Slide 1

Finanse
i obciążenia podatkowe

Opracowanie:
Monika Wieczorek
1


Slide 2

Ruch okrężny kapitału
w przedsiębiorstwie

2


Slide 3



Działalność każdego przedsiębiorstwa, które
zamierza wytwarzać określonego rodzaju wyroby
lub świadczyć określone usługi, wymaga w
pierwszej kolejności zgromadzenia środków
finansowych, które służą do sfinansowania zakupu:




aktywów trwałych (np. maszyn, urządzeń, budynków,
środków transportu, również patentów czy licencji)
aktywów obrotowych (np. zapasów materiałów, narzędzi)
zgromadzone aktywa trwale i obrotowe angażowane są w
celu:
 wytworzenia wyrobów gotowych, które oferowane są
nabywcom – w przedsiębiorstwach produkcyjnych
 świadczenia usług będących przedmiotem działalności
przedsiębiorstwa – w przedsiębiorstwach usługowych
3


Slide 4

Przychody i koszty




W procesie produkcyjnym lub w trakcie świadczenia usług
przedsiębiorstwo ponosi różnego rodzaju koszty
 np. koszt zużytych materiałów, narzędzi, koszt zużycia aktywów
trwałych, czyli ich amortyzacja, koszty wynagrodzeń
pracowników itp.
Sprzedaż wyrobów lub wyświadczenie usługi oznacza osiąganie
przychodów ze sprzedaży
 należy zauważyć, że do momentu zrealizowania przychodów ze
sprzedaży produktów lub usług, przedsiębiorstwo wydaje
zgromadzone środki, bądź na zakup niezbędnych aktywów
trwałych i obrotowych, bądź też na sfinansowanie kosztów
powstałych w związku z produkcją wyrobów lub w trakcie
świadczenia usługi
 dopiero uzyskanie przychodów ze sprzedaży (lub inaczej mówiąc
dokonanie sprzedaży wytworzonych wyrobów lub świadczenie
usługi) powoduje, że przedsiębiorstwo zbiera owoce
dotychczasowego zaangażowania środków
4


Slide 5



Różnica pomiędzy przychodami a kosztami
to wynik prowadzonej działalności




jeżeli wielkość przychodów przewyższa wielkość
poniesionych kosztów, przedsiębiorstwo osiąga
zysk
jeżeli wielkość przychodów jest niższa od
wielkości poniesionych kosztów, przedsiębiorstwo
ponosi stratę

5


Slide 6







Osiągnięcie przychodów ze sprzedaży kończy cykl obrotu
kapitału w przedsiębiorstwie – od momentu pozyskania kapitału,
poprzez sfinansowanie zakupu aktywów trwałych i obrotowych i
pokrycie niezbędnych kosztów wytwarzania wyrobów lub
świadczenia usług, do momentu uzyskania wpływu środków z
tytułu przychodów ze sprzedaży.
Działalność każdego przedsiębiorstwa nie ogranicza się do
jednego tylko cyklu produkcyjnego. Innymi słowy,
przedsiębiorstwo wytwarza produkty lub świadczy usługi w
sposób ciągły.
Oznacza to, że kolejny cykl wymaga ponownego zaangażowania
środków finansowych, a jego efektem będzie ponowna realizacja
określonej wysokości przychodów.

6


Slide 7



Dla potrzeb zrealizowania kolejnego cyklu produkcyjnego
przedsiębiorstwo nie musi finansować zakupu kolejnych aktywów
trwałych





Nowy cykl produkcyjny wymaga jednak zwiększenia aktywów
obrotowych






dlatego mówi się, iż aktywa trwałe używane są w więcej niż jednym cyklu
produkcyjnym
zakup aktywów trwałych będzie miał miejsce wówczas, gdy konieczne będzie
odtworzenie aktywów trwałych już zużytych lub zwiększenie posiadanych aktywów
trwałych w związku z zamiarem zwiększenia skali prowadzonej działalności, czyli np.
zwiększenia ilości wytwarzanych produktów

przykładowo, materiały niezbędne do wytworzenia wyrobów lub świadczenia usługi
zużywają się i w kolejnym cyklu produkcyjnym przedsiębiorstwo ponownie musi się w
nie wyposażyć.
z tego względu mówi się, że aktywa obrotowe obsługują jeden cykl produkcyjny.

Potrzeby finansowe przedsiębiorstwa związane z obsługą kolejnych
cykli produkcyjnych powinny w części zostać sfinansowane środkami
pochodzącymi z przychodów ze sprzedaży. Jeżeli okażą się one
niewystarczające, wówczas przedsiębiorstwo powinno poszukać
dodatkowych źródeł kapitału.
7


Slide 8

Ruch okrężny kapitału
w przedsiębiorstwie


Przedsiębiorstwo potrzebuje środków finansowych:








– wnioski

na początku swojej działalności,
w przypadku gdy zaistnieje potrzeba nabycia dodatkowych
aktywów trwałych (np. w związku z zamiarem zwiększenia
skali działania),
w przypadku konieczności uzupełnienia niedoboru kapitału
niezbędnego dla sfinansowania nowego cyklu
produkcyjnego.

Oznacza to, że jedną z najważniejszych kwestii,
którą należy uwzględnić rozważając główne aspekty
finansów przedsiębiorstw, są źródła pozyskania
kapitału.
8


Slide 9

Źródła kapitałów
w przedsiębiorstwie

9


Slide 10

Finansowanie
długo i krótkoterminowe




Finansowanie długoterminowe obejmuje takie źródła
finansowania, które pozostawione są do dyspozycji
przedsiębiorstwa przez okres dłuższy niż 1 rok.
 długoterminowy charakter mają zatem kapitały własne i zysk
zatrzymany (czas ich udostępnienia nie jest ograniczony), a
także te kapitały obce, które przedsiębiorstwo pozyskało na
okres dłuższy niż rok (np. pięcioletni kredyt bankowy; takie
kredyty nazywa się kredytami inwestycyjnymi).
Finansowanie krótkoterminowe obejmuje takie źródła
finansowania, które przedsiębiorstwo musi zwrócić w okresie
krótszym niż jeden rok
 przykładem są tutaj kredyty bankowe krótkoterminowe, które
przedsiębiorstwo zaciągnęło np. na 3 miesiące (kredyty takie
nazywa się obrotowymi lub bieżącymi)
10


Slide 11

Finansowanie
wewnętrzne i zewnętrzne


Kapitał, jaki może wykorzystać
przedsiębiorstwo w toku prowadzonej
działalności pochodzić może ze źródeł
zewnętrznych lub wewnętrznych.




Finansowanie wewnętrzne to środki finansowe
wygenerowane przez przedsiębiorstwo w trakcie
prowadzonej działalności - samofinansowanie
Finansowanie zewnętrzne to środki pochodzące
z zewnątrz przedsiębiorstwa – kapitał
podstawowy lub kapitały obce.
11


Slide 12

Samofinansowanie




Samofinansowanie to przede wszystkim finansowanie
działalności przedsiębiorstwa z wygenerowanego
zysku
Zysk wygospodarowany w danym okresie może
zostać zatrzymany w przedsiębiorstwie, czyli będzie
on pozostawiony do dyspozycji przedsiębiorstwa (a
nie wypłacany właścicielom w postaci dywidendy)






Zatrzymanie zysku prowadzi do pojawienia się w bilansie
przedsiębiorstwa pozycji tj. kapitał rezerwowy lub zysk (strata) z
lat ubiegłych
W niektórych przedsiębiorstwach tworzenie kapitałów
rezerwowych jest wymagane przepisami prawa, w innych nie

Samofinansowanie może także przybierać postać
uwolnienia dotychczas zaangażowanego kapitału,
np. w drodze sprzedaży posiadanych aktywów
12


Slide 13

Kapitał podstawowy


Są to środki finansowe wniesione przez właścicieli (bądź
właściciela) przedsiębiorstwa, zazwyczaj podczas
tworzenia przedsiębiorstwa






jeżeli zaistnieje taka potrzeba, w trakcie działalności
przedsiębiorstwa właściciele mogą podwyższyć wielkość
dotychczas wniesionego kapitału

W przypadku niektórych form prawnych działalności
przedsiębiorstw odpowiednie regulacje prawne wyraźnie
określają wysokość kapitału, który właściciele muszą
wnieść, aby przedsiębiorstwo mogło rozpocząć działalność
(np. spółki akcyjne lub spółki z ograniczoną działalnością).
W przypadku innych form prawnych działalności
przedsiębiorstw, takie regulacje prawne nie występują.


Nie oznacza to jednak, że te przedsiębiorstwa nie potrzebują
kapitału własnego. Rozpoczęcie działalności każdego
przedsiębiorstwa, niezależnie od jego formy prawnej wymaga
kapitału i to właśnie właściciele w pierwszej kolejności powinni
wyposażyć przedsiębiorstwo w niezbędne środki finansowe.
13


Slide 14



Kapitał wniesiony przez właścicieli oraz
samofinansowanie z wygenerowanego zysku
to kapitały własne przedsiębiorstwa


w bilansie przedsiębiorstwa kapitały własne ujęte
są w pasywach; porównaj, co składa się na
wysokość bilansowych kapitałów własnych

14


Slide 15



Na kolejnym slajdzie w tabeli 1 przedstawione
zostały możliwe formy prawne działalności
przedsiębiorstw. W tabeli określono:
 nazwę kapitału wniesionego przez właścicieli
 wymaganą przepisami prawa wysokość
kapitału wniesionego przez właścicieli
 nazwę funduszu samofinansowania
(tworzonego z zysku)
15


Slide 16

Forma prawna jednostki
gospodarczej
Spółka akcyjna

Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością
Spółka jawna, partnerska
i komandytowa
Spółka komandytowoakcyjna

Kapitały (fundusze)
odstawowe
(powierzone przez właścicieli)
Kapitał zakładowy
(minimalna wysokość 500 tys. zł)

Kapitał zakładowy
(minimalna wysokość 50 tys. zł)

Kapitał wspólników
Kapitał zakładowy
(minimalna wysokość 50 tys. zł)

Kapitały (fundusze)
samofinansowania
Kapitał zapasowy
(tworzony obligatoryjnie)

Kapitał rezerwowy

Kapitał zapasowy
Kapitał rezerwowy
---

---

Przedsiębiorstwo
państwowe

Fundusz założycielski

Fundusz przedsiębiorstwa

Spółdzielnia

Fundusz udziałowy

Fundusz zasobowy

Przedsiębiorca
(osoba fizyczna
prowadząca działalność
gospodarczą)

Kapitał właściciela
(fakultatywny i zmienny z uwagi
na możliwość dokonywania
przez właściciela wpłat i wypłat
w dowolnym czasie)

---

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Pod red. B. Micherdy: Współczesna analiza
finansowa. Zakamycze, Kraków 2004, s. 85-89.

16


Slide 17

Kapitały obce


Kapitały obce to kapitały pochodzące od tzw.
dawców kapitału obcego, którzy pożyczają swoje
środki przedsiębiorstwu na ściśle określony czas i
za określoną opłatą


Najpopularniejszym źródłem kapitału obcego są kredyty
bankowe. W ramach umowy kredytowej banki udzielają
przedsiębiorstwu kredytu na określony czas, zazwyczaj
ustanawiają zabezpieczenie zwrotu udostępnianych
środków. Opłata za udostępnione środki wyraża się w
wysokości oprocentowania kredytu


Warto zwrócić uwagę, że banki bardzo często oprócz
oprocentowania kredytu, naliczają różnego rodzaju opłaty
manipulacyjne. Decydując się na kredyt bankowy należy zwrócić
uwagę na wielkość takich dodatkowych opłat i uwzględnić je
rozważając całkowity koszt pozyskania środków w drodze
zaciągnięcia kredytu bankowego.
17


Slide 18

Przykład
Obliczanie oprocentowania kredytu


Przedsiębiorstwo pragnie skorzystać z kredytu w wysokości
10000zł, którego oprocentowanie wynosi 10% w skali roku.
Kredyt został zaciągnięty na 5 lat. Oblicz całkowitą wielkość
odsetek od kredytu.

WZÓR:

O = FV – PV ,







gdzie

FV = PV * (1+r)n

O – odsetki
PV – wartość bieżąca strumienia pieniądza
FV – wartość przyszła strumienia pieniądza (uwzględniająca
przyrost kapitału w czasie, np. o odsetki)
r – stopa procentowa
n – ilość okresów (np. lat)
18


Slide 19

Rozwiązanie


obliczamy FV




FV = PV (1+r)n = 10000zł (1+0,10)5=16105,10zł

obliczamy wielkość zapłaconych odsetek


O = FV – PV = 16105,10zł – 10000zł = 6105,10zł



Przedsiębiorstwo zapłaciło łącznie 6105,10zł
odsetek od zaciągniętego kredytu

19


Slide 20





Każdy kredyt spłacany jest wg tzw. planu
kredytowego, w którym określone są terminy
płatności rat kredytu (np. miesięczne) oraz
wysokość raty kredytu (na którą składa się
zwracana cząstka pożyczonych środków i
przypadające na dany okres jej oprocentowanie)
W przypadku korzystania z kredytu może wystąpić
także tzw. okres karencji w spłacie, który oznacza
czas, o który „opóźniony” jest termin płatności
pierwszej raty kredytu w stosunku do momentu jego
otrzymania
20


Slide 21

Dostępność kredytów bankowych
dla małych przedsiębiorstw


Kredyty bankowe są na ogół łatwiej dostępne dla przedsiębiorstw
dużych. Banki komercyjne niechętnie udzielają kredytów małym
przedsiębiorstwom, szczególnie rozpoczynającym działalność,
między innymi z następujących powodów:
 ryzyko co do przetrwania i powodzenia działalności
przedsiębiorstwa, które wyzwala ostrożność banków
(nieustabilizowana sytuacja rynkowa, brak doświadczenia w
zarządzaniu, w tym w zarządzaniu finansami, ryzyko utraty
płynności, ryzyko przeinwestowania)
 utrudnione możliwości rozpoznania aktualnej sytuacji finansowej
małej firmy, zwłaszcza prowadzonej w formie działalności
gospodarczej (z powodu uproszczonych zasad
sprawozdawczości finansowej)
 ograniczenie możliwości przedstawienia atrakcyjnej dla banku
formy zabezpieczenia pożyczonych środków
21


Slide 22

Alternatywa kredytu bankowego:

Pożyczki z sektora pozabankowego


Właściciele małych przedsiębiorstw powinni
zainteresować się ofertą pomocową ze strony
różnych organizacji wspierających rozwój małych
przedsiębiorstw, w szczególności w zakresie
możliwości pozyskania źródeł finansowania
działalności w postaci kredytów i pożyczek (jako
źródeł alternatywnych dla kredytów bankowych)


istnieje wiele takich podmiotów (organizacji), a informacja o
zakresie ich działalności oraz możliwościach i warunkach
udzielania wsparcia finansowego małym, szczególnie nowo
tworzonym przedsiębiorcom, jest łatwo dostępna (wszelkie
informacje można bez trudu znaleźć w Internecie)

22


Slide 23

Alternatywa kredytu bankowego:

Leasing


Leasing umożliwia korzystanie z określonych
dóbr (np. maszyn i urządzeń, środków
transportu) bez konieczności ich nabywania




skorzystanie z leasingu wymaga zawarcia
stosownej umowy z leasingodawcą (podmiotem
udostępniającym dane dobro leasingowe) a
przedsiębiorstwem-leasingobiorcą, które w
zamian będzie opłacało tzw. czynsz leasingowy
leasing przypomina więc formę najmu/dzierżawy
23


Slide 24

Formy leasingu


leasing operacyjny




przekazanie dobra w użytkowanie leasingobiorcy na czas
oznaczony, bez gwarancji zakupu tego środka po upływie
okresu leasingu
 suma rat czynszu leasingowego nie pokrywa całej wartości
dobra, które jest przedmiotem leasingu
 okres trwania leasingu jest krótszy niż okres całkowitego
zużycia dobra leasingowego

leasing finansowy


przekazanie dobra w użytkowanie leasingobiorcy na czas
oznaczony, ale z gwarancją przekazania dobra na
własność leasingodawcy po upływie okresu leasingu
 suma rat czynszu leasingowego pokrywa całą wartość
dobra, które jest przedmiotem leasingu
 okres trwania leasingu jest zbliżony do okresu całkowitego
zużycia dobra leasingowego
24


Slide 25

Struktura
źródeł finansowania
działalności
25


Slide 26

Kapitały własne w strukturze
finansowania działalności






Kapitały własne są źródłem finansowania
bezzwrotnym, długoterminowym, a co z tym związane
– zapewniającym stabilność finansową działalności
przedsiębiorstwa
Im większy udział kapitałów własnych w strukturze
finansowania, tym działalność przedsiębiorstwa jest
bezpieczniejsza z finansowego punktu widzenia
Kapitały własne nie są oprocentowane, ale właściciele
przedsiębiorstwa oczekują, że wniesiony przez nich
wkład i pozostawiony zysk, wygenerują oczekiwaną
przez nich stopę zwrotu (inaczej mówiąc:
zaangażowane środki zostaną pomnożone). Dlatego
mówi się, że kapitał własny również kosztuje!
26


Slide 27

Kapitały obce w strukturze
finansowania działalności


Kapitały obce są źródłem finansowania zwrotnym,
długo lub krótkoterminowym, odpłatnym






odpłatność wyraża się w wysokości odsetek od
pożyczonych środków, którą traktuje się jako koszt kapitału
obcego
koszt kapitału obcego jest niższy niż kapitału własnego,
ponieważ jego dawca ponosi niższe ryzyko niż dawca
kapitału własnego
 dawca kapitału obcego w określonym terminie otrzymuje
pożyczone środki, wraz z oprocentowaniem, zastosować
może także zabezpieczenie pożyczonych środków

Wysoki udział kapitałów obcych pogarsza
bezpieczeństwo działalności przedsiębiorstwa,
ponieważ generuje tzw. ryzyko finansowe
27


Slide 28

Ryzyko finansowe
i ryzyko utraty płynności






Ryzyko finansowe związane jest z brakiem możliwości zwrotu
pożyczonych środków
 jeżeli przedsiębiorstwo zaciągnie zbyt wiele kredytów, może się
okazać, że nie jest w stanie ich zwrócić, czyli opłacać rat
kredytu
 im wyższy jest poziom kapitałów obcych w strukturze
finansowania działalności, tym wyższy jest poziom ryzyka
finansowego
Szczególnie groźną postacią ryzyka finansowego jest ryzyko
utraty płynności finansowej, które oznacza niezdolność do
regulowania koniecznych płatności (np. zapłaty za zakupione
materiały, rachunków telefonicznych, wynagrodzeń
pracowników) w wymaganym terminie
Ryzyko finansowe i ryzyko utraty płynności finansowej mogą
doprowadzić do upadłości przedsiębiorstwa
28


Slide 29

Złota zasada bilansowa






Struktura źródeł finansowania działalności powinna być
dostosowana do rodzaju prowadzonej działalności i
wynikającego z niej zapotrzebowania na aktywa trwałe i
obrotowe. W ustaleniu takiej struktury finansowania pomocna
może być złota zasada finansowa.
Złota zasada finansowa głosi, że aktywa trwałe powinny być
finansowane stabilnymi źródłami finansowania w postaci
kapitałów stałych (kapitały stałe to suma kapitałów własnych i
kapitałów obcych długoterminowych)
Spełnienie złotej zasady bilansowej można obliczyć w
następujący sposób:
kapitały stałe ÷ aktywa trwałe > 1



wynik obliczeń powinien być wyższy od 1, co oznacza spełnienie złotej
zasady finansowej (przedsiębiorstwo jest stabilne finansowo)
przy spełnionej złotej zasadzie finansowej przedsiębiorstwo finansuje aktywa
trwałe obsługujące więcej cykli produkcyjnych długoterminowymi źródłami
kapitału, zaś aktywa obrotowe krótkoterminowymi źródłami kapitału

29


Slide 30

Ustalanie wyniku
finansowego

30


Slide 31






W związku z wytwarzaniem wyrobów lub
świadczeniem usług, przedsiębiorstwo ponosi
koszty
W momencie sprzedaży wyrobów lub usług po
ustalonej cenie, realizuje przychody ze sprzedaży
Różnica pomiędzy wysokością przychodów ze
sprzedaży (S) a poniesionymi kosztami wytworzenia
wyrobów lub świadczenia usług (K), to tzw. wynik ze
sprzedaży, który może być:




zyskiem ze sprzedaży (jeżeli P > K)
stratą ze sprzedaży (jeżeli P < K)
31


Slide 32

Przykład
Ustalanie wyniku ze sprzedaży


W danym miesiącu wytworzono 100 szt. wyrobu A.
Wytworzenie jednego wyrobu kosztowało 10zł.
Przedsiębiorstwo sprzedaje wyroby hurtownikowi za
14zł. Oblicz wysokość kosztów wytworzenia
wyrobów i wysokość przychodów ze sprzedaży, a
także wynik za sprzedaży, zakładając, że:



(1) sprzedano całą partię wyrobów (czyli 100szt)
(2) sprzedano tylko połowę partii wyrobów (czyli 50szt)
 co powinno zrobić przedsiębiorstwo, jeżeli wystąpi sytuacja
druga?

32


Slide 33

Rozwiązanie
(1)
 koszt wytworzenia wyrobów: 100szt. x 10zł = 1000zł
 przychody ze sprzedaży: 100szt. x 14zł = 1400zł
 wynik ze sprzedaży:1400zł – 1000zł = 400zł
(2)
 koszt wytworzenia wyrobów: 100szt. x 10zł = 1000zł
 przychody ze sprzedaży: 50szt. x 14zł = 700zł
 wynik ze sprzedaży:700zł – 1000zł = - 300zł
33


Slide 34

Źródła pozostałych przychodów i kosztów
przedsiębiorstwa


pozostała działalność operacyjna:






pozostałe przychody operacyjne,
 np. ze sprzedaży posiadanych aktywów trwałych
pozostałe koszty operacyjne,
 np. faktyczna wartość sprzedawanego środka trwałego

działalność finansowa




przychody finansowe,
 np. odsetki od środków zgromadzonych na lokatach
bankowych
koszty finansowe,
 np. koszty odsetek od kredytów bankowych
34


Slide 35

Wynik zdarzeń nadzwyczajnych


w przedsiębiorstwie mogą wystąpić także:


zyski nadzwyczajne,




straty nadzwyczajne




np. otrzymane odszkodowania ubezpieczeniowe
np. wielkość strat wynikających ze zdarzeń losowych
(pożarów, kradzieży itp.)

różnica pomiędzy zyskami i stratami
nadzwyczajnymi to wynik zdarzeń
nadzwyczajnych
35


Slide 36

Ustalanie zysku (straty) brutto
(1 )

P rzych od y ze sp rzed a ży

–

(2 )

K o szty w ytw o rze n ia w yrob ó w lu b u sług

=
+
–
=
+
–

(3 )

Z ysk (stra ta ) ze sp rze d aży

(4 )

P o zo sta łe p rzycho d y o pe ra cyjn e

(5 )

P o zo sta łe ko szty o pe ra cyjn e

(6 )

Z ysk (stra ta ) z d zia ła ln o śc i o p e ra c yjne j

(7 )

P rzych od y fin an so w e

(8 )

K o szty fina n so w e

=
+
–

(9 )

Z ysk (stra ta ) z d zia ła ln o śc i g o sp o d a rc ze j

(1 0 )

Z yski n ad zw ycza jne

(1 1 )

S tra ty na d zw ycza jne

=

(1 2 )

Z ysk (stra ta ) b ru tto

36


Slide 37

Zysk (strata) brutto
a zysk (strata) netto




zysk (strata) brutto to podstawa opodatkowania (podstawa
wymiaru podatku dochodowego, jaki musi opłacić
przedsiębiorstwo z tytułu prowadzonej działalności)
zysk (strata) brutto pomniejszony o wysokość opodatkowania
to zysk (strata) netto
=

(1 2 )

Z ysk (stra ta ) b rutto

–

(1 3 )

P o da te k

=

(1 4 )

Z ysk (stra ta ) n e tto

37


Slide 38

Analiza progu rentowności

38


Slide 39



Sposób, w jaki przedsiębiorstwo wytwarza wyroby lub
świadczy usługi związany jest z ponoszeniem
kosztów. Koszty te mogą mieć charakter:




kosztów zmiennych, których wielkość zależy od wielkości
produkcji i sprzedaży
 np. zużycie czynników produkcji – materiałów,
półfabrykatów
kosztów stałych, których wielkość nie zależy od wielkości
produkcji i sprzedaży; innymi słowy przedsiębiorstwo ponosi
te koszty nawet wówczas, gdy nie produkuje wyrobów lub nie
świadczy usług
 np. koszt wynajmu lokalu, amortyzacja, koszt
wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na stałe
39


Slide 40

Próg rentowności (BEP) oznacza:


punkt, w którym przychody ze sprzedaży są równe
poniesionym kosztom całkowitym wytworzenia
produktów (czyli kosztom stałym i kosztom
zmiennym)




jest to zatem punkt, w którym przedsiębiorstwo nie osiąga
zysku operacyjnego, ale także nie ponosi straty (różnica
pomiędzy przychodami ze sprzedaży a kosztami
całkowitymi wytworzenia wyrobów jest równa zeru)
wyznaczenie progu rentowności pozwala ustalić taką
wielkość przychodów ze sprzedaży, która zapewnia
pokrycie całkowitych kosztów wytworzenia produktów;
realizowanie przychodów ze sprzedaży większych niż
wielkość przychodów ze sprzedaży „w progu rentowności”
pozwala na osiągnięcie zysku operacyjnego
40


Slide 41



graficzna prezentacja progu rentowności
przedstawiona została na kolejnym slajdzie







próg rentowności znajduje się dokładnie w miejscu
przecięcia krzywych obrazujących wielkość sprzedaży (S) i
wielkość kosztów całkowitych (C)
oznacza to, że sprzedaż na poziomie QBEP zapewnia
pokrycie kosztów całkowitych
sprzedaż w wysokości powyżej progu rentowności (czyli
powyżej QBEP), pozwoli przedsiębiorstwu znaleźć się w
obszarze zysków operacyjnych
im sprzedaż będzie wyższa od sprzedaży w progu
rentowności (czyli sprzedaży równej QBEP), tym zysk
operacyjny będzie wyższy
41


Slide 42

koszty

sprzedaż S

ZYSK
zysk operacyjny = 0

BEP

koszty
całkowite C

koszty
zmienne V

STRATA

koszty
stałe F

Q BEP

Sprzedaż

42


Slide 43

Jak obliczyć wielkość progu
rentowności?
Założenia:

S  pq

C  F  qv
V  qv

S – przychody ze sprzedaży
p – jednostkowa cena sprzedaży
q – ilość produktów
v – koszty zmienne przypadające na jeden produkt
C – całkowite koszty operacyjne (wytworzenia wyrobów)
F – koszty stałe
V – koszty zmienne (ogólnie)

43


Slide 44

Podstawowe formuły ustalania
progu rentowności:
(w jednostkach; w szt.)

(wartościowo; w zł.)

BEP 

BEP 

F
pv

F
pv

p

44


Slide 45

Przykład
Obliczanie progu rentowności


Założenia:




cena produktów: 10zł/szt.
ilość produktów: 5000szt.
Koszty operacyjne: 35000zł, w tym:



koszty stałe: 15000zł
koszty zmienne: 20000zł;


zatem jednostkowe koszty zmienne wynoszą:

20000zł/5000szt=4zł/szt.


Należy ustalić wielkość progu rentowności w
tym przedsiębiorstwie.
45


Slide 46

Rozwiązanie




próg rentowności ilościowy
BEP(w szt.) = F / (p-v)
BEP(w szt.) = 15000zł / (10zł/szt.-4zł/szt.) = 2500szt.
 Interpretacja: przedsiębiorstwo pokryje całkowite koszty
operacyjne (wytworzenia wyrobów) osiągniętymi przychodami ze
sprzedaży, jeżeli sprzeda 2500szt. produktów. Sprzedaż powyżej
2500szt. pozwoli osiągnąć zysk operacyjny.
próg rentowności wartościowy
BEP (w zł) = BEP (w szt.) x p
BEP (w zł) = 2500szt. x 10zł/szt. = 25000zł.
 Interpretacja: przedsiębiorstwo pokryje całkowite koszty
operacyjne (wytworzenia wyrobów), jeżeli osiągnie przychody ze
sprzedaży na poziomie 25000zł. Zrealizowanie przychodów na
poziomie wyższym niż 25000zł pozwolą na osiągnięcie zysku
operacyjnego.
46


Slide 47

Opodatkowanie działalności
przedsiębiorstwa

47


Slide 48

Rodzaje obciążeń podatkowych


Obciążenia podatkowe przedsiębiorstw związane są
z koniecznością opłacania:




podatku dochodowego:
 od osób prawnych (tzw. CIT); dot. działalności
przedsiębiorstw posiadających osobowość prawną
 ewentualnie od osób fizycznych (tzw. PIT); dot. działalności
przedsiębiorstw nie posiadających osobowości prawnej, np.
przedsiębiorców – osób fizycznych prowadzących
działalność gospodarczą
innych podatków:
 np. VAT, podatek akcyzowy, podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek od nieruchomości, podatek od środków
transportu itd.
48


Slide 49

Podatek dochodowy
– możliwe formy opodatkowania


podmioty prowadzące księgi rachunkowe (tzw. pełną
księgowość)




ustalają zysk brutto, który jest podstawą wymiaru podatku

podmioty nie prowadzące ksiąg rachunkowych (dot.
w szczególności przedsiębiorstw małych) mogą
opłacać podatek dochodowy w formie:



zryczałtowanej – w formie karty podatkowej lub tzw.
ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
na zasadach ogólnych – podstawą wymiaru podatku jest
dochód ustalony na podstawie zdarzeń gospodarczych
ewidencjonowanych w podatkowej księdze przychodów i
rozchodów
49


Slide 50

Wybór formy opodatkowania


Wybierając formę opodatkowania należy
uwzględnić:






określone przepisami prawa możliwości skorzystania z
danej formy opodatkowania, na które z kolei wpływ mają
min.:
 forma prawna prowadzonej działalności,
 przedmiot prowadzonej działalności,
 rozmiar prowadzonej działalności,
związane z daną formą opodatkowania możliwości
odliczeń i możliwości oddziaływania na koszty uzyskania
przychodów i tym samym na wysokość opłacanego
podatku
obowiązki wynikające ze sposobu prowadzenia ewidencji
wymaganej w danej formie opodatkowania (ocena
własnych umiejętności i wiedzy w tym zakresie, ewentualny
koszt zlecenia tych czynności)
50


Slide 51

Efekt tarczy podatkowej


Efekt tarczy podatkowej powoduje, że
przedsiębiorstwa wykorzystujące kapitał obcy
mogą zmniejszyć swoje obciążenia
podatkowe, gdyż oprocentowanie kapitału
obcego zmniejsza podstawę opodatkowania


jest to powód, dla którego przedsiębiorstwa
decydują się na udział kapitałów obcych w
strukturze finansowania działalności (mimo ryzyka
finansowego i ryzyka utraty płynności)
51


Slide 52

Przykład


Przedsiębiorstwo zamierza wytwarzać wyrób X.
Planuje się, że z tego tytułu osiągnie w danym roku
obrotowym 10000zł zysku z działalności operacyjnej.
Dla uruchomienia produkcji potrzeba 50000zł.
kapitału. Rozważa dwie możliwości:





(1) całość kapitału będzie stanowiła kapitał właścicieli
(2) połowę kapitału wniosą właściciele, a połowę będzie
stanowił kredyt bankowy oprocentowany 10% w skali roku.

Należy obliczyć wysokość podatku przy stawce 19%,
jaki przedsiębiorstwo będzie opłacało w (1) i (2)
wariancie finansowania działalności.


ZAŁOŻENIE DODATKOWE – firma nie osiąga przychodów
finansowych, nie występują zyski i straty nadzwyczajne
52


Slide 53

Rozwiązanie

zysk operacyjny
(-) koszty finansowe
(odsetki)
(=) zysk brutto
(-) podatek
(19%*zysk brutto)

zysk netto

wariant (1)

wariant (2)

10000zł

10000zł

0zł

2500zł
(25000złx10%)

10000zł

7500zł

1900zł

1425zł

8100zł

6075zł

WNIOSEK:
w wariancie (2) wysokość płaconego podatku jest niższa, gdyż kwota
kosztów finansowych – odsetek pomniejszyła podstawę opodatkowania 53


Slide 54

Zalecana literatura
dodatkowa
1.
2.
3.
4.
5.
6.

A. Skowronek-Mielczarek: Małe i średnie
przedsiębiorstwa. Źródła finansowania. Wyd.
C.H.Beck, Warszawa 2003
Finanse firmy. Jak zarządzać kapitałem. Red.
W.Szczęsny: Wyd. C.H.Beck, Warszawa 2003
W. Bień: Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa.
Difin, Warszawa 2004
K. Safin: Zarządzanie małą firmą. Wyd. A.E. im.
O.Langego we Wrocławiu, Wrocław 2003
E. F. Brigham, J. E. Houston: Podstawy zarządzania
finansami. T. 1.i 2. PWE, Warszawa 2005
J. Czekaj, Z. Dresler: Zarządzanie finansami
przedsiębiorstw. Podstawy teorii. Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2005

54