อริ ยสัจ 4 อริยสั จ 4 อริยสั จ (บาลี: ariyasacca) หรื อจตุราริยสั จ หรื ออริยสั จ 4 เป็ นหลักคำสอน หนึ่งของพระโคตมพุทธเจ้ำ แปลว่ำ ควำมจริ.
Download ReportTranscript อริ ยสัจ 4 อริยสั จ 4 อริยสั จ (บาลี: ariyasacca) หรื อจตุราริยสั จ หรื ออริยสั จ 4 เป็ นหลักคำสอน หนึ่งของพระโคตมพุทธเจ้ำ แปลว่ำ ควำมจริ.
อริยสัจ 4 อริยสัจ 4 อริยสัจ (บาลี: ariyasacca) หรือจตุราริยสัจ หรือ อริยสัจ 4 เป็ นหลักคำสอนหนึ่ งของพระโคตมพุทธเจ ้ำ แปลว่ำ ควำมจริงอันประเสริฐ ควำมจริงของพระอริยะ ่ ำให ้ผู้เข ้ำถึงกลำยเป็ นอริยะ มีอยู่สี่ หรือควำมจริงทีท ประกำร คือ ่ ่ 1. ทุกข ์ คือ สภำพทีทนได ้ยำก ภำวะทีทนอยู ่ในสภำพ เดิมไม่ได ้ ่ บคัน ้ ได ้แก่ ชำติ (กำรเกิด) ชรำ (กำรแก่ กำร สภำพทีบี เก่ำ) มรณะ ้ กำรประสบกับสิงอั ่ นไม่ (กำรตำย กำรสลำยไป กำรสูญสิน) เป็ นทีร่ ัก ่ ่ ่ อริยสัจ 4 2. ทุกขสมุทย ั คือ สำเหตุทท ี่ ำให ้เกิดทุกข ์ ได ้แก่ ตัณหำ 3 คือ กำมตัณหำ-ควำมทะยำนอยำกในกำม ควำมอยำกได ้ทำงกำมำรมณ์, ภวตัณหำ-ควำมทะยำน อยำกในภพ ควำมอยำกเป็ นโน่ นเป็ นนี่ ควำมอยำกที่ ประกอบด ้วยภวทิฏฐิหรือสัสสตทิฏฐิ และ วิภวตัณหำควำมทะยำนอยำกในควำมปรำศจำกภพ ควำมอยำกไม่ ่ เป็ นโน่ นเป็ นนี่ ควำมอยำกทีประกอบด ้วยวิภวทิฏฐิหรือ อุจเฉททิฏฐิ 3. ทุกขนิ โรธ คือ ควำมดับทุกข ์ ได ้แก่ ดับสำเหตุทท ี่ ำ ้ ง ให ้เกิดทุกข ์ กล่ำวคือ ดับตัณหำทัง้ 3 ได ้อย่ำงสินเชิ อริยสัจ 4 4. ทุกขนิ โรธคามินีปฏิปทา คือ แนวปฏิบต ั ท ิ น ี่ ำไปสู่ หรือนำไปถึงควำมดับทุกข ์ ได ้แก่ มรรคอัน มี องค ์ประกอบอยู่แปดประกำร คือ 1. สัมมำทิฏฐิ-ควำมเห็นชอบ 2. สัมมำสังกัปปะ-ควำมดำริชอบ 3. สัมมำวำจำ-เจรจำชอบ 4. สัมมำกัมมันตะ-ทำกำรงำนชอบ ้ พชอบ 5. สัมมำอำชีวะ-เลียงชี 6. สัมมำวำยำมะ-พยำยำมชอบ 7. สัมมำสติ-ระลึกชอบ และ ้ ่ ่ ่ งได ้ว่ำ 8. สัมมำสมำธิ-ตังใจชอบ ซึงรวมเรี ยกอีกชือหนึ กิจในอริยสัจ 4 ่ ต ่ ้องทำต่ออริยสัจ 4 แต่ละข ้อ ได ้แก่ กิจในอริยสัจ คือสิงที ปริญญา - ทุกข ์ ควรกำหนดรู ้ คือกำรทำควำมเขำ ้ ใจ ่ นทุกข ์อย่ำงตรงไปตรงมำตำม ปัญหำหรือสภำวะทีเป็ ควำมเป็ นจริง เป็ นกำรเผชิญหน้ำกับปัญหำ ปหานะ - สมุทย ั ควรละ คือกำรกำจัดสำเหตุทท ี่ ำให ้เกิด ่ ต ้นตอ ทุกข ์ เป็ นกำรแก ้ปัญหำทีเหตุ สัจฉิ ก ิรย ิ า - นิ โรธ ควรทำให ้แจ ้ง คือกำรเข ้ำถึงภำวะ ่ ้ปัญหำซึงเป็ ่ นจุดมุ่งหมำย ดับทุกข ์ หมำยถึงภำวะทีไร ภาวนา - มรรค ควรเจริญ คือกำรฝึ กอบรมปฏิบต ั ต ิ ำม ่ ้ถึงควำมดับแห่งทุกข ์ หมำยถึงวิธก ทำงเพือให ี ำรหรือทำง ่ ำไปสูจ ่ ้ปัญหำ ทีจะน ่ ด ุ หมำยทีไร กิจในอริยสัจ 4 ้ นี ่ จะต้ ้ กิจทังสี องปฏิบต ั ใิ ห้ตรงกับมรรคแต่ ละข้อให้ถูกต้อง การรู ้จักกิจในอริยสัจนี ้ เรียกว่ากิจญาณ กิจญาณ เป็ นส่วนหนึ่ งของญาณ 3 หรือ ญาณทัสสนะ (สัจญาณ, กิจญาณ, กต ่ ่ ้ครบสาม ญาณ) ซึงหมายถึ งการหยังรู ้ ่ รอบ ญาณทังสามเมื อเข้ าคู ก ่ บ ั กิจใน ้ จึ ่ งได้เป็ นญาณทัสนะมีอาการ อริยสัจทังสี ดังนี ้ กิจในอริยสัจ 4 ่ ้ว่ำได ้ทำกิจทีควรท ่ กตญาณ หยังรู ำได ้ ้ เสร็จสินแล ้ว 1. ทุกข ์ได ้กำหนดรู ้แล ้ว 2. เหตุแห่งทุกข ์ได ้ละแล ้ว 3. ควำมดับทุกข ์ได ้ประจักษ ์แจ ้งแล ้ว 4. ทำงแห่งควำมดับทุกข ์ได ้ปฏิบต ั แิ ล ้ว กิจในอริยสัจ 4 ่ ่ ้ควำมจริงสีประกำรว่ สัจญาณ หยังรู ำ 1. นี่ คือทุกข ์ 2. นี่ คือเหตุแห่งทุกข ์ 3. นี่ คือควำมดับทุกข ์ 4. นี่ คือทำงแห่งควำมดับทุกข ์ กิจในอริยสัจ 4 ่ ้หน้ำทีต่ ่ ออริยสัจว่ำ กิจญาณ หยังรู 1. ทุกข ์ควรรู ้ 2. เหตุแห่งทุกข ์ควรละ 3. ควำมดับทุกข ์ควรทำให ้ประจักษ ์ แจ ้ง 4. ทำงแห่งควำมดับทุกข ์ควรฝึ กหัดให ้ เจริญขึน้ มรรค มรรค มรรค (ภำษำสันสกฤต : มรฺค; ภำษำ บำลี : มคฺค) คือ หนทำงถึงควำมดับทุกข ์ เป็ นส่วนหนึ่ งของอริยสัจ (เรียกว่ำ มัคค สัจจ ์ หรือ ทุกขนิ โรธคำมินีปฏิปทำ อริยสัจ) และนับเป็ นหลักธรรมสำคัญอย่ำง หนึ่ งในพระพุทธศำสนำ ประกอบด ้วย หนทำง 8 ประกำรด ้วยกัน เรียกว่ำ "มรรค มีองค ์แปด" หรือ "มรรคแปด" มรรค สัมมาทิฏฐิ คือ ปัญญำเห็นชอบ หมำยถึง เห็นถูกตำมควำมเป็ นจริงด ้วยปัญญำ สัมมาสังกัปปะ คือ ดำริชอบ หมำยถึง กำรใช ้สมองควำมคิดพิจำรณำแต่ในทำง กุศลหรือควำมดีงำม สัมมาวาจา คือ เจรจำชอบ หมำยถึงกำร ่ สร ่ ้ำงสรรค ์ดีงำม พูดสนทนำ แต่ในสิงที สัมมากัมมันตะ คือ กำรประพฤติดงี ำม ้ ทำงกำยหรือกิจกรรมทำงกำยทังปวง มรรค สัมมาอาชีวะ คือ กำรทำมำหำกิน อย่ำงสุจริตชน สัมมาวายามะ คือ ควำม อุตสำหะพยำยำม ประกอบควำมเพียร ในกำรกุศลกรรม สัมมาสติ คือ กำรไม่ปล่อยให ้เกิด ้ ่ ควำมพลังเผลอ จิตเลือนลอย ดำรงอยู่ ด ้วยควำมรู ้ตัวอยู่เป็ นปกติ ้ ่น สัมมาสมาธิ คือ กำรฝึ กจิตให ้ตังมั มรรค อริยมรรคมีองค ์แปด เป็ นปฏิปทำงสำยกลำง คือ ่ ำไปสู่กำรพน ่ ทำงทีน ้ ทุกข ์ ทีพระพุ ทธองค ์ได ้ทรงตร ัส รู ้แลว้ ดว้ ยปัญญำอันยิง่ ทำญำณใหเ้ กิด ย่อมเป็ นไป เพื่อควำมสงบเพื่อควำมรู ้ยิ่ง เพื่อควำมตร สั รู ้ เพื่อ นิ พพำน มรรคมีองค ์แปด สำมำรถจัดเป็ นหมวดหมู่ไดเ้ ป็ น ศีล สมำธิ ปัญญำ ข ้อ1-2 เป็ น ปัญญำ (สัมมำทิฏฐิ สัมมำ สังกัปปะ) ข ้อ3-4-5 เป็ น ศีล (สัมมำวำจำ สัมมำกัมมันตะ สัมมำอำชีวะ) ิ ขา ไตรสก ไตรสิกขา ิ ขา 3 หมายถึงข ้อ ไตรสิกขา แปลว่า สก ึ ษา, การศก ึ ษาข ้อปฏิบต สาหรับศก ั ท ิ พ ี่ งึ ึ ษา, การฝึ กฝนอบรมตนในเรือ ศก ่ งทีพ ่ งึ ึ ษา 3 ศก อย่างคือ ึ ษาเรือ ี อบรม อธิสล ี สิกขา คือศก ่ งศล ปฏิบต ั ใิ ห ้ถูกต ้องดีงาม ให ้ถูกต ้องตามหลัก ี มัชฌิมศล ี และมหาศล ี ตลอดถึง จุลศล ี และมหาศล ี ปฏิบต ั อ ิ ยูใ่ นหลัก มัชฌิมศล ตลอดถึงปฏิบต ั อ ิ ยูใ่ นหลักอินทรียสงั วร ติ ไตรสิกขา ึ ษาเรือ อธิจต ิ ตสิกขา คือศก ่ งจิต อบรมจิต ให ้สงบมั่นคงเป็ นสมาธิ ได ้แก่การบาเพ็ญ ี สมถกรรมฐานของผู ้สมบูรณ์ด ้วยอริยศล ขันธ์จนได ้บรรลุฌาน 4 ึ ษาเรือ อธิปัญญาสิกขา คือศก ่ งปั ญญา อบรมตนให ้เกิดปั ญญาแจ่มแจ ้ง ได ้แก่การ บาเพ็ญวิปัสสนากรรมฐานของผู ้ได ้ฌาน แล ้วจนได ้บรรลุวช ิ ชา 8 คือเป็ นพระอรหันต์ บรรณานุ กรม ราชบัณฑิตยสถาน. (2548). พจนานุกรม ั ศาสนาสากล ฉบ ับ ศพท์ ้ั ่ 2 แก้ไข ราชบ ัณฑิตยสถาน. (พิมพ ์ครงที ่ เพิมเติ ม). กรุงเทพฯ : อรุณการพิมพ ์. หน้า 65-66. พระธรรมปิ ฎก (ประยุทธ ์ ปยุตฺโต). "พุทธ ธรรม" มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2546 ิ กลุม สมาชก ่ นายภูวดล ศรีวไิ ล เลขที่ ั ้ ม.5/1 3 ชน นายกชกร แสนทาโจ เลขที่ ั ้ ม.5/1 5 ชน นายชนานันท์ สกุลโรจนประวัต ิ เลขที่ ั ้ ม.5/4 6 ชน นายสถาพร ก๋าใจ เลขที่ 9 ั ้ ม.5/4 ชน นางสาวลักษิกา ปานออก เลขที่ 20 ั ้ ม.5/1 ชน ั้ นางสาวชนาทิตย์ ตะวันใหม่ เลขที่ 13 ชน