آناتومی و سیستم لیمبیک

Download Report

Transcript آناتومی و سیستم لیمبیک

Slide 1

‫سیستم لیمبیک‬
‫استاد راهنما ‪ :‬دکتر رضا دانشمند‬
‫گرد آوری ‪ :‬علیرضا عسگری‬


Slide 2

‫اهداف این جلسه‬

‫• بخش های مختلف مغز کدامند؟‬
‫• قسمت های مخ از لحاظ کارکرد کدامند؟‬
‫•مغز از لحاظ توصیفی‬

‫•آناتومی و سیستم لیمبیک‬
‫•چرخه پاپز‬
‫•آمیگداال‬
‫•نقش هیپوتاالموس‬
‫•دستگاه اتونومیک‬
‫•یاد آوری خاطرات و پرخاشگری‬
‫•عکس ها‬


Slide 3

‫‪‬‬

‫بخش های مختلف مغز کدامند؟‬

‫قشرمخ‪:‬‬
‫عالیترین ناحیه پیش مغزاست ‪.‬عالی ترین کارهای ذهنی چون فکرکردن وبرنامه ریزی را به عهده دارد ‪.‬‬
‫دونیکره دارد که هر کدام شامل چهار لوب است‪:‬‬
‫‪-1‬لوب پیشانی ‪ :‬درکنترل ماهیچه های حرکتی ‪.‬هوش وشخصیت دخالت دارد‪.‬‬
‫‪-2‬لوب پس سری ‪ :‬در بینایی نقش دارد وبه ما امکان تشخیص اشیا رامیدهد‪.‬‬
‫‪-3‬لوب گیجگاهی‪ :‬در شنیدن ‪.‬پردازش زبانی وحافظه دخالت دارد‪.‬‬
‫‪-4‬لوب آهیانه ای‪ :‬در ثبت موقعیت فضایی‪.‬توجه وکنترل حرکت دخالت دارد‪.‬در ادراکات حس ی نیز نقش دارد‬


Slide 4

‫‪ ‬قسمت های مخ از لحاظ کارکرد کدامند؟‬
‫از لحاظ کارکرد مخ به ‪5‬ناحیه تقسیم می شود‪:‬‬
‫‪.1‬ناحیه حس ی ‪ :‬براحساسات ما نظارت می کند وجایگاهش در قطعه اهیانه ای است‪.‬‬

‫‪.2‬ناحیه حرکتی اولیه‪ :‬در حرکات ارادی نظارت دارد‪.‬و در قطعه پیشانی قرار گرفته ‪.‬‬
‫‪.3‬ناحیه بینایی اولیه‪ :‬درقطعه پس سری است‬
‫‪.4‬ناحیه شنوایی اولیه‪ :‬درقطعه گیجگاهی قرار دارد‪.‬‬
‫‪.5‬نواحی ارتباطی‪ :‬درقطعه پیشانی قرار دارد‪.‬در فرایندهای فکری مثل مسئله گشایی دخیل است‬


Slide 5

‫‪ ‬مغز از لحاظ توصیفی‬
‫مغز آدمی ا از نظر توصیفی میتوان مرکب از سه ٔ‬
‫الیه متحداملرکز دانست‪:‬‬
‫ر‬
‫ٔ‬
‫هسته مرکزی‪.‬‬
‫‪.۱‬‬

‫‪ .۲‬دستگاه کناری (دستگاه لیمبیک)‪.‬‬
‫‪ .۳‬نیمکرههای مغز )‪cerebral hemispheres‬که با هم‪ ،‬مخ ‪cerebrum -‬نام دارند)‪.‬‬


Slide 6

‫‪‬سه الیه متحدالمرکز مغز آدمی و نحوه قرار گرفتن این الیهها را نسبت به یکدیگر میبینید‪.‬‬


Slide 7

‫‪ ‬هسته مرکزی‬
‫ٔ‬
‫ٔ‬
‫ساقه مغز ‪ brain stem‬را نیز‬
‫هسته مرکزی بیشترین بخش‬
‫دربرمیگیرد‪ .‬بخش ی از نخاع در محل ورود به جمجمه کمی قطور‬
‫میشود و پیاز مغز تیره )‪ medulla‬بصلالنخاع) نام دارد و عبارت‬
‫است از ساختاری باریک که بر تنفس و بر بعض ی بازتابهای حفظ‬
‫حالت ایستاده نظارت دارد‪ .‬در همین محل رشتههای اصلی اعصابی که‬
‫از نخاع میآیند بهصورت ضربدری درمیآیند طوریکه سمت راست‬

‫مغز با سمت چپ بدن و سمت چپ مغز با سمت راست بدن ارتباط‬
‫پیدا میکند‪.‬‬


Slide 8

‫‪ ‬دستگاه کناری(لیمبیک)‬
‫ٔ‬
‫پیرامون‬
‫هسته مرکزی مغز چند ساختار هست که مجموعا دستگاه‬
‫کناری نام دارند‪ .‬این دستگاه روابط متقابلی با هیپوتاالموس دارد و‬
‫ٔ‬
‫ساقه مغز نظارتهائی نیز بر‬
‫بهنظر میرسد در کنار هیپوتاالموس و‬

‫رفتارهای غریزی داشته باشد‪ .‬در جانورانی که دستگاه کناری آنها‬
‫ابتدائی است (مانند ماهیها و خزندگان)‪ ،‬تغذیه‪ ،‬حمله‪ ،‬گریز از‬
‫خطر‪ ،‬جفتگیری و نظایر آن بهصورت رفتارهای قالبی صورت‬

‫میگیرد‪ ،‬اما دستگاه کناری در پستانداران احتماال بعض ی الگوهای‬
‫غریزی را بازداری میکند و درنتیجه جانور میتواند در برابر تغییرهای‬
‫محیط‪ ،‬انعطافپذیرتر و سازگارتر باشد‪.‬‬


Slide 9

‫‪ ‬قشر مخ‬
‫قشر مخ (یعنی ٔ‬
‫الیه روئی یاختههائی که مخ را میپوشاند) مرکز‬
‫فرآیندهای عالی ذهن‪ ،‬محل ثبت احساسها‪ ،‬آغاز اعمال ارادی‪،‬‬
‫تصمیمگیری‪ ،‬و تدوین نقشه است‪.‬‬


Slide 10

‫‪ ‬توصیف شکل‬
‫ٔ‬
‫هسته مرکزی و دستگاه کناری دیده میشود‪ ،‬لیکن‬
‫در این شکل سراسر‬
‫ٔ‬
‫نیمکره چپ مغز حذف شده است‪.‬‬
‫ٔ‬
‫هسته مرکزی‪ ،‬حس تعادل و هماهنگی‬
‫مخچه ‪ cerebellum‬در بخش‬

‫ماهیچهها را در کنترل دارد‪.‬‬
‫تاالموس ‪ thalamus‬همچون جعبه کلیدی است برای پیامهائی که از‬
‫اندامهای حس ی میآیند‪.‬‬
‫هیپوتاالموس ‪ hypothalamus‬در شکل نیست اما زیر تاالموس قرار دارد و‬
‫فعالیت غدد درونریز و فرآیندهای حفظ حیات از قبیل سوخت و ساز و‬
‫گرمای بدن را تنظیم میکند‪.‬‬


Slide 11

‫‪ ‬یکپارچگی سه الیه مغز‬
‫ٔ‬
‫هسته مرکزی‪ ،‬دستگاه کناری و مخ نباید این‬
‫توصیف مغز بهصورت سه ساختار متحداملرکز یعنی‬
‫تصور را پیش آورد که این ساختارها‪ ،‬مستقل از یکدیگر هستند بلکه در این زمینه باید شب ٔ‬
‫که‬
‫کامپیوترهائی را قیاس گرفت با روابط متقابل‪ ،‬که هریک کارکردهای تخصص ی دارند اما برای آنکه‬

‫مؤثرترین نتیجه را بهدست دهند باید با هم کار کنند‪ .‬بههمین ترتیب‪ ،‬تحلیل اطالعاتی که از اندامهای‬
‫حس ی به مغز میرسد‪ ،‬فرآیندهای محاسباتی و تصمیمگیری خاص ی را میطلبد (تخصص قشر مخ) که با‬
‫ز ٔ‬
‫نجیره فعالیتهای بازتابی (تخصص دستگاه کناری) متفاوت است‪ .‬انطباقهای ظریفتر ماهیچهها (مثال‬
‫در کار نوشتن یا نواختن ساز موسیقی) به دستگاه مهاری دیگری نیاز دارد که در این مورد مخچه است‪.‬‬
‫ٔ‬
‫همه این فعالیتها در دستگاه بههمبافتهای که حافظ یکپارچگی جانور است سازمان یافتهاند‪.‬‬


Slide 12

‫‪ ‬آناتومی و سیستم لیمبیک‬
‫آناتومی لیمبیک‪:‬‬
‫سیستم لیمبیک تعدادی ساختار در قشر مغزی و زیر آن را شامل می‬
‫شود‪.‬واژه لیمبیک در روان پز شکی و عصب شناس ی استفاده شده‬
‫است اگر چه در تعریف و نقش دقیقش به طور قابل مالحظه ای از‬
‫آن زمان به بعد‪ ،‬بار‪.‬ها تجدیدنظر شده است‪.‬‬
‫سیستم لیمبیک‪:‬‬
‫واژه لیمبیک به معنی مرز یا حاشیه است‪، .‬امروزه سیتم لیمبیک‬
‫گسترش یافته و به معنی تمام مدارهای نرونی است که رفتار هیجانی و‬
‫احساس ی و اعمال هدف دار را کنترل می کند‪.‬سیستم لیمبیک واژه ای‬
‫است که ساختاری از مغز را که شامل هیپوکامپ و آمیگداال‬
‫است‪،‬تشکیل می دهد که در عملکردهای متنوع از قبیل‬
‫هیجانات‪،‬رفتار و حافظه طوالنی مدت درگیر است‪.‬‬


Slide 13

‫‪ ‬عملکرد ویژه سایر قسمتهای دستگاه لیمبیک ‪:‬‬
‫سیستم لیمبیک تحت تاثیر سیستم اندوکرین و سیستم عصبی خودکار عمل می کند‪ .‬در سال ‪،1954‬آلدز‬
‫و میلیز فهمیدند که موشها که الکترودهای فلزی در آنها فرو شده بود‪ ،‬به طور مکرر یک اهرم را دراین‬
‫منطقه فشارمی دادند‪ .‬آنها در این حالت ترجیح دادند که خوردن و نوشیدن را حتی تا وقتی که میمیرند‬
‫ادامه دهند‪.‬سیستم لیمبیک همچنین با کورتکس پری فرونتال ارتباط دارد ‪.‬بعض ی از دانشمندان اعتقاد‬
‫دارند که این ارتباط با حالت های خوشایند که بعد از حل یک مسئله به ما دست می دهد مربوط‬
‫است‪.‬‬


Slide 14

‫ چرخه پاپز‬
‫چرخه پاپز یکی از بزرگترین مسیرهای سیستم‬.‫ تشریح شد‬1937 ‫این چرخه توسط جیم پاپز در سال‬
.‫لیمبیک است و به طور عمده در کنترل قشری هیجان درگیر است‬
Mammillary Hippocampal formation (Subiculum) → fornix →
mammillary bodies Anterior thalamic bodies → mammillothalamic
tract → anterior thalamic nucleus Cingulate gyrus → nucleus →

genu of the internal capsule → cingulate gyrus Parahippocampal
gyrus → entorhinal cortex → cingulum →
parahippocampal gyrus perforant pathway →hippocampus


Slide 15

‫‪ ‬آمیگداال‬
‫از بخشهای دستگاه لیمبیک است که در برانگیختگی ‪ ،‬کنترل پاسخهای خودکار به ترس ‪ ،‬پاسخهای هیجانی و ترشح هورمون‬
‫درگیر است‪ .‬تحقیقات اخیر نشان می دهد آمیگداال در افزایش حافظه طوالنی مدت مربوط به هیجانات درگیر است و نیز‬
‫اختالفاتی را بین دو نیمکره در دو جنس در این عملکرد آمیگداال نشان میدهد‪.‬‬
‫آمیگداال به دالیل مختلف‪ ،‬ایمپالس ها را به نواحی زیر می فرستد‪:‬‬
‫‪ )1‬به هیپوتاالموس برای فعال سازی دستگاه عصبی سمپاتیک‬
‫‪ )2‬به تشکیالت مشبک برای افزایش رفلکسها‬
‫‪ )3‬به هسته های عصب صورت و هسته های عصب تری ژمینال(سه قلو) برای تغییرات چهره‬
‫‪ )4‬به محدوده حس ی قدامی و هسته های حس ی قدامی جانبی برای فعال کردن دوپامین‪،‬اپی نفرین و نوراپی نفرین آمیگداال از‬
‫تمام قسمتهای قشر لیمبیک و همچنین از نئوکورتکس گیجگاهی ‪،‬آهیانه و پس سری به ویژه از نواحی ارتباطی شنوایی و‬
‫بویایی‪ ،‬سیگنال های عصبی دریافت میکند‪.‬با توجه به این اتصاالت متعدد به آمیگداال‪ ،‬به آن پنجره می گویند زیرا دستگاه‬
‫لیمبیک از طریق آن موقعیت فرد را در جهان مشاهده می کند‪.‬‬


Slide 16

‫‪ ‬آثار ناش ی از تحریک آمیگداال‬
‫تقریباد تمام آثاری که از تحریک هیپوتاالموس حاصل می شوند ‪،‬همراه با یک سری آثار دیگر ظاهر می شوند ‪:‬‬

‫‪ )1‬افزایش یا کاهش فشار شریانی‬
‫‪ )2‬افزایش یا کاهش ضربان قلب‬
‫‪ )3‬افزایش یا کاهش حرکات و ترشحات دستگاه گوارش‬
‫‪ )4‬دفع ادرار و مدفوع‬
‫‪ )5‬گشاد شدن و گاهی تنگ تر شدن مردمک‬
‫‪ )6‬سیخ شدن موها‬
‫‪ )7‬ترشح هورمونهای مختلف غده هیپوفیز قدامی ‪،‬به ویژه گنادوتروپین ها یا هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک‬


Slide 17

‫‪ ‬حرکات غیر ارادی در اثر تحریک آمیگداال‬
‫‪ )1‬حرکات تونیک‬
‫‪ )2‬حرکات چرخش ی‬
‫‪ )3‬حرکات کلونیک ریتمیک‬

‫‪ )4‬انواع مختلف حرکات مرتبط با بوییدن و خوردن‬


Slide 18

‫‪ ‬تشریح عملی سیستم لیمبیک‪ -‬نقش کلیدی هیپوتاالموس‪:‬‬
‫در اطراف نواحی ملبیک زیر قشری ‪،‬قشر ملبیک قرار گرفته که از حلقه ای از قشر مغز در هر طرف مغز تشکیل شده که ‪:‬‬
‫‪ )1‬از ناحیه کاسه چشمی‪-‬پیشانی روی سطح شکمی لوبهای پیشانی شرو ع می شود‪.‬‬
‫‪ )2‬سپس از باالی کورکالو روی سطح میانی نیمکره مغزی به شکنج سینگولیت گسترش می یابد‪.‬‬
‫‪ )3‬سرانجام از پشت کورکالو در جهت رو به پایین روی سطح شکمی میانی لوب گیجکاهی به شکنج کارا هیپوکاپال و اونکوس می رود‪ .‬هیپوتاالموس‬
‫سیستم عصبی خودکار را بوسیله تولید و رهایی هورمون تنظیم می کند ‪(.‬فشار خون ‪،‬ضربان قلب ‪،‬گرسنگی ‪،‬تشنگی ‪،‬تحریک جنس ی وچرخه خواب‬
‫وبیداری) هیپوتاالموس یک قرا گاه عمده کنترل برای سیستم لیمبیک و دارای راههای ارتباطی با کلیه سطوح سیستم لیمبیک است‪.‬‬
‫هیپوتاالموس و تشکیالتی که رابطه نزدیکی با آن دارند سیگنال های خروجی را در سه جهت صادر می کند‪:‬‬
‫‪)1‬در جهت رو به پایین به طرف تنه مغزی و بیشتر به داخل نواحی مشبک مزانسفال‪،‬پل مغزی و بصل النخاع و سپس از این نواحی به داخل‬
‫اعصاب محیطی سیستم عصبی خودمختار‪،‬‬
‫‪)2‬در جهت رو به باال به سوی مناطق باالتر متعددی از دیانسفال و نیمکره های مغزی به ویژه تاالموس قدامی و قشر لیمبیک‬
‫‪ )3‬به آنفاندیبولوم هیپوتاالموس برای کنترل کلی و نسبی قسمت اعظم ترشحات غده هیپوفیز خلفی و قدامی‪.‬‬


Slide 19

‫‪ ‬دستگاه اتونومیک‬
‫مرکز اصلی دستگاه اتونومیک در هیپوتاالموس قرار دارد‪.‬مراکز پایین تر شامل مراکز سمپاتیک در نخاع پشتی و کمری و مراکز‬
‫پاراسمپاتیک در ساقه مغز و نخاع خاجی می باشند‪ .‬تنظیم دستگاه سمپاتیک و پاراسمپاتیک به عهده هیپوتاالموس است‪.‬‬
‫هسته های جانبی و خلفی و هسته های دور سو مدین مراکز سمپاتیک محسوب می شوند‪ .‬هسته های دیگر هیپوتاالموس که‬
‫در نواحی قدامی و میانی قرار دارند مراکز تنظیم پاراسمپاتیک هستند‪.‬ااطالعات مربوط به اعضای داخلی بدن‪ ،‬به وسیله‬
‫رشته های حس ی به این مراکز می رسند و پس از تجزیه و تحلیل ‪،‬دستور های الزم به مراکز سمپاتیک و پاراسمپاتیک نخاعی‬
‫ابالغ می گردد‪ .‬مراکز سمپاتیک نخاعی شامل نرون هایی هستند که در قسمتهای جانبی ماده خاکستری نخاع پشتی ‪b1-b12‬‬
‫و اولین و دومین قطعه نخاع کمری ‪ L1-L12‬نرون های پاراسمپاتیک در ساقه مغز و سه قطعه وسطی نخاع‪،‬خاجی ‪C1-‬‬
‫‪ C4‬قرار دارند‪.‬از این مراکز رشته های عصبی به عقده های سمپاتیک و پاراسمپاتیک می روند و در آنجا با نرونهایی که در‬
‫این عقده ها قرار دارند ‪،‬سیناپس می شوند‪(.‬به همین علت به این رشته ها رشته های پیش عقده ای می گویند) رشته هایی‬
‫که از عقده ها خارج می شوند (رشته های پس عقده ای) به عضو مورد نظر می روند‪.‬رشته های پس عقده ای اکثرا نازک و‬
‫بدون غشایی میلین می باشند‪.‬‬


Slide 20

‫‪ ‬نقش دستگاه لیمبیک در یادآوری خاطرات نزدیک‬
‫بخش ی از دستگاه کناری (لیمبیک) یعنی دم اسب (هیپوکامپ) نقش ویژهای در حافظه دارد‪ .‬برداشتن آن‬
‫یا آسیب به آن‪ ،‬نقش حساس آن را در ذخیرهسازی رویدادهای تازه در قالب خاطرات پایدار نشان‬
‫میدهد‪ ،‬اما این بخش برای بازیابی خاطرات قدیمی ضروری نیست‪ .‬به این معنی که بیمار پس از‬
‫برداشتهشدن دم اسب‪ ،‬مشکلی برای بهیادآوردن تجربههای پیشین و شناسائی دوستان ندارد؛ میتواند‬
‫کتاب بخواند و مهارتهائی را که قبال یادگرفته انجام دهد‪ ،‬اما نمیتواند چیزی از رویدادهائی را که در‬
‫خالل یکسال قبل از جراحی بر او گذشته بهیاد بیاورد‪ ،‬و رویدادها و مردمانی را که پس از جراحی با آنها‬
‫مواجه شده مطلقا نمیتواند بهیاد آورد‪ .‬چنین بیماری‪ ،‬بیگانهای را که در طول روز‪ ،‬ساعتها با او بوده‬
‫نمیتواند شناسائی کند‪ .‬هفتهها بارها و بارها با جورجورک واحدی بازی میکند و هرگز بهیاد نمیآید که‬
‫قبال با آن بازی کرده باشد‪ ،‬و روز ٔ‬
‫نامه واحدی را بارها و بارها میخواند بیآنکه بداند چه خوانده است‬
‫(اسکوایر‪)۱۹۹۲ ،‬‬


Slide 21

‫‪ ‬نقش دستگاه لیمبیک در پرخاشگری و بازداری‬

‫دستگاه کناری در رفتار هیجانی نیز دستاندرکار است‪ .‬میمونهائی که‬
‫بهمناطقی از دستگاه کناری آنان آسیب وارد آمده به کوچکترین تحریک‪،‬‬
‫واکنش ی خشمآلود نشان میدهند و این حکایت از آن دا د که منطقهٔ‬
‫ر‬
‫آسیبدیده‪ ،‬نقش بازدارنده دارد‪ .‬آسیب به مناطق دیگری از دستگاه کناری‬
‫موجب میشود جانور رفتار پرخاشگری نداشته باشد و حتی وقتی به او حمله‬
‫بشود هیچ رفتار خصمانه نشان ندهد‪ :‬این جانوران‪ ،‬جانور حملهور را ندیده‬
‫میگیرند و طوری رفتار میکنند که گوئی هیچ اتفاقی نیفتاده است‪.‬‬


Slide 22


Slide 23


Slide 24


Slide 25


Slide 26

‫‪ ‬تاالموس‬


Slide 27

‫‪ ‬هیپوتاالموس‬


Slide 28

‫‪ ‬شکنج سینگولیت‬


Slide 29

‫‪ ‬آمیگدال‬


Slide 30

‫‪ ‬هیپوکامپ‬


Slide 31

‫‪ ‬گانگلیون بازال‬