Slide 1

‫توضیحاتی کلی درباره ماشین تراش‪ ،‬انواع و اجزاء آن‬

‫سید مسعود موسوی‬
‫‪www.sanayezand.ir‬‬

‫سعید خلیلی‬


Slide 2

‫‪‬‬

‫در سال ‪ 1796‬یک انگلیس ی به نام فیدمن برای اولین‬

‫مرتبه ماشین تراش ی ساخت که دارای میله پیچ بری‬
‫بود‪ ،‬که با عوض کردن چرخ دنده های روی محور‬
‫اصلی و محور پیچ بری می توانست پیچهای مختلفی را‬

‫بسازد‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 3

‫‪‬‬

‫وظیفه اصلی ماشین تراش تغییر در اندازه قطعات‪ ،‬فرم‬
‫آن ها‪ ،‬پرداخت کاری قطعات با یک یا چند عمل برش با‬
‫تنظیم رنده تراش است‪ .‬با سوار کردن وسائل و دستگاه‬
‫های یدکی روی ماشین های تراش دامنه فعالیت آن بسیار‬

‫گسترش پیدا کرده بطوری که میتوان بوسیله آن ها‬
‫ا‬
‫عملیات مختلفی انجام داد مثل با قرار دادن ابزارهایی‬
‫مانند برقو‪ ،‬قلویز و مته عملیاتی چون برقوکاری‪ ،‬قلویز‬
‫زنی و سوراخکاری روی ماشین تراش بسادگی انجام پذیر‬
‫می باشد‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 4

‫‪‬‬

‫بطور کلی اصول اساس ی ماشین های تراش بر مبنای عمل‬
‫فلز تراش پایه گذاری شده است و نیز عمل فلز تراش ی با‬
‫ماشین های تراش سبب برداشت براده توسط لبه برش‬
‫دنده و حرکت براده ها در طول سطح براده رنده می باشد‪.‬‬
‫در تمام عملیات فلز تراش ی مانند تراشکاری‪ ،‬سوراخکاری‪،‬‬
‫فرزکاری و یا اره کاری براده تولید خواهد شد‪ .‬در این‬
‫حالت نیرویی برابر بیست تن بر اینچ مربع وارد می شود‪،‬‬
‫که این مقدار نیروی زیاد باعث کشش و تغییر فرم فلز و‬
‫میز ایجاد حرارت می شود و حرکت براده در طول سطح‬
‫برش سبب اصطکاک شده و این مقدار اصطکاک در لبه‬
‫برش رنده تولید حرارت می کند‪ ،‬که این خود یک عامل‬
‫مهم در هنگام براده برداری است‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 5

‫‪.1‬‬

‫ماشین تراش کوچک مرغک دار‬

‫‪.2‬‬

‫ماشین تراش ابزارسازی‬

‫‪.3‬‬

‫ماشین تراش معمولی نرم شده‬

‫‪.4‬‬

‫ماشین های تراش با قطر کارگیر و‬
‫طول زیاد‬

‫‪.5‬‬

‫ماشین تراش پیشانی تراش‬

‫‪.6‬‬

‫ماشین تراش عمودی‬
‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 6

‫‪.1‬ماشین تراش کوچک مرغک دار‪:‬‬
‫این نوع ماشین تراش برای آموزش و تراش کارهای کوچک مورد استفاده قرار می گیرد و چون اغلب کارها را بین‬
‫دو مرغک می تراشند بهمین جهت آنرا ماشین تراش مرغک دار می گویند‪ .‬بعلوه چون از این ماشین برای‬
‫آموزش و کارهای کوچک استفاده می شود اغلب دستگاه انتقال حرکت آنها بصورت چرخ تسمه ای ساخته می‬
‫شوند‪ .‬از نظر اندازه‪ ،‬به دو شکل تقسیم می شوند؛‬

‫ماشین تراش کوچک رومیزی و ماشین تراش کوچک پایه دار‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 7

‫‪.2‬ماشین های تراش ابزار سازی‪:‬‬
‫اختلف این نوع ماشین ها با سایرین در این است که ماشین های ابزار‬
‫سازی دارای دقت بیشتری نسبت به سایر ماشین ها داشته و نیز بعض ی از آنها با‬
‫دستگاه های مخصوص جهت تراشیدن کارهای دقیقتر مجهز می باشند‪ .‬وظیفه‬
‫اصلی این ماشین ها تهیه ابزار و شابلن برای کارخانجات تولیدی و ماشین های‬
‫تراش تولیدی است‪ .‬و چون از آنها برای کارهای کوچک و بزرگ استفاده می شود‬
‫ا‬
‫معمول آنها را به دو صورت رومیزی و پایه دار در دسترس قرار می دهند‪ .‬از نوع‬
‫رومیزی آن برای تراش قطعات کوچک و کوتاه که دارای قطر کم هستند استفاده‬
‫می شود‪.‬‬
‫بعلوه با دستگاه ترمز دقیق برای قطع و کنترل کردن سرعت مجهز می باشد‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 8

‫‪ -3‬ماشین های تراش معمولی نرم شده‪:‬‬
‫از این ماشین ها اغلب در کارهای تولیدی استفاده می‬
‫گردد زیرا که قدرت تولیدی آنها زیاد بوده و نیز قدری‬
‫سنگین تر ساخته می شوند‪ .‬از طرفی چون برای انجام‬
‫کارهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرند بدین جهت‬
‫دارای مراحل سرعت بیشتر و نیز با بیشتر می باشد که برای‬
‫انجام کارهای بزرگ بسیار مناسب است‪ ،‬و از نظر‬
‫استحکام بر سایر ماشین ها نیز برتری داشته و می توان‬

‫برای تولیدهای کم مورد استفاده قرار داد‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 9

‫‪ -4‬ماشین های تراش با قطر کارگیر و طول‬
‫زیاد‪:‬‬
‫این نوع ماشین ها برای تراش کارهایی که قطر آنها بزرگ و نیز‬
‫دارای طول زیاد هستند مورد استفاده قرار می گیرند زیرا که میز آنها‬
‫ا‬
‫بزرگ و ارتفاع محور اصلی ماشین تا روی ریل نسبتا زیاد است‪ .‬در‬
‫بعض ی از ماشین های تراش که دارای طول زیاد می باشند برای‬
‫اینکه بتوان از حداکثر قطر کارگیر استفاده شود‪ ،‬نزدیک محور اصلی‬
‫در قسمت ریل یک قطعه جاگذاری شده است هنگامی که لزم باشد‬
‫می توان قطعه را از روی ریل جدا کرده و سپس قطعات با قطر زیاد‬
‫را تراشید و نیز برای تراش کارهای مخصوص مورد استفاده قرار می‬
‫گیرد‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 10

‫‪ -5‬ماشین تراش پیشانی تراش‪:‬‬

‫ا‬
‫کارهایی که قطر آنها زیاد و طول نسبتا کمی‬
‫دارند بوسیله این ماشین ها تراشیده می‬
‫شوند‪ .‬موارد استفاده دیگر آنها در‬
‫کارخانجات لوکوموتیوسازی مخصوص‬
‫ساختن چرخ های لوکوموتیو و نیز برای‬
‫ساختن چرخ طیار (چرخ لنگر) بکار می‬
‫برند‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 11

‫‪ -6‬ماشین تراش عمودی‬
‫همانطوری که از اسمش پیداست این ماشین بصورت‬
‫عمودی قرار می گیرد‪ ،‬دستگاه قلم گیر بصورت منشور چند‬
‫ضلعی که می تواند عمودی در طول حرکت خطی داشته‬
‫باشد‪ .‬دستگاه سه نظام آن بسیار بزرگ است و بطور‬
‫عمودی قرار گرفته و دارای حرکت دورانی است‪ ،‬که برای‬

‫گرفتن کارهای سنگین می باشد‪ .‬در سوراخکاری هم از آن‬
‫ا‬
‫ا‬
‫استفاده می کنند‪ .‬و چون نسبتا سنگین است معمول دارای‬
‫سرعت های زیاد نیست‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 12

www.sanayezand.ir


Slide 13

‫‪-1‬ریل (میز) ماشین‬
‫‪-2‬دستگاه یاتاقان محور اصلی (دستگاه جعبه دنده سرعت محور اصلی)‬
‫‪-3‬دستگاه مرغک‬
‫‪ -4‬دستگاه حامل سو پرت‬
‫‪ -5‬جعبه دنده بار‬

‫‪ -6‬الکتروموتور‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 14

‫‪ .1‬ریل (میز)ماشین‬
‫ریل ماشین تراش یکی از قسمتهای اساس ی ماشین تراش را تشکیل میدهد که بطور‬
‫دقیق طراحی و ساخته می شوند‪ .‬و نیز بایستی دارای ساختمانی کامل محکم باشد این‬

‫قسمت روی پایه هایی که از چدن ساخته شده اند مستقر می باشند‪ .‬دستگاه های‬
‫دیگر از قبیل دستگاه حامل سوپرت و مرغک روی آن قرار می گیرند‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 15

‫‪ .2‬دستگاه یاتاقان محور اصلی (پیش دستگاه با جعبه دنده سرعت)‪:‬‬
‫این قسمت در صورتیکه ساختمان جعبه دنده ای داشته باشد ‪ ،‬شامل یک سری‬
‫چرخ دنده با تعداد دنده های مختلف است به کمک چرخ دنده ها که با محور اصلی‬

‫یاتاقان بندی شده اند قطعه کار گردش داده می شود‪ .‬در بعض ی از ماشین ها محور‬
‫اصلی روی جعبه دنده سرعت بوسیله بلبرینگ کارگذارده شده است‪ .‬در ماشین های‬
‫تراش کوچک دستگاه انتقال حرکت آنها بصورت چرخ تسمه ای است‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 16

‫‪.3‬دستگاه مرغک‬
‫دستگاه مرغک که جنس آن از چدن می باشد‪ ،‬می توان بر روی میز حرکت کرده و در هر نقطه که‬
‫لزم باشد آنرا ثابت کرده و سپس عملیات تراشکاری را انجام داد‪ .‬این دستگاه دارای محوری توخالی است‬
‫ا‬
‫که داخل آن به شکل مخروطی تراشیده شده است سطح آن کامل دقیق تراشیده شده و به صورت اینچی‬
‫و یا میلیمتری در جهت طولی مدرج شده که بوسیله پیچی میتوان دستگاه مرغک را از محل اصلی خود‬
‫منحرف کرد‪ .‬بعلوه به وسیله پیچ و مهره و بست می توان دستگاه مرغک را در روی میز ماشین در هر محل‬
‫که لزم باشد ثابت کرد‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 17

‫‪.4‬دستگاه حامل سو پرت‬
‫سوپرت عرض ی و قلم گیر و رنده تراش در روی آن بسته میشود‪ .‬این دستگاه بصورت طولی بین مرغک‬
‫و محور اصلی حرکتی خطی دارد‪.‬‬
‫این دستگاه از دو قسمت عمده تشکیل میشود‪ .‬زین که فرمی صلیبی دارد‪ .‬بر روی آن کشوهایی قرار‬
‫گرفته است که بخوبی سنگ زده شده اند و دقیقا روی راهنماهای میز قرار میگیرند دوم قوطی حرکت بار‬
‫که در جلو زین قرار گرفته است و دارای چرخ دنده های مختلف است این دستگاه به کمک چرخ دنده‬
‫ها دارای حرکتی طولی و عرض ی می باشد‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 18

‫‪ .5‬جعبه دنده بار (گیربکس)‬
‫این قسمت تامین مقدار پیشروی رنده در حالت پیچ بری (پیچ تراش ی) و یا روتراش ی و نیز‬
‫پیشانی تراش ی استفاده میگردد‪ .‬باین صورت که میله پیچ تراش ی و یا میله بار حرکت دورانی‬
‫خود را از این جعبه دنده تغذیه میکند‪ .‬با حرکت دورانی میله های پیچ بری و میله بار رنده‬
‫تراشکاری در طول یا در عرض ماشین پیشروی کرده و قطعه کار تراشیده میشود‪ ،‬روی‬
‫جعبه دنده جدولی قرار دارد که در زیر جدول شیارهایی موجود است که با قرار دادن بین‬
‫دسته تعویض با در محل مناسب خود با مورد نیاز بدست می آید‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 19

‫‪‬‬

‫چرخ دستی حامل سوپرت طول‬

‫این چرخ دستی در قسمت جلو قوطی دستگاه حامل‬
‫سوپرت طولی قرار دارد که می توان بوسیله آن‬
‫دستگاه حامل سوپرت طولی را در طول بین دستگاه‬
‫مرغک و دستگاه حرکت داد‪ .‬وظیفه اصلی این چرخ‬

‫دستی تنظیم و قرار دادن ابزار برش در هر قسمت‬
‫دلخواه است‪ ،‬قبل از اینکه به کار بار خود کار داده‬
‫شود‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 20

‫‪‬چرخ دستی دستگاه مرغک‬
‫بوسیله چرخ دستی دستگاه مرغک می توان محور آنرا تغییر‬
‫ا‬
‫مکان داد‪ .‬چرخش آن معمول با دست صورت می گیرد‪ .‬با‬
‫چرخاندن چرخ دستی ‪ ،‬مرغک ثابت محور می تواند داخل جا‬
‫مرغک که در پیشانی سمت راست قطعه کار قرار دارد‬
‫جابگیرد‪ .‬بعلوه چرخش چرخ دستی موافق عقربه ساعت نیز‬
‫سبب می گردد که محور (مرغک در داخل محور محکم‬
‫شود‪ ).‬بسمت قطعه کار جلو برود‪ .‬از طرف دیگر در صورت‬
‫سوار کردن مته در داخل محور دستگاه مرغک ضمن‬
‫چرخاندن دسته آن می توان‪ ،‬در پیشانی کار سوراخ و یا مته‬

‫مرغک زد ‪.‬‬
‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 21

‫‪‬‬

‫کنترل بار‬

‫در روی قاب قوطی دستگاه حامل سوپرت‪ ،‬دسته بار خود کار وجود‬
‫دارد که با آن بار طولی و عرض ی رنده تراش را تنظیم می نمایند‪.‬‬
‫بعلوه بوسیله دست هم می توان‪ ،‬دسته بار عرض ی در عرض‬
‫کار نیز بار داد‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 22

‫‪‬‬

‫سوپرت دستی‬

‫سوپرت دستی که روی سوپرت عرض ی قرار دارد بوسیله دست‬
‫قابل کنترل و بار دادن است از طرفی در زیر آن صفحه صاف و‬
‫مدوری قرار دارد که محیط آن بین صفر تا ‪ 180‬درجه مدرج‬

‫شده است‪ .‬با باز کردن پیچهای آن می شود سوپرت دستی را‬
‫حول محور خود ‪ 360‬درجه چرخاند‪ .‬با این دستگاه می توان‬
‫مخروطهای کوتاه داخلی و خارجی و مخروطهای کامل را نیز‬
‫تراشید‪ ،‬و در ضمن جهت روتراش ی هم از آن استفاده کرد‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 23

‫‪‬‬

‫صفحه مخروطی تغییر محور اصلی‬
‫صفحه مخروطی تغییر سرعت محور اصلی روی جعبه‬

‫دنده سرعت قرار گرفته است‪ ،‬که با چرخاندن آن بوسیله‬
‫دست هریک از دورهای لزم را که قبل تعیین شده می توان‬
‫بدست آورد‪ .‬سرعت ماشین برحسب اندازه و نوع قطعه کار و‬
‫نوع دنده تراش ی که بکار برده میشود تعیین می گردد‪ .‬بطور کلی‬
‫سرعت ماشین بعد از اینکه قطعه کار و دنده تراش روی ماشین‬
‫قرار گرفته تنظیم و ضمنا سرعت ماشین برحسب دور در دقیقه‬
‫منظور می گردد‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 24

‫‪‬‬

‫جدول مقدار پیشروی رنده‬
‫برای تعیین مقدار بار یعنی پیشروی رنده هنگام تراش از‬

‫جعبه دنده ای که در زیر جعبه دنده محور اصلی قرار گرفته‬
‫است که شامل جفت چرخ دنده هایی با نسبتهای معینی می‬

‫باشد استفاده می گردد مقدار پیشروی (بار) ‪ 0.002‬تا ‪0.130‬‬
‫اینچ (‪ 0.5‬تا ‪ 3.3‬میلیمتر) در نظر گرفته شده مقدار بار لزم‬
‫بوسیله دسته روی پوسته با جابجایی آن مشخص می شود‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 25

‫ماشین فرز‬

www.sanayezand.ir


Slide 26

‫‪‬‬

‫ماشین هاي برده برداري با حركت دوراني به دو صورت‬
‫كار مي كنند‪:‬‬

‫‪‬‬

‫الف) قطعه كار داراي حركت دوراني و ابزارهاي حركت‬

‫خطي است مانند دستگاه هاي تراش‬
‫‪‬‬

‫ب) قطعه كار ثابت بوده يا داراي حركت خطي است اما‬
‫ابزار براده برداري داراي حركت دوراني است كه اساس‬
‫كار ماشین هاي فرز بر اين مبنا است‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 27

‫‪‬‬

‫ماشین هاي فرز بسته به اين كه محور اصلي تيغه فرز آن افقي يا عمودي باشد به نام‬
‫هاي ماشین فرز افقي يا عمودي ناميده مي شود ‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 28

‫‪‬‬

‫به ماشین فرز هايي گفته مي شود كه محور فرز گیر در اين ماشین ها به طور افقي ياتاقان‬
‫بندي شده است‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در شكل زیر ماشین فرز افقي و قسمت هاي مختلف آن نشان داده شده است ‪.‬‬
‫دستگاه هاي فرز ساده اي موجود است كه در صنعت بيشتر از دستگاه هاي مطابق شكل‬
‫استفاده مي شود‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 29

‫‪‬‬

‫‪ -1‬بدنه‬

‫‪‬‬

‫‪ -2‬تابلوی برق‬

‫‪‬‬

‫‪ -3‬جعبه دنده حرکت اصلی‬

‫‪‬‬

‫‪ - 4‬مکانیزم تنظیم دور‬

‫‪‬‬

‫‪ - 5‬کله گی افقی‬

‫‪‬‬

‫‪ - 6‬میز اصلی‬

‫‪‬‬

‫‪ -7‬میز گونیایی‬

‫‪‬‬

‫‪ - 8‬دستگاه بار اتومات‬

‫‪‬‬

‫‪-9‬محور اصلی‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 30

‫‪‬‬

‫اين قسمت از ماشین‪،‬مانند ستوني بر كف كارگاه بر روي پايه اي قرار گرفته است كه از چدن‬
‫ريخته گري شده است و در درون آن جعبه دنده انتقال حركت بر محور اصلي قرار گرفته است و‬
‫براي نصب ساير قسمت ها مكانهايي جا سازي شده است ‪،‬از جمله براي آب صابون در پايه مخزني‬
‫جا سازي شده كه براي خنك كاري در عمليات فرز كاري مورد استفاده قرار مي گیرد و نیز براي‬

‫نصب تابلو برق در آنجا جاسازي شده است‪ .‬در قسمت جلو راهنماهايي به طور عمودي نصب‬
‫شده است كه قطعات مختلف میز ماشین به وسيله اين راهنماها بر روي آن نصب مي شود‪ .‬در‬
‫قسمت بالي بدنه راهنمايي به منظور نصب كله گي ماشین فرز يا ياتاقان گیر قرار داده شده است‬
‫‪.‬قطعه شماره ‪ 1‬از شكل بال نشان دهنده بدنه ماشین فرز است ‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 31

‫‪‬‬

‫در قسمت شماره ‪ 2‬شكل بال تابلو برق دستگاه فرز و دريچه آن را مي بينيد ‪.‬‬

‫در این قسمت مدار برقی کل دستگاه قرار داده شده است‪.‬جریان برق کارگاه به وسیله کابل برق به درون این تابلو وصل میشود‬
‫وبه وسیله کنتاکتور و فیوزهایی که در آن قرار داده شده است به الکتروموتورهای راه انداز حرکت محور اصلی و شستی حرکت‬
‫بار به وسیله فرمان و شستی استپ و شستی حرکت سریع میز‪-‬که بر روی درب جعبه دنده به شماره ‪ 4‬و میز ماشین به شماره ‪6‬‬
‫نصب شده است‪.‬فرمان داده می شود و مرکز ارتباط فرمان دهی دستگاه فرز در این قسمت بر هم دیگر مرتبط می گردد‪.‬برروی‬
‫دریچه برق معمول کلید اصلی قطع و وصل جریان برق دستگاه فرز و کلید چپ گرد و راست گرد محور اصلی قرار داده می‬
‫شود‪.‬‬
‫برای راه اندازی دستگاه فرز‪،‬ابتدا باید کلید اصلی برق دستگاه را روشن کرد و سپس به کمک شستی فرمان آن را راه اندازی‬
‫نمود‪.‬‬
‫در پایان کار دستگاه لزم است کلید اصلی برق دستگاه را قطع کرده دستگاه فرز را ترک کنیم و هیچوقت در پایان کار فرزکاری‬
‫کلید اصلی را روشن نگذارید‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 32

‫‪‬‬

‫جعبه دنده حرکت اصلی ماشین فرز را نشان می دهد که دریچه آن به شماره ‪ 4‬نشان داده شده است‪.‬به‬

‫وسیله این جعبه دنده دورهای مورد نیاز فرزکاری‪-‬که باید به محور ماشین فرز داده شود‪-‬تامین شود‪.‬‬
‫جعبه دنده حرکت اصلی ماشین فرز ‪FU 32 x 150‬ساخت تبریز برای تامین این دورها طراحی شده‬
‫است‪:‬‬
‫‪ -1500-1180-950-750-600-475-375-300-235-190-150-118-95-75-60-47.5-37.5-30‬دور بر دقیقه‬
‫تعداد دور محور اصلی بسته به نوع ماشین فرق می کند چون هر کدام از این دستگاه ها طراحی خاص دارند‬
‫از جمله ماشین فرز ‪FUS-22‬ساخت تبریز دارای این دورها است‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪ -1250-800-500-3-15-200-123-630-400-250-160-100-63‬دور بر دقیق‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 33

‫‪‬‬

‫در قسمت شماره ‪ 4‬شکل بال دریچه جعبه دنده محور اصلی دستگاه فرز نشان داده شده است‪.‬‬
‫در روی این دریچه شستیهای فرمان و استپ و سرعت تند میز ماشین فرز نصب شده است‪.‬در ماشین‬
‫‪FU32‬رنگ قرمز برای شستی استپ و سبز برای شستی فرمان راه‪-‬اندازه و شستی سیاه برای حرکت سریع میز‬
‫اختصاص داده شده و در کتار آن محور تنظیم و تغییر دور محور اصلی قرار داده شده است و بر روی دریچه‬
‫علمتی نشان داده شده که وسیله آن با چرخاندن محور تنظیم دور تعداد دور مورد نظر را در مقابل این‬
‫علمت قرار می دهیم‪.‬در قسمت پایین این در یچه اهرمی نصب شده است که در شکل به حالت بسته نشان‬
‫داده شده است‪.‬در این وضعیت محور تنظیم دور روی دور مورد نظر قفل شده است و از جای خود حرکت‬
‫نمی کند‪.‬برای به حرکت در آوردن محور تنظیم دور باید اهرم فوق را کمی به سمت پایین حرکت داده و آن را‬
‫حول تکیه گاه به سمت خود بچرخانید‪ .‬در نتیجه محور تنظیم دور آزاد شده و میتوان آن را با چرخانیدن‬
‫‪،‬شماره دور مورد نظر را در مقابل علمت تنظیم قرار داد و دور لزم را تنظیم کرد‪.‬پس از تنظیم دوباره اهرم را‬
‫به حالت اول باید گرداند ودر جای خود قرار داد‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 34

‫‪‬‬

‫در قسمت ‪ 5‬شکل بال کله گی افقی یا یاتاقان گیر ماشین فرز افقی نشان داده شده است‪.‬این قسمت در بالی بدنه به‬
‫وسیله راهنماهایی در بدنه کار گذاشته نصب می گردد‪.‬‬
‫این قسمت از ماشین از چدن ریخته گری شده و سطوح راهنمای آن با روش براده برداری فرم داده شده است‪.‬در راهنمای‬
‫دمچلچله ای آن یاتاقانهای میله فرز گیر نصب می گردد‪.‬تعداد این یاتاقان ها یک یا دو عدد بسته به نوع کار انتخاب می‬
‫شود‪.‬‬
‫کله گی افقی به وسیله فلکه ای که در زیر بر روی بدنه نصب شده دیده می شود‪،‬با فرمان چرخ دنده و چرخ شانه ای که بر‬
‫آن نصب شده حرکت می کند‪،‬در بالی فلکه گردان در قسمت زیر کله گی در روی بدنه پیچ یا مهره ای قرار داده اند که به‬
‫وسیله آن کله گی افقی در محل خود ثابت می شود‪.‬‬
‫پس هر وقت نیاز به تغییر مکان کله گی باشد باید آن مهره را به وسیله آچار مخصوص باز کنیم و سپس به کمک فلکه‬

‫گردان آن را جا به جا کنیم‪.‬‬
‫یاتاقانهای نگهدارنده میله فرز گیر نیز بر روی راهنمای دمچلچله ای به وسیله پیچی که در روی آن قرار داده شده محکم می‬
‫گردد و تا هنگامی که این پیچها بسته است یاتاقانها از جای خود حرکت نمی کنند‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 35

‫‪‬‬

‫در قسمت شماره ‪ 6‬شکل بال میز اصلی ماشین فرز نشان داده شده است ‪ .‬بر روی این میز سه ردیف شیار ‪T‬‬
‫شکل با روش براده برداری ایجاد شده است و روی میز با دقت لزم صاف و پرداخت شده است ‪.‬‬
‫قطعه کارهایی را که باید فرز کاری شود بر روی این میز به کمک روبند یا گیره می بندند‪،‬همچنین دستگاههای‬
‫میز گردان و یا دستگاه تقسیم نیز بر روی آن بسته می شود‪.‬برای بستن قطعه کار یا گیره ها و یا سایر قطعات از‬
‫پیچ و مهره هایی استفاده می شود که سر آنها در شکاف ‪T‬شکل میز قرار می گیرد ‪.‬میز ماشین فرز به وسیله‬
‫پیچی به حرکت در می آید که در درون مهره ای قرار گرفته است‪ .‬گام این پیچ معمول ‪ 6‬میلیمتر است‪.‬‬
‫در انتهای پیچ در دو سر آن و یا در یک سر مانند شکل فلکه ای نصب شده است که به وسیله آن پیچ میز‬
‫ماشین به گردش در مي آيد ‪.‬در قسمت روبه رو فلكه نصب شده كه به وسيله آن میز ماشین در جهت طولي به‬
‫حركت در مي آيد ‪.‬بر روي فلكه در قسمت نزديك بدنه میز حلقه مدرج نصب شده كه با دقت ‪ 0.05‬ميتوان‬
‫ماشین میز را در جهت طولي حركت داد‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 36

‫‪‬‬

‫گام میز متحرك میز گونيايي ‪ 1.5‬ميليمتر است و دقت آن نیز ‪ 0.05‬ميليمتر مي باشد ‪.‬بر‬
‫روي میز گونيايي فلكه گردان ديده مي شود كه حركت عرض ي میز اصلي را تامین مي كند‬
‫و بر روي راهنماي دمچلچله اي در قسمت فوقاني نصب مي شود‪.‬‬

‫اين فلكه داراي حلقه مدرج است ‪،‬گام پيچ متصل به اين فلكه معمول ‪ 6‬ميليمتر است و‬
‫دقت حركت آن تا ‪ 0.05‬ميليمتر مي باشد ‪.‬‬
‫در قسمت جانبي میز دستگاه باراتومات عرض ي و قائم میز ماشین نصب شده كه بسته‬

‫به جهت قرار گرفتن اين دسته میز ماشین به سمت جلو يا عقب و يا بال و پايین حركت‬
‫مي كند‪.‬‬
‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 37

‫‪‬‬

‫اين قسمت به شماره ‪ 8‬در شكل بال نشان داده شده حركات سه گانه اتوماتيك میز در‬
‫جهت طولي و عرض ي و قائم به وسیله اين دستگاه ها انجام مي گیرد ‪.‬بر روي اين‬
‫دستگاه معمول الكتروموتوري نصب شده است و يا حركت خودرا از محور اصلي را‬

‫دريافت مي كند‪ .‬در قسمت جلو محور تنظيم حركت بار و حلقه اي ديده مي شود كه بر‬
‫روي آن سرعت هاي میز ثبت شده است ‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 38

‫‪‬‬

‫اين محور در بدنه ماشین فرز یاتاقان بندي شده حركت الكتروموتور به وسيله جعبه‬
‫دنده اصلي ماشین فرز بر آن منتقل مي شود ‪.‬درون محور سوراخ مخروطي شكل نرم‬
‫شده اي است كه دنباله مخروطي ميله فرزگیر در درون آن قرار مي گیرد و به وسيله‬

‫پيچي كه از درون محور اصلي عبور مي كند در محل خود سفت مي شود‪.‬‬

‫‪www.sanayezand.ir‬‬


Slide 39

‫تشکر از همراهی شما‬
www.sanayezand.ir