Transcript Agresja elektroniczna dzieci i m*odzie*y

Agresja elektroniczna - zjawisko i profilaktyka
CYBERPRZEMOC
Ciechanów 19 marca 2013
I STRATEGIE JEJ PRZECIWDZIAŁANIA
Jacek Pyżalski
?
Dopóki nie skorzystałem z Internetu, nie wiedziałem, że na
świecie jest tylu idiotów (Stanisław Lem).
Lepsza od Internetu byłaby tylko telepatia (Michael Dell).
Warto nauczyć się wstydzić i rumienić za samego siebie. Internet
mnie pod tym względem przeraża. Kiedyś ogłoszono, że
wokalistka duetu Roxette ma raka mózgu. Zrobiło mi się
przykro, bo to straszne. Potem czytałam komentarze
internautów i oczywiście 80% życzyło jej zdrowia, ale byli tacy,
którzy pisali: dobrze jej tak. Ktoś, kto to napisał, powinien
umrzeć przy klawiaturze po postawieniu kropki za tym
zdaniem. Nie mieści mi się to w głowie (Kasia Nosowska).

Urodziliśmy się w latach 80-tych, wychowywaliśmy się w
latach 90-tych. Jesteśmy ostatnim pokoleniem, które
grało na podwórku, jako pierwsze w gry wideo i jako
ostatnie, które nagrywało piosenki z radia na kasetę,
jesteśmy pionierami ery Walkman. Nauczyliśmy się, jak
obsługiwać magnetowid, grać z Atari, Super Nintendo
oraz Game Boy. Jesteśmy generacją Koty Thunder,
Power Rangers, Żółwie Ninja, Transformers, Super Mario,
Looney Tunes .... Żyliśmy bez telefonu komórkowego,
jeździliśmy na rowerze. Nasza matka nie była naszym
szoferem. Nie mieliśmy 99 stacji telewizyjnych, płaskich
ekranów, dźwięków przestrzennych, MP3, iPod,
Facebook czy Twitter ... ale świetnie się bawiliśmy!Wklej
to, jeśli jesteś szczęśliwym dzieckiem lat 80-tych!
(anonimowy wpis na Facebook’u)
No więc czy się da
wychowywać?
Luka pokoleniowa?
Nowe zjawiska?
Komunikacja zapośredniczona?
Dlaczego nowe media są nowe i
co wnoszą w życie młodych
ludzi?
15.03.10
• „kolega jest knajtem i wali z aksa a ja
jestem druidem i walę z różdżki”
SPRAWDŹMY SIĘ
1. Potrafię samodzielnie stworzyć stronę
internetową.
2. Znam się na komputerze lepiej niż większość
moich znajomych.
3. Uważam się za eksperta, jeśli idzie o
używanie komputera.
4. Umieszczam w Sieci swoją twórczość (np.
muzykę, którą komponuję, grafiki).
5. Prowadzę swoją stronę internetową lub
blog.
1. Zauważam, że spędzam coraz więcej czasu przed
komputerem.
2. Nudzę się, gdy przez jeden dzień nie mam dostępu
do Internetu.
3. Kiedy mam wolny dzień, praktycznie nie odchodzę
od komputera.
4. Lepiej żeby nikt nie wiedział, co robię w Internecie.
5. Mam sporo tajemnic związanych z tym, co robię
korzystając z Internetu.
6. Często zarywam noce, żeby korzystać z Internetu.
7. Czuję się lepiej w świecie wirtualnym niż w realnym.
8. Wśród moich zainteresowań Internet jest na
pierwszym miejscu.
Potrafię samodzielnie
stworzyć stronę
internetową.
Znam się na komputerze
lepiej niż większość moich
znajomych.
Uważam się za eksperta,
jeśli idzie o używanie
komputera.
Umieszczam w Sieci swoją
twórczość (np. muzykę,
którą komponuję, grafiki).
Prowadzę swoją stronę
internetową lub blog.
15.03.10
Nauczyciele
%
Gimnazjaliści
(N=2143) (Pyżalski, 2009)
26,5
46,9
34
31,9
5,3
13,9
6,4
30,3
5,8
25,9
Zauważam, że spędzam coraz
więcej czasu przed
komputerem.
Nudzę się, gdy przez jeden
dzień nie mam dostępu do
Internetu.
Kiedy mam wolny dzień,
praktycznie nie odchodzę od
komputera.
Lepiej żeby nikt nie wiedział,
co robię w Internecie.
Mam sporo tajemnic
związanych z tym, co robię
korzystając z Internetu.
Często zarywam noce, żeby
korzystać z Internetu.
Czuję się lepiej w świecie
wirtualnym niż w realnym.
Wśród moich zainteresowań
Internet jest na pierwszym
miejscu.
15.03.10
Nauczyciele
%
Gimnazjaliści
(N=2143) (Pyżalski, 2009)
27
45,7
8
37,8
3,7
19,1
5,1
32,7
3,4
32,2
5,6
12,3
1,9
15,6
5,6
10,3
Przypadek z Brzezin
Cyfrowi tubylcy?
Koncepcje – digital natives (Prensky).
Net generation (Tapscott)
Cechy nowych mediów – determinizm
technologiczny
Skrajnie: panika moralna
Jakie wskaźniki?
Krytyka w literaturze – nierówności
cyfrowe, badania Living and Learning
with New Media.
!
„kiedy tylko jakieś medium zostaje
zdefiniowane jako zagrożenie dla młodych
ludzi, to możemy spodziewać się kampanii
prowadzonej przez dorosłych, którzy będą
chcieli cenzorować lub ograniczać dostęp
do tego medium. Później następuje
zmniejszenie zainteresowania, aż do
pojawienia się nowego medium, które znów
zaogni publiczną debatę i podsyci ogień
paniki moralnej”. (Springhall, 1998)
Kiedyś…
Teraz…
Media – jako nowe
środowisko socjalizacji
• Pojawiła się konkurencja ze strony
nowych mediów
• Do pewnego stopnia neutralizacja
tradycyjnych wpływów
wychowawczych
„Dzisiejsi uczniowie nie są już ludźmi dla
których stworzony został nasz system
edukacyjny” (Prensky, 2001)
 Lepiej
komunikować się przez GG „bo
się więcej dzieje” (…) „na przykład mi
koleżanka mi pisze, że chłopak z nią
zerwał a za pięć minut - pisze właśnie
ten chłopak, który z nią zerwał”
Gdybyś mógł wybrać – rozmawianie
czy SMS-y?
 No
raczej bym SMS-ował, bo tak jak
gadam i słyszę głos tak, to się krępuję
trochę, no nie…R: Wstydzę się, na
przykład, a przez SMS-y to można
pogadać normalnie, no nie, a tak to,
to trzeba się śpieszyć, czy coś.
Komórka i nie tylko, czyli rzecz o
komunikowaniu się
SMS-y „odpowiadają” na trudności
respondentów w dłuższym
formułowaniu myśli,
 „P: Czemu lepiej pisać niż rozmawiać?
R: Pisać to wiem co, ale gadać, nie to
nie wiem”.
 „Gadać to też trochę zabiera gadanie.
Ale pisać to krótko można”.
 Kilkanaście do kilkudziesięciu SMS-ów
dziennie – średnio. Rekordzista – kilkaset

Kontekst rodzinny
 Rodzice
nie mają pretensji, że tak
długo siedzisz przy komputerze? „Oni
cały dzień siedzą przed telewizorem to
ja nie mogę?”.
Zagrożenia
(EU Kids Online (Hasebrink et al, 2008)
Komercja
Agresja
Sex
Wartości
Zawartość
(odbiorca)
Spam/reklama
Treści agresywne
– inne niż w
mediach
tradycyjnych
Pornografia
Treści
rasistowskie/niep
rawdziwe treści
nt.
zdrowia/narkoty
ków
Kontakt
(uczestnik)
Śledzenie
działań/
Ofiara agresji
elektronicznej
Spotkania z
obcymi/
Samookaleczenia, itp.
Zachowanie
(sprawca)
Hazard/
zbieranie
danych
osobistych
hakerstwo/pirac
two
molestowanie
Sprawca agresji
elektronicznej/pr
odukcja treści
agresywnych
Produkcja
pornografii/
sexting
Produkcja treści
zawierających
informacje
dotyczące
samobójstwa,
itp..
Relacje społeczne
Nękanie , grożenie
w internecie
powinno być
zabronione
Zdecydowanie
powinno
86%
Raczej
powinno
9%
Relacje społeczne
Ujawnianie prywatnej
korespondencji
internetowej powinno
być zabronione
Zdecydowanie
powinno
77%
Raczej
powinno
14%
Relacje społeczne
Podawanie się za
kogoś innego w
internecie powinno
być zabronione
Zdecydowanie
powinno
62%
Raczej
powinno
22%
Nowa jakość?
• Publikowanie
• Nieskończona/niewidoczna
publiczność (D. Boyd)
• Trwałość
• Mechanizmy: związane z komunikacją
zapośredniczoną, np. rozhamowanie
• …ale czy zawsze?
27
Sporo technicznych
rozwiązań
•
•
•
•
•
Najbardziej znane, ale też
Happy slapping
Outing
Podszywanie się
Badania wskazują na rózne efekty
długo- i krótkotrwałe
• Cyberbullying (pol. mobbing elektroniczny)
• Nawiązanie do tradycyjnych badań nad
bullyingiem (Dan Olweus)
• Głośne medialne przypadki tragedii ofiar
• Nierównowaga sił, powtarzalność, intencja –
dyskusja nad adekwatnością kryteriów
• Konsekwencje poważne – chociaż póki co wnioski
wyciągamy głównie z badań nad tradycyjnym
bullyingiem
Silne powiązane z tradycyjnymi
przyczynami – Gimnazjaliści 2010
Bullying
Niezaangażowany
%
Sprawca
%
Ofiara
%
Sprawco-ofiara
%
Cyber
Niezaangażowany
Cyber
Sprawca
Cyber
Ofiara
Cyber
Sprawco-ofiara
829
68
26
12
88,66%
7,27%
2,78%
1,28%
287
239
14
31
50,26%
41,86%
2,45%
5,43%
156
22
51
17
63,41%
8,94%
20,73%
6,91%
159
86
51
65
44,04%
23,82%
14,13%
18,01%
• Ofiarą jest ktoś „słabszy” ze względu
na wiek, upośledzenie, chorobę,
uzależnienie
• Zwykle formy polegające na rejestracji
i rozpowszechnieniu, czasami
połączone z prowokacją – czasami za
pieniądze
• Słychać komentarz z „offu”, śmiech
• Konsekwencje dla sprawców i widzów
• Komentarze na plotkarskich portalach
• „anty-fanowskie strony
• Komentarze na stronach domowych gwiazd
• Gwiazda traktowana jako symbol
• Komentarze z portalu plotkarskiego:
• kondolencje . Jakie psie mordy ;// yy :P; głupi
palant!!!robi wszystko by zaistnąć,bo już przestają o
nim pisać i mówić!!1co za kretyn!!!
Typ IV Agresja wobec idei/grup
•
•
Obiektem agresji są grupy, np. religijne, mniejszości seksualne, fani innej
drużyny Lub przedstawiciele tych grup (bias bullying – Smith, 2009)
Wypowiedzi dotyczące grup/strony/profile przeciwko fanom
Typ V Agresja
„losowa”(przypadkowa)
• Ofiara „przypadkowa”
• Często ktoś w ogóle nieznany – np.
odnaleziony przy serfowaniu na
„fotce”
Uczniowie: Reprezentatywne
badania gimnazjalistów
• N=2143
• Trzecie klasy
• Uwarunkowania i konsekwencje
Grant MNISW Cyberbullying jako mowa
forma agresji rówieśniczej wśród
gimnazjalistów
38
Sprawstwo
Kto był ofiarą?
Osoby znane tylko z internetu
Osoby znane – ale nie bliscy koledzy/koleżanki
%
42,5
39
Bliscy koledzy/koleżanki
26,8
Osoby wybrane całkowicie przypadkowo
24,2
Nie konkretne osoby, ale grupy osób, np. kibice jakiejś
drużyny, etc..
15,8
Były chłopak/dziewczyna
16,9
Inni ludzi – np. bezdomni, alkoholicy
10,8
Osoby znane, np. piosenkarze, aktorzy
11,1
Nauczyciele
9
Cyberbullying
%
chłopców
%
dziewcząt
%
Cała róba
Niezaangażowany
65,8
68,7
67,1
Sprawca
22,8
16,4
19,5
Ofiara
5,1
7,8
6,6
Bully-victim
6,3
7,1
6,8
J. Pyżalski/Grant MNiSW Cyberbullying
jako mowa forma agresji rówieśniczej
wśród gimnazjalistów/WSP w Łodzi
Bycie sprawcą
 Ważna
kategoria: „Robienie kawałów”
- pisanie obraźliwych smsów o
nauczycielach, robienie zdjęć z
zamiarem zrobienia z tego użytku itp.
Bycie sprawcą
 P:
A jak, zdarzało Ci się, że
komentowałeś czyjś profil, na przykład
na „Fotce”, że Ci się nie podoba, to
napisałeś komuś… ?
 R: A nie, napisałem jednej osobie, że…
że, bo mi dała jedynkę akurat, no nie,
pomniejszyła średnią, to napisałem jej,
że „O, Ty K…o, ja Ci dałem…”, na
przykład, 10 punktów, a ona mi 1, wie
Pan.
Losowość doboru ofiary
„Kiedyś sobie minuty darmowe
kupowałem, bo można 20 minut
darmowych i w sumie dzwoniłem
na stacjonarne, no nie. P: Ale do
ludzi, których…R: Nie znam
właśnie, wymyślałem…P: Aha,
wymyślałeś numery? R: No,
wymyślałem numer i dzwoniłem”.
Wyższa Szkoła
Pedagogiczna w Łodzi
Poszukiwacz zdjęć mężczyzn z długimi
włosami
R: Nie obrażam ludzi….chyba,
że w Czaterii.
P: Chyba, że w Czaterii? Nie
obrażasz ludzi, chyba, że w
Czaterii, tak?
R: No bo jeszcze nie wiedzą, kim
ja jestem, no nie?
Wyższa Szkoła
Pedagogiczna w Łodzi
37%
Nauczyciele (N=600)
• 19% musiało bezpośrednio interweniować w
agresję elektroniczną między uczniami - 1-2 razy
• Ponad 3% wielokrotnie
• 5% - doświadczyło wiktymizacji ze strony uczniów
• Prawie połowa uważa, że agresja elektroniczna ma
bardziej poważne konsekwencje niż tradycyjna
• 25% obawia się, że mogą stać się ofiarami agresji
elektronicznej ze strony uczniów w przyszłości
J. Pyżalski/Grant IMP 8.5/ Instytut Medycyny Pracy w Łodzi
47
Nauczyciele (N=1200)
• W ciągu ostatnich dwóch tygodni:
• 3,9% nauczycieli było nagrywanych
wbrew swojej woli 1-2 razy, 0,6% 3-4
razy i 0,25% 5 razy i więcej
J. Pyżalski/Grant NCBiR 1.06 Poprawa
warunków pracy
48
Działania na poziomie
placówek oświatowych
• Analiza konkretnych przypadków –
często niewiele rozwiązań lub
represyjne
• 18% posiada rozwiązania na poziomie
procedur
• 13% przeszło szkolenie dotyczące
agresji elektronicznej
• Niewiele pomysłów na obecność nowych
technologii w szkole - nie tylko w procesie
dydaktycznym, ale i wychowawczym
49
Podsumowanie
• Zjawisko zróżnicowane wewnętrznie:
wnioski dla badań (narzędzia)
• Związane ze zmianami technologii
• Bywa odrębne jakościowo
50
Profilaktyka i zapobieganie
W którą stronę można pójść?
Odpowiedzialność/netykieta
Żeby to w ogóle podejmować
Nauka nie tylko o zasadach ale i o
mechanizmach komunikacji
zapośredniczonej
Aktywne reagowanie online
Moderowanie w szkole
Nauczanie innych – sprawdziliśmy w
programie ECIP
Wirtualne światy
Kreatorzy treści
Konkursy
Wspólne projekty wymagające kontaktu
offline, np. lip-dub, blogi
Połączenie teorii z życiem
Wywiady – kontakt z innymi ludźmi
Podstrony, podcasty wszystkiego co się
w szkole dzieje
Ważne decyzje – aktywność
społeczna
Decyzje o ważnych w szkole sprawach
Głosowania
Grupy samopomocy – aktywność
społeczna – elita! Ale ważna elita!
Działania samorządu
Twórczość „dziennikarska” – życie
społeczne
Nauczyciel jako wzór osobowy –
czy też online?
Czy o tym w ogóle myślimy? Dyskusja
międzypokoleniowa wśród nauczycieli?
Czy jesteśmy wychowawcą online? W życiu
prywatnym?
Jak reagujemy na działania uczniów w
serwisach społecznościowych?
Działania samorządu
Może 2 profile? Jakieś dobre praktyki?
Reputacja online jako element
pracy wychowawczej
Ciągłość treści
Sprawdzanie
Zastanawianie się
Rodzaj audytu – edukacja rówieśnicza
Komunikacja z uczniami
Na poziomie wychowawcy klasy
Samoedukacja online
I tak się dzieje – „koło Thomasa”
Czy korzystamy?
Czy możemy wykorzystać?
Coś dobrego w sieci?
Kultura prefiguratywna w
praktyce
Uczniowie
Nauczyciele
Organizacja pomocy
Sami odbiorcy wyrażają takie porzeby
Wstępny kontakt
Pomoc psychologiczna online
Informacja
Krytycyzm!
Pomocy!
Rodzaj pomocy
%
Pytali o poradę dorosłe osoby z rodziny (np. mamę, wujka, dziadka)
58,8
Pytali o poradę przyjaciół/kolegów, których znają ze szkoły, osiedla itp.
41,7
Poszukiwali w internecie (np. na forach internetowych) wypowiedzi innych
osób dyskutujących o podobnym problemie
Poszukiwali odpowiedzi na swój problem w poradnikach, książkach,
czasopismach
Odwiedzili specjalistę w jego gabinecie (np. psychologa, pedagoga,
dietetyka)
Odwiedzali strony internetowe, na których piszą specjaliści np. lekarze,
psychologowie, dietetycy
Pytali o poradę przyjaciół/kolegów, których znają tylko z internetu
39,2
Zwrócili się o pomoc do specjalisty (np. psychologa, pedagoga, dietetyka) w
internecie
Zadzwonili do telefonu zaufania
5,4
27
20
17
16,4
2, 1
Współpraca nauczycieli ze
sobą
Forum
Teachers Tube
Jacek Pyżalski | [email protected]
■ Rozwiązania techniczne
Jacek Pyżalski | [email protected]
■
Działania na rzecz pozytywnego
wykorzystania nowych technologii
komunikacyjnych w dydaktyce
i szeroko rozumianej komunikacji
w środowiskach edukacyjnych
[email protected]
15.03.10