Transcript Primo - Renee Kelder

RENEE KELDER (29)
WAS VERSLAAFD AAN
‘VERKRACHTINGSDRUG’ GHB
‘Al die
horrorverhalen
over drugs zijn
wél waar’
Experts luiden de alarmklok: in Europa worden
steeds meer nieuwe drugs op de illegale markt
gegooid en dreigen er ook steeds meer slachtoffers te vallen. ‘Ook de minder bekende drug GHB
is in opmars’, zegt Renee Kelder, die zelf zes jaar
zwaar verslaafd was. ‘En dat spul is nog verslavender dan heroïne. Het maakt je hele leven kapot en eindigt voor velen in de goot en de dood.’
D
e drug ghb is niet echt nieuw,
wel nieuw is dat steeds meer
mensen ze nemen. En dan
vooral jongeren uit het dancemilieu. Het product ghb of 4-hydroxybutaanzuur werd oorspronkelijk
gebruikt als slaapmiddel en als
verdovend middel bij operaties,
maar wel slechts op beperkte
schaal vanwege de bijwerkingen.
Bij het grote publiek staat ghb
vooral bekend als rape drug of
verkrachtingsdrug. Het slachtoffer wordt dan - meestal ongemerkt
- verdoofd en vervolgens aangerand. Niet enkel is het slachtoffer
niet meer bij machte zich te verdedigen, bovendien herinnert het
zich bij het ontwaken niet veel.
De drug wordt in vloeibare vorm,
doorgaans vermengd met een
sapje, gebruikt en de effecten zijn
veelal onvoorspelbaar, zeker wanneer het spul in combinatie met
alcohol en andere drugs als speed
of cocaïne wordt gebruikt. En de
gevolgen kunnen fataal zijn.
Ghb is slechts een van de ‘nieuwe’ drugs in opmars, zo blijkt uit
een rapport van het Europees
Drugsagentschap. Het agentschap waarschuwt dan ook voor
de gevolgen, vooral voor jongeren
die de grootste gebruikersgroep
vormen van dergelijke designer-
102
drugs. ‘Europees
is ghb een sterke
stijger’, zegt de Nederlandse Renee
Kelder, die na een
zware verslaving
nu vier jaar clean
is. ‘En dat kan niet
zonder gevolgen
blijven, want welke ravages ghb
kan aanrichten, heb ik zelf ondervonden. Vandaar het boek over
mijn verslavingsjaren.’
Dat boek, ‘De Parttime Junkie’, is
een ontnuchterend relaas, zeker
omdat Renee Kelder niet uit een
marginaal milieu komt, maar
opgroeide in een bemiddeld, intellectueel gezin. Ver van discriminatie en kansarmoede werd
Renee opgevoed met de waarden
van de hogere middenklasse, met
veel aandacht voor kunst en cultuur. Maar toch verloor Renee
zichzelf, eerst in de frustraties van
een losgelagen tienertijd, vervolgens in een vriendenkring waar
druggebruik vanzelfsprekend was.
Op minder dan geen tijd raakte ze
verslaafd aan ghb, combineerde ze
dat met sloten alcohol en bergen
speed en pillen, en werd ze een
junkie. Ook al wist ze dat goed te
verbergen voor de buitenwereld.
Haar verhaal is rauw en soms
schokkend, maar vooral eerlijk.
En het getuigt van de genadeloosheid waarmee drugs als ghb het
normenbesef, de menselijkheid en
de persoonlijkheid aftakelen, tot er
amper meer rest dan een schaduw
van een geest en een lichaam die
enkel nog functioneren voor en
door druggebruik. Renee wist daaraan te ontsnappen, ook al was het
op het nippertje. Ze is een van de
weinigen die met de drug konden
kappen, want dik zeven op de tien
ghb-verslaafden die afkicken, hervallen al snel. Dat is zelfs meer dan
bij heroïneverslaafden. Het ultieme
stadium is voor velen de dood.
Je stelde alles in het werk om je verslaving te verbergen en te blijven
functioneren. In je boek beschrijf je
echter de meest gore details. Vanwaar die ommeslag?
RENEE KELDER: Schrijven was voor
mij de ultieme manier om een
definitieve streep onder dat verleden te trekken. Het moest letterlijk
en figuurlijk het slotstuk worden
van zes jaar verslaving en dubbelleven. Nadat ik was afgekickt,
kwam ik immers maar niet los van
mijn junkieverleden en bleven de
herinneringen aan die periode
maar door mijn hoofd spoken. Ik
leed onder nachtmerries en had
flashbacks. Mijn zus, een schrijfster, raadde mij aan mijn herinneringen op te schrijven. Toen
ik daarmee begon, merkte ik dat
die aanpak goed werkt bij mij. In
plaats van te vluchten voor mijn
herinneringen en die beelden, geluiden, geuren en smaken volledig
weg te dringen tot in de donkerste
uithoekjes van mijn geest, leerde
ik ze onder woorden te brengen
en te benoemen. Zo kon ik orde
scheppen in de chaos die mijn
hoofd al jaren was. Ik heb het boek
dus in eerste instantie voor mezelf
geschreven, omdat het uit mijn
systeem moest. Maar tijdens het
schrijven deed ik ook research
naar ghb en de problematiek van
ghb-verslaving en nam ik contact
op met diverse instanties die met
dit probleem bezig zijn. Ik ontdekte dat het fenomeen steeds groter
wordt, vooral bij kwetsbare jongeren. Door die informatie werd ik
me bewust van de maatschappelijke relevantie van mijn verhaal.
En ook daarom ben ik zo rechtuit
en eerlijk: als mijn boek zelfs maar
enkelen van deze verschrikkelijke
drug weghoudt, ben ik tevreden.
Maar ik hoop stilletjes dat iedereen
die dit leest nooit aan het spul zal
raken. Of gemotiveerd wordt om
hulp te zoeken.
Het is een verschrikkelijke drug, zeg
je. Maar je boek is geen traditioneel
antidrugsboek. Je geeft zelfs toe dat
de drug ‘lekker’ was.
Of je bent eerlijk, of je bent het
niet. Ik wil niet met het vingertje
staan zwaaien, want dat werkt niet
bij jongeren. Als ik zou zeggen dat
die drug van meet af aan de hel
was, zal iemand die het probeert,
ontdekken dat het niet waar is en
denken dat ik ook al de rest uit
mijn mouw heb geschud. Dus
ben ik eerlijk: de eerste keer dat ik
ghb nam, was het fantastisch. Het
was waar ik naar op zoek was: een
gat van vergetelheid om in weg te
glijden en aan de werkelijkheid te
ontsnappen. Ik had ook erge zaken
gehoord over drugs. En hoe demonisch die wel niet waren! En dan
probeerde ik het toch en bleek het
hemels te zijn. Welke leugens had
men mij proberen wijs te maken?
De waarheid is uiteraard dat die
eerste keer slechts het begin is van
een verhaal waarin het van kwaad
naar erger gaat. En dan blijken de
horrorverhalen die over drugs wél
waar te zijn. Dan blijkt de aanvankelijk mooie droom niets anders
te zijn dan een fraai opgetuigde
nachtmerrie en grijnst al het verschrikkelijke je recht in het gezicht.
En al probeer je uit alle macht de
andere kant op te kijken, op termijn kan je niet onder het verval
en de ondergang uit. Ja, het was
eerst lekker. Maar al even waar
is dat ik binnen de kortste keren
zwaar verslaafd was en in een vernietigende draaikolk terechtkwam
waaruit ik niet meer kon ontsnappen. Het werd zo uitzichtloos dat
ik zelfs zelfdoding heb overwogen.
Uiteindelijk ben ik toch ontsnapt
dankzij de onvoorwaardelijke
steun van mijn familie. Maar het
was op het randje.
Of ik ooit nog gevolgen zal ondervinden van die uitspattingen?
Niemand kan voorspellen wat de
gezondheidsgevolgen op langere
termijn zijn, zelfs nadat je bent
gestopt. Ik werk mee aan een onderzoek op dat gebied. Als je van
ghb ‘out’ gaat, val je in een soort
coma. Op dat moment is het risico
op hartfalen of het stilvallen van
je ademhaling groot, maar welke
schade het eventueel aan de hersenen kan aanrichten, daarover
wil men meer te weten komen.
Aangezien ik zo jong was, konden
mijn organen wel wat hebben.
Maar omdat de hersenen op die
leeftijd nog niet definitief zijn gevormd, zou het wel eens kunnen
dat ik vroeg of laat schade opmerk.
Anderzijds heb ik tijdens die verslaving een universitaire studie
afgewerkt en was ik cognitief voldoende intelligent om te werken.
In je boek snijd je elementen aan die
je in de richting van drugs hebben geduwd, onder meer je kindertijd en de
scheiding van je ouders. Maar geen
van die zaken gaf de doorslag, zeg je
tegelijk.
Omdat ik mijn verantwoordelijkheid niet wil ontlopen. Elke keer ik
drugs heb genomen, was dat mijn
keuze. Niemand die me dwong.
Het is ook zelden eenvoudig om
dé oorzaak van een drugverslaving
aan te wijzen. Ja, de scheiding van
mijn ouders heeft me dieper geraakt dan zij - en ik - toen beseften.
En ja, dat ik als kind gezondheidsproblemen had en altijd een buitenbeentje ben geweest, speelde
ook een rol. Ik ontwikkelde een
groot gebrek aan zelfverzekerdheid. Daardoor raakte mijn zelfbeeld in de war.
Daarom schrijf je over je relatie met
je vriend Taco: ‘Ik zocht bij hem de
liefde die ik mezelf niet kon geven.’
Dat was een sleutelelement, maar
het was ook een samenloop van
omstandigheden waarbij niemand
exclusief de schuld kan worden
toegeschoven. Gelukkig gaan niet
alle kinderen die een scheiding
slecht verwerken aan de drugs.
Maar aan mijn kindertijd had ik het
gevoel overgehouden dat ik wilde
verdwijnen, dat ik niet bij deze
wereld hoorde. Thuis was het niet
altijd even fijn en op het moment
dat ik met de drug in aanraking
kwam, stonden mijn zelfvertrouwen en zelfrespect heel laag. Ik had
net een reis gemaakt en voelde me
supersterk. Ik was verhuisd naar
een grote stad, waar ik niemand
kende, om er te studeren, maar
die studie bleek mede door mijn
dyslexie toch niet zo’n goede keuze.
Van de hoogste hoogte tuimelde
ik pardoes naar de diepste diepte.
Ik verloor elke greep op mezelf.
En dan waren er die vrienden die
me in hun midden opnamen, mij
verzekerden dat al die horrorverhalen overdreven waren en mij zo’n
drankje lieten proeven. En bám, het
was meteen prijs. Opeens voelde ik
mij goed en vol zelfvertrouwen, zo
fantastisch dat ik direct verslaafd
was. Maar niemand heeft die stap
in mijn plaats gezet, daar ben alleen ik verantwoordelijk voor. Dat
de drug niet wordt gespoten, heeft
ook niet geholpen. We leven in een
samenleving waarin drinken wordt
getolereerd, en ik dronk als tiener
al behoorlijk. En die ghb wordt
gewoon in een drankje gemixt.
Bovendien was er weinig geweten
over ghb. Ja, ik had gehoord over
de rape drug, maar mijn vrienden
noemden dat een mythe en ik geloofde hen. Dat de drug vloeibaar
wordt gebruikt, maakte de stap dus
relatief kleiner. Had men me voorgesteld om heroïne te spuiten, ik
had het wellicht niet gedaan.
Op de duur gingen Taco en jij de drug
zelf fabriceren.
Om de kosten te drukken, want
we gingen steeds harder gebruiken. Het koppel waarvan we het
spul kochten - een van hen is later trouwens aan zijn verslaving
overleden - rekende 100 euro aan
voor een halve liter. Terwijl je het
zelf kunt maken voor amper enkele tientjes, met ingrediënten die
je perfect legaal kunt kopen. Het
enige probleem zijn de verhoudingen. Door daarmee te experimenteren heb ik met mijn leven
Bij dat aanmaakproces wordt ontstopper gebruikt. Dan vraag ik mij af:
wie is zo gek een drankje te drinken
terwijl hij weet dat daar ontstopper
in verwerkt zit?
Dat klinkt bizar, maar als je in dat
wereldje zit en je wordt omringd
door mensen die doen alsof dat de
normaalste zaak van de wereld is,
dan sta je er niet bij stil. Trouwens,
je wíl het niet eens onder ogen
zien, net zoals je ook alle ellende
ontkent, omdat je geen einde wil
maken aan de verslaving. Je wil
enkel dat de kick blijft duren. Ook
de druk van de kickmaatschappij speelt mee. In alle media wordt
erop gedrukt dat het leven één
hoogtepunt en één feest moet zijn.
En je moet vooral voortdurend
ontsnappen aan wat wordt voorgesteld als de grijsheid van het alledaagse, de wurgende monotonie
van de middelmaat. Ondertussen
heb ik geleerd dat je door voortdurend kicks buiten jezelf te zoeken,
het leven juist uitsluit en voorbijgaat aan je dromen en je mentale
en spirituele eigenheid. Dat kun
je door geen enkele kick en geen
enkele drug vervangen. Maar daar
had ik geen oog voor. Ik ging zwaar
door en voelde me soms op de
hoogste toppen. Ik wilde vooral
niet meedoen met de massa en
aan de burgerlijkheid van velen.
Terwijl ik nu besef dat die houding
al even kleinburgerlijk is. Trouwens, veel van mijn vrienden die
zwaar gebruikten, hadden een
goed betaalde baan en woonden
in degelijke huizen. Zo verkeerd
konden we toch niet bezig zijn?
Alles was goed om mezelf een rad
voor de ogen te draaien.
Maar achter de deuren van die nette
gevels was het een zwijnenboel,
schrijf je zelf. Daar vielen alle normen
Het is een wonder dat ik mijn
verslaving heb overleefd
gespeeld. Elke keer ik ‘out’ ging,
kon het de laatste keer zijn, want
een overdosis is heel makkelijk als
je niet precies weet welke verhoudingen je moet respecteren. Een
wonder dat ik dit heb overleefd,
zeggen specialisten. Het was Russische roulette. En nee, ik was me
daar toen niet echt van bewust.
Als je zo jong bent, voel je je nu
eenmaal onsterfelijk.
en waarden weg. Had je de teloorgang niet in de gaten?
Ik heb zes jaar in één grote leugen geleefd. Niet enkel tegenover
mijn familie en mijn vrienden
van buiten de drugscene, maar
ook tegenover mijzelf. Ik wilde
het niet zien. En nog eens, ik werd
omringd door mensen die net als
ik waren en die ik vertrouwde. Al
waren er momenten waarop ik me
103
HET MEEST
GELIEFDE KEVERTJE
De vloeibare drug ghb
wordt steeds populairder
in het dancemilieu, maar
het chemische spul is
levensgevaarlijk.
pijnlijk bewust was van de morele
aftakeling. Toen Taco’s broer net
was afgekickt van ghb, gebruikte
ik de drug in zijn appartement. Ik
wist dat dit verwerpelijk en zelfs
degoutant was, maar toch deed ik
het. Ik walgde van mezelf, maar
ik schudde dat van mij af, gaf me
over aan de drug en dacht er verder niet meer bij na. Op de duur
word je blind voor alles. Voor de
stank, de zwijnenstal die je huis
wordt, de relatie die enkel nog
gebaseerd is op de gemeenschappelijke verslaving en de complete
ramp die je leven wordt. En voor
de uitholling van je ziel door de
drugs en doordat je in een constante leugen leeft.
Want je bleef studeren en ging zelfs
aan de slag als hulpverlener van verslaafden. En niemand had iets door?
Als je niet weet waar je moet op letten, zal je niet snel doorhebben dat
iemand verslaafd is aan ghb. Dat is
net het verraderlijke en een van de
redenen waarom ik er zelf in kon
blijven geloven dat ik niet verslaafd
was. De meesten merkten niets
aan mij, omdat ze het van mij niet
verwachtten. En in de hulpverlening wist men toen amper iets
van ghb en kreeg ik zelden te ma104
ken met iemand die aan die drug
huisarts wist niet hoe hij ons kon
verslaafd was. En veel verslaafden
helpen. Eigenlijk moet je afkicken
hebben al problemen genoeg om
onder medische begeleiding, en
zich ook nog eens vragen te stellen
ondertussen bestaat er medicinale
bij een hulpverlener.
ghb waarmee je in een paar weken
kunt afkicken. Het probleem is dat
Hoe ben je dan toch tot inzicht
je daarna uit het ziekenhuis wordt
gekomen?
ontslagen en dat er geen verdere
Door een hondje. Ik nam een
begeleiding is. Dat is wellicht een
hondje, was verplicht ermee te gaan
van de redenen waarom zoveel
wandelen en voelde mij voor het
ghb-verslaafden hervallen.
eerst in mijn leven verantwoordelijk voor een ander levend wezen.
Hoe is het leven nu?
We wandelden in de vrije, mooie
Stukken beter, al duurde het twee
natuur, een schril contrast met de
jaar voor ik het juk van die verslachaotische zwijnenstal thuis. Daar,
ving voelde wegglijden. Tijdens een
achter de gordijnen die ook overdag
therapiegesprek hoorde ik mijzelf
waren dichtgetrokken, was er enkel
zeggen: ‘Het is niet langer elke dag
lelijkheid en viezigheid. Toen vielen
een strijd.’ Dat besef hielp me om
de schellen me van de ogen. Dat
echt op te staan en aan mijn nieuhondje redde mij trouwens ook van
we leven te beginnen. Alleen heb ik
de ultieme wanhoopsdaad.
een enorm hoge prijs betaald voor
het inzicht in mezelf en het leven
Het verhaal van je afkickperiode is
dat ik nu heb. Ik hoop dat mijn
pijnlijk. Is dat realistisch?
boek ertoe kan bijdragen dat andeHet is erger afkicken dan van heroren daaraan kunnen voorbijgaan.
ine. En zoals ik het heb gedaan, op
eigen houtje bij mijn moeder thuis,
hield enorme medische risico’s in.
Tekst: Dominique Trachet
Voor hetzelfde geld was ik eraan
gestorven. Ik heb enorm afgezien
en ik ben door psychoses gegaan waarbij ik de
meest angstwekkende
‘De Parttime Junkie’,
hallucinaties kreeg en
Renee Kelder, Uitgeverij
Prometheus, € 18,95
zelfs bloed van de muren zag druipen. Maar
er is weinig geweten
van het enorm zware afkickproces bij ghb-verslaafden. Zelfs onze
Het lieveheersbeestje in zijn bekendste gedaante: rood met zwarte stippen. Al eeuwenlang is deze kever met
zijn liefelijke uiterlijk erg populair.
Toch heersen er een aantal misvattingen rond. Zo zijn er meer soorten
lieveheersbeestjes dan je zou denken.
De zwarte stippen hebben overigens
niets te maken met de leeftijd van het
diertje, maar wel met de soort.
Een vaak voorkomende soort is het
zevenstippelig lieveheersbeestje, dat
je kan herkennen aan drie stippen op
elk dekschild en één stip verspreid
over de twee dekschilden. Het halsschild is zwart met twee witte vlekken. Het tweestippelig lieveheersbeestje is meestal rood met twee
zwarte stippen. Maar het kan ook
zwart met rode stippen zijn. Het tienstippelig lieveheersbeestje kan in heel
wat variaties voorkomen, van lichtbruin tot vaalrood. De veertienstippelige soortgenoot kan je herkennen
aan het gele dekschild met zwarte
stippen. Een vogel zal je niet snel een
lieveheersbeestje zien eten, in alle
kleurenvariaties smaken ze vies en
zijn ze licht giftig.
Lieveheersbeestjes zijn ook erg nuttig. Het kevertje wordt vaak ingezet
als milieuvriendelijke bestrijder van
bladluizen. Vroeger werd het exotische veelkleurig Aziatisch lieveheersbeestje ingevoerd, dat hier nu in
grote hoeveelheden voorkomt. Die
staat erom bekend ook de larven van
onze inheemse lieveheersbeestjes
op te peuzelen en zo de populatie te
verzwakken.
Meer weten over de dieren in je tuin?
Surf naar natuurpunt.be/tuin.
© Jos Gysels
105