TEATR – TERAPIĄ DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Z WADĄ SŁUCHU Grupa teatralna „Cicho – Sza” powstała w 2006 roku z połączenia dwóch zespołów tanecznych: Arabeski.
Download ReportTranscript TEATR – TERAPIĄ DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Z WADĄ SŁUCHU Grupa teatralna „Cicho – Sza” powstała w 2006 roku z połączenia dwóch zespołów tanecznych: Arabeski.
TEATR – TERAPIĄ DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Z WADĄ SŁUCHU Grupa teatralna „Cicho – Sza” powstała w 2006 roku z połączenia dwóch zespołów tanecznych: Arabeski – grupa dziewcząt oraz The Boys – grupa chłopców, u których zauważono nowe zainteresowania oraz chęć doświadczenia czegoś nowego. . W odpowiedzi na potrzeby zgłaszane przez środowisko osób z wadami słuchu pojawiły się również występy teatralne połączone ze śpiewem miganym dla osób niesłyszących i niedosłyszących. Osoby z niepełnosprawnością słuchu, z powodu barier w komunikowaniu się, nie mają wielu możliwości aktywnego uczestnictwa w kulturze w takim samym stopniu jak osoby słyszące. W dziedzinie działań rewalidacyjnych pedagodzy stale poszukują najskuteczniejszych metod kierowania rozwojem młodego człowieka oraz korygowania, kompensowania i usprawniania jego zaburzeń, niesprawności. Wciąż za główne oddziaływania terapeutyczne uznają: przygotowanie jednostki ludzkiej do życia w społeczeństwie, do pracy, wypracowania w tej osobie zdolności adaptacyjnych, dążność do samorealizacji, samodoskonalenia oraz poczucia własnej wartości. Teatr to wyjątkowe miejsce. Tu króluje piękno i dobro, a najważniejsze są nasze uczucia, emocje i przeżycia, które możemy dzielić z innymi. Szczególną rolę teatr odgrywa w terapii małego, niepełnosprawnego dziecka. Pomaga odkrywać i rozwijać to co w nim najlepsze. Terapia jako specjalna strategia wychowawcza wobec dzieci z deficytami percepcji, świadomości i ekspresji staje się zabiegiem coraz częściej potrzebnym we współczesnym świecie. Ma na celu poprawiać ogólną kondycje psychiczną i fizyczną dziecka – wywołuje uśmiech, pomaga nawiązywać i utrzymywać kontakty werbalne i niewerbalne dzieci z terapeuta i grupą rówieśniczą. Ponadto, terapia wydobywa dziecko z apatii, umożliwia odreagowanie napięć i negatywnych emocji. Najmłodszy wiek w rozwoju człowieka jest wiekiem naturalnej ekspresji teatralnej. Pierwszą sceną i widzami dla małego dziecka są rodzice, dziadkowie. Dla nich dziecko robi "pa-pa", "kosi-kosi", mówi pierwsze słowo czy wierszyk. Są to ważne wydarzenia zarówno dla niego jak i jego najbliższych. Dziecko czuje się wtedy kimś wyjątkowym, podziwianym i oklaskiwanym. Daje mu to wiarę w siebie, jest motorem i zachętą do dalszego działania. W znacznie trudniejszej sytuacji jest dziecko niepełnosprawne. Ma ono mało okazji by być najlepszym wśród rówieśników! Każda najprostsza umiejętność naturalnie zdobywana przez rówieśników wymaga od niego i osób z nim pracujących ogromnego trudu, codziennej, systematycznej pracy psychologów, pedagogów, logopedów i rehabilitantów. Dziecko uczy się poprzez naśladowanie, które jest główną drogą do zdobywania wiedzy umiejętności. Najpierw proste gesty, ruchy potem całe sekwencje ruchowe aż do pełnych ról. Dziecko zaczyna rozumieć granice swojego działania. Trzymane do tej pory pod kloszem opiekuńczych rodziców i pedagogów wypływają na szerokie wody. Pod okiem i wsparciem najbliższych ludzi stopniowo pokonują lęk przed ogromną nową przestrzenią, światłem, obcymi dźwiękami. Zdobyte wcześniej poczucie własnej siły i możliwości pomaga im odnaleźć się w nowej sytuacji. Odkrywają siebie dla innych. Aplauz otoczenia, podziw daje im poczucie własnej wartości. Oklaski w trakcie przedstawienia, po kolejnych scenach są niezastąpionym zastrzykiem energii do dalszego działania. Dają siłę i motywację do podejmowania trudu codziennej terapii i pokonywania wszelkich trudności. Wychowawca ucząc konkretnych zachowań rozwija jego sprawność ruchową i manualną. Ruch jest naturalnym środkiem komunikowania. Dziecko uczy się zauważać innych, poznawać i rozumieć ich zachowania, przekazywać swoje potrzeby. Pomaga w nawiązaniu kontaktu z ludźmi. Ważnym elementem w teatroterapii niepełnosprawnego dziecka są emocje. Nauka polega tu na odczytywaniu, nazywaniu, okazywaniu i kontrolowaniu zachowań. To również rozróżnianie śmiechu i płaczu, radości i smutku, rozumienie uczuć własnych i drugiej osoby oraz reagowanie na emocje innych, współczucie, pocieszanie smutnego. Dziecko uczy się w czytelny sposób wyrażać własne emocje. Na scenie, w pięknej scenografii i kostiumie młody aktor prezentuje to, co w nim najlepsze. To, co zdobył z pomocą tylu ludzi, ciężką i mozolną pracą. Dla niego to też zastrzyk energii i motywacja do dalszej pracy. Publiczność, obcy ludzie, nie patrzą wreszcie na niepełnosprawne dziecko przez pryzmat jego niedoskonałości. Dostrzegają to, co w nim wyjątkowe i niepowtarzalne. Doznają nowych przeżyć i wrażeń. Zajęcia prowadzone w ramach terapii przez teatr i wynikająca z nich aktywność teatralna osób z niepełnosprawnością słuchową przyczynia się do rozwijania i doskonalenia kompetencji poznawczych, emocjonalnych i społecznych. 1.Strefa poznawcza W zakresie kompetencji poznawczych aktywność teatralna przyczynia się do: • rozwoju sprawności i zdolności, a tym przypadku do doskonalenia spostrzegania i odbierania wrażeń, procesów pamięci i myślenia, koncentracji uwagi oraz koordynacji wzrokowo – ruchowej; • wyzwalania motywacji do uczenia się. - w zakresie umiejętności życia codziennego: planowanie i przygotowanie się do wyjazdu związanego z udziałem w przeglądach artystycznych, festiwalach teatralnych; właściwe zachowanie się podczas podróży; odnajdywanie się w nowym miejscu i sytuacji i przystosowanie się do nowych warunków; usprawnienie narządu artykulacyjnego: wzbogacenie słownictwa, poprawa wymowy, właściwe budowanie własnej wypowiedzi, wyrażanie swoich przeżyć, pobudzenie aktywności do komunikowania się – podejmowania, inicjowania i podtrzymywania kontaktu z innymi osobami; • zdobycia nowych wiadomości z zakresu literatury, poezji, sztuki; • pobudzania wyobraźni i kreatywności w trakcie przygotowań występów scenicznych; • kreowania postawy twórczej wobec otoczenia. • Ponadto: • dzięki uczestnictwu w licznych przeglądach i festiwalach teatralnych, możliwościom konfrontacji z działaniami innych ludzi, aktorzy kształtują w sobie postawę oceniającą i zdolność krytycznego spojrzenia na własna aktywność; • aktywność teatralna i związane z nią sytuacje pozaartystyczne zwiększają orientację w rzeczywistości i powodują poprawę zaradności osobistej. 2. Sfera emocjonalna W zakresie kompetencji emocjonalnych; • zajęcia teatralne były źródłem różnorodnych przeżyć, Dostarczają uczestnikom wielu korzyści duchowych: satysfakcje, zadowolenie, spokój, odprężenie. Przeżywane emocje są związane z rodzajem wykonywanych działań i zainteresowań aktorów. Ponadto wpływają na stopień zaangażowania i sposób wykonania zadania; • podejmowana aktywność teatralna sprzyjała przełamywaniu barier emocjonalnych, strachu i nieśmiałości przed wyjściem na scenę oraz redukcji lęku w relacjach z innymi; • w czasie zajęć teatralnych zdobywają orientacje w sposobie własnego przeżywania i reagowania; częściej wyrażają własne emocje; • zajęcia prowadzone w ramach terapii przez teatr uczą ich panowania nad negatywnymi emocjami oraz wpływają na zmniejszenie labilności uczuciowej; • zajęcia teatralne pobudzają oraz rozwijają poczucie i potrzeby estetyczne osób z niepełnosprawnością; • członkostwo w grupie teatralnej „Cicho – Sza” daje uczestnikom poczucie przynależności do grupy i pozwala nawiązać więzi uczuciowe między poszczególnymi osobami, zdobyć zaufanie i poczucie bezpieczeństwa. 3. Strefa społeczna W zakresie nabywania kompetencji społecznych: • w ramach zajęć i aktywności związanej z terapią przez teatr osoby z niepełnosprawnością wyrabiają w sobie pożądane cechy i zachowania społeczne, takie jak: życzliwy stosunek do ludzi, prawidłowe zachowania w środkach lokomocji, w miejscach publicznych; • aktywność teatralna motywuje do aktywnego działania w zakresie uczestnictwa w życiu społecznym; • członkostwo w grupie teatralnej kształtuje umiejętność pracy i współdziałania w zespole, jak również sprzyja wyrabianiu postawy współdecydowania i współodpowiedzialności za grupę. Ponadto, aktywność teatralna wychowanków: - powoduje identyfikowanie się z grupą; - wpływa na integracje społeczną; - sprzyja nawiązaniu więzi społecznych, poszerzeniu możliwości komunikacyjnych w bezpośrednich relacjach z innymi osobami; - umożliwia prezentacje własnych osiągnięć oraz konfrontacje z aktywnością artystyczną innych i wymianę doświadczeń; - wyrabia postawę otwartości wobec otoczenia, działania i drugiego człowieka; - wpływa na kreowanie pozytywnego wizerunku własnej osoby; - zwiększa poczucie własnej wartości i godności; - stanowi czynnik przełamywania stereotypu osoby z niepełnosprawnością jako mniej wartościowej i niezdolnej do twórczych działań artystycznych. Podsumowując, teatr i terapia dają wychowankom w atmosferze zaufania i bezpieczeństwa możliwość „eksperymentowania” z zachowaniami bardziej otwartymi, współtworzyć doskonałą szansę zmiany jakości życia osób z niepełnosprawnością, uwolnienie się od ograniczeń. Mogą uczyć tego przez modelowanie, naśladowanie, prowadzącego i rówieśników. Mogą również pokonywać bariery związane z nieśmiałością, lękiem przed kompromitacją, odrzuceniem, porażką. Mogą, w bezpiecznych warunkach „przekraczać” swoje bariery, nabywać wiedzy o sytuacjach ich powstania. Mogą dostawać informacje zwrotne o sobie od prowadzącego i rówieśników. Zajęcia teatralne są ciekawym i wartościowym sposobem pracy z osobami niesłyszącymi. O P R AC OWA N I E : B O G U S Ł AWA Z I E L I Ń S K A - L I S K O W S K A BOŻENA JASKULSKA Terapia pedagogiczna Zagadnienia praktyczne i propozycje zajęć pod redakcją naukową Ewy Małgorzaty Skorek impuls Kraków 2010