Transcript Zatrucia grzybami opracowanie: dr inż. Celina Marciszewska PSSE Kutno "Grzybów było w bród: chłopcy biorą krasnolice, Tyle w pieśniach litewskich sławione lisice, Co.

Zatrucia grzybami
opracowanie: dr inż. Celina Marciszewska PSSE Kutno
"Grzybów było w bród: chłopcy biorą krasnolice,
Tyle w pieśniach litewskich sławione lisice,
Co są godłem panieństwa, bo czerw ich nie zjada
I dziwna, żaden owad na nich nie usiada.
Panienki za wysmukłym gonią borowikiem,
Którego pieśń nazywa grzybów pułkownikiem.
Wszyscy dybią na rydza; ten wzrostem skromniejszy
I mniej sławny w piosenkach, za to najsmaczniejszy,
Czy świeży czy solony, czy jesiennej pory,
Czy zimą. Ale Wojski zbierał muchomory.
Inne pospólstwo grzybów pogardzone w braku
Dla szkodliwości albo niedobrego smaku;
Lecz nie bez użytku, one zwierza pasą
I gniazdem są owadów, i gajów okrasą.
Na zielonym obrusie łąk, jako szeregi
Naczyń stołowych sterczą: tu z okrągłymi brzegi
Surojadki srebrzyste, żółte i czerwone,
Niby czareczki różnym winem napełnione;
Koźlak, jak przewrócone kubka dno wypukłe,
Lejki, jako szampańskie kieliszki wysmukłe,
Bielaki krągłe, białe, szerokie i płaskie,
Jakby mlekiem nalane filiżanki saskie,
I kulista, czarniawym pyłkiem napełniona
Purchawka, jak pieprzniczka - zaś innych imiona
Znane tylko w zajęczym lub wilczym języku,
Od ludzi nie ochrzczone; a jest ich bez liku.
Ni wilczych, ni zajęczych nikt dotknąć nie raczy,
A kto schyla się ku nim, gdy błąd swój obaczy,
Zagniewany, grzyb złamie albo nogą kopnie;
Tak szpecąc trawę, czyni bardzo
nieroztropnie"
Adam Mickiewicz
Gatunki grzybów dopuszczone w Polsce do
obrotu na podstawie rozporządzenia Ministra
Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie
grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji
przetworów grzybowych albo artykułów
spożywczych zawierających grzyby oraz
uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy
(Dz. U. z 2003 r. Nr 21, poz. 178)
zmienionego rozporządzeniem Ministra
Zdrowia z 15.04.2004 r.
Zmiana nie rozszerzała listy 42 gatunków, które są
wyszczególnione w załączniku do rozporządzenia
("WYKAZ GRZYBÓW DOPUSZCZONYCH DO
OBROTU LUB PRODUKCJI PRZETWORÓW
GRZYBOWYCH ALBO ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH
ZAWIERAJĄCYCH W SWOIM SKŁADZIE GRZYBY").
WYKAZ GRZYBÓW DOPUSZCZONYCH DO OBROTU
LUB PRODUKCJI PRZETWORÓW GRZYBOWYCH
ALBO ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH ZAWIERAJĄCYCH
W SWOIM SKŁADZIE GRZYBY
1) borowik szlachetny (prawdziwek wszystkie odmiany)
2) koźlarz babka (wszystkie odmiany)
3) koźlarz grabowy
4) koźlarz czerwony (wszystkie odmiany)
5) maślak pstry
6) maślak sitarz
7) maślak ziarnisty
8) maślak zwyczajny
9) maślak żółty
10) piaskowiec kasztanowaty
koźlarz czerwony
borowik szlachetny
…Panek, krawiec, osikacz, podsinnik, baba,
maślak pstry
Tyle słów dla nazwania rumianego draba…
(Jan Sztaudynger)
maślak sitarz
maślak zwyczajny
piaskowiec kasztanowaty
11)
12)
13)
14)
15)
16)
17)
18)
19)
20)
21)
22)
23)
piaskowiec modrzak
podgrzybek brunatny
podgrzybek zajączek
podgrzybek złotawy
czubajka kania
dwupierścieniak cesarski
gąska zielonka
kolczak obłączasty
lejkowiec dęty
lejkówka wonna
mleczaj rydz
mleczaj smaczny
opieńki - tylko młode owocniki;
podgrzybek brunatny
gąska zielonka
dwupierścieniak cesarski
czubajka kania
kolczak obłączasty
lejkowiec dęty
mleczaj rydz
opieńki
Wszyscy dybią na rydza; ten wzrostem skromniejszy
I mniej sławny w piosenkach, za to najsmaczniejszy,
(Adam Mickiewicz)
lejkówka wonna
24) pieczarka dwuzarodnikowa z wyjątkiem zbyt młodych
egzemplarzy ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze
nie poróżowiały;
25) pieczarka lśniąca z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy
ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie
poróżowiały;
26) pieczarka ogrodowa - z wyjątkiem zbyt młodych
egzemplarzy ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze
nie poróżowiały;
27) pieczarka polna - z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze stanu
naturalnego, których blaszki jeszcze nie poróżowiały;
28) pieczarka szlachetna - z wyjątkiem zbyt młodych
egzemplarzy ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie
poróżowiały;
29) pieczarka zaroślowa - z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze
stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie poróżowiały;
pieczarka dwuzarodnikowa
pieczarka polna
płachetka kołpakowa
pieprznik jadalny (kurka)
pieczarka zaroślowa
twardzioszek przydrożny
30)
31)
32)
33)
34)
35)
36)
37)
38)
39)
40)
41)
42)
pieprznik jadalny (kurka)
płachetka kołpakowa
twardzioszek przydrożny
boczniak ostrygowaty
twardziak (Shii - take)
łuskwiak lepki
pochwiak pochwiasty
trufla letnia
trufla zimowa
trufla czarnozarodnikowa
trzęsak morszczynowaty
ucho bzowe
uszak gęstowłosy
boczniak ostrygowaty
twardziak (Shii - take)
trufla letnia
ucho bzowe
…Truflę zbierzesz, jeżeli wspomnisz Prozerpinę,
Razem z psem lub świnią zszedłszy w dębinę...
(Jan Sztaudynger)
Zatrucia grzybami
Przestrzega się przed spożyciem w
stanie surowym wszystkich gatunków
grzybów w tym jadalnych. Spożycie
grzybów na surowo zwiększa stopień
zatrucia
Zatrucia o działaniu cytotoksycznym
Muchomor wiosenny
piestrzenica kasztanowata
(babie ucho, murchla,
babie uszy)
Muchomor sromotnikowy
zasłonak rudy
- kredowobiałe blaszki
- przyrośnięty pierścień
na trzonie
-pochwa zwana
-„kielichem śmierci”
Czubajka kania
Muchomor sromotnikowy
Zatrucia o działaniu neurotropowym
Krowiak podwinęty (olszówka)
Muchomor czerwony
Lejkówka odbielana
Strzępiak ceglasty
Zatrucia o działaniu drażniącym przewód
pokarmowy
Wieruszka ciemna
(Wieruszka zatokowata)
Gąska tygrysowata
Borowik szatański (szatan)
Maślanka wiązkowa
Gołąbkowate
Mleczaj wełnianka
Gołąbek wymiotny
Jak uniknąć pomyłek, przy zbieraniu grzybów
• Zbieramy grzyby, które znamy
• Przy małej znajomości grzybów najlepiej nie
zbierać okazów z blaszkami pod kapeluszem,
wśród nich są gatunki śmiertelnie trujące
• Grzyby zbieramy przez wykręcanie owocników z
podłoża
• Rozróżnienie gatunków jadalnych od trujących na
podstawie smaku jest niebezpieczne, np. muchomor
sromotnikowy zwany „leśną śmiercią”, ma słodki i
przyjemny smak
• Nie należy wierzyć starym przesądom,
ciemnienie cebuli czy czernienie srebrnej łyżki
włożonej do potrawy z grzybów nie dowodzi, że są
one gatunkami niejadalnymi
Jak uniknąć pomyłek, przy zbieraniu grzybów
• Nie należy zbierać grzybów młodych, które nie mają
wykształconych owocników
• Potrawy z grzybów należą do ciężkostrawnych nie
należy podawać ich dzieciom w wieku 0-7 lat i osobom
starszym.
• Grzyby łatwo wchłaniają pyły i zanieczyszczenia.
Dlatego nie należy spożywać grzybów zbieranych wokół
terenów przemysłowych lub szlaków komunikacyjnych.
• Nie zbierać grzybów starych, przejrzałych,
przerośniętych, zaczerwionych nie mają większych
wartości smakowych i odżywczych.
• Jeżeli po spożyciu grzybów zauważymy objawy
zatrucia, powinniśmy natychmiast wezwać
lekarza. Najlepiej zaś jest samemu udać się
do szpitala !!!
• Objawy zatrucia grzybami:
- bóle brzucha, bóle w nadbrzuszu,
- uporczywe wymioty i biegunka,
- silne pragnienie,
- kurcze mięśni, drgawki mięśni
OŚRODEK DZIAŁANIA TOKSYN W ZATRUCIACH GRZYBAMI
Gatunek
grzyba
System
nerwowy
Przewód
pokarmowy
Organy
wewnętrzne
(np. nerki)
Okres
utajenia
Borowik
grubotrzonowy
krótki
Borowik
szatański
krótki
Czernidłak
pospolity
krótki
Gąska
tygrysowata
krótki
Krowiak
podwinięty
krótki
Muchomor
czerwony
krótki
Muchomor
jadowity
długi
Gatunek
grzyba
System
nerwowy
Przewód
pokarmowy
Organy
wewnętrzne
(np. nerki)
Okres
utajenia
Muchomor
plamisty
krótki
Muchomor
sromotnikowy
długi
Muchomor
wiosenny
długi
Piestrzenica
kasztanowata
długi
Tęgoskór
pospolity
krótki
Wieruszka
zatokowata
krótki
Zasłonak rudy
długi
Cny grzybie borowiku, Ty jesteś jak zdrowie,
Ile Cię cenić trzeba, ten tylko się dowie,
Kto się struł innymi; dziś w całej ozdobie
Opisuję Twą piękność, bo potrawkę robię.
Jan Sztaudynger: „Wojna grzybów”