Slide 1

KİMYASAL SAVAŞ ve
KORUNMA YÖNTEMLERİ
1


Slide 2

Birleşmiş Milletler Cenevre
Sözleşmesi ile Biyolojik ve
Kimyasal Silahların İnsanlar
Üzerinde Kullanılması
Yasaklanmıştır!
2


Slide 3

KİMYASAL SAVAŞ
• Kimyasal özelliği sayesinde öldürücü,
yaralayıcı ve tahriş edici etkiler
gösteren, sis ve yangın meydana
getiren, insan, hayvan, bitki ve
metallere etkili olan katı, sıvı, gaz ve
aeresol haldeki maddelerle yapılan
savaştır.

3


Slide 4

KİMYASAL SİLAHLARIN ÖNEMİ


Yapımlarının kolay ve ucuz olması



Tesir alanlarının çok geniş olması



Tesis ve malzemeyi tahrip etmeden
öldürücü olması

4


Slide 5

KİMYASAL SİLAH ATMA VASITALARI


Slide 6

BOMBA

ROKETLER

HAVANLAR

KİMYASAL SİLAH ATMA VASITALARI

TOPLAR

6


Slide 7

GENEL AYRIMI




FİZİKSEL DURUMLARINA GÖRE
 Katı
 Sıvı
 Gaz
 Aeresol
FİZYOLOJİK ETKİLERİNE GÖRE
 Safdışı bırakanlar








Sinir gazları
Yakıcı gazlar
Boğucu gazlar
Kan zehirleyici gazlar
Uyuşturucular

ZEHİRLİ MADDE

Kargaşalığı bastırma amaçlılar



Gözyaşartıcı gazlar
Kusturucu gazlar

7

YANICI MADDE


Slide 8

GENEL ETKİLERİ


Solunum sistemi yoluyla alınan toz, maddenin
havadaki miktarına ve kişinin kimyasal sahada
kalma süresine bağlıdır. Sıvı kimyasal savaş
maddeleri cilt tarafından emilmek suretiyle ciltte
tahriş ve yaralara sebep olurlar. Düşük dozda
kirlenen arazilerde fazla süre kalındığı takdirde
gerek solunum gerekse cilt tarafından fazla
miktarda emilme olacağından zayiatlara sebep
olurlar. Bazı kimyasal savaş maddeleri kalıcıdır.
Bunların kalıcılığı fiziksel özelliklerine, hava
şartlarına, arazinin, malzemenin ve teçhizatın
tipine bağlıdır.
8


Slide 9

KİMYASAL HARP MADDELERİNİ ETKİLEYEN
METEOROLOJİK FAKTÖRLER

1. SICAKLIK
2. SICAKLIK DEĞİŞME DERECESİ
3. RÜZGAR
a. HIZI
b. İSTİKAMETİ
4. RUTUBET VE YAĞIŞ
5. ARAZİ
a. ARAZİNİN ŞEKLİ
b. AĞAÇLAR VE BİTKİLER
c. TOPRAK


Slide 10

KİMYASAL SALDIRININ BELİRTİLERİ










Uçaktan yayılan bir serpinti veya sis görülmesi.
Çevrede alışılmamış duman ve sis görülmesi.
Sesi az duyulan patlama (top mermileri).
Etrafta şüpheli yağ damlaları veya su birikintileri
görülmesi.
Görmede bulanıklık hissi.
Ani baş ağrısı, öksürme, aksırma, burun akması
veya kanamaların görülmesi.
Göğüste ağrı, nefes almada zorluk görülmesi.
Deride kızarıklık veya kabarcıkların görülmesi.
Bulantı ve kusma görülmesi.
10


Slide 11

SALDIRIDAN ÖNCE HAZIRLIK










Kimyasal savaş hakkındaki gerekli bilgileri
öğenin, çevrenizdekilere öğretin.
Ev ve işyerinizin iç kısımlarında penceresi en az
ve korumaya elverişli bir odasını sığınma yeri
olarak hazırlayın.
Hazırladığınız sığınma yerine dışardan içeriye
gaz sızmasını önlemek için pencere kenarlarını
ve kapı aralıklarını bant, yapışkan sünger ve
macun ile kapatın.
Kimyasal savaşın etkilerine karşı korunma
sağlayan malzemeleri temin etmeye çalışın ve
kullanmayı öğrenin.
Kendi kendinize yardım ve ilk yardım esaslarını
öğrenin.
Besinlerinizi gaz geçirmeyen cam ambalaj veya 11
kutularda koruyun.


Slide 12

SALDIRI SIRASINDA ALINMASI
GEREKEN ÖNLEMLER

12


Slide 13

Evinizde veya işyerinizde iseniz;










Önceden hazırlamış olduğunuz sığınma
odasına girin. Kapatılmış pencere ve kapı
aralıklarına, ek önlem olarak sulandırılmış
çamaşır suyuna batırılmış bez, battaniye vb.
malzeme ile örtün.
Tehlike geçinceye kadar bekleyin.
Eğer gözlerinizde ve boğazınızda yanma
varsa, bu gaz sızıntısının belirtisidir.
Gözlerinizi bol su ile yıkayın.
Sızıntı olduğunu tahmin ettiğiniz bölgeyi
önce sulandırılmış çamaşır suyu ile daha
sonra sabunlu su ile yıkayın.
Radyoyu dinleyin ve açıklamalara uyun.

13


Slide 14

Dışarıda iseniz







Sığınma yerlerine girmeden önce;
Üzerinize gaz bulaşmış olabilir.
Derhal elbiselerinizi çıkarın.
Cildinizi bol su ile yıkayın.
Yukarıdaki tedbirleri alın.
Taşıt araçlarında iseniz
Pencere, kalorifer ve havalandırma
sistemlerini kesinlikle kapalı tutarak en seri
şekilde sığınma yerine girin.
14


Slide 15

KORUNMA ve İLKYARDIM

15


Slide 16

KİMYASAL VE BİYOLOJİK SAVAŞLARDA
İLKYARDIM VE KURTARMA EKİBİ


Slide 17

Toplu Korunma


Tehlike anında yakınınızdaki güvenli, kapalı
bir yere girin.



Paniğe ve heyecana kapılmayın.



Yapılacak uyarılara göre hareket edin.

17


Slide 18

Ferdi Korunma


Mümkünse gaz maskesi takın.

18


Slide 19

GAZ MASKESİ
BAŞ BAĞI
HAVA YASTIĞI
GÖZ CAMI

HAVA ÇIKIŞ
SÜBABI

GAZ FİLTRESİ
(AKTİF KARBON)
HAVA
GİRİŞİ


Slide 20

Ferdi Korunma


Sis ve duman içine girmeyin.



Üzerinize gaz bulaşmışsa çıkarıp atın ve
hemen temiz bir elbise giyin.



Elbise dışında kalan çıplak deriye koruyucu
merhem sürün ya da pudra dökün.



Daha önce korumaya almadığınız yiyecekleri
yemeyin.



Açık su kaynaklarındaki suları içmeyin.



Alkol ve sigarayı kullanmayın.

20


Slide 21

İlk Yardım










Gazdan gözünüz etkilenmişse bol sabunlu su ile
yıkayın.
Yüzünüzü, kulağınızı ve boynunuzu sabunlu su ile
temizleyin.
Mümkün olduğunca hareketten kaçınarak lüzumsuz
enerji sarfetmeyin.
Gazdan etkilenen kişiyi yürütmeyin ve konuşturmayın.
Gazdan etkilenen kişiyi rahat ve sıcak tutun, elbiselerini
gevşetin.
Solunumda duraklama gördüğünüzde suni solunum
yaptırmayın, mümkünse oksijen cihazı kullanın.
Etkilenen kişiye alkollü içki ve sigara kullandırmayın.
Etkilenen kişiye şekerli su, çay ve kahve içirin.
İlk fırsatta en yakın sağlık kuruluşuna başvurun.
21


Slide 22

KİMYASAL SAVAŞ MADDELERİ










Yakıcı Gazlar
Boğucu Gazlar
Sinir Gazları
Kan Zehirleyici
Gazlar
Kusturucu Gazlar
Göz Yaşartıcı Gazlar
Uyuşturucu Gazlar
Muhtelif Gazlar
22


Slide 23

YAKICI GAZLAR
Fizyolojik Etkileri
 Gözlerde sulanma ve yanma
 Gözlerde ışığa karşı duyarlılık,
 Göz kapaklarının şişmesi,
 Öksürük ve boğulma hali,
 Gözlerde, boğaz ve nefes borularında
iltihaplanma,

23


Slide 24

YAKICI GAZLAR
Yapılacak İlk Yardım
 Göz kapaklarınızı açık tutarak bol su ile
uzun süre yıkayın.
 Teninize bulaşan sıvıyı yara temizler gibi
sürtmeden silin.
 Koruyucu merhem sürün.
 Bol su ile yıkayın.
 Elbisenizi temizleyin ya da çıkarıp atın.
24


Slide 25

BOĞUCU GAZLAR
Fizyolojik Etkileri
 Göğüste darlık ve solunum güçlüğü,
 Öksürük, gözlerde yaşarma,
 Yorgunluk, dudaklarda morarma,
 Burun ve boğazda tahriş ve akıntı,
 Bulantı ve kusma.

25


Slide 26

BOĞUCU GAZLAR
Yapılacak İlk Yardım
KORUYUCU ELBİSE VE
MASKE
 Varsa maske takın.
 Hastayı rahat, sıcak tutun.
 Elbiselerini gevşetin.
 Alkolsüz içecek verin. (Çay, kahve gibi)
 Solunum durmuşsa suni teneffüs tatbik
edin.

26


Slide 27

KAN ZEHİRLEYİCİ GAZLAR
Fizyolojik Etkileri
 Burun ve boğazda tahribat,
 Titreme ve öksürük,
 Göğüs darlığı ve boğulma hali,
 Solunum hızlanması,
ZEHİRLİ MADDE
 Güç ve ağır solunum,
 Gözde tahriş ve yaşarma,
 Baş ağrısı, baş dönmesi, sersemleme,
 Bulantı ve kusma.
27


Slide 28

KAN ZEHİRLEYİCİ GAZLAR
Yapılacak İlk Yardım
 Varsa maske takın.
 Temiz havaya çıkın.
 Maske içine 3-4 dakika ara ile 2’şer
ampulden en çok 8 ampul Amilnitrik
ampulü (veya benzeri) kırarak koyun.
 Üzerine sıvı gaz sürülmüşse elbiselerini
çıkarın ve havalandırın.
 Hastayı sakin tutun, yürütmeyin,
hastaneye ulaştırın.
28


Slide 29

SİNİR GAZLARI
Fizyolojik Etkileri
 Sebepsiz ağız ve burun akıntısı,
 Göğüs tıkanıklığı, solunum güçlüğü,
 Görme bulanıklığı, gözbebeklerinin
küçülmesi,
 Kaslarda seğirme,
 Bulantı ve kusma,
 Aşırı terleme, idrar tutamama,
 Baş ağrısı, denge bozukluğu,
 Şaşkınlık, miskinlik,
 Sebepsiz sıçrama, çırpınma,
 Koma ve ölüm.

29


Slide 30

SİNİR GAZLARI
Yapılacak İlk Yardım


Varsa maske takın.



Süratli hareket edin veya ettirin.



Tenine bulaşan sıvıyı sürtmeden silin.



Bol su ile uzun süre yıkayın.



Kirli elbiselerini temizleyin veya çıkarıp atın.



Atropin iğnesini sağlık personeline yaptırın.

30


Slide 31

KUSTURUCU GAZLAR
Fizyolojik Etkileri


Burun ve boğazda tahribat,



Öksürme ve aksırma, salya akması,



Baş ağrısı,



Boğaz ve nefes borusunda şiddetli acı,



Bulantı ve kusma.

31


Slide 32

KUSTURUCU GAZLAR
Yapılacak İlk Yardım


Varsa maske takın.



Ağzından salya gelse de maskenizi
çıkarmayın.



Kusma zorunluluğu varsa maskenin alt
kenarını açıp kusun, tekrar taktığınızda
içerideki gazi şiddetle üfleyerek çıkarın.



Bir süre sonra kendiliğinden iyileşme
görülür.
32


Slide 33

GÖZ YAŞARTICI GAZLAR
Fizyolojik Etkileri


Gözlerden bol yaş gelmesi,



Gözleri ovuşturma isteği,



Cilt ve burun içerisinde batma,



Sıcak su kullanıldığında ciltte yanma,



Şiddetli baş ağrısı,



Bulantı ve kusma isteği.
33


Slide 34

GÖZ YAŞARTICI GAZLAR
Yapılacak İlk Yardım
 Varsa maske takın.


Gaz bulutu geçtikten sonra maskenizi
çıkarın.



Yüzünüzü rüzgara çevirin, elbiselerinizi
gevşetin.



Gözlerinizi ovuşturmayın, yara temizler gibi
silin.



Gözlerinizi bol su ile iyice yıkayın.



Cilde bulaşmış sıvı gazı sabun ve su ile iyice
yıkayın.
34


Slide 35

UYUŞTURUCU GAZLAR
Fizyolojik Etkileri
 Görmede bulanıklık, göz bebeklerinin
büyümesi,
 Şaşkınlık, uyuşukluk, sersemleme,
algılamada yanılmalar,
 Baş dönmesi, işitmede güçlük,
 Ağız, dudak ve ciltte koruma,
 Tansiyonun yükselmesi, kalp atışlarının
hızlanması,
 Hareketsizlik, çevreye intibaksızlık,
 Gelişi güzel davranışlar, gayesiz dolaşma.
35


Slide 36

UYUŞTURUCU GAZLAR
Yapılacak İlk Yardım


Gözleri sadece temiz su ile yıkayın.



Vücuda bulaşmışsa sabun ve su ile yıkayıp
iyice durulayın



Elbiseleri ve kirli sahayı bol deterjanlı su ile
yıkayın ve tazyikli su ile durulayın.



Malzemelerin temizlenmesinde hipoklorid ve
alkol kostik eriyikleri kullanılır.

36


Slide 37

MUHTELİF GAZLAR
Herbesit’ler : Sıvı haldedirler.


Turuncu herbesitler; bitkilere aşırı etkili
olup, insan ve hayvanlara etkisi azdır.



Beyaz herbesitler; toprakta uzun süre
kalabilirler, kök yoluyla bitkiye girerler,
geniş yapraklı bitkilerle etkin olup; insan ve
hayvanlara etkisizdir.

37


Slide 38

BU BİLGİLER
HAYATINIZ İÇİN ÖNEMLİDİR!
DİLEĞİMİZ SAVAŞLARIN
OLMADIĞI BARIŞ DOLU BİR
DÜNYADA YAŞAMAK.


Slide 39

Bu doküman
T.C.
Milli Eğitim Bakanlığı
Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü
ve
T.C.
İçişleri Bakanlığı
Sivil Savunma Genel Müdürlüğü
Sivil Savunma Koleji
işbirliğinde hazırlanmıştır