Transcript Wsparcie rozwoju przedsiębiorczości w województwie podkarpackim

WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE
UNIA EUROPEJSKA
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wsparcie rozwoju przedsiębiorczości
w województwie podkarpackim
ze środków Regionalnego Programu
Operacyjnego WP w latach 2007 - 2013
OŚ I RPO WP „Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka”
Działanie 1.4 „Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna
regionu”
schemat A – projekty inwestycyjne
Kompleksowe uzbrojenie i przygotowanie terenów inwestycyjnych
Analiza finansowa
Celem przeprowadzenia analizy finansowej jest:



ocena rentowności i efektywności finansowej
projektu,
ustalenie właściwego (maksymalnego)
dofinansowania z funduszy UE,
ocena płynności i trwałości finansowej projektu.
Analizy należy wykonywać kierując się zasadami
rzetelności oraz ostrożnej wyceny.
Podstawowe zasady analizy finansowej
•
•
•
•
•
w analizach należy stosować ceny stałe w złotych tj. ceny z roku
bazowego (po korekcie wpływu inflacji),
stopa dyskontowa wynosi 5%,
punktem wyjścia projekcji finansowych są dane finansowo-księgowe
beneficjenta za rok poprzedni,
prognoza finansowa sporządzana musi być w okresach rocznych
(stan kont na 31.12) dla 30-letniego okresu referencyjnego,
poczynając od
roku poniesienia pierwszych wydatków
inwestycyjnych,
do podstawowych narzędzi analizy należą: rachunek przepływów
pieniężnych oraz rachunek zysków i strat, pomocniczo można
opracować bilans dla głównych pozycji aktywów i pasywów.
Pozostałe zasady analizy finansowej
•
•
•
analizę sporządza się przy użyciu metody przyrostu –
projekt jest oceniany na podstawie różnicy w kosztach i
przychodach między opcją zakładająca realizację
projektu, a alternatywną opcją bez realizacji projektu,
analiza musi obejmować wszystkie nakłady inwestycyjne
oraz
wszystkie
koszty
utrzymania
terenów
inwestycyjnych,
oddziaływanie projektu należy liczyć względem obszaru
skąd będą pochodzić pracownicy przyszłych inwestorów
oraz ich dostawcy.
Harmonogram, nakłady inwestycyjne i odtworzeniowe


W punkcie tym należy uszczegółowić i opisać informacje podawane we
wniosku o dofinansowanie w zakresie:
- planowanych terminów realizacji, w tym procedur wyłonienia
wykonawcy, terminów realizacji poszczególnych etapów, terminów
odbiorów, planowanych rozliczeń;
- nakładów inwestycyjnych, w tym kwalifikowalności poszczególnych
kategorii, pod kątem celów RPO oraz wymogów IZ RPO.
W studium zaleca się także przedstawienie terminarza realizacji w
postaci harmonogramu rzeczowo-finansowego, który przedstawia
nakłady ponoszone na poszczególne składniki inwestycji (lub etapy)
Uzupełniająco można wykorzystać wykresy Gantta oraz wykresy analizy
sieciowej a także analizę elementów krytycznych wraz z wskazaniem
czynników ryzyka mogących wpłynąć na opóźnienia w realizacji
projektu.
Umorzenie, nakłady odtworzeniowe, amortyzacja


Ponieważ okres referencyjny projektu jest dłuższy niż okresy umorzenia
niektórych składników majątkowych systemu uzbrojenia terenu, w
związku
z tym analiza finansowa powinna przewidzieć wydatki na odtworzenie
majątku objętego projektem w takiej wysokości, aby utrzymać jego
użyteczność do końca okresu referencyjnego.
Plan inwestycji odtworzeniowych stanowi więc także element
uzasadnienia
trwałości
(technicznej)
projektu.
Inwestycji
odtworzeniowych nie należy mylić z kosztami bieżących napraw,
remontów i konserwacji zaliczanych wprost do kosztów operacyjnych.
Stawki amortyzacji
-
-
W niniejszych wytycznych przyjęto zasadę, że należy stosować stawki
amortyzacji wynikające z załącznika nr 1 do ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych w sposób następujący:
jeżeli okres amortyzacji wynikający z zastosowania powyższych stawek
jest równy lub krótszy niż okres referencyjny – należy zastosować okres
amortyzacji równy okresowi referencyjnemu (zmniejszyć odpowiednio
stawkę amortyzacji danego środka trwałego);
jeżeli okres amortyzacji wynikający z zastosowania powyższych stawek
jest dłuższy niż okres referencyjny – należy zastosować maksymalną
stawkę amortyzacji wynikającą z powyższej ustawy (zastosować
możliwie najkrótszy okres amortyzacji, który będzie jednak dłuższy niż
okres referencyjny).
Wyliczona dla ostatniego roku analizy wartość bieżąca środków
trwałych stanowiących przedmiot projektu może być podstawą ustalenia
wartości rezydualnej, która uwzględniana jest między innymi w
kalkulacji dochodów generowanych przez projekt.
Metoda amortyzacyjna:
-
Likwidacja przedmiotu
inwestycji po upływie
okresu referencyjnego
Wartość rezydualna jest sumą
wartości bieżącej środków
trwałych
stanowiących
przedmiot inwestycji na
koniec 30-tego roku analizy
pomniejszona
o
przewidywane
koszty
likwidacyjne.
Metoda „renty dożywotniej”:
Brak likwidacji, funkcjonowanie
bezterminowe.
Wartość rezydualna jest kalkulowana w oparciu
o poniższy wzór:
Specyfikacja działań podejmowanych w ramach
promocji projektu
Należy zamieścić opis i kalkulację kosztów promocji
projektu realizowanego ze środków publicznych, w tym
współfinansowanego z EFRR
Minimalny zakres obowiązków w tym zakresie określa art. 8
Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006, Wytyczne
MRR w zakresie informacji i promocji oraz Wytyczne IZ
RPO WP
w zakresie informacji i promocji
Analiza popytu
Analizę popytu należy przedstawić zarówno dla wariantu
bazowego, jak i wybranego wariantu inwestycyjnego.
„Wariant bazowy” oznacza tu wariant bez realizacji
projektu (gdyby projektodawca funkcjonował tak jak do
tej pory, inwestując
w uzbrajanie terenów jedynie za własne środki).
Należy w tym miejscu przedstawić szacunek liczby
użytkowników rezultatów projektu oraz wielkość
oferowanych uzbrojonych terenów inwestycyjnych przy
założeniu zarówno realizacji projektu, jak i przy
normalnej działalności wnioskodawcy.
Liczba użytkowników oraz wielkość oferowanych uzbrojonych
terenów inwestycyjnych jest silnie uzależniona od założeń, jakie
zostały poczynione w części opisowej tj.:





obecnego poziomu oferowanych uzbrojonych terenów
inwestycyjnych,
możliwości wystąpienia ‘efektu kanibalizmu’ nowych
uzbrojonych terenów inwestycyjnych kosztem starych,
charakterystyki segmentu, do którego adresowane są uzbrojone
tereny inwestycyjne (również jego tendencji rozwojowych),
tego, czy uzbrojone tereny inwestycyjne są adresowane do
segmentów obsługiwanych już przez wnioskodawcę, czy do
nowych segmentów,
jakie potrzeby i oczekiwania spełniają uzbrojone tereny
inwestycyjne .
W tym rozdziale należy opisać także w sposób ogólny
kryteria wyboru poszczególnych lokatorów
uzbrojonych terenów inwestycyjnych. Należy:
 przedstawić je w sposób rzetelny;
 dostosować je do lokalnych realiów;
 wypracować je na bazie analizy otoczenia społecznoekonomicznego;
 wziąć pod uwagę zapotrzebowanie zgłaszane przez
lokalnych przedsiębiorców
PRZYCHODY
Na
podstawie
przewidywanego
popytu
oraz
prognozowanych cen sprzedaży należy określić poziom
przyszłych przychodów projektu związanych z
udostępnieniem uzbrojonych terenów inwestycyjnych
dla przedsiębiorców.
Koszty operacyjne
Koszty operacyjne należy przedstawiać w układzie
kont rodzajowych.*
Koszty operacyjne związane z infrastrukturą
uzbrojonych terenów inwestycyjnych będą dotyczyć m
in. kosztów utrzymania dróg, kanalizacji deszczowej,
oświetlenia, których utrzymanie pozostaje w gestii
samorządu terytorialnego.
* Pomija się tutaj wszystkie pozycje, którym nie odpowiada rzeczywisty wydatek pieniężny
(amortyzację i rezerwy na wydatki nadzwyczajne);
ANALIZA WYNIKU FINANSOWEGO – WSKAŹNIKÓW
FINANSOWYCH
Na podstawie przepływów pieniężnych (wariant przyrostu) należy
wyznaczyć finansowe wskaźniki efektywności przedsięwzięcia, czyli:

FRR/C projektu (finansowa stopa zwrotu z inwestycji),

FNPV/C projektu (finansowa zaktualizowana wartość netto),
Do obliczenia ww. wskaźników należy wziąć pod uwagę następujące
przepływy środków pieniężnych (FCF) w okresie referencyjnym:
jako wydatki:

początkowe nakłady inwestycyjne,

inwestycje odtworzeniowe,

koszty działalności operacyjnej (bez amortyzacji),
oraz jako wpływy:

wpływy z przychodów generowanych przez projekt,

wartość rezydualną projektu na koniec okresu jego użytkowania.
Ocenie merytoryczno-technicznej będą podlegać
wyłącznie projekty, które spełnią łącznie kryteria
progowe wskaźników finansowych, określone w
Szczegółowym Opisie RPO WP tj.
-
(finansowa zaktualizowana wartość netto) FNPV/C < 0
oraz
-
(finansowa stopa zwrotu z inwestycji) FRR/C < stopa
dyskonta (5%).
Dochody netto generowane przez projekt – obliczanie
luki w finansowaniu
Kluczowym elementem studium wykonalności projektów
generujących dochody jest ustalenie luki w finansowaniu projektu i
poziomu maksymalnego dopuszczalnego dofinansowania.
Wytyczne Komisji Europejskiej;
- Dokument roboczy nr 4 „Wytyczne dotyczące metodologii
przeprowadzania analizy kosztów i korzyści” z sierpnia 2006 r.
-Część E i H.2 załącznika XXI do rozporządzenia 1828/2006 - algorytm
wyliczania dofinansowania
oraz
Wytyczne Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie
wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów
inwestycyjnych,
w tym generujących dochód, 15 stycznia 2009 r.
Projekt generujący dochód oznacza jakąkolwiek operację [projekt]
obejmującą inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której
podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających
lub
jakąkolwiek operację pociągającą za sobą sprzedaż gruntu lub
budynków lub dzierżawę gruntu lub najem budynków, lub
jakiekolwiek inne odpłatne świadczenie usług.”
Podstawaprawna:
RozporządzenieRady(WE)1083/2006,art.55 generujący
dochód
Luka w finansowaniu w danym projekcie oznacza :
zdyskontowaną cześć kosztu inwestycji, która nie
jest pokryta dochodem netto z projektu
Art. 55 ust. 2 Rozporządzenia 1083/2006 przyjmuje metodę
luki w finansowaniu jako podstawę obliczania dotacji UE,
przewidując, iż wydatki kwalifikowane nie mogą
przekraczać bieżącej wartości kosztu inwestycji
pomniejszonej o bieżącą wartość dochodu netto z
inwestycji.
Określenie luki finansowej obniża poziom wydatków
kwalifikowanych projektu, a nie stopę dofinansowania
Podstawą określenia luki finansowej i poziomu
dofinansowania są przepływy pieniężne
uwzględniające:
zdyskontowane nakłady inwestycyjne,
zdyskontowane przychody projektu,
- zdyskontowane koszty operacyjne projektu,
- zdyskontowaną wartość rezydualną.
-
wszystkie
projekty
mają
dofinansowania
odnoszący
kwalifikowanych,
jednakowy
poziom
się
do
wydatków
-
każdy projekt ma indywidualnie wyliczaną „kwotę decyzji”,
zależną od dochodów – która określa maksymalny poziom
wydatków kwalifikowanych,
-
wydatki wykraczające poza lukę finansową nie są
kwalifikowane do dofinansowania,
-
brane są pod uwagę wyłącznie elementy związane
z przepływami finansowymi oraz wartość rezydualna,
-
nie bierze się pod uwagę, amortyzacji
rezerw,
i
tworzonych
-
dochód uwzględniany jest na etapie składania wniosku
o dofinansowanie, na podstawie prognozowanych dochodów,
-
powinien obejmować wszystkie dochody, także te
np. pośrednio związane z realizacją inwestycji (może to być
np. sprzedaż drewna powstałego z wycinki drzew),
-
tylko w sytuacji, w której dany dochód nie został
uwzględniony na etapie wniosku, będzie konieczne jego
odliczenie w ramach wniosku o płatność.
Należy dochować szczególnej staranności i rzetelności
w wyliczaniu dochodów generowanych przez projekt, gdyż
zgodnie z art. 55 ust, 4 Rozporządzenia Rady (WE) nr
1083.2006 osiągane w wyniku realizacji i eksploatacji projektu
dochody będą podlegały monitorowaniu i rozliczaniu.
Kroki przy ustalaniu dotacji z UE
Wyliczenie stopy luki finansowej, tj.


Wyliczenie wartości bieżącej dochodów
(przychody – koszty operacyjne + wartość rezydualna),
Odniesienie jej do wartości bieżącej inwestycji.
Określenie „kwoty decyzji”, tj.

Pomnożenie kosztów kwalifikowanych przez stopę luki
finansowej.
Określenie maks. kwoty dofinansowania:

Pomnożenie „kwoty decyzji” przez stopę dofinansowania
z priorytetu/działania.
1.
Wyliczenie stopy luki finansowej
Niezbędne dane:
1.
DIC – zdyskontowany (bieżący) koszt całkowity inwestycji.
2.
DNR -Zdyskontowany (bieżący) dochód netto (dochody-koszty
operacyjne+ wartość rezydualna).
3.
Max EE – maksymalne kwalifikowane wydatki = zdyskontowany
koszt inwestycji (DIC) – zdyskontowany dochód netto (DNR).
Stopa Luki finansowej =
Maksymalne wydatki kwalifikowane
(Max EE) /zdyskontowany (bieżący)koszt inwestycji DIC
2. Podstawa poziomu dofinansowania (kwota
decyzji) – DA
(Luka finansowa (R) * koszty kwalifikowane (EC))
3. Obliczenie wielkości (maksymalnej) dotacji
UE
Dotacja UE = DA* (Max CRpa = maksymalna wielkość
współfinansowania w ramach konkretnego działania osi
priorytetowej RPO.
Założenia:



Koszt uzbrojenia terenów inwestycyjnych – 10 mln zł (wartość
bieżąca 9,5 mln zł),
Bieżąca wartość przyszłych dochodów (opłaty użytkowników –
koszty eksploatacyjne + wartość rezydualna) – 1,5 mln zł,
Poziom dofinansowania w działaniu – 70%.
Wyliczenia:

Luka finansowa = (9,5 mln zł – 1,5 mln zł) = 8,0 mln zł

Stopa luki finansowej = 8,0 mln zł/9,5 mln zł = 84,2%,

Kwota decyzji = (10 mln * 84,2%) = 8,42 mln zł,

Poziom dofinansowania: 8,42 mln zł * 70% = 5,89 mln zł.
Efektywna stopa dofinansowania wynosi – 58,9%.
- niespójne stosowanie założeń – część danych jest
wyrażona w cenach stałych, część danych jest wyrażona w
cenach zmiennych,
- nieuwzględnienie
wartości
rezydualnej,
lub
uwzględnienie w niezdyskontowanej wysokości,
jej
- pominięcie niektórych kosztów operacyjnych,
-
nieuwzględnienie
wyliczaniu luki,
kosztów
niekwalifikowalnych
- uwzględnienie amortyzacji w kosztach operacyjnych,
przy
Trwałość finansowa projektu
Analiza finansowa inwestycji powinna wykazać
finansową trwałość projektu, która oznacza, że
przedsięwzięciu nie grozi wyczerpanie środków
pieniężnych i utrata zdolności do bieżącego
regulowania wydatków.
Podstawowym narzędziem do analizy trwałości jest
pełny rachunek przepływów pieniężnych inwestycji.
Dane dotyczące ww. pozycji należy zaczerpnąć z
poprzednich analiz.
Trwałość występuje wtedy, gdy suma przepływów
generowanych przez projekt jest dodatnia we
wszystkich latach objętych analizą.
Kolejnym wymaganym krokiem analizy trwałości jest
weryfikacja zdolności Wnioskodawcy do zapewnienia
środków finansowych koniecznych do pokrycia
kosztów.
W tym celu na podstawie oszacowanego wcześniej
zapotrzebowania na środki obrotowe i inwestycyjne,
należy
określić
źródła
pochodzenia
kapitału
niezbędnego do zapewnienia płynności na etapie
realizacji i eksploatacji projektu.
Źródła finansowania
W punkcie tym powinien znaleźć się opis źródeł
finansowania nakładów inwestycyjnych projektu z
uwzględnieniem środków EFRR w ramach RPO WP.
W przypadku finansowania wkładu własnego za pomocą
kredytów należy określić podstawowe zakładane
parametry tych kredytów.
Analiza ekonomiczna
Celem analizy ekonomicznej jest określenie korzyści
i kosztów społecznych i gospodarczych wywołanych
realizacją projektu.
Punktem wyjścia do sporządzenia analizy są ustalenia
przyjęte w analizie finansowej, które należy:



skorygować o efekty związane z systemem fiskalnym,
skorygować o efekty zewnętrzne,
przekształcić z cen rynkowych na ceny rozrachunkowe,
Korekta o efekty fiskalne
Korekty fiskalne polegają na odliczeniu tych wydatków, które nie
mają odpowiednika w realnych zasobach, jak np. dotacje i podatki
pośrednie (VAT) od nakładów i przepływów projektu. Ponadto:
- objęte analizą ekonomiczną nakłady i koszty powinny obejmować
podatki bezpośrednie (np. od nieruchomości),
- należy pominąć „płatności z tytułu ubezpieczeń społecznych na
rzecz osób fizycznych,
- niekiedy podatki pośrednie lub dotacje mają na celu
skorygowanie efektów zewnętrznych i uzasadnione może być
włączenie takich podatków do kosztów projektu, unikając
jednocześnie podwójnego dofinansowania.
Korekty o efekty zewnętrzne
W pozycjach wydatków i wpływów należy uwzględnić
także zewnętrzne koszty i korzyści, którym nie
towarzyszą przepływy pieniężne, np. wzrost wartości
nieruchomości
w najbliższej okolicy.
Korzyści wynikające z realizacji projektu
Do najpopularniejszych
korzyści
i kosztów projektu należą:
metod
szacowania

metoda oddziaływanie skutek (zwana metodą efektów
produkcyjnych),

metoda odtworzeniowa,

metoda prewencyjna,

koszty utraconych możliwości.
Najczęściej występujące korzyści ekonomiczne w zakresie
uzbrajania terenów inwestycyjnych to:







dochody osiągane przez lokalnych partnerów i dostawców,
wynagrodzenia pracowników (ukryte),
podatki uzyskiwane przez samorząd,
dochody uzyskiwane przez lokalne jednostki użyteczności
publicznej (operatorów sieci kanalizacyjnej, wodociągowej,
cieplnej itd.) – należy tu wykorzystać nadwyżkę przychodów nad
kosztami,
wzrost dochodów z turystyki biznesowej lub turystyki
wypoczynkowej (jeżeli taki będzie profil inwestorów),
korzyści wynikające z dodatkowego zatrudnienia,
wzrost wartości nieruchomości oraz przeznaczenie gruntów
rolnych na cele inwestycyjne,
Odpowiednie pozycje oszacowania należy zaprezentować
w formie tabelarycznej dla okresu referencyjnego (30 lat)
jako wpływy ekonomiczne projektu.
Dla tych kategorii oddziaływań, dla których
kwantyfikacja
i oszacowanie wartości byłoby obarczone zbyt dużym
ryzykiem (dla których wnioskodawca nie dysponuje
wiarygodnymi i uzasadnionymi szacunkami), należy
przedstawić opis uwzględniający charakterystykę i skalę
pozytywnych oddziaływań.
Nakłady i koszty społeczno gospodarcze związane z
realizacją projektu
Do przykładowych dodatkowych kosztów ekonomicznych
można zaliczyć:
koszty związane ze wzrostem opłat za korzystanie z infrastruktury,
utracone korzyści alternatywnego wykorzystania nieruchomości
przeznaczonych włącznie do celów projektu,
negatywne efekty zewnętrzne na etapie budowy,
niekorzystne
efekty zewnętrzne w wyniku potencjalnego
oddziaływania na środowisko (zużycie ziemi, pogorszenie
stosunków wodnych, pogorszenie walorów krajobrazowych, wpływ
na środowisko przyrodnicze) i na infrastrukturę innego rodzaju np.
zmniejszenie nośności drogi.
Analiza wskaźników ekonomicznych
Wartości korzyści i kosztów ekonomicznych należy przedstawić w
formie tabelarycznej dla okresu prognozy (30 lat).
Do obliczenia nw. wskaźników ekonomicznych należy wziąć pod uwagę
następujące przepływy o charakterze ekonomicznym:

wydatki:
- nakłady inwestycyjne (bez uwzględniania dotacji),
- koszty ekonomiczne,

wpływy:
- przychody i korzyści o charakterze ekonomicznym,
- wartość rezydualną.
Na podstawie tych przepływów pieniężnych należy wyznaczyć
ekonomiczne wskaźniki efektywności przedsięwzięcia, czyli:
• ERR projektu, (wew. stopa zwrotu), ERR > społeczna stopa
dyskontowa
• ENPV projektu, (zdyskontowana wartość netto ); ENPV > O
• B/C projektu. (stosunek zdyskontowanych korzyści do sumy
zdyskontowanych kosztów generowanych); B/C > 1
W celu uproszczenia obliczeń zaleca się, aby dla analizy
ekonomicznej stosować stopę dyskontową równą 5 %.
Społeczną stopę dyskontową należy przyjąć na poziomie 5,5 %.
Należy przy tym podkreślić, że zgodnie z kryteriami oceny
merytorycznej określonymi w Szczegółowym Opisie RPO WP,
dofinansowaniem ze środków EFRR może być objęty jedynie projekt
społecznie „korzystny” spełniający powyższe kryteria.
Analiza ryzyka i wrażliwości
Analiza ryzyka obejmuje:



identyfikację istniejących i potencjalnych zagrożeń,
określeniu prawdopodobieństwa ich wystąpienia (niskie, średnie,
wysokie) i ich wpływu na projekt
analizę działań zapobiegawczych.
Do najważniejszych grup ryzyka należą ryzyka: społeczne,
popytowe, finansowe, prawne, organizacyjne, związane z zasobami
ludzkimi, techniczne i związane z infrastrukturą.
Analiza ryzyka w pełnym zakresie powinna zostać przeprowadzona
pod warunkiem, że istnieje możliwość sformułowania prawidłowych
wniosków, co do rozkładu prawdopodobieństwa krytycznych
zmiennych.
W przypadku gdy nie jest to możliwe, wnioskodawca powinien
sporządzić jakościową ocenę ryzyka.
Analiza wrażliwości
Zaleca się również przeprowadzenie analizy
wrażliwości podstawowych wskaźników finansowych
lub ekonomicznych (np. NPV, IRR) w zależności od
zmian
kluczowych
czynników
składowych
przepływów finansowych lub ekonomicznych (np. cen,
kosztów
eksploatacyjnych,
wzrostu
nakładów
inwestycyjnych).
Najlepiej jest przedstawić to w formie tabeli
pokazującej jak kształtują się ww. wskaźniki w
zależności od różnych scenariuszy (podstawowy,
pesymistyczny).
Dziękuję za uwagę
Departament Wspierania Przedsiębiorczości
Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego
ul. Hanasiewicza 17
Rzeszów
Tel. (017)-747-64-70
[email protected]