Transcript menaxhmenti -kontrolli 12-

Kontrolli
PhD ©Sokol Krasniqi
Pas përfundimit të kësaj ligjërate do të:
 Natyra dhe rëndësia e funksionit menaxherial të
kontrollit
 Llojet e kontrollit
 Procesi i kontrollit dhe parimet e tij
 Menaxhimi i kontrollit
 Teknikat e kontrollit
 Teknikat tradicionale dhe bashkohore të kontrollit
 Kontrolli i burimeve njerzore dhe i marketingut
8/4/2016
Mr.sci.Sokol Krasniqi
2
FM i kontrollit është
eshte procesi
procesi iiverifikimit
verifikimit te
të aktiviteteve me qëllim
qellim
qe perfomanca faktike te
që
të jete
jetë ne
në perputhje
përputhje me
me standardert
standardet dhe
objektivat e përcaktuara
percaktuara
 Sipas Fayolit ai ka si objekt të zbuloje dobësitë dhe gabimet
me qëllim që ti korrigjoj dhe parandaloj përsëritjen e tyre
(mbi njerëzit,gjërat,veprimet)
 Valkmar kontrolli bënë që gjërat të ndodhin siq ato janë
planifikuar (2003)
 Së pari organizatat e biznesit rrallë veprojnë në përputhje me
planet e hartuara
 Së dyti mjedisi ku vepron biznesi ndryshon me shpejtësi (ul
shkallën e cilësisë dhe sigurisë së planeve)
 Së treti janë sisteme të ndërlikuara (një menaxher nuk mund të
ndjek tërë aktivitetin)
8/4/2016
3
Së katërti realizimi i kontrollit menaxherët
zbulojnë devijimet e vogla (kohë dhe para)
 Së pesti edhe kur perfomanca e tejkalon sensin
pozitiv të parashikimeve të bëra
 Së gjashti sistem kontrolli i projektuar mundëson
menaxherëve decentralizimin e marrjes së
vendimeve
Pa objektiva dhe plane kontrolli nuk mund të
ekzistojë (është funksion i çdo menaxheri)

1.
2.
3.
Kontrolli strategjik (menaxherët e lartë fusha
e tij janë planet strategjike)
Kontrolli taktik (niveli i mesëm zbatimi i
planeve taktike)
Kontrolli operacional (niveli i ulët të drejtimit
bëhet çdo ditë planet taktike)
Në varësi të kohës apo të stadeve të ciklit të
prodhimit kontrolli klasifikohet:
1. Kontrolli paraprak
Kontroli i burimeve fizike ( rezervave, cilësisë, paisjeve)
Kontrolli i burimeve njerzore (zgjedhja, seleksionimi,
përshtatshmëria,kualifikimi,përfomancat dhe shpërblimi)
 Kontrolli i informacionit ( info i mjaftueshëm në kohë dhe
cilësi)
 Kontrolli financiar
 Kontrolli i marketingut


2.Kontrolli i ndërmjetëm –procesi i transformimit
(shëndrimi i materialeve në produkte të
gatshme) inspektime gjatë fazave të procesit të
prodhimit;kontrolli financiar-auditimi
3.Kontrolli përfundimtar -merret me sasin dhe
cilësin e produkteve të prodhuara(kontroll
feedeback),nuk ndryshohet e kaluara




Faza e parë -Vendosja e standardeve
Faza e dytë - Matja e përfomancës
Faza e tretë -Krahasimi i përfomancës me
standardet
Faza e katërt -Vlersimi dhe rregullimi i gjendjës

Standardet si kritere të përfomancës-janë disa
pika të zgjedhura të një programi (tërë plani)
 Si njësi monetare (volumi i shitjës për një shitës;
sasia e prodhimit të një punëtori)
 Standardet sasiore (shënimet e kaluara)
 Studimi i kohës së punës -kronometri




Menaxherët duhet të përcaktojnë se si duhet
ta masin dhe cila duhet të jetë frekuenca e
matjës
Sasitë e prodhimit maten me njësi fizike të
produkteve, fitimi apo shitjet maten me vlerë
Intervalet kohore gjatë së cilave matet
përfomanca
Sjellja ndaj konsumatorëve, kërkim zhvillimi
(gjykimi i menxherëve)
Krahasimi i përfomancës faktike me standardet
Menaxhimi me anën e përjashtimit
Menaxheri informohet vetëm nëse ka devijim
të ndjeshëm nga standardet
b. Menaxhimi me anën e kontaktit
Biseda me punonjësit /klientët në vendin e tyre
të punës
a.
Cilat janë veprimet e nevojshme për situatat
përkatëse
a. Të lihen gjërat të pandryshueshme
(Kur standardet janë realizuar,shmangjet
konsiderohen normale)
b.Korrektimi i devijimeve nga standardet korrektimi
ka të bëje me uljen e nivelit të realizuar deri në
kufirin e paracaktuar
c.Ndryshimi i standardeve nëse standardet nuk janë
reale ato ndryshohen-ndyshimi teknologjik ,
konkurrenca (stimuj e shpërblime)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Sistemi i kontrollit duhet të ndërtohet në
përshtatje me natyrën e punës dhe të organizimit
Harminizimi i kontrollit me planifikim
Sistemi i kontrollit duhet të jetë kosto-efektiv
Objektiviteti
Saktësia
Koha
Fleksibiliteti
Sistemi i kontrollit duhet të jetë i kuptueshëm dhe
i thjeshtë





Kontrolli i tepërt
Sistemi i kontrollit mat përfomancën në një
apo disa fusha të reja
Përgjegjësia
Vendosja e standardeve pa pjesmarrjen e
punonjësve
Shpërblimi i inefiçencës




Ndërtimi i një sistemi kontrolli efektiv
Pjesëmarrja e punonjësve
Menaxhimi me anën e objektivave
Fleksibiliteti i sistemit të kontrollit
Së pari teknikat nuk duhet të jenë tejet strikte
(fleksibileiteti/ndryshimeve kur situata ka evoluar
në interes të arritjes së objektivave)
 Së dyti teknikat nuk duhet të keqpërdorin
informacionet
 Së treti teknikat nuk mund të zëvendsojnë
arsyen dhe gjykimin intelektual të menaxherëve

Teknikat e kontrollit:tradicionale dhe moderne
Buxhetet (plan i periudhës së ardhshme i shprehur në pikëpamje
numerike); Buxhetimi është procesi i hartimit të buxhetit
 Në formë financiare dhe treguesve natyrorë



Së pari buxhetet ndihmojnë në koordinimin e
burimeve me projekte
Së dyti buxhetet ofrojn standardet bazë të
kontrollit-përfomancën e menaxherëve
Së treti i lejon menaxherët të delegojnë
autoritetin tek vartësit pa humbur kontrollin
 Sa më e gjatë koha për të cilën ndërtohet
buxheti mundësit e gabimeve rriten
 Mbivlerësimi i objektivave të buxheteve
 Nxitja e inefiqiencës
 Koha e pregaditjes së buxheteve
Analizë financiare ,vlerësim i pavarur i sistemeve kontabiliste,
financiare dhe operacionale të organizatës
1.
2.
3.
Auditimi i jashtëm
Auditimi i brenshëm
Auditimi i menaxhimit




Teknika PERT
Kontrolli i cilisisë (TQM)
Kontrolli i rezervave
Diagramin e Gantti-it
a.
b.
c.
d.
e.
f.
Zgjedhja e temave të studimit
Puna kërkimore shkencore
Diskutimi i materialit të grumbulluar
Shkëputja e studimit dhe printimi
Dorëzimi i studimit
Organizmi i seminarit


Teknika PERT (teknika e vlersimit dhe e rishikimit
të programit ) 1958 Polaris & Lockheed
Metoda e rrugës kritike (CPM) Du Pont
d5
b3
c2
e1
a2
h1
f10
g1
j3
i2
k1
Lidhjet që ekzistojnë midis aktiviteteve të ndryshme




Së pari përcaktohen aktivitetet për realizimin e projektit
Së dyti rradha e kryerjes së aktiviteteve
Së treti ndërtohet diagrama rrjetore
Së katërti identifikohet rruga kritike
Punët Përshkrimi i punëve
Zgjatja në kohë
e punës(ditë)
A
B
C
D
E
F
G
H
1
3
4
2
1
2
3
7
Preg. e listës së mat. me çmimet
Preg. e dokumentacionit(skica)
Porosia dhe sjellja e materialeve
Organizmi i linjes së prodhimit
Specifikimi i proced. të kontrollit
Ngritja e stacioneve të kontrollit
Trainimi i punëtorëve
Procesi i montimit dhe përf i prod
Punët direkt
paraardhëse
A
A
B
C,D,E
C,D
E,G
Rezervat janë stoku i materialeve të depozituara për vazhdimësin
normale të prodhimit ose për shitje
Rezervat e lëndëve të para
Rezervat e prodhimit në proces
Rezervat e produkteve të gatshme
Së pari për t’ju ofruar konsumatorëve një mundësi më të
madhe zgjedhjeje
Së dyti për të garantuar ecurin normale të prodhimit
(rez.optimale)
Së treti blerja në sasi është më e leverdishme
Kostoja: çmimi i blerjës; kostoja e blerjës;e mirëmbajtjes ;
mbarimit të rezervave
a.
b.
c.
Metoda ABC
b. Metoda e madhësisë ekonomike të porosisë
(madhësia e kërkesës për një produkt të
caktuar,kostoja e porosisë,kostoja e mirëmbajtjes)
c. Metoda ,,just in time’’
Dallimi në mes kompanive amerikane dhe japoneze
(1970 Toyota);filozofi menaxherile ndikon në tërë
sistemin e menaxhimit të prodhimit dhe
operacioneve
Elemente që i duhën në vendin e duhur dhe në kohën
e duhur
a.
Cilësia,si tërësi e tipareve dhe karakteristikave të një produkti apo
shërbimi që përcaktojnë aftësinë për të kënaqur nevojat e
k0nsumatorëve,e lidhur me strategjinë e saj
Segmentimi i tregut mallra me cilësi të larta
Kontrolli i cilësisë vlerësimi i produkteve/shërbimeve
me anë të standardeve cilësore të përcaktuara më
parë, synim zbulim i defekteve e mundshme
Cilësia–madhësia e devijimit të lejueshëm të produkteve /
shërbimeve nga standardet e vendosura



MTQ arritjen e kuotës zero të defekteve në cilësi
(pr/sh ekzakt sipas standardeve)
Objektiv strategjik për orgnizatat e biznesit
Kostoja e cilësisë
Së pari shkalla e kënaqjes së kërkesave të konsumatorëve
Së dyti trajnimi i njerëzve për të zbatuar teknika-kontrolli
statestikor i cilësis
 Së treti kontrolli i vazhdueshëm i ecurisë së këtij procesi
(Deming & Juran)


a.
Grupet e cilësisë (<10 vetë,vullnetarisht-gjatë javës,
Japoni-teoria e motivimit,rritjen e përgjegjësisë së
punonjësve për punën e tyre) gjetja e metodave për
zbulimin e defekteve,ulja e kostos,përmisimi i sigurise ne
punë, rritjës së moralit
b.
Metodat statistikore
Metoda e zgjedhjes së rastit (kontroll përfundimtar-lëndë e
parë-kontroll paraprak)
2. Metoda e procesit statistikor të kontrollit (i ndërmjetëm )
zgjedhja e rastit të grupeve të produkteve në stade të
caktuara të prodhimit (varacion i caktuar)
1.
Kontrolli i burimeve njerzore
 Vlersimi i përfomancës
 Treguesit e burimeve njerezore
a. Treguesit e qarkullimit( % e fuqisë punëtore që
largohet nga organizata gjatë një periudhe
kohore, McDonald’s,Pizza Hut 100%-GM
b. Mungesat ( % e fuqisë punëtore në organizatë që
mungon në një ditë)
c. Përbërja e fuqisë punëtore (struktura e fuqisë
punëtore,gjinisë, grupmoshave,vjetërsisë në punë

Testimi i marketingut -paraqitja e produktit të ri
në sasi të kufizuar-minimizon riskun e
humbjes,përmisimet e duhura,-largim nga kjo
formë,ngadalësi në veprime,konkurrenca
 Treguesit e marketingut
1. Pjesa e tregut (madhësia e tregut të kontrolluar
nga produktet e firmës)
2. Fitimi marxhinal nga shitja (raporti të ardhurat
neto me shitjet)
