Transcript Rzeka_Wieprz_Inwentaryzacja
Slide 1
Rzeki Roztocza
Masowa turystyka kajakowa i jej
negatywny wpływ na gospodarkę
wędkarsko-rybacką
Slide 2
Rzeka Wieprz
•
•
•
•
Rzeka Wieprz na odcinku od tamy w miejscowości Krasnobród do ujścia
rzeki Świnki jest zaliczona do „Krainy pstrąga i lipienia”
W przeważającej części bieg rzeki przecina Krasnobrodzki Park
Krajobrazowy, Roztoczański Park Narodowy i Szczebrzeski Park
Krajobrazowy. W obszarach Natura 2000 oraz w strefach łącznikowych np.
odcinek rzeki wraz z doliną od Zwierzyńca do zbiornika w Nieliszu stanowi
strefę łącznikową dwóch obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura
2000. W rzece występują gatunki chronione, minogi i ryby takie jak głowacz
białopłetwy, śliz, koza, piekielnica, piskorz oraz ssaki takie jak bóbr czy
wydra. Z grupy ptaków ciekawostką tego terenu jest zimorodek.
Rzeka charakteryzuje się licznymi meandrami i niewielką głębokością.
Brzegi porośnięte są dość gęsto drzewami, które w dużej części zacieniają
koryto cieku, występują też liczne źródliska tworzące dobre warunki dla ryb
łososiowatych. Nurt rzeki jest dość wartki przelewając się przez powalone
rumosze drzewne tworzy liczne zagłębienia i rynny, które są doskonałymi
kryjówkami dla ryb i innych organizmów wodnych.
Slide 3
Rzeka Wieprz – wobec masowej
turystyki kajakowej
• Wieprz jest rzeką, na której działa dużo komercyjnych
firm kajakowych organizujących masowe spływy dzieląc
odcinki rzeki na etapy. W czasie sezonu na takim
jednym etapie potrafi spływać dziennie ok 500 kajaków
eliminując całkowicie egzystencję ryb i organizmów
wodnych oraz paraliżując gospodarkę rybackowędkarską ustaloną wieloletnimi umowami z RZGW.
• W czasie kontroli inwentaryzacyjnych danych odcinków
od miejscowości Szczebrzeszyn do miejscowości
Krasnobród sporządzono notatki i zdjęcia negatywnych
zjawisk na poszczególnych etapach gdzie są
organizowane spływy kajakowe.
Slide 4
Zakończenie etapu most Szczebrzeszyn-Zwierzyniec.
Miejsce z którego są zabierane kajaki lawetami. Teren
zaśmiecony pozostałościami po turystach takimi jak:
opakowania po napojach , puszki po piwie itp.
Zakończenie etapu bulwar koło młyna w miejscowości
Szczebrzeszyn - przy rzece usytuowana jest drewniana
wiata ze stołami i ławami przy której odbywają się
imprezy po zakończeniu spływu. Teren wiaty jest
zaśmiecony dużą ilością opakowań takich jak: puszki po
piwie, szklane butelki, folie itp..
Szczebrzeszyn-bulwar (tu kończą się spływy
kajakowe)
Slide 5
Ten etap jest oznakowany deską z napisem „Szczebrzeszyn”, która jest przybita do drzewa Po
drugiej stronie rzeki jest zbudowany pomost w celu wyciągania kajaków. Odcinek od młyna w
górę rzeki ok.. 1500 m. w czasie okresu tarłowego jest miejscem rozrodu pstrągów
potokowych, na którym biorąc pod uwagę ten fakt można zorganizować obręb ochronny.
Odcinek Szczebrzeszyn –Brody Małe jest w dużej mierze zaśmiecony odpadami j/w .
Brody Małe-most- firmy traktują jako następny etap spływów kajakowych. Oznaczony on jest
tablicą przytwierdzoną do mostu drogowego.
Slide 6
Przy moście jest miejsce odbierania kajaków. Teren zaśmiecony opakowaniami po napojach,
folie, puszki i butelki, między tymi odpadami ulotka firmy „Relaks”. W pobliżu tego miejsca
wycięte drzewo najprawdopodobniej na ognisko.
Teren łowiska patronackiego niedawno sprzątany przez
Salmo Club
Slide 7
Brody Małe – stara tama i wycięte drzewa.
Slide 8
Brody Małe- Żurawnica. Odcinek mocno eksploatowany przez spływy kajakowe, ogólne zaśmiecenie.
Ten odcinek jest pod patronatem Salmo Club Roztocze i oznakowany był tablicami klubowymi, które
zostały zdewastowane lub z kradzione przez niewiadomych sprawców. Teren ten jest systematycznie
sprzątany przez klub lecz te akcje nie przynoszą efektu. Odcinek w dużej mierze jest udrożniony przez
usuwanie rumoszu drzewnego, który przeszkadza w spływach kajakowych. Na tym odcinku przy starej
tamce co roku odbywa się tarło pstrąga potokowego a w miesiącach wiosennych do końca maja tarło
lipieni.
Koniec etapu kajakowego
Łowisko patronackie sprzątane przez Salmo
Club
Slide 9
Tablica oznakowania odcinka
patronackiego. Stała tylko
tydzień
Slide 10
Akcja sprzątania Salmo Club
Slide 11
Żurawnica- Turzyniec- Zwierzyniec. Odcinek tak jak powyższe mocno eksploatowany przez
spływy kajakowe. W dużej mierze usunięte rumosze drzewne, które tworzą w systemie
rzecznym ostoje i kryjówki ryb. Ogólne zaśmiecenie pozostałościami po turystach i
okolicznych gospodarstwach. Na odcinku rzeki w miejscowości Wywłoczka - źródła tarlisko
ryb łososiowatych (pstrąg pot. I lipień). Rzeka na tym odcinku dość wąska i przy niskich
stanach wody bardzo płytka. Organizowanie na tym odcinku masowych spływów
przyczynia się do niekorzystnych dla środowiska zmian (usuwanie brzegów, przemieszczanie
się podłoża i płoszenie ryb.) Przy źródłach można zorganizować obwód chroniony (tarlisko)
odcinek ok.1000m.
Tarlisko pstrąga potokowego i lipienia
Slide 12
Nie ma tolerancji dla wędkarzy, doprowadza to do częstych konfliktów między
tymi odmiennie odpoczywającymi społecznościami:
Slide 13
Tak jak widać na powyższych zdjęciach na rzece Wieprz brak miejsc gdzie nie odbywają się spływy
kajakowe. Wszystkie odcinki rzeki są paraliżowane masową turystyką wodną uniemożliwiając
jakiekolwiek wędkarstwo. Firmy organizujące spływy widząc w tym swój kokosowy interes
systematycznie zwiększają swoją flotę nie ponosząc żadnych obciążeń finansowych na rzecz
ochrony czy zabiegów pielęgnacyjnych rzek Roztocza. Trzeba tu też zasygnalizować, że spływy są
organizowane dla turystów przypadkowych, nie związanych z ekstremalnym kajakarstwem co
skutkuje częstymi wywrotkami, które mogą przyczynić się do tragicznych wypadków. Taka sytuacja
zaistniała w czasie kontroli odcinka rzeki przez społeczną straż rybacką co zostało
udokumentowane zdjęciami.
Slide 14
Zwierzyniec- park-Rudka. Odcinek nie nadający się do spływów kajakowych, bardzo płytkie
koryto rzeki. Od mostu Zwierzyniec- Biłgoraj ok. 1500m. W okresach tarłowych zgrupowania
ryb (pstrąg pot. i lipień). W okresie marzec-maj duże zgrupowania populacji lipienia, który na
tym odcinku odbywa tarło a w późniejszym okresie jest tu ostoja potarłowego narybku. Odcinek
udrożniony z rumoszu drzewnego co jest konsekwencją drastycznego wypłycenia. Działania
kajakowe na tym odcinku przyczyniają się do degradacji rzeki (walory widokowe parku) są
powodem migracji płoszonych ryb z tego terenu. Powyższy odcinek powinien otrzymać status
obwodu chronionego. Fragment rzeki między Zwierzyńcem a zbiornikiem wodnym w Rudce
jest etapem (nazwa umowna kajakarzy) bardzo mocno eksploatowany przez firmy kajakowe,
które na w/w zbiorniku mają bazę wypadową dla spływów kajakowych.
Rudka- zbiornik. Baza firm kajakowych.
Z tego miejsca rozpoczynają się spływy kajakowe na poszczególne etapy od miejscowości Rudka
do miejscowości Szczebrzeszyn. Zdjęcia, które są umieszczone poniżej obrazują rozmach firm
kajakowych na rzekach Roztocza i system organizacyjny pseudo wypożyczalni, które prowadzą
swoją nie do końca jasną działalność bazując na prawie wodnym o powszechnym dostępie do
własności skarbu państwa jakim jest woda.
Element, który „zlewa się” z przyrodą
Roztocza
Slide 15
„Powszechne korzystanie z wód”
Slide 16
„Klient jest najważniejszy”
Slide 17
Następnym odcinkiem rzeki Wieprz, który jest maksymalnie eksploatowany przez
organizatorów spływów kajakowych jest odcinek między miejscowością Rudka a miejscowością
Bondyrz z wyłączeniem terenu należącego do Narodowego Parku Roztoczańskiego. W/w
odcinek jest już bardzo płytki i wąski. W okresie kiedy jeszcze nie organizowano na nim
spływów był jednym z najbardziej malowniczych i ciekawych fragmentów tej rzeki. Na
powyższym odcinku było dużo zwalisk drzewnych, głębokich rynien i gwałtownych wypłyceń,
które tworzyły tarliska i całe kompleksy kryjówek dla ryb i ich pokarmu. W trakcie
inwentaryzacji przeprowadzanych przez organizacje wędkarskie można stwierdzić, że
działalność związana z masową, komercyjną turystyką wodną znacznie pogorszyła warunki
bytowe ryb i walory przyrodnicze rzeki Wieprz. Po usunięciu drzew leżących w korycie, które
według firm kajakowych były elementem niebezpiecznym dla turystów i utrudniającym spływy,
rzeka drastycznie się wypłyciła nie zapewniając organizmom wodnym dostatecznego
schronienia. Warto też wspomnieć, że spływy na skalę masową ( 500 kajaków dziennie a może
jeszcze więcej) skutecznie eliminują normalną egzystencję ichtiofauny na tym terenie. Wyklucza
też całkowicie gospodarkę prowadzoną przez Polski Związek Wędkarski, który z mocy prawa
jest prawowitym dzierżawcą tej rzeki.
Slide 18
Wycinka i usuwanie drzew z koryta
rzeki w miejscowości Obrocz. Teren
ten w dużej części należy do RPN i
jest objęty programem Natura 2000.
Zdjęcia obrazują stan przed wycinką.
Slide 19
Na powyższym odcinku rynny
utworzone przez zwalone drzewa
tworzyły kompleks kryjówek dla ryb,
a na końcówkach rynien w okresach
rozrodczych miejsca tarłowe. Po
usunięciu drzew koryto się wypłyca
przez nanoszenie podłoża, zatracając
pierwotny wygląd tego fragmentu
rzeki.
Okaleczenia tego miejsca dopuściła się jedna z firm
kajakowych
Slide 20
W czasie patroli przeprowadzanych przez
strażników sporządzono dokumentację zdjęciową,
która uwidacznia wpływ biwaków kajakowych na
środowisko przylegające bezpośrednio do rzeki.
Poniższe zdjęcia są dowodem negatywnych
skutków wymienionej turystyki.
Obrocz- drewniany kościółek- miejsce biwaków.
Slide 21
Obrocz - teren przed mostem drogowym Zamość- Józefów. Tu zaczyna się etap spływów
kajakowych Obrocz – Rudka.
Slide 22
W czasie inwentaryzacji rzeki Wieprz
stwierdzono zmiany w linii brzegowej
spowodowane różnymi inwestycjami
okolicznych właścicieli gruntów, których
posesje przylegają do koryta rzeki. Są to
różnego typu ogrodzenia, mury
oporowe, które utrudniają swobodny
dostęp do linii brzegowej. Zostało to
udokumentowane zdjęciami:
Mur oporowy Bondyrz
Slide 23
„Umocnienia” brzegowe
w Turzyńcu - tartak
Slide 24
Wszelkie wycinki czy usuwanie drzew z
koryta rzeki Wieprz bardzo negatywnie
wpływają na ekosystem rzeki. Stwierdza się,
że rzeka zatraca swój naturalny charakter,
brak drzew leżących w korycie powoduje
przemieszczanie się podłoża, którego
efektem jest zasypywanie rynien, rzeka
drastycznie się wypłyca, ginie różnorodność
siedlisk . Brak potencjalnych żerowisk,
kryjówek czy zacienionych miejsc wpływa
na systematycznie zmniejszającą się
populację ryb łososiowatych.
Zdjęcia obrazują efekt prac „oczystkowych”
na rzece Wieprz na podstawie interwencji
przeciwpowodziowej. Zakres
kontrowersyjnych prac określono w piśmie
z dnia 21.10.2010 rok.
W niniejszym piśmie w jednym z punktów
wyszczególniono uzasadnienie w/w prac
cyt. „powalone drzewa, napiętrzenie gałęzi,
pni itp. utrudniają uprawianie turystyki
wodnej jakim jest kajakarstwo”. koniec
cytatu.
Zadać tu należy kluczowe pytanie, co ma
interwencja przeciw powodziowa do
turystyki wodnej jakim jest kajakarstwo?
Prace wykonano jesienią 2010 roku.
Przed wycinką
Slide 25
Kompleksy drzewne
wpływają na prawidłową
termikę wody i na
różnorodność siedlisk, które
są kluczowymi elementami
prawidłowej gospodarki
rybami łososiowatymi
Slide 26
Drzewa rosnące w linii brzegowej czy
rumosz drzewny częściowo zlegający w
korytach. Najistotniejszym zadaniem
rumoszu drzewnego jest regulacja
przemieszczania się materiału dennego,
który tworzy charakter dna cieku.
Powalone drzewa są nieodzownym
elementem dzięki którym w rzece
funkcjonuje kształtowanie ekosystemu
zwiększające w niej fizyczną
różnorodność siedlisk.
Rumosz drzewny jako siedliska różnych
form jest nieodzownym elementem,
który wywiera wpływ na populację ryb
łososiowatych w rzece.
Slide 27
Slide 28
Poniżej są rozległe tarliska pstrąga potokowego,
prace wykonywano w czasie okresu tarłowego.
Ten odcinek jest utracony na wiele lat,
było tu jedno z największych miejsc ostoi ryb, na rzece Wieprz.
Po usunięciu rumoszu drzewnego rzeka w
bardzo szybkim tempie uległa spłyceniu
tracąc swój naturalny charakter
Na tym odcinku usunięto wszystkie leżące
drzewa, które tworzyły kompleks rynien.
Slide 29
Podsumowanie
•
•
•
Skutki przeprowadzonych prac odbiły się bardzo negatywnie na ekosystem
rzeki Wieprz.
Rzeka zastała pozbawiona cennych dla niej elementów, które zostały
wytworzone przez naturę. Od czasu wykonanych prac oczystkowych
minęło zaledwie 4 miesiące i już można zaobserwować, że charakter rzeki
zmienił się w bardzo dużym stopniu. Tworzą się rozległe płycizny, znikają
rynny, które umożliwiały rybom schronienie i dogodne żerowiska. Rzeka
zatraciła naturalny charakter swojej dzikości i tym na pewno straci na
atrakcyjności turystycznej. Jest to przykład małej świadomości społecznej i
braku wyobraźni ludzkiej gdzie interes był ważniejszy od dziedzictwa
naszego regionu jakim jest przyroda.
Na powyższych odcinkach rzeki Wieprz jest prowadzona masowa turystyka
kajakowa, która ujemnie wpływa na system przyrodniczy tej rzeki,
całkowicie uniemożliwiając gospodarkę wędkarsko – rybacką prowadzoną
przez PZW.
Slide 30
Podsumowanie
•
Teren objęty inwentaryzacją jest bardzo zaśmiecony i udrożniony ze
zwalisk drzewnych będących potencjalnymi kryjówkami ryb i organizmów
wodnych. Masowe spływy kajakowe przyczyniają się do ciągłego płoszenia
ryb, niszczenia tarlisk i uniemożliwiają egzystencję zwierząt, których byt
jest związany ze środowiskiem wodnym tej rzeki. Środowisko rzeki jest
systematycznie poprawiane i dostosowywane do wygody turystyki
kajakowej przez budowę różnych pomostów, ogrodzeń, biwaków,
umocnień brzegowych co negatywnie wpływa na ekosystem tej delikatnej
enklawy przyrodniczej. Działania powyższe są niezgodne z Prawem
Wodnym i przekraczają chłonność tego środowiska.
Slide 31
Jakimi prawami kierują się
„firmy kajakowe”
•
•
Komercyjna turystyka kajakowa jest organizowana przez firmy kajakowe, które w
swoich założeniach są nastawione tylko na zysk. Ich stale wzrastająca ilość i zakres
działań niema żadnej spójności z utrzymaniem ekosystemu w nienaruszonym stanie a
idąc dalej taka działalność drastycznie przyczynia się do pogorszenia walorów
przyrodniczych. Tu zadajemy pytanie, czy władze, samorządy są wstanie określić na
swoim terenie chłonność i obciążenie danych rzek przez precyzyjne określenie
dopuszczalnej ilości podmiotów, które mogą prowadzić powyższą działalność bez
negatywnego oddziaływania na środowisko?
Podmioty, firmy kajakowe tak będziemy je nazywać w dalszej części tego pisma
działają jako wypożyczalnie sprzętu pływającego bądź są zarejestrowane jako
agroturystyki. Nasuwa się pytanie, na jakich prawach składają deklaracje, że są
organizatorami turystyki kajakowej świadcząc usługi osobom indywidualnym?
Większość z nich ma swoje strony internetowe, które informują o ilości sprzętu i
zakresie świadczonych usług, wyraźnie są podane trasy kajakowe. Nasuwają się więc
następujące pytania, kto tym firmom wyznaczył szlaki na poszczególnych rzekach?
Czy były przeprowadzone oceny wielkości rzek nadających się do realizowania
spływów, ilości grup do pojemności środowiska i odporności na antropopresję?
Slide 32
Jakimi prawami kierują się
„firmy kajakowe”
•
Rzeki woj. Lubelskiego skomercjalizowane przez firmy kajakowe są
rzekami niewielkimi o małej średniej głębokości poddanymi bardzo silnej
antropopresji ze strony masowego ruchu turystycznego. Gdzie są częstym
widokiem spływy dużych grup turystów z wychodzeniem z kajaków w celu
ich przeniesienia przez zalegające w korycie rzeki rumosze drzewne, jazy,
czy inne utrudnienia w czasie takiej imprezy.Tym sposobem jest ciągłe
naruszanie dna cieku, niszczenie ostoi i płoszenie ryb i innych organizmów
wodnych a w okresach rozrodu i inkubacji ikry niszczone są tarliska. Duży
ruch takiej turystyki wiąże się jeszcze z jednym zagrożenie jakim jest
cykliczne zaśmiecanie cieków jak i przyległych terenów
Slide 33
Jakimi prawami kierują się
„firmy kajakowe”
•
Firmy kajakowe w swojej działalności powołują się na zapis prawa wodnego art34.1.
które mówi cyt. Każdemu przysługuje prawo do powszechnego korzystania ze
śródlądowych wód publicznych koniec cyt. Ale aby usprawnić przez siebie
organizowanie spływów ingerują w koryto rzek budując na „dziko” różnego typu
pomosty, pochylnie, kanały do spuszczania kajaków na wodę jednocześnie dokonuje
się oznakowania szlaków kajakarskich informujących o poszczególnych etapach i
odcinkach rzeki, nie może więc być mowy o korzystaniu powszechnym. Jest to
szczególne korzystanie z wód w rozumieniu art.37 prawa wodnego. Rodzaje
szczególnego korzystania z wód wymienione w w/w art. nie stanowią katalogu
zamkniętego („w szczególności”) Tu nasuwa się pytanie dlaczego władze, które są
odpowiedzialne za działania na swoim terenie według obowiązującego prawa są
dalekie od prawidłowej oceny wytworzonej sytuacji i egzekwowania tego prawa? Czy
nielegalne inwestycje poczynione przez przedstawicieli firm kajakowych, które są
bezpośrednim niszczeniem walorów przyrodniczych a zatem turystycznych regiony
są w interesie samorządów?
Slide 34
Inwentaryzacja przeprowadzona i
udokumentowana przez Salmo Club Roztocze
Zakończono dnia 10.03.2011
Adres kontaktowy- [email protected]
salmoclubroztocze.pl
Rzeki Roztocza
Masowa turystyka kajakowa i jej
negatywny wpływ na gospodarkę
wędkarsko-rybacką
Slide 2
Rzeka Wieprz
•
•
•
•
Rzeka Wieprz na odcinku od tamy w miejscowości Krasnobród do ujścia
rzeki Świnki jest zaliczona do „Krainy pstrąga i lipienia”
W przeważającej części bieg rzeki przecina Krasnobrodzki Park
Krajobrazowy, Roztoczański Park Narodowy i Szczebrzeski Park
Krajobrazowy. W obszarach Natura 2000 oraz w strefach łącznikowych np.
odcinek rzeki wraz z doliną od Zwierzyńca do zbiornika w Nieliszu stanowi
strefę łącznikową dwóch obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura
2000. W rzece występują gatunki chronione, minogi i ryby takie jak głowacz
białopłetwy, śliz, koza, piekielnica, piskorz oraz ssaki takie jak bóbr czy
wydra. Z grupy ptaków ciekawostką tego terenu jest zimorodek.
Rzeka charakteryzuje się licznymi meandrami i niewielką głębokością.
Brzegi porośnięte są dość gęsto drzewami, które w dużej części zacieniają
koryto cieku, występują też liczne źródliska tworzące dobre warunki dla ryb
łososiowatych. Nurt rzeki jest dość wartki przelewając się przez powalone
rumosze drzewne tworzy liczne zagłębienia i rynny, które są doskonałymi
kryjówkami dla ryb i innych organizmów wodnych.
Slide 3
Rzeka Wieprz – wobec masowej
turystyki kajakowej
• Wieprz jest rzeką, na której działa dużo komercyjnych
firm kajakowych organizujących masowe spływy dzieląc
odcinki rzeki na etapy. W czasie sezonu na takim
jednym etapie potrafi spływać dziennie ok 500 kajaków
eliminując całkowicie egzystencję ryb i organizmów
wodnych oraz paraliżując gospodarkę rybackowędkarską ustaloną wieloletnimi umowami z RZGW.
• W czasie kontroli inwentaryzacyjnych danych odcinków
od miejscowości Szczebrzeszyn do miejscowości
Krasnobród sporządzono notatki i zdjęcia negatywnych
zjawisk na poszczególnych etapach gdzie są
organizowane spływy kajakowe.
Slide 4
Zakończenie etapu most Szczebrzeszyn-Zwierzyniec.
Miejsce z którego są zabierane kajaki lawetami. Teren
zaśmiecony pozostałościami po turystach takimi jak:
opakowania po napojach , puszki po piwie itp.
Zakończenie etapu bulwar koło młyna w miejscowości
Szczebrzeszyn - przy rzece usytuowana jest drewniana
wiata ze stołami i ławami przy której odbywają się
imprezy po zakończeniu spływu. Teren wiaty jest
zaśmiecony dużą ilością opakowań takich jak: puszki po
piwie, szklane butelki, folie itp..
Szczebrzeszyn-bulwar (tu kończą się spływy
kajakowe)
Slide 5
Ten etap jest oznakowany deską z napisem „Szczebrzeszyn”, która jest przybita do drzewa Po
drugiej stronie rzeki jest zbudowany pomost w celu wyciągania kajaków. Odcinek od młyna w
górę rzeki ok.. 1500 m. w czasie okresu tarłowego jest miejscem rozrodu pstrągów
potokowych, na którym biorąc pod uwagę ten fakt można zorganizować obręb ochronny.
Odcinek Szczebrzeszyn –Brody Małe jest w dużej mierze zaśmiecony odpadami j/w .
Brody Małe-most- firmy traktują jako następny etap spływów kajakowych. Oznaczony on jest
tablicą przytwierdzoną do mostu drogowego.
Slide 6
Przy moście jest miejsce odbierania kajaków. Teren zaśmiecony opakowaniami po napojach,
folie, puszki i butelki, między tymi odpadami ulotka firmy „Relaks”. W pobliżu tego miejsca
wycięte drzewo najprawdopodobniej na ognisko.
Teren łowiska patronackiego niedawno sprzątany przez
Salmo Club
Slide 7
Brody Małe – stara tama i wycięte drzewa.
Slide 8
Brody Małe- Żurawnica. Odcinek mocno eksploatowany przez spływy kajakowe, ogólne zaśmiecenie.
Ten odcinek jest pod patronatem Salmo Club Roztocze i oznakowany był tablicami klubowymi, które
zostały zdewastowane lub z kradzione przez niewiadomych sprawców. Teren ten jest systematycznie
sprzątany przez klub lecz te akcje nie przynoszą efektu. Odcinek w dużej mierze jest udrożniony przez
usuwanie rumoszu drzewnego, który przeszkadza w spływach kajakowych. Na tym odcinku przy starej
tamce co roku odbywa się tarło pstrąga potokowego a w miesiącach wiosennych do końca maja tarło
lipieni.
Koniec etapu kajakowego
Łowisko patronackie sprzątane przez Salmo
Club
Slide 9
Tablica oznakowania odcinka
patronackiego. Stała tylko
tydzień
Slide 10
Akcja sprzątania Salmo Club
Slide 11
Żurawnica- Turzyniec- Zwierzyniec. Odcinek tak jak powyższe mocno eksploatowany przez
spływy kajakowe. W dużej mierze usunięte rumosze drzewne, które tworzą w systemie
rzecznym ostoje i kryjówki ryb. Ogólne zaśmiecenie pozostałościami po turystach i
okolicznych gospodarstwach. Na odcinku rzeki w miejscowości Wywłoczka - źródła tarlisko
ryb łososiowatych (pstrąg pot. I lipień). Rzeka na tym odcinku dość wąska i przy niskich
stanach wody bardzo płytka. Organizowanie na tym odcinku masowych spływów
przyczynia się do niekorzystnych dla środowiska zmian (usuwanie brzegów, przemieszczanie
się podłoża i płoszenie ryb.) Przy źródłach można zorganizować obwód chroniony (tarlisko)
odcinek ok.1000m.
Tarlisko pstrąga potokowego i lipienia
Slide 12
Nie ma tolerancji dla wędkarzy, doprowadza to do częstych konfliktów między
tymi odmiennie odpoczywającymi społecznościami:
Slide 13
Tak jak widać na powyższych zdjęciach na rzece Wieprz brak miejsc gdzie nie odbywają się spływy
kajakowe. Wszystkie odcinki rzeki są paraliżowane masową turystyką wodną uniemożliwiając
jakiekolwiek wędkarstwo. Firmy organizujące spływy widząc w tym swój kokosowy interes
systematycznie zwiększają swoją flotę nie ponosząc żadnych obciążeń finansowych na rzecz
ochrony czy zabiegów pielęgnacyjnych rzek Roztocza. Trzeba tu też zasygnalizować, że spływy są
organizowane dla turystów przypadkowych, nie związanych z ekstremalnym kajakarstwem co
skutkuje częstymi wywrotkami, które mogą przyczynić się do tragicznych wypadków. Taka sytuacja
zaistniała w czasie kontroli odcinka rzeki przez społeczną straż rybacką co zostało
udokumentowane zdjęciami.
Slide 14
Zwierzyniec- park-Rudka. Odcinek nie nadający się do spływów kajakowych, bardzo płytkie
koryto rzeki. Od mostu Zwierzyniec- Biłgoraj ok. 1500m. W okresach tarłowych zgrupowania
ryb (pstrąg pot. i lipień). W okresie marzec-maj duże zgrupowania populacji lipienia, który na
tym odcinku odbywa tarło a w późniejszym okresie jest tu ostoja potarłowego narybku. Odcinek
udrożniony z rumoszu drzewnego co jest konsekwencją drastycznego wypłycenia. Działania
kajakowe na tym odcinku przyczyniają się do degradacji rzeki (walory widokowe parku) są
powodem migracji płoszonych ryb z tego terenu. Powyższy odcinek powinien otrzymać status
obwodu chronionego. Fragment rzeki między Zwierzyńcem a zbiornikiem wodnym w Rudce
jest etapem (nazwa umowna kajakarzy) bardzo mocno eksploatowany przez firmy kajakowe,
które na w/w zbiorniku mają bazę wypadową dla spływów kajakowych.
Rudka- zbiornik. Baza firm kajakowych.
Z tego miejsca rozpoczynają się spływy kajakowe na poszczególne etapy od miejscowości Rudka
do miejscowości Szczebrzeszyn. Zdjęcia, które są umieszczone poniżej obrazują rozmach firm
kajakowych na rzekach Roztocza i system organizacyjny pseudo wypożyczalni, które prowadzą
swoją nie do końca jasną działalność bazując na prawie wodnym o powszechnym dostępie do
własności skarbu państwa jakim jest woda.
Element, który „zlewa się” z przyrodą
Roztocza
Slide 15
„Powszechne korzystanie z wód”
Slide 16
„Klient jest najważniejszy”
Slide 17
Następnym odcinkiem rzeki Wieprz, który jest maksymalnie eksploatowany przez
organizatorów spływów kajakowych jest odcinek między miejscowością Rudka a miejscowością
Bondyrz z wyłączeniem terenu należącego do Narodowego Parku Roztoczańskiego. W/w
odcinek jest już bardzo płytki i wąski. W okresie kiedy jeszcze nie organizowano na nim
spływów był jednym z najbardziej malowniczych i ciekawych fragmentów tej rzeki. Na
powyższym odcinku było dużo zwalisk drzewnych, głębokich rynien i gwałtownych wypłyceń,
które tworzyły tarliska i całe kompleksy kryjówek dla ryb i ich pokarmu. W trakcie
inwentaryzacji przeprowadzanych przez organizacje wędkarskie można stwierdzić, że
działalność związana z masową, komercyjną turystyką wodną znacznie pogorszyła warunki
bytowe ryb i walory przyrodnicze rzeki Wieprz. Po usunięciu drzew leżących w korycie, które
według firm kajakowych były elementem niebezpiecznym dla turystów i utrudniającym spływy,
rzeka drastycznie się wypłyciła nie zapewniając organizmom wodnym dostatecznego
schronienia. Warto też wspomnieć, że spływy na skalę masową ( 500 kajaków dziennie a może
jeszcze więcej) skutecznie eliminują normalną egzystencję ichtiofauny na tym terenie. Wyklucza
też całkowicie gospodarkę prowadzoną przez Polski Związek Wędkarski, który z mocy prawa
jest prawowitym dzierżawcą tej rzeki.
Slide 18
Wycinka i usuwanie drzew z koryta
rzeki w miejscowości Obrocz. Teren
ten w dużej części należy do RPN i
jest objęty programem Natura 2000.
Zdjęcia obrazują stan przed wycinką.
Slide 19
Na powyższym odcinku rynny
utworzone przez zwalone drzewa
tworzyły kompleks kryjówek dla ryb,
a na końcówkach rynien w okresach
rozrodczych miejsca tarłowe. Po
usunięciu drzew koryto się wypłyca
przez nanoszenie podłoża, zatracając
pierwotny wygląd tego fragmentu
rzeki.
Okaleczenia tego miejsca dopuściła się jedna z firm
kajakowych
Slide 20
W czasie patroli przeprowadzanych przez
strażników sporządzono dokumentację zdjęciową,
która uwidacznia wpływ biwaków kajakowych na
środowisko przylegające bezpośrednio do rzeki.
Poniższe zdjęcia są dowodem negatywnych
skutków wymienionej turystyki.
Obrocz- drewniany kościółek- miejsce biwaków.
Slide 21
Obrocz - teren przed mostem drogowym Zamość- Józefów. Tu zaczyna się etap spływów
kajakowych Obrocz – Rudka.
Slide 22
W czasie inwentaryzacji rzeki Wieprz
stwierdzono zmiany w linii brzegowej
spowodowane różnymi inwestycjami
okolicznych właścicieli gruntów, których
posesje przylegają do koryta rzeki. Są to
różnego typu ogrodzenia, mury
oporowe, które utrudniają swobodny
dostęp do linii brzegowej. Zostało to
udokumentowane zdjęciami:
Mur oporowy Bondyrz
Slide 23
„Umocnienia” brzegowe
w Turzyńcu - tartak
Slide 24
Wszelkie wycinki czy usuwanie drzew z
koryta rzeki Wieprz bardzo negatywnie
wpływają na ekosystem rzeki. Stwierdza się,
że rzeka zatraca swój naturalny charakter,
brak drzew leżących w korycie powoduje
przemieszczanie się podłoża, którego
efektem jest zasypywanie rynien, rzeka
drastycznie się wypłyca, ginie różnorodność
siedlisk . Brak potencjalnych żerowisk,
kryjówek czy zacienionych miejsc wpływa
na systematycznie zmniejszającą się
populację ryb łososiowatych.
Zdjęcia obrazują efekt prac „oczystkowych”
na rzece Wieprz na podstawie interwencji
przeciwpowodziowej. Zakres
kontrowersyjnych prac określono w piśmie
z dnia 21.10.2010 rok.
W niniejszym piśmie w jednym z punktów
wyszczególniono uzasadnienie w/w prac
cyt. „powalone drzewa, napiętrzenie gałęzi,
pni itp. utrudniają uprawianie turystyki
wodnej jakim jest kajakarstwo”. koniec
cytatu.
Zadać tu należy kluczowe pytanie, co ma
interwencja przeciw powodziowa do
turystyki wodnej jakim jest kajakarstwo?
Prace wykonano jesienią 2010 roku.
Przed wycinką
Slide 25
Kompleksy drzewne
wpływają na prawidłową
termikę wody i na
różnorodność siedlisk, które
są kluczowymi elementami
prawidłowej gospodarki
rybami łososiowatymi
Slide 26
Drzewa rosnące w linii brzegowej czy
rumosz drzewny częściowo zlegający w
korytach. Najistotniejszym zadaniem
rumoszu drzewnego jest regulacja
przemieszczania się materiału dennego,
który tworzy charakter dna cieku.
Powalone drzewa są nieodzownym
elementem dzięki którym w rzece
funkcjonuje kształtowanie ekosystemu
zwiększające w niej fizyczną
różnorodność siedlisk.
Rumosz drzewny jako siedliska różnych
form jest nieodzownym elementem,
który wywiera wpływ na populację ryb
łososiowatych w rzece.
Slide 27
Slide 28
Poniżej są rozległe tarliska pstrąga potokowego,
prace wykonywano w czasie okresu tarłowego.
Ten odcinek jest utracony na wiele lat,
było tu jedno z największych miejsc ostoi ryb, na rzece Wieprz.
Po usunięciu rumoszu drzewnego rzeka w
bardzo szybkim tempie uległa spłyceniu
tracąc swój naturalny charakter
Na tym odcinku usunięto wszystkie leżące
drzewa, które tworzyły kompleks rynien.
Slide 29
Podsumowanie
•
•
•
Skutki przeprowadzonych prac odbiły się bardzo negatywnie na ekosystem
rzeki Wieprz.
Rzeka zastała pozbawiona cennych dla niej elementów, które zostały
wytworzone przez naturę. Od czasu wykonanych prac oczystkowych
minęło zaledwie 4 miesiące i już można zaobserwować, że charakter rzeki
zmienił się w bardzo dużym stopniu. Tworzą się rozległe płycizny, znikają
rynny, które umożliwiały rybom schronienie i dogodne żerowiska. Rzeka
zatraciła naturalny charakter swojej dzikości i tym na pewno straci na
atrakcyjności turystycznej. Jest to przykład małej świadomości społecznej i
braku wyobraźni ludzkiej gdzie interes był ważniejszy od dziedzictwa
naszego regionu jakim jest przyroda.
Na powyższych odcinkach rzeki Wieprz jest prowadzona masowa turystyka
kajakowa, która ujemnie wpływa na system przyrodniczy tej rzeki,
całkowicie uniemożliwiając gospodarkę wędkarsko – rybacką prowadzoną
przez PZW.
Slide 30
Podsumowanie
•
Teren objęty inwentaryzacją jest bardzo zaśmiecony i udrożniony ze
zwalisk drzewnych będących potencjalnymi kryjówkami ryb i organizmów
wodnych. Masowe spływy kajakowe przyczyniają się do ciągłego płoszenia
ryb, niszczenia tarlisk i uniemożliwiają egzystencję zwierząt, których byt
jest związany ze środowiskiem wodnym tej rzeki. Środowisko rzeki jest
systematycznie poprawiane i dostosowywane do wygody turystyki
kajakowej przez budowę różnych pomostów, ogrodzeń, biwaków,
umocnień brzegowych co negatywnie wpływa na ekosystem tej delikatnej
enklawy przyrodniczej. Działania powyższe są niezgodne z Prawem
Wodnym i przekraczają chłonność tego środowiska.
Slide 31
Jakimi prawami kierują się
„firmy kajakowe”
•
•
Komercyjna turystyka kajakowa jest organizowana przez firmy kajakowe, które w
swoich założeniach są nastawione tylko na zysk. Ich stale wzrastająca ilość i zakres
działań niema żadnej spójności z utrzymaniem ekosystemu w nienaruszonym stanie a
idąc dalej taka działalność drastycznie przyczynia się do pogorszenia walorów
przyrodniczych. Tu zadajemy pytanie, czy władze, samorządy są wstanie określić na
swoim terenie chłonność i obciążenie danych rzek przez precyzyjne określenie
dopuszczalnej ilości podmiotów, które mogą prowadzić powyższą działalność bez
negatywnego oddziaływania na środowisko?
Podmioty, firmy kajakowe tak będziemy je nazywać w dalszej części tego pisma
działają jako wypożyczalnie sprzętu pływającego bądź są zarejestrowane jako
agroturystyki. Nasuwa się pytanie, na jakich prawach składają deklaracje, że są
organizatorami turystyki kajakowej świadcząc usługi osobom indywidualnym?
Większość z nich ma swoje strony internetowe, które informują o ilości sprzętu i
zakresie świadczonych usług, wyraźnie są podane trasy kajakowe. Nasuwają się więc
następujące pytania, kto tym firmom wyznaczył szlaki na poszczególnych rzekach?
Czy były przeprowadzone oceny wielkości rzek nadających się do realizowania
spływów, ilości grup do pojemności środowiska i odporności na antropopresję?
Slide 32
Jakimi prawami kierują się
„firmy kajakowe”
•
Rzeki woj. Lubelskiego skomercjalizowane przez firmy kajakowe są
rzekami niewielkimi o małej średniej głębokości poddanymi bardzo silnej
antropopresji ze strony masowego ruchu turystycznego. Gdzie są częstym
widokiem spływy dużych grup turystów z wychodzeniem z kajaków w celu
ich przeniesienia przez zalegające w korycie rzeki rumosze drzewne, jazy,
czy inne utrudnienia w czasie takiej imprezy.Tym sposobem jest ciągłe
naruszanie dna cieku, niszczenie ostoi i płoszenie ryb i innych organizmów
wodnych a w okresach rozrodu i inkubacji ikry niszczone są tarliska. Duży
ruch takiej turystyki wiąże się jeszcze z jednym zagrożenie jakim jest
cykliczne zaśmiecanie cieków jak i przyległych terenów
Slide 33
Jakimi prawami kierują się
„firmy kajakowe”
•
Firmy kajakowe w swojej działalności powołują się na zapis prawa wodnego art34.1.
które mówi cyt. Każdemu przysługuje prawo do powszechnego korzystania ze
śródlądowych wód publicznych koniec cyt. Ale aby usprawnić przez siebie
organizowanie spływów ingerują w koryto rzek budując na „dziko” różnego typu
pomosty, pochylnie, kanały do spuszczania kajaków na wodę jednocześnie dokonuje
się oznakowania szlaków kajakarskich informujących o poszczególnych etapach i
odcinkach rzeki, nie może więc być mowy o korzystaniu powszechnym. Jest to
szczególne korzystanie z wód w rozumieniu art.37 prawa wodnego. Rodzaje
szczególnego korzystania z wód wymienione w w/w art. nie stanowią katalogu
zamkniętego („w szczególności”) Tu nasuwa się pytanie dlaczego władze, które są
odpowiedzialne za działania na swoim terenie według obowiązującego prawa są
dalekie od prawidłowej oceny wytworzonej sytuacji i egzekwowania tego prawa? Czy
nielegalne inwestycje poczynione przez przedstawicieli firm kajakowych, które są
bezpośrednim niszczeniem walorów przyrodniczych a zatem turystycznych regiony
są w interesie samorządów?
Slide 34
Inwentaryzacja przeprowadzona i
udokumentowana przez Salmo Club Roztocze
Zakończono dnia 10.03.2011
Adres kontaktowy- [email protected]
salmoclubroztocze.pl