Transcript • BUDOWLE HYDROTECHNICZNE ŹRÓDŁO: http://pl.wikipedia.org Falochron • Falochron - konstrukcja służąca do ochrony przed działaniem fal.

• BUDOWLE
HYDROTECHNICZNE
ŹRÓDŁO: http://pl.wikipedia.org
Falochron
• Falochron - konstrukcja służąca do ochrony przed
działaniem fal. Zwykle jest to konstrukcja
hydrotechniczna w postaci masywnej ściany betonowej
służącej osłonie (np. portu, promenady) przed
działaniem fal. Rozbija ona fale nie dopuszczając do
uszkodzeń lub utrudnień w wykorzystaniu nabrzeża.
• Może także wystąpić jako osprzęt okrętu lub jachtu
ochraniający przed działaniem fal. Najczęściej znajduje
się w części dziobowej pod postacią podwyższenia burty
lub dodatkowej osłony w kształcie litery V, która rozbija
fale.
Grobla
• Grobla - wał ziemny utrzymujący wodę w
sztucznym zbiorniku (np. stawie, kanale)
itp. lub chroniący przyległy teren przed
wylewami na rzece.
Jaz
• Jaz – budowla hydrotechniczna wybudowana w
poprzek rzeki lub kanału piętrząca wodę, w celu
utrzymania stałego poziomu rzeki dla celów
żeglugowych oraz - lub (w ograniczonym
zakresie) zabezpieczenia przed powodzią,
zaopatrywania w wodę oraz do celów
energetycznych. Na jazach czasami wbudowane
są też śluzy i przepławki. Jazy można podzielić
na ziemne, ziemno-betonowe, gumowe.
Śluza wodna
•
Śluza wodna – budowla hydrotechniczna wznoszona na kanałach
żeglownych, rzekach (jako fragment jazu) oraz pomiędzy jeziorami. Są
one budowane w celu umożliwienia podczas żeglugi pokonywania
różnic poziomu wody przez jednostki pływające (np. statki, barki,
jachty) . Śluza to fragment kanału przegrodzony komorą wodną.
Komora wodna jest zamknięta dwoma ruchomymi zamknięciami.
Najczęstsze zamknięcia to wrota jedno- lub dwu skrzydłowe, rzadziej
spotykane są zamknięcia walcowe. Działanie śluzy polega na tym, że
jednostka pływająca wpływa do komory przez jedną przegrodę
otwartą, przy drugiej przegrodzie zamkniętej. Otwarta przegroda
następnie jest zamykana i woda, w zależności od potrzeby, jest
napuszczana do komory, lub z niej wypuszczana. Po wyrównaniu się
poziomów w komorze i kanale wylotowym otwarte zostają wrota, i
jednostka wypływa z komory.
•
Istnieją też śluzy powodziowe, które są otwierane w przypadku
zagrożenia powodziowego, w celu skierowania fali powodziowej na
polder.
Kanał wodny
•
Kanał wodny – sztuczny ciek wodny, fragment drogi wodnej, którego celem jest
połączenie istniejących naturalnych dróg wodnych. Tak powstałe drogi wodne
znacznie ułatwiają żeglugę i wydatnie skracają czas podróży statków.
•
Kanał wodny łączący dwa morza to kanał żeglugi morskiej. Prowadzi się je
zazwyczaj przez wąskie przesmyki. Niektóre z nich skróciły drogę statków
nawet o kilka tysięcy kilometrów. Czasami za kanał żeglugi morskiej uznaje się
pogłębiony tor wodny w płyciznie oddzielającej dwa akweny.
•
Natomiast kanał wodny łączący rzeki i jeziora to kanał żeglugi śródlądowej.
Gęsta sieć rzeczna i przecinające je kanały tworzą śródlądowe szlaki wodne.
Najkorzystniejsze jest budowanie kanałów w miejscach, gdzie dział wód jest
stosunkowo niski, a żeglowne odcinki wód zbliżają się do siebie na małą
odległość. Do pokonywania różnic poziomów wody wynikających z
ukształtowania terenu służą śluzy lub pochylnie.
•
Łączna długość sztucznych kanałów żeglownych w Polsce wynosi obecnie 440
km. Najdłuższy jest Kanał Wieprz-Krzna (liczy 140 km) przekopany w 1961.
Stopień wodny
• Stopień wodny to pionowy uskok dna rzeki
odpowiednio obudowany i umocniony w celu
ochrony koryta rzeki przed niszczącym
działaniem spadającej wody.
• Stopnie wodne mogą być wykonywane z:
•
•
•
•
betonu
kamienia
faszyny
drewna
Zapora wodna
• Zapora wodna - bariera przegradzająca dolinę rzeki w celu
spiętrzenia wody, zwykle betonowa lub żelbetowa.
• Zapora wodna może być postawiona dla różnych celów:
•
•
•
•
ochrona przeciwpowodziowa
rezerwuar i pozyskanie wody
walory rekreacyjne
Różnicę poziomów wody przed i za zaporą wykorzystuje się w
elektrowniach wodnych do wytwarzania energii elektrycznej.
Zazwyczaj elektrownie takie produkują elektryczność w dzień,
gdy zapotrzebowanie na nią jest najwyższe, a w nocy,
wykorzystując nadmiar mocy, uzupełniają wodę w zbiorniku
pompując ją ze zbiorników u podstawy zapory.
Itaipu
• Itaipu – zapora wodna na rzece Parana w Ameryce Południowej
będąca największą elektrownią wodną na świecie. Tama jest
wspólnym przedsięwzięciem Brazylii i Paragwaju. Jest położona na
granicznym odcinku rzeki w poblizu malowniczych wodospadów
Iguaçu. Najbliższym miastem, w którym jest lotnisko dla turystów
jest położone 20 km na południe Foz do Iguaçu. Nazwa Itaipu
pochodzi od słowa Tupi w języku indian Guarani i oznacza "śpiew
kamieni". 13 października 1982 zamknięto zaporę i wody rzeki
zaczęły spiętrzać się za betonową przegrodą. Po 14 dniach poziom
podniósł się o 100 metrów. Następnie otworzono przelew spływowy
o szerokości 390 m, który w ciągu godziny przepuszcza 60 tysięcy
m³ wody. Moc elektrowni to 12600 MW, co zapewnia
zapotrzebowanie na prąd całego Paragwaju i ok. 30%
zapotrzebowania całej Brazylii
Afsluitdijk
• Afsluitdijk [ạfslöitdeik] (pol. tama zamykająca), tama w
Holandii, zbudowana w latach 1927-1932 na morskiej
zatoce Zuiderzee. Oddziela słodkowodny zbiornik
IJsselmeer od Morza Północnego. Tama rozciąga się od
miasta Den Oever w prowincji Holandia Północna do
miejscowości Zurich we Fryzji. Ma 32 kilometry długości,
90 metrów szerokości i 7,25 metra wysokości. Budowa
tamy pozwoliła na stopniowe osuszanie dawnej zatoki,
co prowadziło do powstawania żyznych polderów i tym
samym do powiększania się powierzchni kraju.
• Na tamie przebiega holenderska autostrada A7/E22
Amsterdam - Groningen.
Zbiornik retencyjny
• Zbiornik retencyjny (sztuczne jezioro zaporowe) sztuczny zbiornik wodny, który powstał w wyniku
zatamowania wód rzecznych przez zaporę wodną.
Zazwyczaj powstają one w terenach górskich, gdzie
koszt budowy zapory w węższej dolinie jest niższy.
Zbiorniki te mogą pełnić wiele funkcji, wśród których
pewne nawet się wykluczają (np. funkcja energetyczna i
przeciwpowodziowa, funkcja zaoptrzenia w wodę i
rekreacyjna). Utworzenie sztucznego zbiornika wodnego
powoduje znaczące zmiany lokalnego środowiska
naturalnego, często budowie zapór towarzyszą protesty
ekologów.
Rów melioracyjny
• Rów melioracyjny - to budowla wodna, w
formie otwartego rowu będącego sztucznym
ciekiem wodnym. Służy najczęściej do
odwadniania terenu meliorowanego, czasem
także do nawadniania (podsiąkowego)
otaczającego terenu.
• W zależności od ilości odprowadzanej wody
rozróżnia się rowy o różnej wielkości przekroju
poprzecznego — tworzące systemy
melioracyjne. Większe rowy melioracyjne
pełnią często w melioracji funkcję
odprowadzalników.