Funkcjonalizm i jego odmiany. Analiza
Download
Report
Transcript Funkcjonalizm i jego odmiany. Analiza
dr hab. Marcin Miłkowski, prof. IFiS PAN
FUNKCJONALIZM I JEGO
ODMIANY. ANALIZA
FUNKCJONALNA I MECHANICYZM
Plan wykładu
Argument z wielorakiej realizacji
Odmiany funkcjonalizmu:
maszynowy,
empiryczny,
zdroworozsądkowy…
Analiza funkcjonalna Cumminsa
Mechanicyzm kontra funkcjonalizm
Inne kłopoty funkcjonalizmu…
Funkcjonalizm
Idea: mieć umysł to tyle, co mieć pewną
funkcję.
Zwykle stanowisko konkurencyjne wobec teorii
identyczności typów (Smarta i Place’a),
antyredukcjonistyczne (zwykle jednak
fizykalistyczne).
Funkcja rozumiana jako pewna rola w
określonym złożonym systemie.
Argument z wielorakiej
realizacji
Tę samą funkcję mogą mieć układy o zupełnie
różnej strukturze fizycznej.
Dlatego nie można utożsamić własności
związanych z funkcjami z własnościami
substratu fizycznego; identyczność typów nie
jest możliwa z powodu możliwej zmienności
substratów.
Różna struktura – ta sama
funkcja
Wieloraka realizacja
Argumenty za wieloraką realizacją wg Neda
Blocka i Jerry’ego Fodora:
z ekwipotencjalności mózgu (doktryna Lashleya);
z homologii funkcji w ewolucji: różne struktury w
biologii realizują te same funkcje (np. oko);
z możliwości istnienia inteligentnych maszyn bez
naszej biologii.
Przekonujący może być tylko drugi.
Zobaczmy.
Bill Bechtel i Jennifer
Mundale: nie tak szybko!
Mózgi są homologiczne, czyli mają podobne
struktury i dlatego analogicznym obszarom u
różnych zwierząt przypisujemy podobne
funkcje!
Mózgi zwierzęce mogą być modelami
mózgów ludzkich (por. badania nad
hipokampem u szczurów), bo struktury są
analogiczne.
Wieloraka realizacja? Chyba
nie…
Mapa mózgu Korbiniana Brodmanna
powstała na podstawie badań na
zwierzętach.
Funkcjonalizm maszynowy
Być umysłem = mieć funkcje obliczeniowe
typowe dla maszyny Turinga
Teorię tę pierwszy analizował
Hilary Putnam w roku 1960, ale
jego prekursorem był Alan
Turing już w roku 1950 – z jego
testem Turinga
Test Turinga
Jeśli rozmówca nie rozpozna, czy –
komunikując się za pośrednictwem interfejsu
maszynowego – komunikuje się z maszyną,
czy z człowiekiem, to maszyna jest
inteligentna, czyli myśli.
Test ma być przeciwko szowinistycznemu
przesądowi, że ciało jest istotne.
Kryterium jest funkcjonalistyczne: funkcja
komunikowania się może być realizowana inaczej,
ale liczy się funkcja, a nie substrat.
Turing: myśleć to
komunikować się sensownie
Skąd wiemy, że maszyna myśli? Stąd, że
możemy się z nią porozumiewać.
Wg Kartezjusza: niemożliwe!
Test Turinga – jeśli komputer go przejdzie, to
myśli.
Do tej pory żaden komputer go nie przeszedł, a
większość współczesnych prób to żarty lub
zabawki.
Funkcjonalizm maszynowy
X ma umysł wtedy i tylko wtedy, gdy X, przy
takich samych wyjściach informacyjnych
generuje takie same wyjścia (zachowania),
jak istota inteligentna.
Stany maszyny Turinga =def. stany umysłu
stany umysłu można zdefiniować jasno przez
odwołanie do wejść, wyjść i innych stanów umysłu
Wada teorii: stany tego rodzaju są zawsze
globalne, jak stany maszyny Turinga.
Funkcjonalizm empiryczny
(psychofunkcjonalizm)
Ned Block i Jerry Fodor
(oraz późniejszy Putnam):
proces mózgowy jest psychiczny,
jeśli odgrywa jakąś rolę
w działaniu systemu poznawczego
Stany, procesy, własności
umysłowe to te, które mają
określone role w funkcjonowaniu
poznawczym zgodnie z teoriami
psychologii poznawczej.
Brak utożsamienia z maszyną Turinga.
Szowinizm
psychofunkcjonalizmu?
Ufoludki mogą nie mieć stanów czy procesów
umysłowych opisywanych przez ziemską
psychologię, więc nie będą mieć odpowiednio
zdefiniowanych ról.
Ale: ta koncepcje odwołuje się zawsze do
badań empirycznych, więc ma porządne
podstawy, w przeciwieństwie do
funkcjonalizmu maszynowego, który jest
trochę bez pokrycia.
Funkcjonalizm
zdroworozsądkowy
(analityczny)
Teza: terminy mentalne mają znaczenie,
które można scharakteryzować całkowicie
przez odwołanie do środowiska, zachowań
ORAZ relacji między różnymi stanami
mentalnymi.
Ulepszona wersja behawioryzmu i teorii
identyczności:
David Armstrong, David Lewis
Parafiańszczyzna
funkcjonalizmu
analitycznego?
Brak odwołania do badań naukowych,
analiza jedynie zdroworozsądkowych pojęć
mentalnych, a te mogą się zmieniać.
Można mieć wątpliwości wobec wartości
psychologii potocznej (psychofunkcjonaliści
mają).
Analiza funkcjonalna
Robert Cummins: mieć funkcję
to mieć rolę w złożonym układzie,
w którym części i ich organizacja
przyczyniają się do zaistnienia
określonej funkcji.
Np. serce ma funkcję pompowania krwi, gdyż
ma rolę w układzie krążenia itd.
Ale ma też funkcję bicia, czyli wydawania odgłosu.
Nie do końca intuicyjne.
Funkcjonalizm ról
Ból: cokolwiek, co odgrywa rolę bólu w
organizmie, czyli wytwarzania odpowiednie
zachowania przy odpowiednich
pobudzeniach nocireceptorów.
Czy funkcjonalizm musi rozumieć role bardzo
ogólnie?
Mechanicyzm kontra
funkcjonalizm
Wiele elementów układów złożonych
opisywanych w analizie funkcjonalnej może
nie mieć żadnej faktycznej mocy
przyczynowej w systemie, bo analiza
funkcjonalna dotyczy tylko tego, co
wystarczy do pojawienia się danej funkcji.
Ale do zabicia Kennedy’ego wystarczy odpalić
bombę atomową. Tyle że nie to go zabiło.
Innymi słowy: widmo epifenomenalizmu.
Kłopoty funkcjonalizmu
Zarzuty wobec funkcjonalizmu:
Chiński pokój,
Chińczycy jako wielki komputer,
Atak zombie,
Identyczności typów – reaktywacja.
Chiński pokój
Krytyka Johna Searle’a jest wymierzona w
mocną sztuczną inteligencję, czyli w tezę
funkcjonalizmu maszynowego.
Searle jednak łagodzi stanowisko
wobec koneksjonizmu (o dziwo!)
Chiński pokój
Odpowiedzi na zarzut
Searle’a
Odpowiedź systemowa:
Searle nic nie rozumie, ale nic dziwnego, bo
pojedyncze neurony też nie.
To jest odpowiedź w stylu analizy funkcjonalnej:
zwracamy uwagę, że części układu nie robią tego
samego, co układ (rozumienie jako własność
emergentna).
Odpowiedzi na chiński pokój
Odpowiedź robotyczna
Podłączmy do komputera kamerę lub inne
receptory, dajmy mu efektory. Taki robot będzie
rozumiał po chińsku.
To odpowiedź bliższa idei psychofunkcjonalizmu.
Według Searle’a symbole mogłyby być tylko na
temat bodźców percepcyjnych i reakcji albo na
temat przedmiotów i działań. On ich by jednak nie
rozróżnił, co wg niego obala odpowiedź robotyczną.
Odpowiedzi na chiński pokój
Odpowiedź z symulatora mózgu:
Zastąpmy karteczki impulsami elektrycznymi,
zmniejszmy pokój, aby mieścił się w małej piłce.
Jak będzie miał skalę mózgu, to czym właściwie to
się będzie różniło od mózgu?
(D. Hofstadter i D. Dennett)
(Kolejna odpowiedź psychofunkcjonalisty lub
funkcjonalisty ról)
Searle: a po co nam w ogóle wtedy AI?
Chińczycy jako wielki
komputer
Ned Block: wyobraźmy sobie, że miliard
Chińczyków w sposób skoordynowany
replikuje procesy mózgowe Neda Blocka,
komunikując się satelitarnie.
Ale czy Chińczycy będą wtedy – nawet jako
całość – świadomi?
Atak zombie
Identyczność typów –
reaktywacja
Zwolennicy ucieleśnienia (embodied
cognition) krytykują funkcjonalizm i
podkreślają znaczenie ciała w poznaniu.
Niektórzy idą dalej i jak Tom Polger i Larry Shapiro
pokazują, że identyczność typów wcale nie została
obalona, a wieloraka realizacja jest bardzo
problematyczna!
Zalecane lektury
Searle J.R., Umysły, mózgi i programy, [w:]
Filozofia umysłu. Fragmenty filozofii analitycznej,
red. B. Chwedeńczuk, Fundacja Aletheia Wydawnictwo Spacja, Warszawa 1995, s. 301–
324.
Turing A., Maszyny liczące a inteligencja, [w:]
Filozofia umysłu, red. B. Chwedeńczuk, tłum. B.
Chwedeńczuk, Aletheia, Warszawa 1995, s. 271–
300.
J. Fodor i N. Block, Czym nie są stany psychiczne,
[w:] Filozofia umysłu, red. B. Chwedeńczuk,
Spacja, Warszawa 1995, s. 59-82.