Transcript STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi

T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
STERİLİZASYON,
DEZENFEKSİYON VE
KONTROLÜ
Sunumu hazırlayan
Doç. Dr. Sayın Şaban Esen’e teşekkür ederiz.
Ondokuz Mayıs ÜTF Enfeksiyon Hast.ve Kli. Mik.AD.
[email protected]
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Yapılacak işlemler
 Hastahanede septik aseptik ayrımları
yapılacak ve dünya normlarında bir
sterilizasyon merkezi kurulacak (örn. Slayt
18-19-20)
 Meslek içi eğitimler verilecek eğitim slaytları
ekli dir.
 Hastahanenin sterilizasyon güvenliği
sorumluluğu tamamen tarafımızca
üstlenilecek
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sunum planı
 Sterilizasyon ve dezenfeksiyon tanım ve
gerekliliği
 Sterilizasyon yöntemleri
 Sterilizasyonun kontrolü
 Dezenfektanlar ve kategorileri
 Dezenfeksiyon işleminin uygulanması ve
kontrolü
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Hastanede Enfeksiyon Kontrolü
Dezenfeksiyon
Sterilizasyon
El hijyeni
Sürveyans-izolasyon önlemleri
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Etkin Dezenfeksiyon/Sterilizasyon
 Objelerin temizliği
 Organik ve inorganik madde yükü
 Mikrobiyal kontaminasyonun tipi ve
yoğunluğu
 Dezenfektanın/sterilizanın konsantrasyonu
ve temas süresi
 Tıbbi gerecin yapısı
 Ortamın ısısı ve nem oranı
 pH
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Dezenfeksiyon
 Sterilizasyon: Cansız maddeler üzerinde bulunan
mikroorganizmaların sporlar dahil öldürülmesidir
 Dezenfeksiyon: Cansız maddeler üzerinde
bulunan patojen mikroorganizmaların yok
edilmesidir. Bakteri sporları dezenfeksiyon
düzeyine göre azalır
 Dekontaminasyon:, Sağlık çalısanının, tıbbi alet ya
da malzemeye herhangi bir koruyucu araç
kullanmaksızın elle dokunması durumunda risk
tasımaması anlamında kullanılan bir terimdir.
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Mikroorganizmalar ve dezenfektanlara duyarlılık
Sterilizasyon+özel prosedür
Sterilizasyon-Kimyasal sterilant
Yüksek düzey dezenfektan
Orta düzey dezenfektan
Prion
Spor
En az duyarlı
Mycobacteria
Zarfsız virüsler
Fungus
Vegetatif bakteriler
Düşük düzey dezenfektan
Zarflı virüsler
En duyarlı
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sterilizasyon-Dezenfeksiyon
 EH Spaulding Tıbbi gereçleri kullanım alanı ve vücutla
temasına göre üç kategoriye ayırdı
 Kritik aletler:
 Steril vücut boşluklarına, dokulara ve vasküler sisteme
giren aletler (cerrahi aletler, kardiyak ve üriner kateterler,
implantlar, vb.)
 Yarı-Kritik aletler:
 Mukoza veya bütünlüğü bozulmuş cilt ile teması olan
aletler (endoskoplar, laringoskop bladeleri, ventilatör ve
anestezi devreleri, vb.)
 Kritik olmayan alet ve yüzeyler:
 Bütünlüğü bozulmamış cilt ile temas (sürgüler, yerler,
duvarlar, mobilyalar, tansiyon aleti, vb.)
Spaulding EH. 1968
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Spaulding Sınıflaması-Sorunlar
 Fazla basit
 Kritik kategoride yer alan bazı aletlerin
sterilizasyonu gerçekten gerekli mi?
 Artroskoplar, laparoskoplar?
 Üst endoskoplar:
 Varis kanaması olan hastalara müdahale:
Kritik? Yarı kritik?
 Steril biyopsi forsepsleri
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Kritik Objeler
 Steril vücut boşluklarına ve vasküler sisteme
giren objeler
 Cerrahi aletler, implantlar, kardiyak kateter
 Steril olmalıdır
 Bakteri sporları dahil tüm mikroorganizmalar
öldürülmelidir
 Sterilizasyon teorik olarak kesin ve mutlak
anlamlı olan bir işlemdir
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sterlite güvenlik düzeyi : SAL(Sterility
Assurance Level)
 Bu tanım sterilizasyon işleminin pratikte
ölçülebilir, kontrol edilebilir olmasını
sağlamıştır
 Mikroorganizmaları 10-6 düzeyinde azaltmaya
yeterli sterilizasyon prosedürü koşuldur
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sterilizasyon
 Buhar sterilizasyonu
 Kuru ısı sterilizasyonu
 Gaz sterilizasyonu





Etilen Oksit
Formaldehid
Gaz plazma
Ozon
Klorindioksit
 Radyasyon
 Sıvı kimyasallarla sterilizasyon
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Yetersiz sterilizasyon
S.marcescens’e bağlı salgın
Esel D et al. J Hosp Infection 2002;50:170-174.
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sterilizasyon Ünitesinde;





Bohçaların uygun boyutlarda olmadığı
Bowie-Dick testinin düzenli yapılmadığı
Biyolojik indikatörlerin kullanılmadığı
Nem kontrolünün yetersiz kaldığı
Ünitede Enfeksiyon Kontrolünden sorumlu bir
uzmanın bulunmadığı
Esel D et al. J Hosp Infection 2002;50:170-174.
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
OMU
 Kirli bohçalar steril zannedilip KVC
operasyonlarında kullanıldı
 Sebep: kirli temiz malzeme aynı kapıdan
girip çıkıyor
 Kayıtlar düzenli değil
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
 Kem alet ile kemalat olmaz
Anonim
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
K Aydın’ın izni ile
MSÜ’de kirli materyal kirli alandan temiz, steril alana doğru olmalıdır
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
MSÜ-Kirli Alan
K Aydın’ın izni ile
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
MSÜ-Temiz Alan
K Aydın’ın izni ile
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
MSÜ-Sterilizatörler
K Aydın’ın izni ile
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Buhar sterilizasyonu
 Avantajları






Toksik değildir
Siklusların kontrolü ve monitörizasyonu basittir
Hızlı bakterisidal etki elde edilir
Pahalı değildir
Organik/inorganik maddeden az etkilenir
Medikal paketlere, lümenlere iyi penetre olur
 Dezavantajları
 Isıya duyarlı malzemelere uygulanamaz
 Yanık ve kaza riski vardır
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Flaş programla sterilizasyon
 132oC de 3 dak. paketlenemeyen malzemenin
sterilizasyonu
 Steril edilen cihazlar derhal kullanılmalıdır
 Lümenli cihazlar, ortopedik implanlar, vidalar
kesinlikle bu yöntemle steril edilmemelidir
 Sterlize edilecek alet dekontaminasyonu,
eksternal kontaminasyon, sterilizasyonun
mekanik, kimyasal ve biyolojik kontrolü
yapılmalıdır
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Etilen oksit Sterilizasyonu
Avantajları
 Isıya ve neme hassas malzeme ve aletler,
sentetik, fiberoptik ve PVC malzemeler steril
edilir.
 Uygulanması ve takibi kolaydır.
 Medikal aletlerin çoğunluğu ile uyumludur.
 Lümenli aletlerin sterilizasyonu için uygundur.
 Lümen uzunluk ve çap sınırlaması yoktur.
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Etilenoksit Sterilizasyonu
Dezavantajları









Sterilizasyon ve havalandırma süresi uzundur
Sıvılar steril edilemez
Kazan hacmi küçüktür
Paketleme materyali olarak kumaş
kullanılamaz
Çevre, hasta ve sağlık çalışanları için güvenlik
Yanıcı ve patlayıcı bir gazdır
Toksik artık bırakabilir
1. sınıf Kanserojen
Buhar sterilizasyon yöntemine göre pahalıdır
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Hidrojen Peroksit Gaz Plazma
 Avantajları
 Isıya ve neme duyarlı malzemeler için etkin bir
yöntem
 Koroziv etkisi yok, toksik kalıntı bırakmıyor
 Hızlı sterilizasyon
 Personel için güvenli
 Çevre için güvenli (su ve oksijen açığa çıkıyor)
 Kurulumu (elektrik prizi) ve kullanımı kolay
 Tüm parametreler bir mikroprosesöre
kaydediliyor
 Parametrelerden biri standart değerin dışında
ise otomatik iptal
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Hidrojen Peroksit Gaz Plazma
 Dezavantajları
 Kumaş, selüloz içeren malzemelerin,
sıvıların ve tozların sterilizasyonu için
uygun değil
 Özel paket malzemesi gerekli
 Pahalı
 Endoskopik aletlerde etkili mi?
 Lümen çapı > 3 mm, uzunluğu < 40cm olan metal
lümenli aletler için FDA onaylı
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sterrad®, gaz plazma
teknolojisinin
kullanıldığı ilk ürün
Avrupa’da 1990,
ABD’de 1993 yılından
beri kullanımda
Sterrad 50
Sterrad 100
Sterrad 100S
Sterrad 200
Sterrad NX
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Etkinliği
 Ortamda bulunan organik maddelerden etkilenmez
 pH ve ısı değişikliklerinden çok etkilenir
 15oC ve pH 7’de patojenleri yok edebilmesi için
gerekli konsantrasyon 35oC ve pH 7’dekinden 5 kat
fazladır
 Yan ürünleri çevreye zarar vermez
 Dar lümenli endoskoplarda bile güvenle kullanılabilir
 Bakır, bronz, galvanize demir gibi metallerde
korozyon yapabilir
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Perasetik asit kullanan otomatik endoskop
reprosesörleri
 Steris System 1 (sterilizasyon)
 % 0.2 PAA, 50 oC, 12 dk maruziyet süresi, toplam
süre 25-30 dk
 Kimyasal indikatörle monitörizasyon
 Soluscope 3CC-PAA (Y. D. dezenfeksiyon)
%0.07 PAA, 45 oC, 5 dk maruziyet süresi, toplam
süre 15-22 dk
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sterilizasyonun kontrolü
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sterilizasyonun Monitörizasyonu
 Fiziksel-Mekanik
 Kimyasal
 Biyolojik
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Fiziksel-Mekanik kontrol yöntemleri
 Program döngüsü çizelge kaydedicileribilgisayar çıktıları
 Sıcaklık ve basınç ölçme cihazları
 Termometre
 Nem ölçerler
 sterilizasyon haznesinin koşulları hakkında bilgi
verirler.
 Cihazın bakım ve kalibrasyonları düzenli olarak
yapılmalıdır.
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Buhar otoklavları
 Kaçak (Leak) testi:
 Vakum kaçaklarını gösterir
 Bowie-& Dick testi:
 Vakumun etkinliğini ve doymuş buhar kalitesini
gösterir
 Her gün cihaz boşken ve sterilizasyon işlemine
başlamadan önce uygulanmalıdır (EN 285)
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Kimyasal kontrol
 Reaksiyon, önemli parametrelerin bir yada
daha fazlasının etkisiyle gerçekleşir
 Sonuçlar hemen belli olur
 Ancak sterilite hakkında kesin bilgi vermez
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Buhar ve EO sterilizasyonu: kritik
değişkenler
Buhar Sterilizasyonu
EO Sterilizayonu
 Doymuş buhar
 Zaman
 Sıcaklık+Basınç




Gaz yoğunluğu
Rölatif nem
Zaman
Sıcaklık
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Monitörizasyon İndikatör çeşitlerinin ISO ve EN’e
göre sınıflandırılmaları (kimyasal)
ISO 11140 -1 İndikatör
Sınıfları
 Klas 1
 Klas 2
 Klas 3
 Klas 4
 Klas 5
 Klas 6
EN 867 Standardına
Göre Sınıflandırma
 Klas A
 Klas B
 Klas C
 Klas D
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
ISO 11140 - 1 İndikatör Sınıfları
 Klas 1: İşlem İndikatörleri
 Klas 2: Spesifik testlerde kullanılan indikatörler
 Klas 3: Tek parametreli indikatörler
 Klas 4: Çok parametreli indikatörler
 Klas 5: Entegratörler
 Klas 6: Emulasyon indikatörleri
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Kimyasal indikatör kullanımı
 İşleme girmiş ve girmemiş paketlerin
birbirinden ayrılabilmesi için mutlaka
her paket üzerinde işlem indikatörü
kullanılmalıdır
 Her sterilizasyon çevriminde her bir
paket içi ISO sınıf 4, 5 veya 6
indikatör ile kontrol edilmelidir
 Bu indikatörler değerlendirildikten
sonra sterilizasyon kayıt formları
üzerine yapıştırılarak saklanmalıdır
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Biyolojik kontrol
 Sterilizasyon hatalarını erken dönemde
yakalar
 Sterilizasyon hakkında direkt bilgi alınabilir
 İşlemin biyolojik ölümü gerçekleştirmede
yeterli olup olmadığını gösterir
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Biyolojik İndikatörler
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Biyolojik İndikatörlerin inkübe edilmesi sonuçların
alınması
 48 saatte sonuç alınabilir
 Ayrıca, florasan ışıma yöntemi ile
 Flaş sterilizasyonunda 1 saat
 Buhar sterilizasyonda 3 saat
 Etilen Oksit sterilizasyonda 4 saat
 Biyolojik ölümün gerçekleşip gerçekleşmediği
tespit edilebilmektedir
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Biyolojik indikatörler
 Bacillus atrophaeus (B.subtilis)
 Kuru ısı, EO
 Geobacillus stearothermophilus
 Buhar, H2O2, Formaldehit
 Bacillus pumilus
 Gama, kobalt
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Biyolojik indikatör kullanımı
Basınçlı buhar sterilizasyonunda
 Her otoklav haftada en az bir kez
 İmplant steril edilecek olan her çevrimde
 Otoklavlara bakım, onarım, kalibrasyon yapıldıktan
sonraki ilk çalıştırmada
Etilen oksit sterilizasyonunda
 Her çevrimde
Hidrojen peroksit gaz plazma
 Her kullanım gününde bir kez
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
DEZENFEKSİYON
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Dezenfeksiyon
 Isı ile dezenfeksiyon (pastörizasyon)
 Sıvıların ısıtılması
 Kaynatma: ≥ 5 dakika
 > 70 0C 30 dakika
 Kimyasal ajanlarla dezenfeksiyon
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Dezenfektanlar
3
1
Kimyasal sterilizasyon
2
Yüksek düzey dezenfeksiyon
3
Orta düzey dezenfeksiyon
4
Düşük düzey dezenfeksiyon
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Dezenfektanlar
3
1
Kimyasal sterilizasyon
2
Yüksek düzey dezenfeksiyon
3
Orta düzey dezenfeksiyon
4
Düşük düzey dezenfeksiyon
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Kimyasal sterilizasyon
Kimyasal sterilan
Glutaraldehit (% > 2.0)
Hidrojen peroksit-HP (% 7.5)
Perasetik asit-PA (% 0.2)
HP (1.0%) + PA (% 0.08)
HP (7.5%) + PA (% 0.23)
HP (8.3%) + PA (% 7)
Glut (% 1.12) + Phenol/phenate
(%1.93)
Glut (% 3.4) + Isopropanol (% 26)
süre
ısı
10 saat 20-25°C
5 saat 20-25°C
12 dk 50-56°C
8 saat
20°C
180 dk 20° C
5 saat
25°C
12 saat
25°C
10 saat
- 20° C
FDA, September, 2006
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Laparoskop-artroskop-sistoskop
 Steril boşluğa girdiklerinden steril olmalıdır
 Yüksek düzey dezenfeksiyon ile steril
işlemler arasında infeksiyon açısından fark
yoktur
 İnfeksiyon gelişen vakalarda önerilen
dezenfeksiyon sürelerine uyulmadığı
görülür
 Dezenfeksiyon sonrası steril su ile
durulama yapılmalıdır
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
 4 Hastada P.aeruginosa’nın etken olduğu
salgın tespit ediliyor
 Biyopsi forsepsinin yeterince
temizlenmediği
 Steril edilmediği, yüksek düzey dezenfekte
edildiği saptanmış
 Dezenfeksiyon sonrası da musluk suyu ile
durulama yapılmış
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Dezenfektanlar
3
1
Kimyasal sterilizasyon
2
Yüksek düzey dezenfeksiyon
3
Orta düzey dezenfeksiyon
4
Düşük düzey dezenfeksiyon
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Yarı kritik gereçler










Flexible Endoskoplar
Laringoskoplar
Endotrakheal tüpler
Anestezi ekipmanı
Solunum sirkülasyon ekipmanı
Nasal ve vajinal spekulum ve vajinal problar
Nebulizer kapları, bazı oftalmik araçlar
Kulak sırınga hortumu
Termometreler
Hidroterapi tankları
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Yüksek Düzey Dezenfektanlar
Germisit
“yarı kritik gereçler”
Konsantrasyon
Gluteraldehit
% > 2.0
Orto-fitalaldehit (OPA)
% 0.55
Hidrojen peroksit*
% 7.5
Hidrojen peroksit + perasetik asit*
%1.0 / % 0.08
Hidrojen peroksit + perasetik asit *
% 7.5 / % 0.23
Hipoklorit (serbest klorin)*
650-675 ppm
Gluteraldehit + fenol/fenat**
Glukoprotamin
*kozmetik ve fonksiyonel hasar yapabilir;
% 1.21 / % 1.93
% 1.5
**etkinlik doğrulanmamıştır
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
ENDOSKOP KANALLARI
From Ruthala
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Endoskoplar
 Isıya duyarlı olanlar steril olmalı veya yüksek
düzey dezenfeksiyon uygulanmalı
 Fleksible endoskoplar girdikleri kaviteye
göre bakteri ile kontamine olurlar (105-1010
cfu/mL)
 Temizlemek bakteri yükünü 4-6 log azaltır
 HIV kontamine endoskoplardan virüsün
temizlik ile tamamen uzaklaştırıldığı
gösterilmiştir
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
ENDOSKOP DEZENFEKSİYONU
 TEMİZLİK- su ile mekanik olarak ve enzimatik/
deterjan ile temizlik
 YDD/STERİLİZASYON- dezenfektana daldırılmalı,
tüm yüzeyle teması sağlanmalı
 YDD/sterilant tüm kanallardan geçirilmeli, en az 12 d
 DURULAMA-endoskop ve tüm kanallar steril/filte
edilmiş/ musluk suyu ile durulanır, ardından alkol ile
muamele edilir
 KURULAMA- basınçlı hava ile kanallar ve endoskop
kurulanır
 SAKLAMA-kontaminasyonu engelleycek şekilde
saklanmaldır
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
 418 BAL örneğinden 117’sinde Enterobacteriaceae
üyesi bakteri üremesi tespit ediliyor
 Temizleme, dezenfeksiyon, kurulama prosedürleri
tamamen uygun
 Sorun gevşemiş olan biyopsi kanalının girişi
 Herzaman prosedürler değil ekipman da sorun olabilir
 Ekipman kontrol edilmelidir
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
www.olympusamerica.com
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Endokaviter problar
 Transözefagial ekokardiyografi, vaginal/rektal
problar
 Rehberler yüksek düzey dezenfesiyona ilave
olarak her hastada prob kaplayıcı veya kondom
önermektedir
 Kondomlar perforasyon açısından prob
kaplayıclara göre daha güvenlidir
 kaçak; % 1.7 kondom, % 8.3 kaplayıcı
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Gluteraldehit




Avantajları
Metaller üzerinde korozyon
yapmaz
Organik materyal varlığında
etkili
Birçok madde ile uyumlu
Sterlizasyon için 10 saat
gerekli





Dezavantajları
Mukoza ve cilt üzerine çok irritan
Sulandırıldıktan sonra raf yarı
ömrü kısa (formülasyon
durumuna göre 14-30 gün)
Pahalı
Tekrar kullanılan solüsyonlarda
konsantrasyonu monitörize
edilmelidir
Kullanım öncesine aktivasyon,
kullanım sonrası da inaktivasyon
gereklidir
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Orto-fitalaldehit (OPA)
Etki mekanizması
 Hızlı etkili yüksek düzey dezenfektandır
 % 0.55 oranında 1,2 benzendikarboksialdehit
içerir
 Alkile edici bir maddedir
 Asit ve alkali ortamda etkinliği devam eder (pH
3-9)
 Aktivasyon gerekli değildir
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Etki spektrumu
 Gluteraldehite göre mikobakterisidal aktivitesi
hem daha erken başlar hem de daha fazladır
(6 dk’da 6 log10’luk düşüş)
 Gluteraldehide dirençli mikobakterilere bile
etkilidir
 % 0.5’lik OPA sporisidal değildir, pH artırılırsa
sporisidal etki görülür
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Etkinliği
 Sadece YDD için FDA onayı vardır
 Yüksek düzey dezenfeksiyon için 20oC’de 12
dk temas süresi yeterlidir
 Otomatik reprosesörlerde kullanılabilir
 Materyal uyumu iyidir
 Sulandırdıktan sonra maksimum 14 gün
etkinliğini korur
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Zararlı etkileri




Yutulursa sindirim sisteminde irritasyon
Temas ettiği proteinleri ve deriyi griye boyar
Göze temasta kaşınma, sulanma ve kızarıklık
Uzun süreli ya da tekrarlayan deri temasında
temas dermatiti
 Solunum sisteminde irritasyon
 Pahalıdır
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Minimum Etkili Kimyasal
Sterilan Konsantrasyonu
 Kullanılım sırasında kimyasal sterilandezenfektan seyrelmesi meydana gelir
 MEC takibi için test bantları kullanılmalıdır
 Gluteraldehit takibi için %1,5 test bantları
 Test bantları kullanım ömründen sonra
kullanılmamalıdır (Test bantlarının açıldığı tarihi
not edin).
 Test sıklığı, çözeltilerin hangi sıklıkta
kullanıldığına bağlıdır (Günlük kullanım, en az
her gün test edin).
 Sonuçları kaydedilmelidir
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Yarı Kritik
 CDC, 1985: Su ve sabunla yıkanmalı, 5-10 dakika
aşağıdaki solüsyonlardan birinde bekletilmeli:
 5 000 ppm klor
 % 3 hidrojen peroksit
 % 70 etil alkol
 % 70 izopropil alkol
 CDC, 2006 (In press): Nemli olarak temizlenmeli,
aşağıdakilerden biri ile dezenfekte edilmeli
 5-10 dakika 5 000 ppm klorin veya 70 % etil alkol
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Dezenfektanlar
3
1
Kimyasal sterilizasyon
2
Yüksek düzey dezenfeksiyon
3
Orta düzey dezenfeksiyon
4
Düşük düzey dezenfeksiyon
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Kritik olmayan gereçler









Steteskoplar
Tansiyon aleti manseti
Kulak spekulumu
Diyalizat ile temas halindeki hemodiyaliz
yüzeyleri
Yatak çarsafı,
EKG elektrotları ,
Küvezler
Sürgüler
Yemek kapları
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Kritik olmayan gereçler için düşük düzey
dezenfeksiyon
Germisit
Etil veya izopropil alkol
Klorin 100ppm
Konsantrasyon
% 70-90
(1:500 dilüsyon)
Fenolik
UD
İyodofor
UD
Kuaterner amonyum
UD
UD= Üretici firma önerilerine
uyulmalıdır
Temas süresi > 1 dak
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Klor
Ürün
Kullanım
Dilüsyon
Klorin miktarı
Çamaşır suyu
(% 5 sodyum
hipoklorit
50 000 ppm)
Kan
dökülmesi
1 ölçek ÇS
9 ölçek su
% 0.5
5000 ppm
Yüzey
temizliği
1 ölçek ÇS
50 ölçek su
% 0.1
1000 ppm
Gıda
yüzeyleri
1 ölçek ÇS
200 ölçek su
% 0.025
200 ppm
Alet temizliği 1 ölçek ÇS
(prion)
1 ölçek su
Dilüe etmeden
% 2.5
20 000 ppm
% 5- 50 000 ppm
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Kontaminasyon için riskler
 Eğitimsiz personel tarafından
hazırlanması
 Uygunsuz kaplara yerkleştirme
 Önerilenden daha uzun süre kullanılması
Danchaivijitr S, J Med Assoc Thai. 2005
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Kontaminasyonun engellenmesi
 Taşıyıcı kaplar kullanım sonrası güvenli
olarak temizlenip yeniden kullanılmalıdır
 Steril bir solüsyon açıldıktan sonra artık
steril olarak kabul edilmemelidir
 Son kullanım tarihi her ürün üzerinde olmalı
ve dikkatle takip edilmelidir
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Genel kurallar
 Dezenfektan doğru sulandırımlarda en iyi
çalışırlar. Üretici firma önerilerini dikkate alın
 Dilüe edildikten sonra hızla inaktive olurlar.
Çoğu aynı gün içinde kullanılmalıdır.
 Daime temiz ve ayı bir kap içinde temiz su ile
karıştırılmalıdır
 Personel koruyucu ekipman daima ve uygun
olarak kullanılmalıdır
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Öneriler
 Her ünite için dezenfektan değil
 Her seviye için hastane genelinde
dezenfektan alınmalıdır
 Hizmet içi eğitimler verilmelidir
 Uygun ortamlar sağlanmalıdır
 Yapılan her işlem mutlaka kayıt altına
alınmalıdır
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Önemli noktalar
 Kritik veya yarı kritik gereçlerin dezenfeksiyonunda
asla düşük düzey dezenfektanları kullanmayınız
 Yüksek düzey dezenfektanları çevre temizliği veya
kritik olmayan gereçlerin dezenfeksiyonunda
kullanmayınız
 Önerilen konsantrasyonlarda ve önerilen temas
süresinde kullanınız
 Çok yüksek konsantrasyondaki dezenfektan bazen
mikrobisidal olmayıp kullanıcı için toksik olabilir
 Herzaman güvenlik önlemlerini alınız
Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi
Çözüm: Takım çalışması !!!