Transcript Educator - NHL Hogeschool

Alumni nieuwsbrief lerarenopleidingen NHL
Zomer 2014
Educator
Themanummer: het onderwijs van morgen
• Win het boek Participatie in het onderwijs
• Ook onderzoek doen? Onderwijs21
tackelt hindernissen
• Engels leren met je lijf
• In het weekend naar school? Ja dahaag!
• Ilse liep stage in India
1
ONDERWIJS21 TACKELT HINDERNISSEN
Beste Alumni,
Een voortdurende focus op leren leidt tot betere
prestaties. Een voor mij bekende uitspraak en voor het
onderwijs van morgen een belangrijke om vast te houden!
Deze zomereditie staat vol met hindernissen die moeten
worden genomen of al zijn genomen om ruimte te creëren
en iets nieuws uit te proberen. Om meer van elkaar te
weten te komen en dichter tot elkaar te komen als we het
hebben over leerling en leraar.
Of leer van de ervaringen van de Weekendschool. Tegen
de verwachtingen in, meldden zich zoveel leerlingen aan,
dat ze een selectie moesten maken! Of leer van Ilse die het
voor gezien hield in Nederland en op stage ging naar India.
Wat een ervaring!
En natuurlijk leren we ook graag van u. Om de kwaliteit van
ons onderwijs te toetsen en waar mogelijk te verbeteren,
zijn wij benieuwd naar uw mening. Daarom wil ik u vragen
de digitale enquête in te vullen, u leest er meer over in
bijgaande brief. Onder de respondenten verloten we 25
exemplaren van het Praktijkboek voor leraren.
Als school maken we mensen graag wijzer en daar
stoppen we niet mee als u afgestudeerd bent. Zo kunt u
in elke Educator een boek winnen om meer kennis op te
doen. Marieke won vorige keer Teach like a Champion en
ontdekte veel herkenbare situaties in de 49 beschreven
leuke lesgeeftechnieken. Nu kunt u een ander boek
winnen: Participatie in het onderwijs.
Ik wens u heel veel leesplezier en een fijne zomer!
Onderzoek met
ondersteuning
én tijd
Ton Diepeveen,
Directeur Instituut Educatie en Communicatie
NHL Hogeschool
Maar er zijn ook andere manieren om te leren. Door
onderzoek bijvoorbeeld. Geen idee hoe of geen tijd?
Onderwijs21 helpt met ondersteuning én tijd. Of meld
u aan voor AIM. Edith, lerarenopleider bij de NHL
Hogeschool heeft de droom om te onderzoeken of Engels
leren met je lijf ook aanslaat bij leerlingen van de basis- en
kaderberoepsgerichte leerweg en bij lwoo-leerlingen. Laat
het niet bij een droom, doe het nu!
Agenda
Inhoudsopgave
21-08
Last minute infoavond over deeltijdopleidingen,
NHL Hogeschool, nhl.nl
Onderwijs21 tackelt hindernissen 3
Interview Gijs Verbeek, medeauteur Participatie
in het onderwijs
4
Marieke won Teach Like a Champion, een
aanrader?
5
NHL zoekt leraren vmbo (b/k) en lwoo voor
Engels leren met je lijf 7
Vol enthousiasme in het weekend naar school 8
08-10
Het Lerarencongres, Den Bosch, lerarencongres.nl
08-09
Puberbrein binnenstebuiten; workshop over de ontwikkeling van jongeren, Amsterdam, onderwijsagenda.nl
Colofon
11-09
Cursus ontwikkeling van kleuters, Utrecht,
onderwijsagenda.nl
Educator is een uitgave van de
lerarenopleidingen van NHL Hogeschool
Redactie: Ingrid Geertsma, Tjitske Idsinga, Iepie
Idzerda, Roy Meulman, Annet van Kouwen en
Atsje de Vries.
Hoofdredactie: Atsje de Vries
Eindredactie: Tjitske Idsinga
Vormgeving: Marion Vegter | Jack of all Trades
Drukwerk: CopyShop NHL Hogeschool
Oplage: 1.610 exemplaren
25-09
Studiedag Het extra uur taal: wat en hoe?, Utrecht, aps.nl
20-11
Symposium De stem van de leerling: participatie in het
onderwijs, Rotterdam, nivoz.nl
2
Elke school heeft vragen of problemen, en waarschijnlijk wil elke leerkracht wel onderzoeken waar het aan schort en hoe het beter kan. Maar hoe? En waar haal je de tijd vandaan?
Die hindernissen worden getackeld door Onderwijs21, een samenwerkingsverband tussen
NHL Hogeschool, Stenden, RUG, BDOF, CBO-Fryslan en Cedin. Elk jaar geven zij een aantal leerkrachten uit het basisonderwijs de kans hun vraag of probleem te onderzoeken. Met
ondersteuning én -omdat een LiO een deel van hun lessen overneemt- genoeg tijd. ‘Een
win-winsituatie’, vindt Arnold van der Velde van OBS De Balkwar in Kootstertille. Hij doet
onderzoek naar de overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs. ‘Ik raad
het iedereen aan.’
‘Hoewel ik vrij recent mijn diploma haalde, maakte onderzoek toen nog niet echt deel uit van de opleiding. Met
wat informatie uit een boek had ik misschien zelf ook een
onderzoek op kunnen zetten, maar waarschijnlijk was ik dan
wel wat stappen vergeten en had ik er meer moeite mee
gehad. Het heeft ook een groot voordeel om zo, samen
met andere leraren, onderzoek te doen. We leren veel van
elkaar, want ook hun onderwerpen spreken me aan. Het
blijkt maar weer dat op bijna elke basisschool dezelfde
problemen of vragen heersen.
drie dagen per week mijn lessen over zodat ik tijd heb voor
het onderzoek. In november is er een symposium waar
iedereen zijn resultaten presenteert, daarna breng ik het in
de praktijk.
Ruimte om iets nieuws te proberen
En daarmee stopt het niet, het doel van Onderwijs21 is
–naast het verbeteren van het Friese basisonderwijs- het
ontwikkelen van een onderzoekende houding. Daarmee
kun je ook in de toekomst problemen oplossen met onderzoek. Ons team op De Balkwar is erg enthousiast en
nieuwsgierig, dat zorgt dat er ruimte is om eens iets nieuws
te proberen. Dat geeft ons het gevoel dat we er alles aan
doen om de school beter te maken. We zijn al een school
met goeie inspectierapporten, maar we willen vooruit.
Stilstand is achteruitgang.’
‘Onderzoek doe je niet zomaar even naast je baan’
In februari ben ik begonnen met het formuleren van de onderzoeksvraag, daarna heb ik een literatuurstudie gedaan,
interviews afgenomen en voorbeeldscholen bezocht. Elke
woensdagmiddag ontmoet ik de andere deelnemers op de
pabo. Dit doe je niet zomaar even naast je baan. Dat hoeft
gelukkig ook niet, want wie mee doet aan Onderwijs21
krijgt enkele dagen per week een LiO in de klas. Die neemt
www.onderwijs21.nl.
Ook meedoen? Bekijk de oproep op pagina 6!
3
GIJS VERBEEK SCHREEF SAMEN MET PETRA PONTE HET BOEK
Gijs Verbe
ek
Als leerling was hij niet snel tevreden over het onderwijs.
Op de lerarenopleiding en als beginnend biologieleraar
overigens ook niet. ‘Je kunt wel blijven mopperen, maar
misschien is het tijd om er iets aan te doen, dacht ik bij
mezelf.’ Liever niet op kleine schaal, op de eigen school ook gezien de verwachte tegenwind van collega’s - maar
van buitenaf en op een hoger niveau. Gijs Verbeek volgde
de opleiding onderwijskunde en schreef daarna samen met
Petra Ponte het onlangs verschenen boek Participatie in
het onderwijs, onderzoek met en door leerlingen.
Recensie | Teach like
a Champion
leraren.’ Dat klinkt mooi, maar onderzoek doen, mét leerlingen klinkt ook moeilijk. Toegegeven, het is volgens Verbeek ook niet iets dat je ‘zomaar’ even doet, maar we moeten het ook niet moeilijker maken dan het is. Het gaat hier
immers niet om grootschalig academisch onderzoek. ‘Er
zijn een paar principes waarmee je rekening moet houden,
onderzoek moet bijvoorbeeld betrouwbaar en valide zijn.
Maar als je leerlingen uitlegt dat ze eerlijk moeten zijn over
wat ze vinden, dan vinden zij dat heel vanzelfsprekend.’
Geen angst, geen koude kermis
Inspraak is één van de rechten van het
kind
Goede voorbereiding en begeleiding zijn cruciaal bij het
doen van onderzoek. Het voorkomt dat leraren bang zijn
voor de ongenuanceerde meningen van leerlingen en ook
dat leerlingen van een koude kermis thuiskomen omdat er
niets met de uitkomsten wordt gedaan. Participatie in het
onderwijs biedt een goede voorbereiding op het doen van
onderzoek in de klas of op school. Geen tijd te verliezen,
want in omringende landen lopen ze behoorlijk op ons
voor.
De tijd is volgens Gijs Verbeek rijp voor een boek als
Participatie in het onderwijs. In de klas is steeds meer
aandacht voor verantwoordelijkheid (geven, nemen, krijgen
en delen). Het internet is daar volgens hem ook debet aan.
‘Eerder had de leraar alle kennis in pacht, maar door internet is informatie voor iedereen snel beschikbaar. Scholen
kunnen zich daardoor niet meer alleen bezighouden met
kennisoverdracht.’ Ook het bewustzijn in de klas groeit.
Op school en in de maatschappij staan de verhoudingen
vaak op scherp (pesten, discriminatie), maar als mensen
nader tot elkaar komen en elkaars perspectief inzien, dan
verandert dat. Tijd dus voor onderzoek naar de verschillende perspectieven om elkaar zo beter te leren begrijpen.
‘En het is er niet eens alleen tijd voor, inspraak is ook één
van de rechten van het kind. En dan niet met een simpel
vragenlijstje, die zijn dramatisch beperkt. Er is veel meer
mogelijk.’
[Van de achterflap]
Participatie in het onderwijs gaat over onderzoek met
en door leerlingen in het basisonderwijs, het voortgezet
onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. Het betreft
onderzoek naar de visies die zij hebben op aspecten van
hun leefwereld binnen en buiten de school. Het doel
hiervan is hen te betrekken bij het begrijpen en vormgeven
van omgevingen waarin zij leren. Dat gebeurt door hen
daar zelf systematisch informatie over te laten verzamelen
op basis waarvan zij aanbevelingen ter verbetering kunnen doen. Download het eerste hoofdstuk nu gratis op de
website van de uitgever, boomlemma.nl.
‘Ik gun het elke leerling en leraar om meer van elkaar te
weten te komen en zo dichter tot elkaar te komen. Het
versterkt uiteindelijk de unieke relatie tussen leerlingen en
Elke editie verloot Educator onderwijskundige boeken. Nu
kun je Participatie in het onderwijs winnen, vorige keer won
Marieke van Roy Teach Like a champion. Is’t een aanrader?
‘Ja, het is een handig boek. Je hoeft het niet van voor tot
achter te lezen, maar kunt er zo nu en dan in bladeren. Het
boek is opgebouwd uit 49 leuke lesgeeftechnieken.
De auteur heeft veel lesbezoeken gedaan en de meest
effectieve technieken die hij tegenkwam, gebundeld in
Teach Like a champion. Dat maakt het een heel praktijkgericht boek, vol herkenbare situaties.
Winnen!
De technieken die er in staan kun je heel gemakkelijk zelf
uitproberen in de klas. Omdat het technieken zijn die collega’s elders gebruiken, is het niet een heel diepgravend of
vernieuwend boek, maar het is wel makkelijk leesbaar en je
kunt er handig in nazoeken. Wil je bijvoorbeeld niet te vaak
waarschuwen in de klas, of zoek je een manier om meer
structuur in lesovergangen aan te brengen, dan kun je daar
technieken bij zoeken.
Is de inbreng van leerlingen bij jou
op school nog beperkt tot de volgens
Gijs Verbeek dramatisch beperkte
vragenlijstjes? Breng daar dan gauw
verandering in. Je hebt, zo met de
vakantie voor de deur, zeeën van tijd
(ahum) om je te verdiepen in het doen
van onderzoek met en door leerlingen. En’t boek, dat krijg je van ons!
Uitgeverij Boom|Lemma stelde twee
exemplaren van Participatie in het
onderwijs beschikbaar. Stuur voor 15
augustus een e-mail met je naam en
adres naar [email protected].
Kortom, het is een boek waar leraren, vo en po, veel uit
kunnen halen en waarmee ze kunnen experimenteren. En
het kijkje in de keuken bij collega’s is natuurlijk ook leuk en
leerzaam.’
Marieke van Roy studeerde
biologie en stond 13 jaar als
biologiedocent voor de klas.
Nu is zij als onderwijskundige
werkzaam bij NHL Hogeschool
en RuG.
Lees verder op de volgende pagina
4
5
Nieuws
aal van Ilse
Lees
rh
erende ve
het inspir
Ook onderzoek doen met ondersteuning
én tijd? Aanmelden voor Onderwijs21 kan
nu!
Vrouwen gaan steeds meer werken
‘De deeltijdjuf is slecht voor het onderwijs’ kopte Trouw
onlangs. Daarover kan getwist worden, maar feit is dat
vrouwen steeds meer dagen gaan werken. Had in het
basisonderwijs in 1994 de helft van de vrouwen een baan
van vier of vijf dagen, in 2010 is dat opgelopen tot iets
boven de 60 procent. In het voortgezet onderwijs zien we
dezelfde ontwikkeling. In 1994 werkte 37 procent van de
vrouwen vier of vijf dagen, in 2010 was dat al 60 procent.
Die kleine deeltijdbaan van minder dan drie dagen werken
bestaat natuurlijk ook nog steeds. Bij juffen én meesters.
In het basisonderwijs lag dat in 2010 op 8 procent van de
mannen en op 18 procent van de vrouwen.
Het Nederlandse onderwijs moet meer bij de tijd blijven
door de lesprogramma’s vaker kritisch tegen het licht te
houden. De vakken die nu worden gegeven sluiten niet
goed aan bij de vaardigheden die de 21ste eeuw vereist.
Dat stelt de Onderwijsraad in een onlangs uitgebracht
advies. Een permanent onafhankelijk college met vertegenwoordigers uit onderwijs, bedrijfsleven en de wetenschap
moet de minister daarom periodiek gaan adviseren over de
lesprogramma’s.
ag
ool? Ja da
d naar sch
eken
In het we
11
Heel wat Belgische scholen laten leerlingen (en/of hun
ouders) kiezen bij welke vriendjes ze graag in de klas willen
zitten. Sommige laten leerlingen zelfs bepalen wie ze niét
erbij willen. ‘Zo krijgen we beter zicht op de relaties in de
klas en dat resulteert dan weer in een betere klassensfeer
vanaf september’, aldus de directie van één van die scholen. Een stap te ver, vindt pedagoog Bert Smits. ‘Omdat
we niet alles kunnen individualiseren.’
Onderwijsraad: Nederlands onderwijs
moet meer vernieuwen
op pagina
Rütt
op pagina
Belgische scholen laten leerlingen kiezen
bij wie ze wel én niet in de klas willen
Arnold van der Velde raadt het doen van onderzoek met
ondersteuning van Onderwijs21 iedereen aan (zie artikel
op pagina 3). Je leert meer, ook van je mede-onderzoekers
en bovendien neemt een LiO een deel van je lessen over
zodat jij tijd hebt voor onderzoek. Aanmelden voor de
leergang Praktijkonderzoek 2014-2015 kan nu op www.
onderwijs21.nl.
verhaal
! Lees het
e in India
ar stag
er over ha
Keurmerk voor basisschool met
Wetenschap&Techniek-profiel: de Kubusschool
8.
Negen basisscholen in het noorden van het land hebben
de handen ineen geslagen om een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren naar een keurmerk voor een basisschool
met een Wetenschap&Techniek-profiel: de Kubusschool.
De Kubusschool wordt een doorlopende leerlijn naar het
technasium. De basisscholen worden ondersteund door de
drie noordelijke pabo’s van de NHL Hogeschool, Hanzehogeschool en Stenden en door de Stichting Technasium.
f
j
i
l
e
j
t
e
m
n
e
r
e
l
s
l
Enge
Vanaf het begin is AIM (Accelerative Integrated Methodology) een methodiek die erop
gericht is de energie die leerlingen van nature hebben, te gebruiken en in te zetten voor het leren van een taal. Voor
Frans zijn er al zeer goede resultaten mee geboekt: Leerlingen die in de eerste 3 klassen op de middelbare school Frans
hebben gehad met de methodiek van AIM halen hogere eindexamenresultaten. Voor Engels wil het tot op heden maar
niet lukken om leerkrachten en docenten in Nederland over de streep te trekken om met deze methodiek te gaan werken. Werkt het dan niet voor Engels?
Een gemengd team van leraren in opleiding van de lerarenopleiding en de pabo van de NHL Hogeschool heeft geprobeerd een antwoord te vinden op deze vraag, door zelf les te geven op 5 Friese basisscholen. Aan het onderzoek deden
12 klassen mee, die 10 weken lang 2 lessen (activities) per week volgens de AIM methodiek les kregen.
www.aimlanguagelearning.com
• Klaske: ‘Ik gaf op een meertalige school Engels aan
groep 5. Hoewel hun Engels al best aardig was, omdat ze
dat vanaf groep 1 hebben gehad, bleek uit de resultaten
van ons onderzoek dat ook zij behoorlijk vooruitgingen in
de productieve toetsen.’
Gezocht: leraren
vmbo basis/kader
of lwoo
• Jannica, een talendocent-in-opleiding: ‘Er is een groot
boek, waar alle lesjes letterlijk in uitgeschreven staan. Er
staat in wat je moet zeggen en welke gebaren bij welk
woord horen. Ik heb met mijn dyslexie soms best moeite
gehad om woordjes te leren, maar deze woorden en zinnetjes vergeet ik nooit weer.’
De NHL is op zoek naar minimaal vijf leraren die vanaf het begin van het schooljaar
hun eerste klas vmbo b/k of lwoo een
tijdje met AIM voor Engels willen werken.
Hen bieden we een trainingsdagdeel
zodat ze met AIM kunnen starten en
onderling ervaringen uit kunnen wisselen. Het Engels van de eersteklassers zal
naar verwachting aan het eind van het
eerste jaar stukken beter zijn dan dat van
derdeklassers. Bovendien krijgen ze meer
plezier in de lessen. Meedoen? Stuur
een e-mail naar lerarenopleider Edith de
Vries, [email protected].
• Edith, lerarenopleider op de NHL Hogeschool: ‘Wat
wij hebben gemerkt is dat het bij alle leerlingen heel erg
aanslaat, maar dat oudere leerlingen wel meer tempo
nodig hebben om het leuk en uitdagend te blijven vinden.
Dit onderzoek heeft zich beperkt tot de basisschool, maar
het is nog altijd mijn droom om te onderzoeken of dit een
methodiek is die bij leerlingen van de basisberoepsgerichte
leerweg en bij lwoo-leerlingen aanslaat. Ik heb zelf de
ervaring dat veel van onze schriftelijk-gerichte methodes
bij deze leerlingen niet aanslaan en dat je aan het eind van
het jaar nog steeds met de kleuren bezig bent. Voor deze
leerlingen zou AIM een uitkomst kunnen zijn.’
• Neny, pabo-studente: ‘Ik heb Engels altijd al een mooie
taal gevonden en met deze methodiek is het vrij makkelijk
om Engels op een goede manier te geven en je ziet de
leerlingen het heel snel oppikken. Dat motiveert enorm.’
Meer onderwijsnieuws op leroweb.nl
6
7
Gedicht | Dea Jansen
Moed(ig)
Het onderwijs is uit de tijd geraakt;
De toekomst vraagt om maatwerk voor elk kind,
Waarbij zich continu ook veel techniek bevindt.
Daarvoor zijn tablets nu gemaakt.
Geen opleiding wordt zo dus nog gestaakt
Door wie er waarom dan ook aan begint.
En verder volgt er dan geen massasprint:
Examens zijn op inschrijving volmaakt.
En aansluiting op universiteit
Of HBO wordt een elastisch spoor;
Onpraktisch voor een goede kwaliteit
In het weekend naar school? Ja daag!
Dea Jansen
SG De Nieuwe Veste,
Hardenberg
In het weekend naar school? ‘Ja daag! Ben je wel helemaal lekker? Echt niet!’ Zulke
reacties had Jildou Fokma verwacht, toen ze leerlingen van groep 7 en 8 vroeg of ze naar
Weekendschool Baljee wilden. Maar die reacties bleven uit. Het aantal aanmeldingen voor
de Weekendschool was zelfs groter dan het aantal plekken! In oktober startte de school
daarom met een volle eerste klas. De school is er voor minder kansrijke kinderen uit enkele
Leeuwarder wijken.
‘We hadden nooit verwacht dat we kinderen moesten
teleurstellen, maar omdat er zoveel aanmeldingen waren,
moesten we een selectie maken. Met elk kind gingen we
het gesprek aan. We vroegen hen bijvoorbeeld wat ze in
het weekend deden. ‘Niks’, was soms het antwoord. Voor
zulke kinderen, uit gezinnen waar er bijvoorbeeld minder
geld is en die minder vaak de deur uit komen, is de Weekendschool er. Wij willen hen een zo breed mogelijk beeld
van de wereld laten zien.’
Vul de enquête in en
win het Praktijkboek
voor leraren!
krachten, waarvan Jildou er één is. Daarnaast geeft ze les
op de Plataanschool in Leeuwarden. ‘Het zijn beide leuke
banen, maar ook heel verschillend. Op de Weekendschool
hoef ik minder ‘de juf’ te zijn. We hebben in het begin erg
ingezet op het groepsproces en daar plukken we nu de
vruchten van. De kinderen willen erg graag en gedragen
zich goed. Op school voelen ze de druk om te presteren,
maar hier niet. Hier zie ik ze opbloeien.’
Bij deze Educator tref je een brief aan over de
grote enquête onder afgestudeerden. Om de
kwaliteit van ons onderwijs te toetsen en daar waar
mogelijk te verbeteren, zijn wij benieuwd naar jouw
mening. Daarom stellen wij het zeer op prijs als je
de digitale enquête voor ons wilt invullen.
Jildou Fokma studeerde twee jaar geleden af aan de
pabo en geeft nu les aan de Plataanschool en de
Weekendschool in Leeuwarden.
Weekendschool Baljée organiseert twee keer per maand
een bijeenkomst op zondagmiddag. Een gastdocent -van
chirurg tot advocaat, van reclamemaker tot sloper- vertelt
dan over zijn of haar beroep en de kinderen steken ook
de handen uit de mouwen. De lessen vinden plaats in De
Manege (achter het stedelijk gymnasium) of op locatie. De
Weekendschool is een initiatief van Stichting Het Nieuwe
Stads Weeshuis.
kma
Jildou Fo
‘Bij ons kunnen ze overal van proeven en zien wat ze
kunnen bereiken als ze goed hun best doen op school.
Onlangs brachten we bijvoorbeeld een bezoek aan de
NHL. Een jongetje kwam naar me toe en zei: ‘Hier kom ik
nooit hè, dit is alleen voor hele slimme kinderen.’ Dat is zijn
beeld van de wereld, van zijn toekomst. Terwijl er zoveel
mogelijk is, ik ben zelf ook van de mavo naar het mbo en
uiteindelijk het hbo gegaan. Blijkbaar wordt er bij hem
thuis niet gepraat over wat er allemaal mogelijk is.’
De Weekendschool wordt gerund door twee betaalde
ing
t een leerl
(links) me
Maar ik zie nog geen oplossing daarvoor
En ’t kabinet denkt anders tot mijn spijt
Waardoor soms personeel de moed verloor.
Als je de enquête vóór 17 juli 2014 invult, maak je
bovendien automatisch kans op 1 van de 25 exemplaren van het Praktijkboek voor leraren, geschreven door onze eigen Walter Geerts, Joke van Balen
en Wybe Postma. De enquête vind je op
www.goo.gl/MnWNkb. Alvast bedankt voor je
medewerking!
[Over het Praktijkboek voor leraren]
‘Leren door doen’ deze stelling is het uitgangspunt
van het Praktijkboek voor leraren. Omdat we weten
dat de kennis die je tijdens de lerarenopleiding of
de pabo hebt opgedaan pas echt op z’n plaats valt
in de praktijk. Leren op de werkplek komt vanuit
het handelen tot stand. In Praktijkboek voor leraren
staan opdrachten die ervaringen verdiepen en
uitnodigen tot reflectie daarom centraal.
8
9
ous.
Lieneke M
xander
Foto: Ale
INTERNATIONAAL | ILSE RÜTTER GING VOOR EEN STAGE NAAR INDIA
ephoid
inden | D
van der L
‘De leerlingen hebben echt
mazzel dat ze nu op deze
liefdevolle school zitten.’
COLUMN LIENEKE MOUS | ERVARINGSGERICHT ONDERWIJS
Ik was een keer een lang verhaal aan het schrijven en de
meester zei ver voordat ik wilde stoppen: “De tijd is om.
Pennen neer.” Meester keek me met een dwingende blik
aan. Met angst voor nablijven deed ik m’n schrift dicht en
de pen in het laatje. Strakke regels met angst als gereedschap werken verstikkend. Educatie moet minder lineair
zijn en meer een positieve ervaringsgerichte focus hebben.
Ervaringsgerichte projecten zijn mij het meeste bijgebleven. Zo mochten we in de brugklas 4 dagen naar Polen. Ik
verbleef bij een gezin en leerde over een andere cultuur,
maar ook over armoede. Dit had een grotere impact dan
het journaal op televisie. Op m’n 16e ging ik een week bij
een Hongaars gezin in huis. Ik absorbeerde kunst in kerken
en musea in onder andere Boedapest. Dit was heel anders
dan plaatjes uit een boek. Op m’n 19e besloot ik als uitwisselingsstudent naar de VS te gaan. Door deze levenservaringen leerde ik verschillende talen te spreken, zelfstandig
te zijn, respect voor andere culturen te hebben, wat het
betekent om iets niet te hebben (zoals je eigen familie of
materiële zaken), maar bovenal: ik leerde mezelf kennen.
Voor het theorievak The Understanding of Dance (aan de
Universiteit van Oklahoma in de VS) ondernam ik stappen
om ervaringsgericht onderwijs te bieden. Ik nodigde balletdansers uit om te dansen, hun spitzen gingen door het lokaal. We bezochten het theater en de studenten ontdekten
het podium met de technici. Ze gingen naar voorstellingen
en ze woonden technieklessen bij van de dansacademie.
De studenten reflecteerden op hun observaties. Sommige
studenten vonden dit zeer waardevol, anderen vonden
deze opdrachten buiten het lokaal een waste of time.
Lieneke Mous (30), MFA is dansdocent, danser, choreograaf en schrijver. Ze werkte 5 jaar als schrijfconsulent
en dansdocent in de Verenigde Staten aan de Universiteit van Oklahoma. Sinds 2013 werkt ze in Amsterdam
en in Brazilië, India en Colombia voor Changing Lives
Through Dance. www.lienekemous.com,
www.changinglivesthroughdance.org
Ik hoopte een dynamische leerervaring te prikkelen. Maar
ik voelde dat ik tegen een muur aanliep. De studenten waren gewend aan een systeem van regels (net als in Nederland) met testen afleggen en meerkeuzevragen. Stampen.
Rijtjes. Feitjes. Ervaringsgericht leren moet verder gaan dan
de kleuterschool alleen. De overgang van groep 2 met een
waterbak, poppenhoek, leeshoek en knutseltafel naar lestafels en een schoolbord in groep 3 (op reguliere scholen)
is gigantisch groot. Een aantal voorstellingen bezoeken
tijdens middelbare schoolvakken zoals CKV en KCV balanceert niet het grote aantal uren dat in de schoolbanken
wordt gespendeerd.
Ze had het eigenlijk wel gehad met het Nederlandse onderwijssysteem met al die pietluttige regeltjes. ‘Dan moet je weg!’ zei iemand in september tegen haar. Daar had ze zelf
ook wel aan gedacht, maar waar heen? Diezelfde iemand kende toevallig dr. Hanne M. de
Bruin-Rajagopal, de Nederlandse directrice van een school in India, waar ze regelmatig
vrijwilligers zochten. Het bleek voor Ilse Rütter de perfecte getaway. Begin dit jaar pakte ze
‘
haar koffer en ging drie en een halve maand voor een stage naar Kanchipuram in het zuiden van India.
‘Ik kwam ’s nachts aan. Een collega wachtte me op en
samen gingen we in een oude eend die voor taxi doorging
naar de school. Het was midden in de nacht, maar toch
toeterde elke auto aan één stuk door. Verder ontwaarde ik
in de schemering vooral veel koeien, honden en slapende
mensen. Bij aankomst viel ik direct in slaap en de volgende
ochtend werd ik gewekt door het gezang van de schoolkinderen.’
langrijk is. De leerlingen hebben stuk voor stuk al te veel
meegemaakt, incest, mishandeling en ga zo maar door. Ze
hebben dan ook echt mazzel dat ze nu op deze liefdevolle
school zitten.’
‘Het bleek al snel dat ik met te hoge, westerse verwachtingen heen ging. Het taalniveau is er bijvoorbeeld erg laag
en echt iets veranderen aan de toekomst van de kinderen,
kan niet in zo’n korte tijd. Als ze 18 zijn gaan de meesten
terug naar hun ouders, om in hun voetsporen te treden
of uitgehuwelijkt te worden. Toch heb ik erg genoten van
de speciale band die ik met deze bijzondere kinderen
opbouwde en ik was blij dat ik met Engelse lessen en een
leerlingvolgsysteem een bijdrage heb kunnen leveren aan
de school. Het heeft me zeker veranderd. Ik heb van Hanne, India en de kinderen vooral geleerd dat er veel meer
is dan wat de meeste mensen in Nederland nastreven.
Dat wil ik na mijn lio-stage overbrengen op een liefdevolle
Nederlandse school. En ooit ga ik terug naar India, naar die
speciale kinderen waar ik zo van ben gaan houden.’
De school in India biedt kinderen van 8 tot 18 jaar een
gratis beroepsopleiding. ’s Ochtends krijgen ze er gewone
lessen, als Tamil, Engels en rekenen en ’s middags leren ze
er Kuttu, een theaterkunst die typisch is voor deze regio.
Het aantal performers wordt steeds kleiner, en dat vond
ook de Indiase man van Hanne, P. Rajagopal, erg jammer.
Hij is zelf kuttuperformer en brengt de kunst nu over op de
leerlingen.
‘Op de school heb ik vooral Engelse les gegeven en een
leerlingvolgsysteem ontwikkeld. Ze noteerden al wel de
cijfers, maar op sociaal-emotioneel vlak werd er niets bijgehouden. Terwijl dat juist voor kinderen met een heftige
achtergrond -die vrijwel alle leerlingen hebben- zo be-
Ilse Rütter studeert komend studiejaar af aan de pabo en
wil daarnaast yogadocent worden. www.kattaikkuttu.org
11
10
Column Cindy Postma
Backpakken en liefdesbaby’s
Hoe ik de docent van de toekomst zie? Ik denk een soort
liefdesbaby van Mr. Muscle & Mega Mindy... “En we noemen hem Mega Multitasker”. Oersterk, razendsnel en met
een extra set armpjes zoals de godheid Shiva. Super handig voor alle administratieve taken die een steeds groter
aandeel van je tijd opeisen…
En dan natuurlijk het extra pakket aan kennis en vaardigheden op het gebied van “speciale” leerlingen.
Speciaal onderwijs bestaat eigenlijk niet meer, iedereen
heeft recht op passend onderwijs en rolt dus met indicaties, stempels, handelingsplannen en begeleidingsplannen
onder hun arm (rugzakjes zijn afgeschaft) het regulier onderwijs in. Waar ik een aantal jaar geleden nog 2 ADHD-ers
en een PDD-nosser in de klas had, is mijn klas nu een bonte
verzameling van ADD, ADHD, ODD, psychootjes, zwak
begaafden, lichamelijk gehandicapten, gedragsgestoorden,
af en toe een Gilles de la Tourettje met hier en daar iemand
zonder etiket. Een uitdaging? Ja, zonder meer! Makkelijk?
Nee, geenszins! Dus school je jezelf bij, verslind je vakliteratuur, praat je met specialisten en ervaringsdeskundigen
omdat je iedere student recht wilt doen. De leerling geen
rugzak meer, dan zelf maar backpakken! Lang leve de participatiemaatschappij!
Taken van een docent waren ooit louter het overdragen
van kennis. Tegenwoordig is dit nog slechts een aandeel
in het takenpakket. Een deel van de opvoedkundige taken
ligt ook op school, samen met zorgtaken, bemiddeling en
persoonlijke begeleiding. School is een soort bijenkorf. Ieder heeft zijn eigen taken en als je alles op een hoop gooit,
is het een dynamisch centrum dat bezig is met de ontwikkeling van mensen. Zeker in grote scholen heb je te maken
met leerlingen, studenten en volwassenen, particulieren,
overheden en bedrijfsleven. De docent van de toekomst
zal zich ook bewust moeten zijn van alle gebruikers van de
bijenkorf en zich niet meer blind op zijn eigen vak en lessen
kunnen storten.
Ik hoop dat de docentenopleidingen van de toekomst
er voor zorgen dat de docenten van de toekomst deze
inzichten in hun rugzakje met bagage mee krijgen van de
opleiding.
mentor
ocent en
ma is vakd
st
o
P
enpost.
y
it
d
Cin
ge in Bu
lle
o
C
in
w
rd
op het No
Oproep!
Educator wil weten wat je zoal doet / hebt gedaan na je
opleiding. Sta je voor de klas of ben je een hele andere
richting opgegaan? Doe je mee aan een bijzonder project
of woon je in het buitenland? Heb je een eigen bedrijf
gestart of bijzondere ideeën over het onderwijs? Stuur een
mail naar [email protected], dan nemen we contact me je op
voor een interview!
www.nhl.nl
NHL Hogeschool. Vergroot je perspectief.
12