Transcript CH**NG I: QUÁ TRÌNH D*Y H*C

QUÁ TRÌNH DẠY HỌC
Định nghĩa
Quá trình dạy học là quá trình phối hợp
thống nhất hoạt động điều khiển, tổ chức,
hướng dẫn của giáo viên với hoạt động lĩnh
hội tự giác, tích cực, tự lực, sáng tạo của học
sinh nhằm làm cho học sinh đạt tới mục tiêu
dạy học.
Đặc điểm, cấu trúc của quá trình dạy học
Đặc điểm
- Quá trình dạy học là một bộ phận của
quá trình sư phạm tổng thể;
- Quá trình dạy học là một quá trình
nhận thức;
- Quá trình dạy học là một quá trình
tâm lý;
- Quá trình dạy học là một quá trình xã
hội.
Cấu trúc
Quá trình dạy học gồm 11 yếu tố tham gia
tạo thành:
Mục tiêu; Nguyên tắc; Nội dung;
Phương pháp; Phương tiện; Hình thức tổ
chức dạy học; Hoạt động dạy; Hoạt động học;
Các mối quan hệ; Kết quả dạy học; Môi
trường sư phạm.
Cấu trúc
HĐ Dạy
Mục
tiêu
G
- Nội dung
- Phương pháp
- Phương tiện
- HTTCDH
-…….vv
(Quan hệ
liên nhân cách)
Liên
hệ
ngoài
H
Kết
quả
HĐ học
Môi trường SP
Liên hệ trong
Đầu ra
Bản chất của quá trình dạy học
Cơ sở để xác định bản chất quá trình dạy học
- Dựa vào nhận thức học sinh;
- Mối quan hệ của hoạt động dạy và hoạt
động học.
Bản chất của quá trình dạy học
Bản chất của QTDH
- QTDH là quá trình nhận thức độc đáo của
học sinh;
- QTDH là sự thống nhất biện chứng giữa dạy
và học.
Nhiệm vụ của quá trình dạy học
Căn cứ xác định các nhiệm vụ dạy học
- Mục tiêu giáo dục tổng quát và mục tiêu giáo dục
nghề nghiệp;
- Đường lối chủ trương phát triển giáo dục của Đảng;
- Thực tiễn và xu thế phát triển của thời đại;
- Nhận thức luận của chủ nghĩa Mác – Lênin.
Nội dung các nhiệm vụ dạy học
- Nhiệm vụ hình thành tri thức và kỹ năng
nghề nghiệp;
- Nhiệm vụ phát triển trí tuệ;
- Nhiệm vụ giáo dục các phẩm chất đạo đức
nhân cách.
Động lực của quá trình dạy học
Khái niệm động lực của quá trình dạy học
Động lực của QTDH là những yếu tố thúc đẩy
QTDH hay thúc đẩy học sinh tiến hành hoạt động
nhận thức trong QTDH.
Động lực của quá trình dạy học
Các loại mâu thuẫn của QTDH
- Mâu thuẫn bên trong;
- Mâu thuẫn bên ngoài.
Mâu thuẫn cơ bản và động lực chủ yếu
của QTDH
Mâu thuẫn cơ bản
Mâu thuẫn cơ bản là mâu thuẫn liên tục xuất hiện và
có tác động trực tiếp và sâu sắc tới QTDH.
Mâu thuẫn giữa nhiệm vụ học tập (nhận thức) được
đề ra trong tiến trình dạy học với trình độ phát triển
nhận thức hiện có của học sinh là mâu thuẫn cơ bản
nhất.
Động lực chủ yếu
Động lực chủ yếu là do giải quyết mâu thuẫn cơ bản
trong QTDH.
Điều kiện để mâu thuẫn trở thành động lực
của QTDH
- Học sinh nhận thức và có nhu cầu giải quyết nhiệm
vụ nhận thức;
- Mâu thuẫn vừa sức với học sinh;
- Mâu thuẫn phải xuất phát từ sự tiến triển hợp
logic của QTDH cũng như quá trình nhận thức của HS và
phù hợp với logic của môn học, bài học.
Logic và các khâu của QTDH
Định nghĩa
Logic của QTDH là trình tự vận động hợp lý,
tối ưu, phù hợp quy luật giảng dạy và học tập
của môn học, bài học, tiết học, nó đảm bảo cho
HS đi từ trình độ tri thức, kỹ năng và năng lực trí
tuệ tương ứng lúc bắt đầu nghiên cứu môn học
nào đó đến trình độ tri thức, kỹ năng, năng lực
trí tuệ tương ứng với lúc kết thúc môn học.
Cấu trúc
QTDH thể hiện ở trình tự sắp xếp và phối hợp
thành hệ thống hoàn chỉnh ba yếu tố:
- Mục tiêu dạy học: Được thể hiện dưới
dạng một nhiệm vụ nhận thức hay một trình độ
lĩnh hội cần đạt tới;
- Nội dung: Hệ thống kiến thức kỹ năng cần
đưa vào bài giảng;
- Hệ thống phương pháp dạy học: Diễn tả
hoạt động của GV và HS thích hợp với nội dung
dạy học.
Xây dựng logic QTDH theo thực tiễn bài lớp
1/ Từ logic của khoa học kết hợp với logic của sự lĩnh
hội sự nhận thức nói chung → logic của tài liệu giáo
khoa;
2/ Từ logic tài liệu giáo khoa kết hợp với logic sự
lĩnh hội của đối tượng mà cụ thể là giáo viên → logic bài
lên lớp (giáo án);
3/ Từ bản thiết kế, giáo viên thực hiện bài lên lớp
trong những tình huống dạy học cụ thể, muôn vẻ và đầy
biến động; đến lúc này ta mới được lôgic dạy học thực.
Các khâu của QTDH
1/ Chuẩn bị về mặt tâm lý, ý thức cho việc học tập;
2/ Tổ chức và điều khiển quá trình lĩnh hội tri thức
mới;
3/ Củng cố tri thức kỹ năng mới;
4/ Vận dụng tri thức, rèn luyện kỹ năng;
5/ Kiểm tra đánh giá tri thức kỹ năng.
Quy luật của QTDH
Khái niệm về quy luật của QTDH
Quy luật là những mối liên hệ bản chất, tất
yếu, ổn định, phổ biến và lặp đi lặp lại giữa các
sự vật, hiện tượng hoặc giữa các mặt trong cùng
sự vật hiện tượng.
Quy luật của QTDH
Quy luật dạy học là mối quan hệ tác
động qua lại giữa các yếu tố của QTDH cũng
như sự tác động giữa QTDH với các yếu tố
xã hội.
Các quy luật cơ bản của QTDH
- Quy luật về tính chế ước của xã hội đối với
QTDH;
- Quy luật về sự thống nhất giữa dạy và học;
- Quy luật về sự thống nhất giữa dạy học và
phát triển trí tuệ ;
- Quy luật về sự thống nhất giữa dạy học và
giáo dục ;
- Quy luật về sự thống nhất giữa mục đích,
nội dung và phương pháp dạy học;