Transcript Slide 1

Дэлхийн усны нөөц
ДЭЛХИЙН УС
Дэлхийн ус ашиглалт
Уул уурхай 2 % Бусад 3 %
Үйлдвэрлэл 4%
97%-ДАЛАЙН УС
Эрчим хүч 7 %
3%-ЦЭВЭР УС
Бусад усан
хангамж 8 %
Хөдөө аж
ахуй
67 %
Унд, гэр ахуй
9%
1% - АШИГЛАХ БОЛОМЖ
ТОЙ
Газрын доорх ус 99 %
Нуур цөөрмийн
ус 0.86 %
Гол мөрөн 0.02 %
www. climate.org
Бусад 0.12 %
Монгол орны усны нөөц, ашиглалт
Нийт усны нөөц 609.5 шоо км буюу 609.5 тэрбум шоо метр
Нуур 82.04 %
500.0 шоо км
Мөнх цас, мөсөн гол 10.3 %
62.9 шоо км
Газрын доорх ус 1.96%
12 шоо км
Гадаргын ус 5.7%
34.6 шоо км
Ус ашиглалт
Газрын доорх ус
80 %
Гадаргын ус
20 %
Ус ашиглалт салбараар
/ Нийт 433.78 сая шоометр. 2005
он/
Бусад 0.45%
Үйлдвэрлэл 8.25%
Газар тариалан
12.05%
Уул уурхай 21.62%
Мал аж ахуй
16.37%
Эрчим хүч 24.81%
Хүн амын унд, ахуй
16.45%
Хүн ба ус
Хүний биеийн жингийн хэдэн хувийг ус эзэлдэг вэ?
90
95 %
%
Ураг
80 %
Нярай
хүүхэд
60 %
Залуу хүн
50 %
Настай
хүн
Хүний биеийн эд эрхтэнд усны эзлэх хувь
95%
80%
75%
90%
22%
ЯС
ЦУС
УУРАГ
ТАРХИ
БУЛЧИН
ЭС
Ус дутагдахад яадаг вэ ?
Шингэнээ 1% алдахад :
цангана
Шингэнээ 4% алдахад :
үхтлээ
ядарч, толгой
эргэнэ, бөөлжинө
Шингэнээ 10% алдахад :
Биеийн
дулааны
тэнцвэр
алдагдана.
Эсүүд үхэж эхэлнэ.
Шингэнээ 2%
алдахад : бие
тавгүйрхэж, хоолны
дуршил буурна, ажлын чадвараа 20
% алдана
Шингэнээ 6% алдахад :
Нүүрний арьс эрс хувирч,
хөдөлгөөнөө удирдах
чадвараа алдаж эхэлнэ.
Хэл яриа ойлгомжгүй болно
Шингэнээ 11% алдахад :
Бодисын
солилцоо
алдагдаж ,
эмнэлгийн
тусламж
шаардлагатай болно.
Шингэнээ 20% алдахад :
Аюултай нөхцөл байдал.
Хүн 3 хо
ногоос
илүү усгүй байж
чадахгүй.
Бидний хүнсийг бий болгоход хэр их ус хэрэгтэй вэ ?
1 кило маханд 15
000 л
1 кило буудайд
1 500 л
Нэг өдрийн уух
зүйлд 2-5 л
ус шаардлагатай !
Хүний нэг өдрийн хэрэгцээт хүнсийг бий болгоход
3000 л ус хэрэгтэй ажээ.
ХҮН АМЫН УНД, АХУЙН УСНЫ ХЭРЭГЛЭЭ
¹
Унд, ахуйн ус
хангамжийн эх
үүсвэр
1
Төвлөрсөн
сүлжээ
Хамраг
дах хүн
ам
(мян.хү
н)
Жилийн ус
хэрэглээ,
(сая.шоо
м)
781.5
65.61
Дундаж
хэрэглээ
(л/хоног)
Тайлбар
230
Орон сууц
2
Ус түгээх байр
630.4
2.30
10
Улаанбаатар болон
аймаг, сумын төвийн гэр
хороолол,
3
Зөөврийн
/автомашин,
ердийн хөсөг/
917.3
3.01
9
Гэр хороолол, хөдөөгийн
хүн ам, малчид
4
Гол горхи, булаг
шанд, цас
мөсний ус
233.2
0.43
5
Хөдөөгийн хүн ам,
малчид
5
Нийт:
2562.4
71.35
Ус түгээлтийн зардал хэд вэ?
Бидний унд, ахуйн хэрэглээний ус үнэгүй. Усанд төлдөг мөнгө маань
зөвхөн усыг бидэнд хүргэхэд гаргадаг ажил үйлчилгээний зардал юм.
Одоо манайд мөрдөж буй усны үнэ тариф
/Дэд бүтцийн сайдын 2003 оны 17-р тогтоолоор тооцон мөрдөж буй тариф. 2008
он, төг./
Бүсийн нэр
Үйлчилгээний нэр, төрөл
- Орон
сууцны
- тоолууртай
- тоолуургүй
цэвэр ус
1. Хүн
- Ус түгээх байрнаас цэвэр
амын усан
ус түгээх
хангамж
- Зөөврөөр цэвэр ус түгээх
- төвлөрсөн
системээс
2. Аж ахуйн
- Ус түгээх байрнаас
нэгж
цэвэр ус түгээх
байгууллагын
усан хангамж - Зөөврөөр цэвэр ус
түгээх
Баруун бүс
Хангайн
бүс
1000 л
210
200-700
150-650
350-600
207.5-350
хүн
400-1260
300-1390
400-1950
60-1600
2100-2600
1000 л
1000-2000
980-2000
1000-2000 1000-2730
1000-1200
1000 л
1000-2000
1090-3000
1000-2500 2500-6000
1820-3000
1000 л
480-2000
470-2580
600-1000
1000 л
1000-2000
980-2000
1000-2000 1500-2730
1000 л
1000-8000
2000-5650
2000-4000
Нэгж
Төвийн
Зүүн бүс
бүс
900-3200
800-3100
Улаан
баатар
220-550
1500
1200-4000
Улаанбаатарын усны тариф
гэр хороололд Ґ/1000л орон сууцанд:
Тоолууртай 1 л
усны үнэ Ґ
Тоолуургүй 1 л
усны үнэ Ґ
Цэвэр ус
207.50
304.50
Бохир ус
110.00
130.00
Нийт
317.50
434.50
Усны төлбөр
Ашиг олох зорилгоор ашиглаж буй гадаргын болон газрын доорх усыг тусад нь үнэлж төлбөр авдаг.
“Ус ашигласны төлбөрийн хувь, хэмжээг тогтоох тухай” Монгол улсын Засгийн газрын 2005 оны 7 дугаар тогтоол
Ус ашиглалтын төлбөр 1000 л усанд
төгрөгөөр
Ус ашиглалтын зориулалт
Гадаргын ус
1. Усан цахилгаан станц, усан замын тээвэр, усны түгээмэл тархацтай
амьтан, ургамал үржүүлэх, усан спорт зэрэг зориулалтаар ус ашигласны
төлбөрийг тухайн үйлдвэрлэл, үйлчилгээний борлуулалтын орлогын
дүнгээс
2. Хүнд үйлдвэр
3. Хөнгөн үйлдвэр
4. Уул уурхайн үйлдвэр
1/ Алт, цагаан тугалга олборлолт
2/ Газрын тос олборлолт, цайр, хар тугалга баяжуулах
3/ Зэсийн баяжмал, хайлуур жонш баяжуулах
1.0 хувь
5. Хүнсний үйлдвэр:
а/ ундаа
б/ бусад
6. Ашиг олох зориулалтаар ахуйн үйлдвэрлэл, үйлчилгээ
эрхэлдэг аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэн
1/ Улаанбаатар, Дархан, Эрдэнэт хотын
2/ Баян-өлгий, Ховд, Увс, Хөвсгөл, Булган, Сэлэнгэ, Төв, Завхан,
Архангай, Өвөрхангай, Дорнод, Хэнтий аймгийн төв, бусад хот
суурин газрын
3/ Баянхонгор, Дорноновь, Дундговь, Сүхбаатар, Говь-алтай,
Өмнөговь аймгийн төв, бусад хот суурин газрын
Тайлбар: Эрчим хүчний болон газар тариалангийн үйлдвэрлэлийн хэрэгцээ, хүн амын унд,
ахуйн хэрэглээнд ашигласан усыг төлбөрөөс чөлөөлнө.
20.0
10.0
80
80
80
Газрын доорхи ус
-
30.0
30.0
100
100
100
10.0
10.0
30.0
30.0
10.0
30.0
10.0
10.0
10.0
30.0
Зарим улс, хотын ундны усны тариф
(euro/1000 л)
Улс хот
Усны тариф
1
Улаанбаатар
2
Бээжин
0.40
3
Санкт Петербург
0.33
4
Румын
0.22
5
Герман
2.00
6
Дани
2.50
7
Нидерланд
1.51
0.11-0.18
Гадаргын усны чанар
Цэнгэг усны бохирдолт бидний амьдарч байгаа одоо үед
дэлхийн олон орныг хамарсан хамгийн хурц асуудал
болоод байна. Манай орны нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд
бүрэлдэн тогтсон усны нөөц, чанар харилцан адилгүйн
дээр хүн амын суурьшил жигд бус учир энэ үзүүлэлт
ихээхэн хэлбэлзлэлтэй ба уул уурхайн үйлдвэрлэл, хүн
амын хэт төвлөрөлттэй холбоотойгоор байгаль орчны
доройтол эрс өсөх хандлага ажиглагдаж байна.
Гадаргын усны цэврийн зэргийн ангилал
Гадаргын усыг цэврийн зэргээр нь 6 ангилдаг ба
одоогоор бид энэхүү ангилалыг үндэслэн усны чанарт
үнэлэлт, дүгнэлт өгч байгаа болно:
I анги – маш цэвэр ус
II анги - цэвэр ус
III анги – бага хэмжээгээр бохирдсон ус
IY анги – бохирдсон ус
Y анги – их бохирдсон ус
YI анги – маш их бохирдсон ус
Туул гол
ТЦБ-ийн хаягдал ус Туулд
нийлж байгаа нь
Туул голын ус чанарын зэргийн ангиллаар
сүүлийн жилүүдэд VI зэрэг буюу "Маш
бохир" ангилалд байнга багтах болж жил
ирэх тусам бохирдлын индекс зогсолтгүйгээр
ихэссээр байгаа нь Туул гол мөхлийн ирмэгт
ирснийг харуулж байна.
Булгийн усны чанар
Судалгаагаар хот орчмын нийт булгийн 47%
хамгаалалтын бүс дотроо гэр, сууц, жорлон,
хог хаягдалтай, Баянхонгор, Говь-сүмбэр,
Өвөрхангай аймгийн булгийн усны 40-75% нь
бактерийн ерөнхий тоогоор, Баянхонгор,
Булган, Дорнод, Дундговь, Өмнөговь,
Сэлэнгэ, Орхон, Төв аймгууд болон
Улаанбаатар хотын булгийн усны 40-80% нь
гэдэсний савханцрын үзүүлэлтээр, Булган,
Дархан, Дорнод, Өвөрхангай, Сүхбаатар,
Баянхонгор аймгийн булгийн усны 40-100%
аммиакийн бохирдолттой, Орхон, Төв
аймгийн булгийн усны 40-66,7% нь нитратын
бохирдолттой, Төв, Хэнтий аймгийн булгийн
усны 33,7-60% нь аммиак, нитрит, нитратын
бохирдолттой, Баян Өлгий, Говь Алтай,
Өвөрхангай, Хэнтий аймгийн булгийн усны
60-80% нь органик гаралтай бохирдолттой
байсан нь тогтоогджээ
Та үүнийг анзаарсан уу?
Крантаа
хаалгүй
шүдээ
угаахад 5-10
литр ус
Жорлонгийн бочкины
усыг нэг удаа татахад
6-10 литр,
Шүршүүрт
ороход 60180 литр
УС
Онгоцонд
усанд ороход
200-300 литр
Автомашины
г даралтай
усаар угаахад
цагт 500 литр
ЗАРЦУУЛДАГ
Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд шаардагдах ус
Аяга цайнд
20 л
Таваг төмс
75 л
Аяга кофенд
170 л
Таваг будаа
650 л
Таваг үхрийн мах
4500 л
Стакан сүү
200 л
Таваг хонины мах
1850 л
Стакан алимны шүүс
190 л
Таваг гахайн мах
1450 л
Таваг тахианы мах
1200 л
Стакан жүржийн шүүс
170 л
Ширхэг алим
70 л
Аяга пиво
140 л
Хундага вино
120 л
Зүсэм талх
40 л
Ширхэг гамбүргер
2400 л
Ширхэг өндөг
135 л
Уут чипс
185 л
Футболка
4100 л
Ширэн гутал
8000 л
Ширхэг улаан лооль
15 л
Микро схем
32 л
Ширхэг жүрж
50 л
1 хуудас А4 цаас
10 л
Ирээдүйд устай байх нь өнөөдрийн
бидний эрхэм зорилго !