Transcript Krav om styring og system
Slide 1
Kva skal til for at Statens
helsetilsyn er nøgd ?
Geir Sverre Braut
Os, 5. juni 2009
Slide 2
Kva er (statleg) tilsyn ?
• Det har ingen allmenn definisjon
• ……men relativt eintydig i nordisk samanheng
• St. meld. nr. 17 (2002-2003):
• Kjernen i tilsynsrollen er imidlertid den konkrete kontrollen av
pliktsubjektenes etterlevelse av en norm som allerede er fastsatt
ved lov, forskrift eller enkeltvedtak, samt reaksjoner ved avvik.
• Ved identifikasjon av avvik, vil tilsynet følge opp dette med
nødvendig reaksjon, det være seg veiledning, pålegg om
oppretting, stansing av virksomheten, bøter eller andre tiltak for å
sikre at kravene overholdes.
• Tilsyn handlar om å vise korleis forholda er i høve til
korleis dei bør vere ut frå lovgjevinga
Fritt etter Sturla Stålsett, KB 3.3.2008: Tilsyn skal pirre dømmekrafta!
Slide 3
Kravstruktur i tryggleiksarbeid
• Ei inndeling for ikkje-juristar:
• Detaljkrav/Deterministiske krav
– Journalforskrifta
– Krav om meldeplikter
• Saksbehandlingskrav
– Tilvising til spesialisthelsetenesta
• Funksjonelle eller risikobaserte krav
– Helsepersonelloven § 4
• Krav om styring og system
– Internkontrollforskrifta
– Kvalitetsforskrifta
Slide 4
Kravstruktur i tryggleiksarbeid
• Ei inndeling for ikkje-juristar:
• Detaljkrav/Deterministiske krav
– Journalforskrifta
– Krav om meldeplikter
• Saksbehandlingskrav
– Tilvising til spesialisthelsetenesta
• Funksjonelle eller risikobaserte krav
– Helsepersonelloven § 4
• Krav om styring og system
– Internkontrollforskrifta
– Kvalitetsforskrifta
Slide 5
Fagleg forsvarleg verksemd
• Helsepersonelloven § 4, 1. og 2. ledd
– Helsepersonell skal utføre sitt arbeid i samsvar med de krav til
faglig forsvarlighet og omsorgsfull hjelp som kan forventes ut fra
helsepersonellets kvalifikasjoner, arbeidets karakter og
situasjonen for øvrig.
– Helsepersonell skal innrette seg etter sine faglige kvalifikasjoner,
og skal innhente bistand eller henvise pasienter videre der dette
er nødvendig og mulig. Dersom pasientens behov tilsier det, skal
yrkesutøvelsen skje ved samarbeid og samhandling med annet
kvalifisert personell.
• Svensk: Enligt vetenskap och beprøvad erfarenhet
• Engelsk: Reasonable man standard; sound professional
practice, diligence and considerate care
• Altså: Kunnskap – dugleik (ferdighet) - haldningar
Slide 6
God praksis og forsvarleg verksemd
Prioriteringsrommet
God praksis
Forsvarleg verksemd
Rettleiingsrommet
Uforsvarleg verksemd
Slide 7
Innhaldet i styringssystemet
• Forskrift om internkontroll i sosial- og helsetjenesten § 4
• Oppgåver og mål for verksemda og utviklingsarbeidet
• Ansvars- og oppgåvefordeling
• Tilgang til lovar og forskrifter
• Nødvendig kunnskap og dugleik, utnytting av
medarbeidarrøynsler
• Røynsler frå pasientar og pårørande
• Oversyn over område med fare for svikt
• Prosedyrar, irekna korrigering av avvik
• Systematisk gjennomgang av internkontroll
Slide 8
Røynsler frå tilsyn
(Byggjer både på planlagde tilsyn og
undersøkte hendingar)
Grenseflater er problematiske
Tenestene er lite individualiserte
Manglande valfridom
Lite systematisk bruk av eigne eller andre
sine røynsler, og svikt i oppfølginga av
dei tilsette
Tvilsam risikohandtering
Mangel på helsefaglege vurderingar i
styringa av tenesta, ikkje minst når det
gjeld dimensjonering av tenesta og
konkretisering og oppfølging av
standardar i eiga verksemd
Slide 9
Tilsynsmelding 2008
Det meste kjenner vi frå før:
•Styring med fagleg innhald?
•Tverrfagleg samspel?
•Bruk av kompetanse?
•Sikringsbarrierar?
•Refleksjon rundt eigne avvik?
Men fleire oppfølgingstekstar:
Akuttmottaka, hovudskadar,
autorisasjon tilbake, feil hos oss……
Slide 10
Litt frilynte tankar om vegen vidare
• Ein betre kultur for refleksjon og auka vilje til læring
• Gjerne på tvers av, men ikkje på kostnad av, profesjonsgrenser
• Dette handlar ikkje berre om ressursar, men også vilje til leiing
• St. meld. nr. 26 (1999-2000):
• Det primære målet for helsetenesta er styrking av menneskeverdet.
Den verknaden helsetenesta har på samfunnet kjem i andre rekkje.
• Møtet mellom pasienten og tenesteytaren er sjølve testen på om
helsetenesta er menneskeleg og etisk forsvarleg. Det er heller ikkje
mogeleg å seie at helsetenesta er fagleg forsvarleg utan at det
medmenneskelege grunnlaget er sikra. Dette møtet skal vere det
sentrale i helsetenesta. I den norske helsetenesta er det tusenvis
slike møte kvar dag. Det er difor viktig å sikre ein bruk av
verkemiddel som gjer at den einskilde pasienten blir møtt og «sett»
av helsetenesta ut frå eit heilskapleg syn på mennesket.
• Altså interesse for livshistoria, ikkje berre sjukehistoria
Kva skal til for at Statens
helsetilsyn er nøgd ?
Geir Sverre Braut
Os, 5. juni 2009
Slide 2
Kva er (statleg) tilsyn ?
• Det har ingen allmenn definisjon
• ……men relativt eintydig i nordisk samanheng
• St. meld. nr. 17 (2002-2003):
• Kjernen i tilsynsrollen er imidlertid den konkrete kontrollen av
pliktsubjektenes etterlevelse av en norm som allerede er fastsatt
ved lov, forskrift eller enkeltvedtak, samt reaksjoner ved avvik.
• Ved identifikasjon av avvik, vil tilsynet følge opp dette med
nødvendig reaksjon, det være seg veiledning, pålegg om
oppretting, stansing av virksomheten, bøter eller andre tiltak for å
sikre at kravene overholdes.
• Tilsyn handlar om å vise korleis forholda er i høve til
korleis dei bør vere ut frå lovgjevinga
Fritt etter Sturla Stålsett, KB 3.3.2008: Tilsyn skal pirre dømmekrafta!
Slide 3
Kravstruktur i tryggleiksarbeid
• Ei inndeling for ikkje-juristar:
• Detaljkrav/Deterministiske krav
– Journalforskrifta
– Krav om meldeplikter
• Saksbehandlingskrav
– Tilvising til spesialisthelsetenesta
• Funksjonelle eller risikobaserte krav
– Helsepersonelloven § 4
• Krav om styring og system
– Internkontrollforskrifta
– Kvalitetsforskrifta
Slide 4
Kravstruktur i tryggleiksarbeid
• Ei inndeling for ikkje-juristar:
• Detaljkrav/Deterministiske krav
– Journalforskrifta
– Krav om meldeplikter
• Saksbehandlingskrav
– Tilvising til spesialisthelsetenesta
• Funksjonelle eller risikobaserte krav
– Helsepersonelloven § 4
• Krav om styring og system
– Internkontrollforskrifta
– Kvalitetsforskrifta
Slide 5
Fagleg forsvarleg verksemd
• Helsepersonelloven § 4, 1. og 2. ledd
– Helsepersonell skal utføre sitt arbeid i samsvar med de krav til
faglig forsvarlighet og omsorgsfull hjelp som kan forventes ut fra
helsepersonellets kvalifikasjoner, arbeidets karakter og
situasjonen for øvrig.
– Helsepersonell skal innrette seg etter sine faglige kvalifikasjoner,
og skal innhente bistand eller henvise pasienter videre der dette
er nødvendig og mulig. Dersom pasientens behov tilsier det, skal
yrkesutøvelsen skje ved samarbeid og samhandling med annet
kvalifisert personell.
• Svensk: Enligt vetenskap och beprøvad erfarenhet
• Engelsk: Reasonable man standard; sound professional
practice, diligence and considerate care
• Altså: Kunnskap – dugleik (ferdighet) - haldningar
Slide 6
God praksis og forsvarleg verksemd
Prioriteringsrommet
God praksis
Forsvarleg verksemd
Rettleiingsrommet
Uforsvarleg verksemd
Slide 7
Innhaldet i styringssystemet
• Forskrift om internkontroll i sosial- og helsetjenesten § 4
• Oppgåver og mål for verksemda og utviklingsarbeidet
• Ansvars- og oppgåvefordeling
• Tilgang til lovar og forskrifter
• Nødvendig kunnskap og dugleik, utnytting av
medarbeidarrøynsler
• Røynsler frå pasientar og pårørande
• Oversyn over område med fare for svikt
• Prosedyrar, irekna korrigering av avvik
• Systematisk gjennomgang av internkontroll
Slide 8
Røynsler frå tilsyn
(Byggjer både på planlagde tilsyn og
undersøkte hendingar)
Grenseflater er problematiske
Tenestene er lite individualiserte
Manglande valfridom
Lite systematisk bruk av eigne eller andre
sine røynsler, og svikt i oppfølginga av
dei tilsette
Tvilsam risikohandtering
Mangel på helsefaglege vurderingar i
styringa av tenesta, ikkje minst når det
gjeld dimensjonering av tenesta og
konkretisering og oppfølging av
standardar i eiga verksemd
Slide 9
Tilsynsmelding 2008
Det meste kjenner vi frå før:
•Styring med fagleg innhald?
•Tverrfagleg samspel?
•Bruk av kompetanse?
•Sikringsbarrierar?
•Refleksjon rundt eigne avvik?
Men fleire oppfølgingstekstar:
Akuttmottaka, hovudskadar,
autorisasjon tilbake, feil hos oss……
Slide 10
Litt frilynte tankar om vegen vidare
• Ein betre kultur for refleksjon og auka vilje til læring
• Gjerne på tvers av, men ikkje på kostnad av, profesjonsgrenser
• Dette handlar ikkje berre om ressursar, men også vilje til leiing
• St. meld. nr. 26 (1999-2000):
• Det primære målet for helsetenesta er styrking av menneskeverdet.
Den verknaden helsetenesta har på samfunnet kjem i andre rekkje.
• Møtet mellom pasienten og tenesteytaren er sjølve testen på om
helsetenesta er menneskeleg og etisk forsvarleg. Det er heller ikkje
mogeleg å seie at helsetenesta er fagleg forsvarleg utan at det
medmenneskelege grunnlaget er sikra. Dette møtet skal vere det
sentrale i helsetenesta. I den norske helsetenesta er det tusenvis
slike møte kvar dag. Det er difor viktig å sikre ein bruk av
verkemiddel som gjer at den einskilde pasienten blir møtt og «sett»
av helsetenesta ut frå eit heilskapleg syn på mennesket.
• Altså interesse for livshistoria, ikkje berre sjukehistoria