Transcript ANTİKOAGULANLAR VE KEMİK İLİĞİ ASPİRASYONU Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD1 Antikoagulanlar Antikoagulanlar, kanın pıhtılaşmasını önleyen kimyasal maddelerdir. Oksalat, sitrat, flüorür, EDTA (etilen diamin tetraasetik asid) ve.

ANTİKOAGULANLAR VE
KEMİK İLİĞİ ASPİRASYONU
Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK
ADÜTF Biyokimya AD
2007
1
Antikoagulanlar
Antikoagulanlar, kanın pıhtılaşmasını önleyen
kimyasal maddelerdir.
Oksalat, sitrat, flüorür, EDTA (etilen diamin
tetraasetik asid) ve heparin, in vitro kullanılan
antikoagulanlardır.
Heparin, dikumarol ve türevleri ile insan protein C
in vivo kullanılan antikoagulanlardır.
2
Potasyum oksalatın %20’lik çözeltisinin 0,1
mL’si, 10 mL kanın pıhtılaşmasını kalsiyumu
bağlayarak önler.
Oksalatlı kanda hemoglobin tayini, eritrosit ve
lökosit sayımları, hematokrit tayini yapılabilir.
Oksalatlı kan, lökositlerin nükleuslarında
dejenerasyon ve eritrositlerin kenarlarında
çentiklenme oluşturduğundan yayma preparatlar
için kullanılamaz.
3
Sodyum sitratın 5 mg’ı, 1 mL kanın pıhtılaşmasını
kalsiyumu bağlayarak önler.
Sedimantasyon (ESR) tayini için 0,4 mL %3,8’lik
sodyum sitrat çözeltisi 1,6 mL kan ile karıştırılır.
Protrombin zamanı tayini için 0,2 mL %3,8’lik
sodyum sitrat çözeltisi 1,8 mL kan ile karıştırılır.
Depo için kan, asid sitrat dekstroz (A.C.D.) çözeltisi
üzerine alınır; dekstroz, eritrositlerin normal yaşam
süresini uzatır.
4
Sodyum flüorürün 10 mg’ı, 1 mL kanın
pıhtılaşmasını kalsiyumla birleşme suretiyle önler.
Sodyum flüorür, kanda glikolizin önlenmesi için
kullanılır.
5
EDTA
(Etilendiamintetraasetikasit),
kanın
pıhtılaşmasını kalsiyum ile kompleks yaparak önler.
1 mg Na-EDTA2H2O, 1 mL kanın pıhtılaşmasını
önler.
EDTA’lı kanda eritrosit ve lökosit sayımları,
hematokrit tayini, lökosit formülü için kan
yaymaları yapılabilir.
EDTA’lı kan, elektrolit ve kalsiyum tayini için
uygun değildir.
6
Heparin, spesifik olarak pıhtılaşma faktörleri IX ve
XI’i bağlayarak ve antitrombin III ile etkileşip
bunun trombini inaktive etme yeteneğini artırarak
kanın pıhtılaşmasını önler.
75 IU heparin, 1 mL kanı pıhtılaşmaktan korur.
Piyasada mL’sinde 100, 1000, 10000 IU heparin
içeren preparatlar vardır.
100 IU heparin, 1 mg heparine eşdeğerdir.
Heparinli kan, elektrolit tayini ve eritrosit frajilitesi
için kullanılabilir.
7
Kumarin grubu ilaçlar, vitamin K antagonistleri
olarak, kinon türevlerinin aktif hidrokinon
şekillerine indirgenmelerini inhibe ederler ve
böylece pıhtılaşma faktörü II, VII, IX ve X’un
amino-terminal
bölgelerinde
glutamik
asit
kalıntılarının
vitamin
K’ye
bağımlı
karboksilasyonunu inhibe ederek bu faktörlerin
olgunlaşmasını önlerler.
8
9
Kemik iliği aspirasyonu
Kemik iliği, bütün
kemiklerin içinde
bulunur. Kan
hücreleri, kemik
iliğinde
ekstravasküler
olarak meydana
gelirler ve
gerektiğinde kan
dolaşımına
karışırlar.
10
Hayatın ilk yıllarında bütün kemik iliği aktif olarak
fonksiyon görür.
Beş yaşından sonra uzun kemiklerin iliğinde yağ
dokusu artar ve yalnız proksimal uçlarda kan
yapımı devam eder.
Erişkinlerde kan yapımı pelvis, kosta, kafa
kemikleri ve sternum gibi yassı kemiklerde vardır.
11
Pernisiyöz anemi, miyelositer lösemi, polisitemi ve
hemolitik anemiler gibi hastalıklarda kemik iliği
fonksiyonu artar.
Kemik iliği fonksiyonunu incelemek için kemik
iliği aspirasyonu yapılır.
12
Kemik iliği aspirasyonu çocuklarda genellikle iliak
kemiğin ön üst ve arka üst bölgesinden yapılır.
Erişkinlerde kemik iliği aspirasyonu genellikle
sternumdan yapılır.
13
-Kemik iliği aspirasyonu yapılacak bölgede önce
cilt antiseptik madde ile sonra steril alkollü pamukla
iyice silinir.
-Steril delikli kompres ile bölge çevresi kapatılır.
-Steril eldiven kullanılarak uygun miktarlarda lokal
anestetik maddeler (%1 prokain) cilt ve kemik
periostiumuna enjekte edilir.
14
-Beş dakika bekledikten sonra mandirenli olan özel
kemik iliği iğnesi kullanılarak kemiğe girilir,
ilerlenir, sonra mandiren çıkartılır ve 10 ml’lik
enjektör iğneye takılır.
-Piston geri çekilir. Bu esnada hasta ağrı hisseder,
enjektöre ilik gelmeğe başlar. Yaymalar için yeterli
ilik materyali alındıktan sonra derhal iğne geri
çekilir.
15
-Enjeksiyon yeri steril gazlı bezler ile kapatılıp
basınç uygulandıktan ve kanama olmadığından
emin olunduktan sonra flaster ile tespit edilir.
-Kemik iliği materyali alınır alınmaz, pıhtılaşmaya
fırsat vermeden derhal yaymalar yapılır. Ayrıca
materyal %10 EDTA ile karıştırılarak antikoagulanlı
yaymalar yapılabilir.
-İlik yeterince sellüler alınamadı ise antikoagulanlı
örnekler hematokrit pipetine çekilip santrifüj
edildikten sonra “buffy-coat”dan yaymalar yapılır.
16
-Kemik iliği yaymaları kuruduktan sonra, Wright
boyası veya Giemsa boyası ile boyanır ve
mikroskop altında önce 10x büyütme ile incelenir.
Yaymaların sellüleritesi, anormal hücre olup
olmadığı, megakaryositlerin bulunup bulunmadığı,
var ise artmanın derecesi yönünden incelenir.
17
-Kemik iliği, mikroskobun 20x, 40x büyütmeleri
altında ve son olarak immersiyon objektifi (100x)
altında daha iyi incelenir. Hücreler sayılır, miyeloid,
eritroid seri hücrelerinin oranı saptanır. Hücrelerin
morfolojik özellikleri değerlendirilir.
18