Transcript niedowidzenie

Lidia Gumuła
Osoba, której analizator wzrokowy nie jest
uszkodzony, nabywa umiejętności posługiwania
się wzrokiem w czasie wykonywania różnych,
codziennych czynności. Dziecko z uszkodzonym
wzrokiem w ograniczonym stopniu odbiera
bodźce wzrokowe i nie zawsze bez pomocy
otoczenia potrafi je wykorzystać.

O,8 -1,0 wzrok normalny

Poniżej 0,8 słabowzroczność lekka

Poniżej 0,3 słabowzroczność umiarkowana

Poniżej 0,1 słabowzroczność znaczna

0,05-0,02
słabowzroczność
głęboka
umirkowana/

Poniżej 0,02 ślepota z poczuciem światła

0,00 ślepota całkowita
/ślepota




BRAK POCZUCIA ŚWIATŁA- tzw. czarna ślepota, osoby nie
mają poczucia szarości, bieli, czerni, nie ma nic, często
uciskają gałki oczne, bo mają wówczas błyski, widzą
kolory.
POCZUCIE ŚWIATŁA- POLE WIDZENIA DO 5 STOPNI widzenie
szczątkowe, osoba liczy palce z odległości 1 metra,
odróżnia dzień od nocy, jest w stanie określić czy w
pomieszczeniu jest zapalone światło.
POLE WIDZENIA WIĘKSZE NIŻ 5 STOPNI, MNIEJSZE NIŻ 10
tzw. resztki wzroku- osoby widzą ludzi, rysy twarzy,
przedmioty, wprowadzamy Brajla
2 STOPIEŃ NIEDOWIDZENIA- wprowadzamy czrnodruk,
programy komputerowe, nie pracuje się Brajlem.

opóźnia rozwój motoryczny i działania praktyczne

ogranicza samodzielność w wykonywaniu czynności
życia codziennego

zmniejsza sprawność, precyzję w koordynacji obu rąk

ma negatywny wpływ na formy lokomocji tj. bieganie,
skakanie, poruszanie się co może powodować częstsze
wypadki
NAUKA
WIDZENIA
U
DZIECKA
ROZPOCZYNA SIĘ OD ROZPOZNAWANIA
DWUWYMIAROWEGO
NASTĘPNIE
–
-
KSZTAŁTY,
OBRAZKI,
PÓŻNIEJ
–
SYMBOLE, BY DOJŚĆ DO NAJWYŻSZEJ
UMIEJĘTNOŚCI
MOŻLIWOŚCI
WZROKOWEJ
CZYTANIA,
PISANIA, RYSOWANIA ITP.
A
TJ.
TAKŻE
W przeciągu pierwszych dwunastu miesięcy życia dziecko nabywa następujących
umiejętności:
1. umiejętność skupiania wzroku na twarzy osoby dorosłej
2. śledzenie ruchu przedmiotu po łuku
3. reagowanie mimiką na twarz dorosłego
4. śledzenie wzrokiem osoby poruszającej się
5. reagowanie uśmiechem na uśmiech
6. koncentrowanie wzroku na ustach mówiącej osoby dorosłej
7. śledzenie obrazu znikającego z pola widzenia / obracanie głowy za przedmiotem
lub osobą/
8. oglądanie grzechotki podczas potrząsania nią
9. utrzymywanie zabawki w dłoni i koncentrowanie wzroku na innym przedmiocie
10. oglądanie małych przedmiotów położonych na stole, manipulowanie nimi z
przeciwstawieniem kciuka, dotykanie palcem wskazującym szczegółów zabawek
11. poszukiwanie przedmiotu, który zniknął z pola widzenia
12. śledzenie ruchu zabawek wyrzucanych z łóżeczka
13. przyciąganie przedmiotu, który może dosięgnąć, zmieniając położenia ciała
14. naśladowanie czynności dorosłego
15. kontrolowanie wzrokiem czynności wykonywanych przy użyciu narzędzi /kredki,
ołówka, pisaka, łyżki, grzebienia/
16. wykorzystania sznurka, by przyciągnąć przedmiot
17. wkładanie małego pudełka do dużego

brak reakcji na twarz mamy z odległości ok. 20 cm

brak zainteresowania swoimi rączkami i nóżkami

brak zainteresowania zabawkami

problem z utrzymaniem wzroku na poruszającym się
przedmiocie

drżenie, przeskoki gałek ocznych

gubienie pokazywanego przedmiotu
 skargi
na bóle oczu
 mylenie
słów podobnie się zaczynających
 omijanie
 niechęć
części tekstu
do czytania i pisania
 trudności
w znajdywaniu różnic i podobieństw,
rozpoznawaniu szczegółów
 obniżenie
 ubytki
ostrości wzroku
w polu widzenia
 światłowstręt
 zaburzenie
wrażliwości na kontrast
 zaburzenie
poczucia głębi
 zmienne
widzenie
 zaburzenie
widzenia barw
Dzieci z uszkodzeniem widzenia centralnego, czyli z obniżoną ostrością wzroku mają
trudności

w spostrzeganiu małych przedmiotów

w spostrzeganiu szczegółów większych przedmiotów

dostrzeganiu przedmiotów z większej odległości
Dzieci z uszkodzeniem widzenia obwodowego, czyli ubytkami w polu widzenia mają
trudności

w spostrzeganiu przestrzeni

w spostrzeganiu dużych przedmiotów

w ujmowaniu relacji między przedmiotami
Dzieci z zaburzeniem widzenia stereoskopowego czyli obuocznego mają trudności

w spostrzeganiu przedmiotów jako brył oraz określaniu ich wielkości i kształtu
Za pomocą odpowiednio zaplanowanego programu ćwiczeń można
poprawić umiejętność widzenia
dotyczy:

fiksacji wzroku na przedmiocie

odszukiwania wzrokiem przedmiotów znajdujących się w danej
przestrzeni

śledzenia wzrokiem za poruszającym się przedmiotem

widzenia przedmiotów znajdujących się blisko i daleko

koordynacji wzrokowo-ruchowej przy wykonywaniu ruchów
U dzieci z osłabionym wzrokiem dostarczane
przez
bodźce
otoczenie
niewystarczające
do
tego,
mogą
aby
zaistniało
funkcjonowanie wzrokowe. Należy wówczas:

zwiększyć kontrast

zmniejszyć odległość

dodać dodatkowe oświetlenie

wprowadzić obiekty świecące
być

orientacja w małej przestrzeni (ograniczamy przestrzeń tak, aby dziecko
czuło się w niej bezpiecznie, aby mogło jej dotknąć ze wszystkich stron
np. stosując światła punktowe w różnych miejscach łóżeczka przez
lampki choinkowe, wszystkie zabawki umieszczamy w tej przestrzeni
/konstrukcja Little Room, tworzymy dziecku mały pokój np. z pudełka,
kojca, czy wydzielonej przestrzeni w pokoju mieszkalnym, wyposażamy
go w przedmioty, światełka, odblaski, faktury, które mają stymulować
wzrok i oddziaływać wielozmysłowo, uważa się, że wówczas dziecko
będzie miało większą możliwość bycia sprawcą i wytwarzania różnych
zmian w otoczeniu/

układać dziecko na kolorowych matach uszytych z jasnych i ciemnych
kawałków materiałów o różnorodnej fakturze

stosować kontrastujące kolorem z podłożem i ciałem piłki, wałki

zaznaczać intensywnymi, kontrastowymi kolorami poszczególne części ciała

nakładać na twarz intensywny makijaż, wyostrzamy w ten sposób kontrast

oświetlić twarz dodatkowym światłem latarki lub lampki

przesuwać twarz w różne obszary pola widzenia mówiąc w tym czasie do malucha

dotykać swojej twarzy ręką dziecka

założyć na dłonie i stopy kolorowe skarpetki, rękawiczki, kawałki kolorowego
materiału

podnosić ręce i nogi dziecka tak, aby mogło je zobaczyć

przyczepić do dłoni i stóp małe dzwoneczki

dotykać dłoni i stóp podczas pokazywania ich maluchowi

zastosować jaskrawe, kontrastujące z otoczeniem zabawki (jasna zabawka na
ciemnym tle, ciemna zabawka na jasnym tle)

pomóżmy uchwycić zabawkę w jedną, a później w dwie ręce w
linii środkowej ciała

pomóżmy skierować wzrok w stronę zabawki przy pomocy
dźwięku

pokazujmy świecące w ciemnym pomieszczeniu obiekty (gumowe
zabawki
podświetlane
latarką,
zabawki
z
tworzywa
odblaskowego, zabawki świecące w lampie fluorescencyjnej

ważne by dziecko w każdej sytuacji korzystało ze wzroku, przy
pielęgnacji, karmieniu, zabawie, wzory, które stymulują wzrok to
kratki, paski, kropki, zygzaki

podczas kąpieli powrzucaj do wody kolorowe zabawki, rozwieś
nad wanną folie odblaskowe, oświetlaj je latarką, szeleść nimi

myj dziecko gąbką w kolorze kontrastującym z kolorem skóry

przybory do jedzenia, mycia dobieraj w kontrastowych kolorach

orientacja w dużej przestrzeni (oznaczamy jaskrawą taśmą brzegi
stołu, biurka

położyć na jasnej podłodze ciemny, jednolity dywan, na ciemnej
podłodze-jasny

zastosować dodatkowe oświetlenie w rogach pokoju

podchodzić z dzieckiem do obiektów, wspólnie dotykać ich,
mówiąc o nich

łączyć dźwięk ze światłem np. włączamy ulubioną pozytywkę i
zapalamy światło, pozytywka przestaje grać, gaśnie światło

łączyć ruch ze światłem np. kołyszemy dziecko na kolanach,
zapalamy światło, przestajemy kołysać, gaśnie światło
W przypadku dzieci, które rozpoczęły naukę szkolną
należy dodatkowo ocenić:
 czy
dziecko powinno posługiwać się brajlem czy
czarnym drukiem
 czy
powinien ćwiczyć na lekcjach WF
 czy
powinien używać pomocy optycznych





dostosowanie oświetlenia, połączenie światła jarzeniowego
/ogólnego/ z żarowym „doświetlenie” miejsca pracy
wzrokowej lampą z możliwością regulowania kąta padania
światła i nie nagrzewająca się nadmiernie przy
długotrwałym działaniu
zmniejszenie odległości obserwacji /sadzać bliżej tablicy,
prezentowanego obiektu/
zeszyty z pogrubioną liniaturą /dostępne w Polskim
Związku Niewidomych lub pogrubiając linie w zwykłym
zeszycie/
odpowiednie narzędzia do pisania /kreska powinna być
nasycona/ cienkopis, pióro, flamaster
papier matowy
Dzieci słabo widzące w zależności od sytuacji
i aktualnych warunków stosują zarówno techniki
właściwe osobom w pełni widzącym, jak i typowe
dla niewidomych. W nauce szkolnej dzieci słabo
widzące odbierają większość informacji drogą
wzrokową. Mogą czytać teksty czarno drukowe,
choć
niekiedy
w
powiększeniu
z wykorzystaniem pomocy optycznych.
lub
 bezszeryfowa,
jednoelementowa,
pogrubiona, dobre wzorce: Tahoma, Arial,
Verdana, Helvetica,
 standardowa=12, powiększona=14-16,
duża=18 lub więcej
 1,25 odległości pomiędzy liniami
 wyrównanie tekstu do lewej strony
 jeżeli tekst jest jasny, tło powinno być
ciemne
 jeżeli tekst jest ciemny, tło powinno być
jasne
Pomoce optyczne to wszelkiego rodzaju lupy, okulary lupowe, okulary
lornetkowe, lupy elektroniczne, powiększalniki elektroniczne i inne akcesoria
ułatwiające czytanie, poruszanie się czy oglądanie telewizji.
Klawiatura z powiększonymi i kontrastowymi opisami dla osób niepełnosprawnych wzrokowo
Programy udźwiękawiające i powiększające – powiększa, uwydatnia i
wymawia wszystko, co znajduje się na ekranie komputera, technologia
powiększonych czcionek, polski syntezator
Powiększalniki, które można podłączać do komputera, telewizora.
 PROGRAM
Lily and Gogo –metoda
usprawniania widzenia w wieku
przedszkolnym, obejmuje film video,
książeczki, i zestaw kukiełek
 Program
M. Frostig przeznaczony do oceny i
treningu percepcji wzrokowej dzieci w wieku
3-7 lat





„Rozwijanie umiejętności widzenia i orientacji
przestrzennej małych słabowidzących dzieci” Grażyna
Walczak
„Wczesna interwencja terapeutyczna” Jagoda Cieszyńska
Marta Korendo
„Zasady adaptacji materiałów dydaktycznych dlauczniów
słabowidzących” Donata Kończyk
„Tyflopsychologia rozwojowa [Psychologia dzieci
niewidomych i słabo widzących)” Zeszyty Tyflologiczne 20,
Warszawa 2002 Majewski T.
„Jak sobie radzić? Wskazówki dla słabo widzących”
Wojciech Owczarczyk