بروز ،خطرنسبی و همچنين خطرقابل انتساب
(خطرمنتسب) را محاسبه می کند
می تواند عالوه بربیماری مورد بررس ی ،اطالعاتی در مورد
سایربیماری ها نيزارائه می دهد.
گران است.
Comparing cohort and case control
Case control
cohort
Study group
Diseased/
healthy
Exposed/ unexposed
outcome
OR, AR
Risk, RR,OR.AR
temporal
Hard to establish
Easy to establish
multiple
exposures
outcomes
time
short
Long
cost
inexpensive
Expensive
Population
size
small
Large
Information
bias
exposure
Outcome
Best when
D rare E frequent
E rare D frequent
Problems
Control selection
Exposure information
Unexposed selection change over
time
39
Hierarchy of Epidemiologic Study Design
Tower & Spector, 2007
(www)
اپیدمیولوژی تجربی
()Experimental Epidemiology
• اسامی مختلف:
مطالعات مداخله ای=تجربی=Experimental=Interventional
• مشابه مطالعه همگروهي است ولي مداخله به دست پژوهشگر انجام
ميشود.
پیامد()outcome
مواجهه()exposure
• توجه به مسائل اخالقي در اين نوع پژوهش مهم است
Research Study Design
no
DECISION:
Alter the events
under study?
yes
Design
Examples
observational
- case series
- cross-sectional
- case-control
- cohort
experimental
- RCT
- basic science
Allocation of Exposure
تخصیص دادن مواجهه به گروههای تحت مطالعه
Experimental Study
Observational Study
Study group
Study group
Random Allocation
Nonrandom Allocation
Group A
Group B
Group A
Group B
Who gets which treatment?
To conduct a good experiment,
“treatment assignments” must be
“random.”
“Random” means everybody has an
equal chance of getting a treatment.
“Haphazard” does not mean random!
Who is in control?
Every experiment should have a
“control group.”
People in control group are treated
exactly the same way as the other
people in the experiment, except they
do not get the “active treatment.”
A “placebo group” is a special kind of
control group.
کاربردهای مطالعات تجربي:
الف) بررس ی عوامل علیتی (يا خطر) بيماريها
ب) بررس ی اثربخش ي و كارائي خدمات بهداشتي و درماني (دارو )...
انواع مطالعات تجربي يا مداخلهاي :
الـ ـ ـ ـ ــف) كارآزمائيهـ ـ ـ ـ ــاي تصـ ـ ـ ـ ــاد ي شـ ـ ـ ـ ــاهددار (کارآزمـ ـ ـ ـ ــا ی بـ ـ ـ ـ ــالینی) كـ ـ ـ ـ ــه بيمـ ـ ـ ـ ــاران ،واحـ ـ ـ ـ ــد مطالعـ ـ ـ ـ ــه
هستند ) (Randomized Controlled Trialsيا ((Clinical Trials) )RCT
ب) كارآزمائيهاي ميداني ) (Field Trialsكه افراد سالم ،واحد مطالعه هستند.
ج) كارآزمائي های در سطح جامعه )(Community Trialsكه جوامع ،در آن واحد مطالعهاند.
طرح کلی کارآزما ی بالینی
EC
Study
Group
Intervention
Outcome
T
R
No
Intervention
SP
SP =
EC =
R =
T
=
Study Population
Eligibility Criteria
Randomize intervention
Elapsed time
No
Outcome
Biasهاي مطالعات تجربي:
1ـ Biasاطالع افراد مورد مطالعه از نوع مداخله در آنها و اظهار نظر يك طرفه Subject
variation
2ـ Biasمشاهدهگر )( (Observerپژوهشگر)
مشاهدهگر از نوع درمان و افراد مورد و شاهد اطالع دارد و تحت تأثير آن اظهار نظر يك طرفه
مينمايد.
3ـ Biasدر ارزيابي و تجزیه تحلیل :نتیجه گيری از مطالعه ناخودآکاه تحت تأثير افکار فرد تجزیه
تحلیلگر قرار گيرد
48
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
مثال
• مطالعه Lankarshireدر :1930
– مداخله:
• گروه :1روزی 3/4پیمانه شير خام ()n=5000
• گروه :2روزی 3/4پیمانه شير پاستوریزه ()n=5000
• گروه :3بدون شير ()n=10000
– پاسخ:
رشد (افزایش قد و وزن)
49
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
مثال (ادامه)
ً
• تخصیص افراد به گروه ها در ابتدا تصاد ی بود اما بعدا معلمان می
توانستند در تخصیص ”بهتر“ کمک کنند.
• نتیجه :کودکان گروه ”بدون شير“ رشد بهتری از دو گروه دیگر
داشتند.
• علت :معلمان کودکان فقيرتر را بیشتر به گروه های مداخله (1و)2
می فرستادند.
50
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
كور كردن(Blinding):
براي از بين بردن Biasهای سهگانه قبلي Blinding ،انجام ميشود.
• عدم اطالع افراد از اینکه هر یک نمونه ها در کدام گروه از نظر
نوع مداخله (مداخله جدید یا شاهد) قرار دارند(.در مورد
روشهای جراحی امکان پذیر نیست)
51
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
• سطوح ماسکه (کور) کردن()Blinding
.1بیماران (افراد مورد مطالعه)
.2پژوهشگران (جمع آوری کننده داده ها)
.3تحلیلگر آماری
•
انواع كور كردن:
يك سوكور :افراد مورد مطالعه نميدانند كه در چه گروهي (مداخله-شاهد) قرار دارند.
دوسوكور )Double blind( :افراد مورد مطالعه و مشاهدهگرها (پژوهشگران) نميدانند چه كس ي در چه گروهي
قرار دارد
سه سوكور )Triple Blind( :افراد مورد مطالعه ،مشاهدهگرها و تحليلگران هيچ كدام اطالعي از افراد واقع شده
در گروههاي مورد مطالعه و شاهد را ندارند .
52
Dr Seyyed Alireza Moravveji MD
Community Medicine specialist
Blinding or Masking
• Non-Blind
– All patients know treatment
• Single Blind
– Patient does not know treatment
• Double Blind
– Neither patient nor health care provider know
treatment
• Triple Blind
– Patient, physician and statistician/monitors do not
know treatment
• Double blind recommended when possible
طراحي بعض ي از مطالعات تجربي:
1ـ نوع موازي همزمان ()concurrent parallel
2ـ نوع متقاطع ()cross over
در اين نوع مطالعه پس از تعيين گروههاي مورد مطالعه و شاهد و انجام مداخله جاي آنها عوض ميشود
پيگيری
مقايسه
مداخله
بيماران
پيامد
عدم مداخله
جابجايي دو گروه پس از يك زمان الزم براي محو اثرات مداخله اوليه مثال دارو
ميشود.
) (Wash outانجام
Standard 2 × 2 Crossover Design
Period 1
Group 1
Period 2
Drug
W
A
S
H
O
U
T
P
E
R
I
O
D
Placebo
Placebo
W
A
S
H
O
U
T
P
E
R
I
O
D
Drug
Crossover
Group 2