Transcript Wiesław BABIK Uniwersytet Jagielloński „Żyjemy w świecie, w którym jest trochę za mało rozumu, trochę za dużo informacji” (Stanisław Lem) Ekologia informacji: w stronę zrównoważonego rozwoju.

Wiesław BABIK
Uniwersytet Jagielloński
„Żyjemy w świecie, w którym jest trochę za mało rozumu, trochę za dużo informacji”
(Stanisław Lem)
Ekologia informacji:
w stronę
zrównoważonego rozwoju społeczeństwa
informacji i wiedzy
Podlaskie Forum Bibliotekarzy. Białystok, 17 listopada 2009 r.
Zamierzenia...
Celem wystąpienia jest przedstawienie
sposobów rozwiązywania współczesnych
problemów informacyjnych jakie oferuje
ekologia informacji.
Plan wystąpienia
1. Problemy informacyjne współczesności (zdefiniowanie zjawiska).
1.1. Środowisko informacyjne człowieka (antropoinfosfera) – definicja.
1.2.Cechy współczesnego środowiska informacyjnego człowieka (antropoinfosfery).
2. Zagrożenia współczesnego człowieka.
3. Ekologia informacji – sposób rozwiązywania problemów informacyjnych współczesności.
3.1. Pojęcie ekologii informacji.
3.2. Orientacje w ekologii informacji.
3.3. Geneza ekologii informacji.
3.4. Twórcy ekologii informacji.
3.5. Początki ekologii informacji w Polsce.
3.6. Definicja ekologii informacji.
3.7. Elementy ekologii informacji.
3.8. Zadania ekologii informacji.
3.9. Dziedziny badań ekologii informacji.
3.10. Kierunki badań ekologii informacji.
3.11. Zrównoważony rozwój człowieka i społeczeństwa informacji i wiedzy.
3.12. Podsumowanie.
3.13. Wybrana literatura przedmiotu.
3.14. Źródła prezentacji.
Źródła docierających do nas
informacji
Informacje docierają do nas z wielu różnych źródeł
o różnej wartości i wiarygodności:
1. od otaczającego nas środowiska
przyrodniczego i społecznego;
2. od drugiego człowieka;
3. z mediów, w tym z Internetu.
Problemy informacyjne
współczesności
Nadmiar informacji (ang. information overload);
Pomijanie informacji (ang. information
overload);
Niezależność informacji;
Rozbieżność informacji;
Problematyczna wartość informacji;
Szum informacyjny;
Stres informacyjny;
Niskie kompetencje informacyjne odbiorców
informacji (ang. information illiteracy);
Dylematy etyczne.
Problem...
“Zjawisko Internetu przypomina nam poniekąd
znany nam z Biblii potop, czyli nadmiar wód, w
którym można ze wszystkim utonąć, jeżeli nie
zdołamy dla ratunku, jak Noe, zbudować sobie
“Arki Noego Internetu”. Łatwo rzec, ale nie
sposób myśl taką zrealizować”.
(Stanisław Lem)
Problem skali tego zjawiska.
Środowisko informacyjne
człowieka (antropoinfosfera)
Środowisko informacyjne człowieka (infosfera
[Kulikowski, 1978], antropoinfosfera [Babik,
2008]) tworzą te elementy otoczenia człowieka,
które pozytywnie lub negatywnie wpływają na
jego samopoczucie.
Dla człowieka stanowi ono swoistego rodzaju
powłokę (zamykającego klosza) podlegającą
specjalnym prawom, w której ma miejsce
informacyjna dez/integracja ludzi i
społeczeństwa.
Cechy współczesnego
środowiska informacyjnego (1/4)
Nadmiar informacji:
1. Przeciążenie informacyjne, eksplozja, bomba
informacyjna, wykładniczy wzrost informacji,
zalew, potop informacji.
2. Powstaje „szum informacyjny” - nierównowaga
między ilością dostarczanej informacji a
możliwością jej przetworzenia przez człowieka.
3. Pojawia się tzw. stres informacyjny (stres
poznawczy, info-stres).
Cechy współczesnego
środowiska informacyjnego (2/4)
Informacja nieustrukturyzowana:
1.Informacja nieuporządkowana, chaotyczna,
niespójna, rozproszona.
2.Mówi się też o atomizacji i
fragmentaryczności informacji, informacjach
bez kontekstu, izolowanych czyli „bez
zakotwiczenia”.
R. Tadeusiewicz – „mgła informacyjna”.
Cechy współczesnego
środowiska informacyjnego (3/4)
Problematyczna wartość informacji:
1. Przestarzałe i nieaktualne źródła informacji,
2. Informacja nieudokumentowana,
3. Informacja „toksyczna”, zatruta treściami
świadomie i celowo szkodliwymi (pornografią,
rasizmem, przemocą, nietolerancją, apoteozą
skrajnych poglądów politycznych, religijnych,
„pseudonauką” itd).
R. Tadeusiewicz - „smog informacyjny”
Cechy współczesnego
środowiska informacyjnego (4/4)
Niskie kompetencje informacyjne
użytkowników (ang. information
illiteracy):
W społeczeństwie informacyjnym jest
bardzo ważna umiejętność wyszukiwania,
selekcji i wykorzystywania zasobów
informacji oraz wykorzystywania
informacji dla budowania swojej wiedzy.
Zagrożenia współczesnego
człowieka (1/4)
To nie informacje same w sobie stanowią zagrożenie, lecz
nierozsądny i nieodpowiedzialny ich wybór oraz ich
używanie i wykorzystywanie.
zagrożenia o charakterze psychologicznym:
1. wewnętrzny przymus bycia w sieci;
2. ucieczka od świata realnego do sztucznego świata
wirtualnego;
3. dostęp do patologicznych grup kulturowych;
4. alienacja (np. alienuje telepraca).
Zagrożenia współczesnego
człowieka (2/4)
zagrożenia o charakterze technicznym:
1. zagrożenie utraty danych w wyniku kradzieży
lub ich zniszczenie przez człowieka;
2. wirusy komputerowe.
Zagrożenia współczesnego
człowieka (3/4)
zagrożenia o charakterze medycznym:
zagrożenia zdrowia człowieka
powodowane m.in. pracą przy
komputerze, czy szkodliwością
promieniowania monitora komputera;
zagrożenia o charakterze prawnym;
zagrożenie praw autorskich;
Zagrożenia współczesnego
człowieka (4/4)
zagrożenia o charakterze społecznym:
1. niebezpieczeństwo nowych podziałów
społecznych spowodowane nierównomiernym
dostępem do informacji – problem wykluczenia;
2. atomizacja społeczeństwa;
3. zanik poczucia służby publicznej;
4. problemy ochrony prywatności;
5. napływ informacji niezamawianej,
nieprawdziwej, niekompletnej;
Patologie...
 niewłaściwa selekcja informacji zakwalifikowanych
do przekazu,
 zanieczyszczenie infosfery
- informacjami nieistotnymi, nieprawdziwymi;
- pseudoinformacjami (informowanie rozwlekłe,
ogólnikowe, niejasne);
- dezinformacjami (zmyślanie, zatajanie, przekręcanie);
- parainformacjami (nietrafne domniemywanie,
bezpodstawne, niedomyślne).
Zagrożenia wg dr Kimberly Young
1.
2.
3.
4.
5.
Erotomania informacyjna, czyli nałogowe poszukiwanie
materiałów (zdjęć i filmów) erotycznych oraz
uczestnictwo w czatach o tym charakterze;
Socjomania informacyjna, czyli uzależnienie się od
kontaktu z innymi w sieci za pomocą poczty
elektronicznej i/lub grup dyskusyjnych;
Uzależnienie od sieci, czyli obsesja śledzenia co dzieje
się w sieci;
Przeciążenie informacyjne, czy obsesyjne
poszukiwanie informacji i przeszukiwanie baz danych
oraz udział w wielu grupach dyskusyjnych
równocześnie;
Uzależnienie od komputera, czyli przymus spędzania
czasu przy komputerze.
Tymczasem...
Fundamentalne prawo jakości informacji
brzmi:
Na rynku informacyjnym informacja
gorsza wypiera informację lepszą.
(J. Oleński)
Na jakość informacji wpływają:
- Jakość języka użytego do reprezentacji informacji;
- Stopień wierności i precyzji reprezentacji realnego
świata;
- Integralność reprezentacji tj. kompletność, spójność,
aktualność;
- Stopień jej relewancji (zgodność z potrzebami
informacyjnymi);
- Stopień jej pertynencji (użyteczność w konkretnej
sytuacji);
- Stopień dostępności do informacji (miejsce, czas,
technologia, koszt, warunki);
- Zaopatrzenie w metainformację lub parainformację.
Stopień spełniania tych kryteriów decyduje o tym, czy
informacja jest „dobra”, czy „zła”.
Skutki...
1.
2.
3.
4.
Dezorientacja informacyjna
Choroby informacyjne
Uzależnienia/nałogi informacyjne
…
Rozwiązania częściowe oferują:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Informatyka
Językoznawstwo
Psychologia
Socjologia
Teologia
Informacja naukowa
…
Sposoby przeciwdziałania
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Kultura informacyjna
Zarządzanie informacją
Ekologia informacji
Profilaktyka informacyjna
Terapia informacyjna (infoterapia)
Pedagogika informacyjna
…
Co dalej?
Wobec stale rosnącej ilości wytwarzanych
informacji i rozpowszechnianych za
pośrednictwem różnych środków
komunikowania ważne są zabiegi kategoryzacji i
hierarchizacji (wartościowania) informacji
mające na celu wstępną selekcję informacji,
nadawanie jej określonego statusu, co ma
ułatwić a czasami wręcz umożliwić odbiorcom
informacji poruszanie się w „informacyjnym
chaosie”. Chodzi tu o działania modyfikujące
„pierwotne” informacje, przypisujące im stopień
ważności i przydatności dla konkretnych,
spersonalizowanych grup odbiorców.
Ekologia informacji to metafora
Ekologia informacji to metafora traktująca
przestrzeń informacyjną jako
ekosystem/infosystem.
W kontekście rozwoju społeczeństwa informacji i
wiedzy termin ten wyraża związek między
ideami ekologii (środowiska przyrodniczego) a
dynamiką rozwoju i cechami cyfrowej
przestrzeni informacji.
W opisie i analizie systemów informacyjnych
ekologia informacji posługuje się m.in. językiem
ekologii środowiska przyrodniczego (przyrody).
W metaforach tkwi ogromna siła pobudzania
zachowań i budowania nowych wizji.
Pojęcie ekologii informacji
Na pojęcie ekologii informacji składa się
wiele oddziałujących na siebie i
wzajemnie zależnych podsystemów
społecznych, kulturowych i politycznych
oraz technologicznych, które wpływają na
procesy tworzenie, przepływ i
wykorzystywanie informacji w organizacji.
Ekologia informacji: co to jest?
Ekologia informacji to dyscyplina wiedzy
(specjalność nauk o informacji), której zadaniem
jest odkrywanie praw rządzących przepływem
informacji w biosystemach, włącznie z
człowiekiem, społeczeństwem, ich wpływem na
zdrowie psychiczne, fizyczne i społeczne ludzi
oraz rozwijanie odpowiednich metodologii
mających na celu kształtowanie środowiska
informacyjnego” [Eryomin, 1998]
Orientacje w ekologii informacji
1. Ochrona dziedzictwa kulturowego;
2. Identyfikacja i ochrona więzi informacyjnych w
środowisku twórców i użytkowników
informacji;
3. Równoważenie aspektów społecznych i
technologicznych w postrzeganiu przestrzeni
informacyjnej (social informatics versus social
strategies to support cultural values for a
digital age)
Ekologia informacji jest – obok architektury
informacji – jedną z najnowszych specjalności
nauk informacyjnych (nauki o informacji)
„Zaczęła się rozwijać pod naporem i przeciw
dominacji technologicznych aspektów
projektowania i eksploatacji systemów
informacyjnych w rozległych sieciach
komputerowych na przełomie XX i XXI wieku”
(A. Sitarska)
Zakres problematyki
Ekologia informacji dotyczy obszaru jaki stanowi przestrzeń
informacyjna rzeczywista i wirtualna.
Nurty:
1. Ochrona środowiskowego dziedzictwa informacyjnego
i cyfrowego (czyli ochrona samej informacji);
2. Dbałość i troska o odpowiednią prezentację informacji
(i instytucji związanych z informacją) w środowisku
elektronicznym.
3. Ochrona człowieka przed nadmiernym i negatywnym
wpływem „toksycznych” informacji.
Geneza ekologii informacji
Badania z tego zakresu są prowadzone od
początku lat 70. XX wieku w Europie Zachodniej,
USA i Rosji.
Ekologią informacji zajmują się m.in.:








Aleksiej Eryomin
Rafael Capurro
Thomas H. Davenport
Laurence Prusak
Bonnie Nardi
Irene Wormell
Abddus Sator Chaudhry
Susan E. Higgius
Twórcy ekologii informacji –
T. Davenport & L. Prusak (USA)
Koncepcja ta akcentuje związek między ekologią informacji
i zarządzaniem informacją. Thomas H. Davenport i
Laurence Prusak (1997) odnosi pojęcie ekologii
informacji do specyficznego zarządzania informacją,
które określa jako holistyczne zarządzanie informacją lub
skoncentrowane na człowieku zarządzanie informacją.
Akcentuje, że informacja i wiedza są wytworami typowo
ludzkimi i nigdy nie będą dobrze zarządzane, jeśli
priorytetu w tych działaniach nie przyzna się
człowiekowi.
Esencję tego podejścia stanowi przywrócenie człowiekowi
należnego mu miejsca w centrum świata informacji,
kierując technologię na peryferia (na swego rodzaju
banicję).
Thomas H. Davenport i Laurence Prusak, Information
ecology: Mastering the information and knowledge
environment (1997)
Twórcy ekologii informacji Aleksiej Eryomin (Rosja)
W 1981 r. ukończył Akademii
Medycznej w Saint-Petersburgu
Obecnie członek British
Ecological Society
Autor ponad 50 publikacji,
Najważniejsza z zakresu ekologii informacji:
Information ecology - a viewpoint.
„The International Journal of Environmental
Studies” (1998)
Początki ekologii informacji
w Polsce
 Ekologia informacji
 TELEINFO 07/97 - Wolna Trybuna
 Możliwość ogarnięcia wielokrotnie większej ilości
informacji spowodowała, że ludzie przestają ją szanować.
Ponieważ jest tania, więc mamy skłonność do rozrzutności.
Tymczasem informacja jest bezlitosna. Zapełnia każdą lukę,
w którą się może wcisnąć, wykorzystuje każdy moment
nieuwagi, żeby wtargnąć i zająć miejsce tam, gdzie tylko
zdoła znaleźć choć trochę wolnej przestrzeni.
[...]
 (Dr Piotr Chrząstowski)
W Polsce na temat ekologii
informacji pisali:
Piotr Chrząstowski
Wiesław Babik
Daniel Kotyras
Anna Sitarska
Ewa Głowacka
Ryszard Tadeusiewicz
Definicja „ekologii informacji”
Ekologia informacji oznacza „Sumę ocen jakości,
zarządzania, produktów i wartości informacji, jak
również ocenę usług i potrzeb informacyjnych. (...) to
dyscyplina wiedzy, której zadaniem jest odkrywanie
praw rządzących przepływem informacji w
biosystemach, włącznie z człowiekiem,
społeczeństwem, ich wpływem na zdrowie psychiczne,
fizyczne i społeczne ludzi oraz rozwijanie odpowiednich
metodologii mających na celu kształtowanie środowiska
informacyjnego.
(A.L. Eryomin: Information ecology - a viewpoint.
„International Journal of Environmental Studies”.
Secions A&B 1998 No3/4).
Elementy ekologii informacji
 1. Strategia informacyjna - odpowiada na pytania: Co chcemy zrobić z
informacją?, Do czego jest ona nam potrzebna?;
 2. Polityka informacyjna - dotyczy odpowiedzialności rządu za zarządzanie i
wykorzystanie informacji;
 3. Kultura informacyjna- dotyczy sposobów określania zewnętrznej i
wewnętrznej wartości informacji;
 4. Pracownicy informacji - profesjonaliści, selekcjonujący, interpretujący,
kategoryzujący i integrujący informacje;
 5. Proces informacyjny - opisuje poszczególne, kolejne etapy zarządzania
informacją;
 6. Architektura informacji - dotyczy struktury i lokalizacji informacji; jest
mapą aktualnego otoczenia informacji, oferuje model otoczenia
informacyjnego.
 Źródło: Opracowano na podstawie: Oleński, Józef (2002). Elementy
ekonomiki informacji. Podstawy ekonomiczne informatyki gospodarczej.
Zadania ekologii informacji
 Stałe i ciągłe dbanie o jakość informacji (ze względu na człowieka,






gdyż zła jakość informacji negatywnie wpływa na człowieka).
Ekologia informacji ma charakter antropocentryczny;
„Niedopuszczanie do generowania informacji, które nie spełniają
norm jakościowych, stanowią swoista ‘truciznę’ zanieczyszczająca
środowisko informacyjne społeczeństwa i gospodarki;
Usuwanie informacji, które trwale i całkowicie utraciły swoja
użyteczność a także utylizację informacji, czyli przywracanie
użyteczności informacjom, które się do tego nadają;
Zapewnienie wartościowego, bezpiecznego i dobrze
zorganizowanego dostępu do wiedzy i informacji (w tym usuwanie
barier informacyjnych);
Kształtowanie środowiska informacyjnego człowieka;
Rozwijanie odpowiednich metodologii mających na celu poprawę i
usprawnienie funkcjonowania człowieka w tym środowisku, w tym
badanie procesów percepcji i recepcji informacji;
Wprowadzanie stanu równowagi i harmonii w antropoinfosferze.
Dziedziny badań ekologii informacji
 Identyfikowanie kryteriów jakościowych i ilościowych
informacji;
 Badanie relacji pomiędzy informacją a zdrowiem
człowieka;
 Badanie wartości informacji;
 Badanie procesów przekazywania i recepcji informacji;
 Badanie jakości usług informacyjnych;
 Określanie odpowiedzialności za informacje i jej skutki
społeczne;
 Badanie rozwoju/ewolucji środowiska informacyjnego;
 Zarządzanie informacją w pracy, domu, społeczeństwie.
Kierunki badań ekologii informacji
(wg A.L. Eryomina (1998) – (1/2)
badanie relacji pomiędzy informacją a zdrowiem
człowieka;
badanie potrzeb informacyjnych;
identyfikowanie kryteriów ilościowych i
jakościowych informacji;
badanie wartości informacji;
badanie metod przechowywania i dostępu do
informacji;
Kierunki badań ekologii informacji
(wg A.L. Eryomina (1998) – (2/2)
badanie procesów przekazywania i recepcji
informacji;
badanie relewancji;
ocena jakości usług informacyjnych;
określanie odpowiedzialności za informację i jej
skutki społeczne;
zarządzanie informacją w miejscu pracy,
organizacjach, społeczeństwie.
Holistyczność ekologii informacji
Charakterystyczne cechy ekologii informacji:
1. Integruje różne rodzaje informacji: elektroniczną,
nieelektroniczną, ustrukturyzowaną i
nieustrukturyzowaną, tekst, audio, video… Stąd
ekologia: mediów, języka, polityki, Internetu …
2. Umożliwia śledzenie ewolucji środowiska
informacyjnego;
3. Posługuje się przede wszystkim obserwacją i opisem;
4. W centrum stawia człowieka i jego zachowania
spowodowane wpływem nań informacji.
Wymienione aspekty są analogiczne do aspektów ekologii
środowiska przyrodniczego.
Zrównoważony rozwój człowieka i
społeczeństwa informacji i wiedzy
Idea zrównoważonego rozwoju społeczeństwa
informacji i wiedzy pojawiła się jako próba
udzielenia odpowiedzi na zespół zagrożeń
wynikających z niekontrolowanego generowania
informacji i wiedzy i ich negatywnego wpływu
na człowieka.
Zrównoważony rozwój to taki rozwój, który nie
zakłóca naturalnych eko(info)systemów
tworzących antropoinfosferę, w której
funkcjonuje człowiek.
Akcja sprzątania świata
ze śmieci
informacyjnych
Każda informacja ma
swoją cenę !
Sukces zaczyna się
od informacji !!
Od ekologii informacji
do ekologii wiedzy
Ekologię informacji próbuje się też wiązać z
koncepcjami zbiorowej inteligencji oraz
ekologią wiedzy.
(Pór 2000)
Podsumowanie
 Ekologia informacji dostarcza nowej perspektywy
badania problemów związanych z transferem informacji;
 Już na etapie nadawania informacji powinna odbywać
się jej selekcja;
 Aby tak się działo niezbędnym jest wiedza o cechach i
rodzajach informacji, o procesie informacyjnym a także
o potencjalnych zagrożeniach właściwego odbioru
informacji a więc odpowiednia edukacja informacyjna.
 Niezbędne jest zintegrowane podejście do tej
problematyki.
 Potrzeba zajęcia się w większym stopniu tymi
problemami w Polsce przez naukę o informacji.
Wybrana literatura przedmiotu (1)










Babik W.: O niektórych chorobach powodowanych przez informacje. [W:]
Komputer w edukacji. 16. Ogólnopolskie Sympozjum Naukowe. Kraków 29-30
września 2006. Red. Nauk. J. Morbitzer. Kraków: Pracownia Technologii Nauczania
AP 2006, s. 15-20.
Babik W.: Ekologia informacji. „Zagadnienia Informacji Naukowej” 2001 Nr 2(78)
s. 64-70.
Babik W.: Ekologia informacji – wyzwanie XXI wieku. „Praktyka i Teoria Informacji
Naukowej i Technicznej” 2002 Nr 1(37) s. 20-25.
Biela A. (1976): Informacja a decyzja. Badania eksperymentalne z zakresu
psychologii rozwojowej. Warszawa: PWN 1976, 275s.
Chromiński Z., Malinowski A.: Ekologia człowieka. Warszawa 1999.
Chrząstowski P. (1997): Ekologia informacji. „Teleinfo On-Line. Przegląd Rynku
Informatyki i Telekomunikacji” [dok. Elektr.]
http://www.teleinfo.com.pl/ti/1997/07/f05.html [Odczyt: 22.09.2008].
Davenport T., Prusak L. (1997): Information ecology. Mastering Informational
Knowledge Environment. New York, Oxford: Oxford University Press US, 272 s.
Eryomin A.L. (1998): Information ecology – a viewpoint. “International Journal of
Environmental Studies”: Sections A&B No ¾ p. 241-253.
Grzegorzewski P. (2005): Rola multimediów elektronicznych w bibliotece w
kształtowaniu postaw i zachowań dzieci i młodziezy. [W:] Biblioteka w
społeczeństwie informacyjnym. Edukacja-Informacja-Media. Pod red. M.
Drzewieckiego i M. Majewskiej. Warszawa: CUKB 2005 s. 87-117.
Kotyras D. (2003): Ekologia informacji. Magazyn Internet nr 9 s. 41-43.
Wybrana literatura przedmiotu (2)
Kulikowski J.L. (1978): Człowiek i infosfera. „Problemy” nr 3 (384) s. 2-6.
 Ledzińska M. (2001): Człowiek współczesny wobec nadprodukcji informacji,
czyli o informacyjnym stresie. [W:] Różnice indywidualne: wybrane badania
inspirowane Regulacyjną Teorią Temperamentu Profesora Jana Strelau,
Red. W. Ciarkowska, A. Matczak. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Interdyscyplinarne Centrum Genetyki Zachowania, s. 135-154.
 Ledzińska M. (2002): Stres informacyjny – sposoby radzenia sobie i
przeciwdziałania. [W:] Konteksty stresu psychologicznego. Red. I. HeszenNiejodek. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 27-40.
 Materska K.(2008): Rola bibliotek w rozwiązywaniu informacyjnych
problemów współczesności.




http://www.coniw.wp.mil.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=44
6 [dostęp 8.06.2008].
Stefanowicz B.: Rola informacji. E-Mentor 2007 nr 5 http://www.ementor.edu.pl/artykul_v2.php?numer=22&id=480#9
Świgoń M. (2006): Współczesne bariery informacyjne – podstawy
teoretyczne i próba badań w środowisku naukowym. „Praktyka i Teoria
Informacji Naukowej i Technicznej” nr 1 s. 17-24.
Tadeusiewicz R.: W dymie i we mgle.
http://www.solidarnosc.org.pl/~ksn/Docs/rystad.pdf
Zacher L., red.: Rewolucja informacyjna i społeczeństwo – Niektóre trendy,
zjawiska i kontrowersje. Warszawa 1997.
Źródła do prezentacji:
1. W. Babik: O niektórych chorobach
powodowanych przez informacje.
2. W. Babik: O niektórych zjawiskach
towarzyszących odbiorowi informacji:
percepcja informacji w świetle ekologii
informacji.
3. E. Głowacka: Ekologia informacji – sposób na
choroby informacyjne?
...
Bardzo dziękuję za uwagę!