Slide 1

"Granice mojego języka są granicami mojego świata".
/cyt. z "Traktatu logiczno - filozoficznego"
Ludwika Wittgensteina/

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy

według Leona Kaczmarka -cz. 1

Zaburzenia treści:

• zaburzenia procesu uogólniania i abstrakcji
• brak logiki w budowanych tekstach
• nieprawidłowości w ukierunkowaniu myślenia
(schizofazja)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 2

Zaburzenia języka (formy językowej):
- niemota
- afazja
- alalia

- agramatyzm
- przejęzyczenia (lapsus)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 3
Zaburzenia substancji:
a) w płaszczyźnie suprasegmentalnej
(akcent, tempo, rytm, melodia):
- jąkanie
- rynolalia (nosowanie)
- mowa bezkrtaniowców
- afonia
- bradylalia (zwolnione tempo mowy)
- tachylalia (b. szybkie tempo mówienia)
- giełkot (mowa bezładna - tachylalia + chaotyczny sposób
językowego formułowania myśli)
b) w płaszczyźnie segmentalnej (głoski):
- dyslalia
- dysortofonia
c) w płaszczyźnie supra- i segmentalnej:
- palatolalia (rynolalia+ dyslalia złożona)
- mutyzm (zamilknięcie)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.1

W obrębie dyslalii wyodrębniamy następujące wady
wymowy:
• sygmatyzm - nieprawidłowa realizacja głosek
dentalizowanych (=głosek trzech szeregów: ś,ź,ć,dź;
s,z,c,dz; sz,ż,cz,dż );
W ramach sygmatyzmu wyróżnia się następujące
sposoby realizacji dźwięków:
1. deformacje (mówimy wtedy o sygmatyzmie
właściwym),
2. substytucje (parasygmatyzm), czyli zastępowanie
jednych głosek dentalizowanych innymi, realizowanymi
prawidłowo.
3. elizje (mogisygmatyzm), czyli głoski dentalizowane
nie są w ogóle realizowane

PODZIAŁ DYSLALII
ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ REALIZACJĘ
POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.2

• Sygmatyzm właściwy (=sigmatismus,=seplenienie)
czyli deformacje są wynikiem zmiany miejsca
artykulacji głosek, co powoduje zniekształcenie ich
brzmienia. W zależności od miejsca, w którym jest
realizowana wadliwa artykulacja, wyróżnia się różne
typy seplenienia:
 międzyzębowe (= sigmatismus interdentalis),
 boczne: prawoboczne i lewoboczne (=s. lateralis),
 przyzębowe (s. addentalis),
 wargowo-zębowe (labio-dentalis),
 świszczące (s. stridens), itd.

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.3

Parasygmatyzm (=parasigmatismus)
Najczęściej obserwuje się następujące substytucje:
 szereg szumiący sz, ż, cz, dż zastępowany szeregiem
syczącym s, z, c, dz (szafa→safa; czapka →capka)
 szeregi syczący i szumiący s, z, c, dz; sz, ż, cz, dż
zastępowane przez szereg ciszący ś, ź, ć, dź (sanki → sianki;
czapka → ciapka)
 spółgłoski dentalizowane trące s, z, ś, ź, sz, ż mogą też być
zastępowane przez przytarte c, dz, ć, dź, cz, dż (zima → cima)
 spółgłoski dentalizowane dźwięczne mogą być zastępowane
przez odpowiednie bezdźwięczne (koza →kosa, żyto →szyto)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.4

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

rotacyzm - deformacja (=nieprawidłowa realizacja) głoski r ; najczęściej
spotykamy rotacyzm języczkowy (=uvularny)- wibruje języczek (uvula)
pararotacyzm –substytucja (=zastępowanie głoski inną głoską) głoski r
(rak→ lak)
kappacyzm - deformacja głoski k ;
parakappacyzm- zastępowanie głoski k inną głoską (kot →tot);
gammacyzm - deformacja głoski g;
paragammacyzm- zastępowanie głoski g inną głoską (guma →duma);
lambdacyzm - deformacja głoski l;
paralambdacyzm- zastępowanie głoski l inną głoską (lampa → jampa);
betacyzm - deformacja głoski b ;
parabetacyzm- zastępowanie głoski b inną głoską (bałwan →wałwan);
mowa bezdźwięczna - realizacja głosek dźwięcznych bezdźwięcznie, bez drgań
wiązadeł głosowych, np. g → k (guma →kuma); b → p (bałwan →pałfan).
Przyczyną bezdźwięczności jest zwykle zaburzenie słuchu fonemowego,
tj.nieróżnicowanie dźwięków o tym samym miejscu artykulacji.
Przy mowie bezdźwięcznej z reguły występuje obniżenie napięcia mięśniowego:
wargi i policzki są wiotkie, głos jest cichy, monotonny, bezbarwny.


Slide 2

"Granice mojego języka są granicami mojego świata".
/cyt. z "Traktatu logiczno - filozoficznego"
Ludwika Wittgensteina/

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy

według Leona Kaczmarka -cz. 1

Zaburzenia treści:

• zaburzenia procesu uogólniania i abstrakcji
• brak logiki w budowanych tekstach
• nieprawidłowości w ukierunkowaniu myślenia
(schizofazja)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 2

Zaburzenia języka (formy językowej):
- niemota
- afazja
- alalia

- agramatyzm
- przejęzyczenia (lapsus)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 3
Zaburzenia substancji:
a) w płaszczyźnie suprasegmentalnej
(akcent, tempo, rytm, melodia):
- jąkanie
- rynolalia (nosowanie)
- mowa bezkrtaniowców
- afonia
- bradylalia (zwolnione tempo mowy)
- tachylalia (b. szybkie tempo mówienia)
- giełkot (mowa bezładna - tachylalia + chaotyczny sposób
językowego formułowania myśli)
b) w płaszczyźnie segmentalnej (głoski):
- dyslalia
- dysortofonia
c) w płaszczyźnie supra- i segmentalnej:
- palatolalia (rynolalia+ dyslalia złożona)
- mutyzm (zamilknięcie)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.1

W obrębie dyslalii wyodrębniamy następujące wady
wymowy:
• sygmatyzm - nieprawidłowa realizacja głosek
dentalizowanych (=głosek trzech szeregów: ś,ź,ć,dź;
s,z,c,dz; sz,ż,cz,dż );
W ramach sygmatyzmu wyróżnia się następujące
sposoby realizacji dźwięków:
1. deformacje (mówimy wtedy o sygmatyzmie
właściwym),
2. substytucje (parasygmatyzm), czyli zastępowanie
jednych głosek dentalizowanych innymi, realizowanymi
prawidłowo.
3. elizje (mogisygmatyzm), czyli głoski dentalizowane
nie są w ogóle realizowane

PODZIAŁ DYSLALII
ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ REALIZACJĘ
POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.2

• Sygmatyzm właściwy (=sigmatismus,=seplenienie)
czyli deformacje są wynikiem zmiany miejsca
artykulacji głosek, co powoduje zniekształcenie ich
brzmienia. W zależności od miejsca, w którym jest
realizowana wadliwa artykulacja, wyróżnia się różne
typy seplenienia:
 międzyzębowe (= sigmatismus interdentalis),
 boczne: prawoboczne i lewoboczne (=s. lateralis),
 przyzębowe (s. addentalis),
 wargowo-zębowe (labio-dentalis),
 świszczące (s. stridens), itd.

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.3

Parasygmatyzm (=parasigmatismus)
Najczęściej obserwuje się następujące substytucje:
 szereg szumiący sz, ż, cz, dż zastępowany szeregiem
syczącym s, z, c, dz (szafa→safa; czapka →capka)
 szeregi syczący i szumiący s, z, c, dz; sz, ż, cz, dż
zastępowane przez szereg ciszący ś, ź, ć, dź (sanki → sianki;
czapka → ciapka)
 spółgłoski dentalizowane trące s, z, ś, ź, sz, ż mogą też być
zastępowane przez przytarte c, dz, ć, dź, cz, dż (zima → cima)
 spółgłoski dentalizowane dźwięczne mogą być zastępowane
przez odpowiednie bezdźwięczne (koza →kosa, żyto →szyto)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.4

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

rotacyzm - deformacja (=nieprawidłowa realizacja) głoski r ; najczęściej
spotykamy rotacyzm języczkowy (=uvularny)- wibruje języczek (uvula)
pararotacyzm –substytucja (=zastępowanie głoski inną głoską) głoski r
(rak→ lak)
kappacyzm - deformacja głoski k ;
parakappacyzm- zastępowanie głoski k inną głoską (kot →tot);
gammacyzm - deformacja głoski g;
paragammacyzm- zastępowanie głoski g inną głoską (guma →duma);
lambdacyzm - deformacja głoski l;
paralambdacyzm- zastępowanie głoski l inną głoską (lampa → jampa);
betacyzm - deformacja głoski b ;
parabetacyzm- zastępowanie głoski b inną głoską (bałwan →wałwan);
mowa bezdźwięczna - realizacja głosek dźwięcznych bezdźwięcznie, bez drgań
wiązadeł głosowych, np. g → k (guma →kuma); b → p (bałwan →pałfan).
Przyczyną bezdźwięczności jest zwykle zaburzenie słuchu fonemowego,
tj.nieróżnicowanie dźwięków o tym samym miejscu artykulacji.
Przy mowie bezdźwięcznej z reguły występuje obniżenie napięcia mięśniowego:
wargi i policzki są wiotkie, głos jest cichy, monotonny, bezbarwny.


Slide 3

"Granice mojego języka są granicami mojego świata".
/cyt. z "Traktatu logiczno - filozoficznego"
Ludwika Wittgensteina/

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy

według Leona Kaczmarka -cz. 1

Zaburzenia treści:

• zaburzenia procesu uogólniania i abstrakcji
• brak logiki w budowanych tekstach
• nieprawidłowości w ukierunkowaniu myślenia
(schizofazja)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 2

Zaburzenia języka (formy językowej):
- niemota
- afazja
- alalia

- agramatyzm
- przejęzyczenia (lapsus)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 3
Zaburzenia substancji:
a) w płaszczyźnie suprasegmentalnej
(akcent, tempo, rytm, melodia):
- jąkanie
- rynolalia (nosowanie)
- mowa bezkrtaniowców
- afonia
- bradylalia (zwolnione tempo mowy)
- tachylalia (b. szybkie tempo mówienia)
- giełkot (mowa bezładna - tachylalia + chaotyczny sposób
językowego formułowania myśli)
b) w płaszczyźnie segmentalnej (głoski):
- dyslalia
- dysortofonia
c) w płaszczyźnie supra- i segmentalnej:
- palatolalia (rynolalia+ dyslalia złożona)
- mutyzm (zamilknięcie)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.1

W obrębie dyslalii wyodrębniamy następujące wady
wymowy:
• sygmatyzm - nieprawidłowa realizacja głosek
dentalizowanych (=głosek trzech szeregów: ś,ź,ć,dź;
s,z,c,dz; sz,ż,cz,dż );
W ramach sygmatyzmu wyróżnia się następujące
sposoby realizacji dźwięków:
1. deformacje (mówimy wtedy o sygmatyzmie
właściwym),
2. substytucje (parasygmatyzm), czyli zastępowanie
jednych głosek dentalizowanych innymi, realizowanymi
prawidłowo.
3. elizje (mogisygmatyzm), czyli głoski dentalizowane
nie są w ogóle realizowane

PODZIAŁ DYSLALII
ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ REALIZACJĘ
POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.2

• Sygmatyzm właściwy (=sigmatismus,=seplenienie)
czyli deformacje są wynikiem zmiany miejsca
artykulacji głosek, co powoduje zniekształcenie ich
brzmienia. W zależności od miejsca, w którym jest
realizowana wadliwa artykulacja, wyróżnia się różne
typy seplenienia:
 międzyzębowe (= sigmatismus interdentalis),
 boczne: prawoboczne i lewoboczne (=s. lateralis),
 przyzębowe (s. addentalis),
 wargowo-zębowe (labio-dentalis),
 świszczące (s. stridens), itd.

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.3

Parasygmatyzm (=parasigmatismus)
Najczęściej obserwuje się następujące substytucje:
 szereg szumiący sz, ż, cz, dż zastępowany szeregiem
syczącym s, z, c, dz (szafa→safa; czapka →capka)
 szeregi syczący i szumiący s, z, c, dz; sz, ż, cz, dż
zastępowane przez szereg ciszący ś, ź, ć, dź (sanki → sianki;
czapka → ciapka)
 spółgłoski dentalizowane trące s, z, ś, ź, sz, ż mogą też być
zastępowane przez przytarte c, dz, ć, dź, cz, dż (zima → cima)
 spółgłoski dentalizowane dźwięczne mogą być zastępowane
przez odpowiednie bezdźwięczne (koza →kosa, żyto →szyto)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.4

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

rotacyzm - deformacja (=nieprawidłowa realizacja) głoski r ; najczęściej
spotykamy rotacyzm języczkowy (=uvularny)- wibruje języczek (uvula)
pararotacyzm –substytucja (=zastępowanie głoski inną głoską) głoski r
(rak→ lak)
kappacyzm - deformacja głoski k ;
parakappacyzm- zastępowanie głoski k inną głoską (kot →tot);
gammacyzm - deformacja głoski g;
paragammacyzm- zastępowanie głoski g inną głoską (guma →duma);
lambdacyzm - deformacja głoski l;
paralambdacyzm- zastępowanie głoski l inną głoską (lampa → jampa);
betacyzm - deformacja głoski b ;
parabetacyzm- zastępowanie głoski b inną głoską (bałwan →wałwan);
mowa bezdźwięczna - realizacja głosek dźwięcznych bezdźwięcznie, bez drgań
wiązadeł głosowych, np. g → k (guma →kuma); b → p (bałwan →pałfan).
Przyczyną bezdźwięczności jest zwykle zaburzenie słuchu fonemowego,
tj.nieróżnicowanie dźwięków o tym samym miejscu artykulacji.
Przy mowie bezdźwięcznej z reguły występuje obniżenie napięcia mięśniowego:
wargi i policzki są wiotkie, głos jest cichy, monotonny, bezbarwny.


Slide 4

"Granice mojego języka są granicami mojego świata".
/cyt. z "Traktatu logiczno - filozoficznego"
Ludwika Wittgensteina/

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy

według Leona Kaczmarka -cz. 1

Zaburzenia treści:

• zaburzenia procesu uogólniania i abstrakcji
• brak logiki w budowanych tekstach
• nieprawidłowości w ukierunkowaniu myślenia
(schizofazja)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 2

Zaburzenia języka (formy językowej):
- niemota
- afazja
- alalia

- agramatyzm
- przejęzyczenia (lapsus)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 3
Zaburzenia substancji:
a) w płaszczyźnie suprasegmentalnej
(akcent, tempo, rytm, melodia):
- jąkanie
- rynolalia (nosowanie)
- mowa bezkrtaniowców
- afonia
- bradylalia (zwolnione tempo mowy)
- tachylalia (b. szybkie tempo mówienia)
- giełkot (mowa bezładna - tachylalia + chaotyczny sposób
językowego formułowania myśli)
b) w płaszczyźnie segmentalnej (głoski):
- dyslalia
- dysortofonia
c) w płaszczyźnie supra- i segmentalnej:
- palatolalia (rynolalia+ dyslalia złożona)
- mutyzm (zamilknięcie)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.1

W obrębie dyslalii wyodrębniamy następujące wady
wymowy:
• sygmatyzm - nieprawidłowa realizacja głosek
dentalizowanych (=głosek trzech szeregów: ś,ź,ć,dź;
s,z,c,dz; sz,ż,cz,dż );
W ramach sygmatyzmu wyróżnia się następujące
sposoby realizacji dźwięków:
1. deformacje (mówimy wtedy o sygmatyzmie
właściwym),
2. substytucje (parasygmatyzm), czyli zastępowanie
jednych głosek dentalizowanych innymi, realizowanymi
prawidłowo.
3. elizje (mogisygmatyzm), czyli głoski dentalizowane
nie są w ogóle realizowane

PODZIAŁ DYSLALII
ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ REALIZACJĘ
POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.2

• Sygmatyzm właściwy (=sigmatismus,=seplenienie)
czyli deformacje są wynikiem zmiany miejsca
artykulacji głosek, co powoduje zniekształcenie ich
brzmienia. W zależności od miejsca, w którym jest
realizowana wadliwa artykulacja, wyróżnia się różne
typy seplenienia:
 międzyzębowe (= sigmatismus interdentalis),
 boczne: prawoboczne i lewoboczne (=s. lateralis),
 przyzębowe (s. addentalis),
 wargowo-zębowe (labio-dentalis),
 świszczące (s. stridens), itd.

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.3

Parasygmatyzm (=parasigmatismus)
Najczęściej obserwuje się następujące substytucje:
 szereg szumiący sz, ż, cz, dż zastępowany szeregiem
syczącym s, z, c, dz (szafa→safa; czapka →capka)
 szeregi syczący i szumiący s, z, c, dz; sz, ż, cz, dż
zastępowane przez szereg ciszący ś, ź, ć, dź (sanki → sianki;
czapka → ciapka)
 spółgłoski dentalizowane trące s, z, ś, ź, sz, ż mogą też być
zastępowane przez przytarte c, dz, ć, dź, cz, dż (zima → cima)
 spółgłoski dentalizowane dźwięczne mogą być zastępowane
przez odpowiednie bezdźwięczne (koza →kosa, żyto →szyto)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.4

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

rotacyzm - deformacja (=nieprawidłowa realizacja) głoski r ; najczęściej
spotykamy rotacyzm języczkowy (=uvularny)- wibruje języczek (uvula)
pararotacyzm –substytucja (=zastępowanie głoski inną głoską) głoski r
(rak→ lak)
kappacyzm - deformacja głoski k ;
parakappacyzm- zastępowanie głoski k inną głoską (kot →tot);
gammacyzm - deformacja głoski g;
paragammacyzm- zastępowanie głoski g inną głoską (guma →duma);
lambdacyzm - deformacja głoski l;
paralambdacyzm- zastępowanie głoski l inną głoską (lampa → jampa);
betacyzm - deformacja głoski b ;
parabetacyzm- zastępowanie głoski b inną głoską (bałwan →wałwan);
mowa bezdźwięczna - realizacja głosek dźwięcznych bezdźwięcznie, bez drgań
wiązadeł głosowych, np. g → k (guma →kuma); b → p (bałwan →pałfan).
Przyczyną bezdźwięczności jest zwykle zaburzenie słuchu fonemowego,
tj.nieróżnicowanie dźwięków o tym samym miejscu artykulacji.
Przy mowie bezdźwięcznej z reguły występuje obniżenie napięcia mięśniowego:
wargi i policzki są wiotkie, głos jest cichy, monotonny, bezbarwny.


Slide 5

"Granice mojego języka są granicami mojego świata".
/cyt. z "Traktatu logiczno - filozoficznego"
Ludwika Wittgensteina/

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy

według Leona Kaczmarka -cz. 1

Zaburzenia treści:

• zaburzenia procesu uogólniania i abstrakcji
• brak logiki w budowanych tekstach
• nieprawidłowości w ukierunkowaniu myślenia
(schizofazja)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 2

Zaburzenia języka (formy językowej):
- niemota
- afazja
- alalia

- agramatyzm
- przejęzyczenia (lapsus)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 3
Zaburzenia substancji:
a) w płaszczyźnie suprasegmentalnej
(akcent, tempo, rytm, melodia):
- jąkanie
- rynolalia (nosowanie)
- mowa bezkrtaniowców
- afonia
- bradylalia (zwolnione tempo mowy)
- tachylalia (b. szybkie tempo mówienia)
- giełkot (mowa bezładna - tachylalia + chaotyczny sposób
językowego formułowania myśli)
b) w płaszczyźnie segmentalnej (głoski):
- dyslalia
- dysortofonia
c) w płaszczyźnie supra- i segmentalnej:
- palatolalia (rynolalia+ dyslalia złożona)
- mutyzm (zamilknięcie)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.1

W obrębie dyslalii wyodrębniamy następujące wady
wymowy:
• sygmatyzm - nieprawidłowa realizacja głosek
dentalizowanych (=głosek trzech szeregów: ś,ź,ć,dź;
s,z,c,dz; sz,ż,cz,dż );
W ramach sygmatyzmu wyróżnia się następujące
sposoby realizacji dźwięków:
1. deformacje (mówimy wtedy o sygmatyzmie
właściwym),
2. substytucje (parasygmatyzm), czyli zastępowanie
jednych głosek dentalizowanych innymi, realizowanymi
prawidłowo.
3. elizje (mogisygmatyzm), czyli głoski dentalizowane
nie są w ogóle realizowane

PODZIAŁ DYSLALII
ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ REALIZACJĘ
POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.2

• Sygmatyzm właściwy (=sigmatismus,=seplenienie)
czyli deformacje są wynikiem zmiany miejsca
artykulacji głosek, co powoduje zniekształcenie ich
brzmienia. W zależności od miejsca, w którym jest
realizowana wadliwa artykulacja, wyróżnia się różne
typy seplenienia:
 międzyzębowe (= sigmatismus interdentalis),
 boczne: prawoboczne i lewoboczne (=s. lateralis),
 przyzębowe (s. addentalis),
 wargowo-zębowe (labio-dentalis),
 świszczące (s. stridens), itd.

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.3

Parasygmatyzm (=parasigmatismus)
Najczęściej obserwuje się następujące substytucje:
 szereg szumiący sz, ż, cz, dż zastępowany szeregiem
syczącym s, z, c, dz (szafa→safa; czapka →capka)
 szeregi syczący i szumiący s, z, c, dz; sz, ż, cz, dż
zastępowane przez szereg ciszący ś, ź, ć, dź (sanki → sianki;
czapka → ciapka)
 spółgłoski dentalizowane trące s, z, ś, ź, sz, ż mogą też być
zastępowane przez przytarte c, dz, ć, dź, cz, dż (zima → cima)
 spółgłoski dentalizowane dźwięczne mogą być zastępowane
przez odpowiednie bezdźwięczne (koza →kosa, żyto →szyto)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.4

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

rotacyzm - deformacja (=nieprawidłowa realizacja) głoski r ; najczęściej
spotykamy rotacyzm języczkowy (=uvularny)- wibruje języczek (uvula)
pararotacyzm –substytucja (=zastępowanie głoski inną głoską) głoski r
(rak→ lak)
kappacyzm - deformacja głoski k ;
parakappacyzm- zastępowanie głoski k inną głoską (kot →tot);
gammacyzm - deformacja głoski g;
paragammacyzm- zastępowanie głoski g inną głoską (guma →duma);
lambdacyzm - deformacja głoski l;
paralambdacyzm- zastępowanie głoski l inną głoską (lampa → jampa);
betacyzm - deformacja głoski b ;
parabetacyzm- zastępowanie głoski b inną głoską (bałwan →wałwan);
mowa bezdźwięczna - realizacja głosek dźwięcznych bezdźwięcznie, bez drgań
wiązadeł głosowych, np. g → k (guma →kuma); b → p (bałwan →pałfan).
Przyczyną bezdźwięczności jest zwykle zaburzenie słuchu fonemowego,
tj.nieróżnicowanie dźwięków o tym samym miejscu artykulacji.
Przy mowie bezdźwięcznej z reguły występuje obniżenie napięcia mięśniowego:
wargi i policzki są wiotkie, głos jest cichy, monotonny, bezbarwny.


Slide 6

"Granice mojego języka są granicami mojego świata".
/cyt. z "Traktatu logiczno - filozoficznego"
Ludwika Wittgensteina/

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy

według Leona Kaczmarka -cz. 1

Zaburzenia treści:

• zaburzenia procesu uogólniania i abstrakcji
• brak logiki w budowanych tekstach
• nieprawidłowości w ukierunkowaniu myślenia
(schizofazja)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 2

Zaburzenia języka (formy językowej):
- niemota
- afazja
- alalia

- agramatyzm
- przejęzyczenia (lapsus)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 3
Zaburzenia substancji:
a) w płaszczyźnie suprasegmentalnej
(akcent, tempo, rytm, melodia):
- jąkanie
- rynolalia (nosowanie)
- mowa bezkrtaniowców
- afonia
- bradylalia (zwolnione tempo mowy)
- tachylalia (b. szybkie tempo mówienia)
- giełkot (mowa bezładna - tachylalia + chaotyczny sposób
językowego formułowania myśli)
b) w płaszczyźnie segmentalnej (głoski):
- dyslalia
- dysortofonia
c) w płaszczyźnie supra- i segmentalnej:
- palatolalia (rynolalia+ dyslalia złożona)
- mutyzm (zamilknięcie)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.1

W obrębie dyslalii wyodrębniamy następujące wady
wymowy:
• sygmatyzm - nieprawidłowa realizacja głosek
dentalizowanych (=głosek trzech szeregów: ś,ź,ć,dź;
s,z,c,dz; sz,ż,cz,dż );
W ramach sygmatyzmu wyróżnia się następujące
sposoby realizacji dźwięków:
1. deformacje (mówimy wtedy o sygmatyzmie
właściwym),
2. substytucje (parasygmatyzm), czyli zastępowanie
jednych głosek dentalizowanych innymi, realizowanymi
prawidłowo.
3. elizje (mogisygmatyzm), czyli głoski dentalizowane
nie są w ogóle realizowane

PODZIAŁ DYSLALII
ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ REALIZACJĘ
POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.2

• Sygmatyzm właściwy (=sigmatismus,=seplenienie)
czyli deformacje są wynikiem zmiany miejsca
artykulacji głosek, co powoduje zniekształcenie ich
brzmienia. W zależności od miejsca, w którym jest
realizowana wadliwa artykulacja, wyróżnia się różne
typy seplenienia:
 międzyzębowe (= sigmatismus interdentalis),
 boczne: prawoboczne i lewoboczne (=s. lateralis),
 przyzębowe (s. addentalis),
 wargowo-zębowe (labio-dentalis),
 świszczące (s. stridens), itd.

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.3

Parasygmatyzm (=parasigmatismus)
Najczęściej obserwuje się następujące substytucje:
 szereg szumiący sz, ż, cz, dż zastępowany szeregiem
syczącym s, z, c, dz (szafa→safa; czapka →capka)
 szeregi syczący i szumiący s, z, c, dz; sz, ż, cz, dż
zastępowane przez szereg ciszący ś, ź, ć, dź (sanki → sianki;
czapka → ciapka)
 spółgłoski dentalizowane trące s, z, ś, ź, sz, ż mogą też być
zastępowane przez przytarte c, dz, ć, dź, cz, dż (zima → cima)
 spółgłoski dentalizowane dźwięczne mogą być zastępowane
przez odpowiednie bezdźwięczne (koza →kosa, żyto →szyto)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.4

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

rotacyzm - deformacja (=nieprawidłowa realizacja) głoski r ; najczęściej
spotykamy rotacyzm języczkowy (=uvularny)- wibruje języczek (uvula)
pararotacyzm –substytucja (=zastępowanie głoski inną głoską) głoski r
(rak→ lak)
kappacyzm - deformacja głoski k ;
parakappacyzm- zastępowanie głoski k inną głoską (kot →tot);
gammacyzm - deformacja głoski g;
paragammacyzm- zastępowanie głoski g inną głoską (guma →duma);
lambdacyzm - deformacja głoski l;
paralambdacyzm- zastępowanie głoski l inną głoską (lampa → jampa);
betacyzm - deformacja głoski b ;
parabetacyzm- zastępowanie głoski b inną głoską (bałwan →wałwan);
mowa bezdźwięczna - realizacja głosek dźwięcznych bezdźwięcznie, bez drgań
wiązadeł głosowych, np. g → k (guma →kuma); b → p (bałwan →pałfan).
Przyczyną bezdźwięczności jest zwykle zaburzenie słuchu fonemowego,
tj.nieróżnicowanie dźwięków o tym samym miejscu artykulacji.
Przy mowie bezdźwięcznej z reguły występuje obniżenie napięcia mięśniowego:
wargi i policzki są wiotkie, głos jest cichy, monotonny, bezbarwny.


Slide 7

"Granice mojego języka są granicami mojego świata".
/cyt. z "Traktatu logiczno - filozoficznego"
Ludwika Wittgensteina/

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy

według Leona Kaczmarka -cz. 1

Zaburzenia treści:

• zaburzenia procesu uogólniania i abstrakcji
• brak logiki w budowanych tekstach
• nieprawidłowości w ukierunkowaniu myślenia
(schizofazja)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 2

Zaburzenia języka (formy językowej):
- niemota
- afazja
- alalia

- agramatyzm
- przejęzyczenia (lapsus)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 3
Zaburzenia substancji:
a) w płaszczyźnie suprasegmentalnej
(akcent, tempo, rytm, melodia):
- jąkanie
- rynolalia (nosowanie)
- mowa bezkrtaniowców
- afonia
- bradylalia (zwolnione tempo mowy)
- tachylalia (b. szybkie tempo mówienia)
- giełkot (mowa bezładna - tachylalia + chaotyczny sposób
językowego formułowania myśli)
b) w płaszczyźnie segmentalnej (głoski):
- dyslalia
- dysortofonia
c) w płaszczyźnie supra- i segmentalnej:
- palatolalia (rynolalia+ dyslalia złożona)
- mutyzm (zamilknięcie)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.1

W obrębie dyslalii wyodrębniamy następujące wady
wymowy:
• sygmatyzm - nieprawidłowa realizacja głosek
dentalizowanych (=głosek trzech szeregów: ś,ź,ć,dź;
s,z,c,dz; sz,ż,cz,dż );
W ramach sygmatyzmu wyróżnia się następujące
sposoby realizacji dźwięków:
1. deformacje (mówimy wtedy o sygmatyzmie
właściwym),
2. substytucje (parasygmatyzm), czyli zastępowanie
jednych głosek dentalizowanych innymi, realizowanymi
prawidłowo.
3. elizje (mogisygmatyzm), czyli głoski dentalizowane
nie są w ogóle realizowane

PODZIAŁ DYSLALII
ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ REALIZACJĘ
POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.2

• Sygmatyzm właściwy (=sigmatismus,=seplenienie)
czyli deformacje są wynikiem zmiany miejsca
artykulacji głosek, co powoduje zniekształcenie ich
brzmienia. W zależności od miejsca, w którym jest
realizowana wadliwa artykulacja, wyróżnia się różne
typy seplenienia:
 międzyzębowe (= sigmatismus interdentalis),
 boczne: prawoboczne i lewoboczne (=s. lateralis),
 przyzębowe (s. addentalis),
 wargowo-zębowe (labio-dentalis),
 świszczące (s. stridens), itd.

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.3

Parasygmatyzm (=parasigmatismus)
Najczęściej obserwuje się następujące substytucje:
 szereg szumiący sz, ż, cz, dż zastępowany szeregiem
syczącym s, z, c, dz (szafa→safa; czapka →capka)
 szeregi syczący i szumiący s, z, c, dz; sz, ż, cz, dż
zastępowane przez szereg ciszący ś, ź, ć, dź (sanki → sianki;
czapka → ciapka)
 spółgłoski dentalizowane trące s, z, ś, ź, sz, ż mogą też być
zastępowane przez przytarte c, dz, ć, dź, cz, dż (zima → cima)
 spółgłoski dentalizowane dźwięczne mogą być zastępowane
przez odpowiednie bezdźwięczne (koza →kosa, żyto →szyto)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.4

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

rotacyzm - deformacja (=nieprawidłowa realizacja) głoski r ; najczęściej
spotykamy rotacyzm języczkowy (=uvularny)- wibruje języczek (uvula)
pararotacyzm –substytucja (=zastępowanie głoski inną głoską) głoski r
(rak→ lak)
kappacyzm - deformacja głoski k ;
parakappacyzm- zastępowanie głoski k inną głoską (kot →tot);
gammacyzm - deformacja głoski g;
paragammacyzm- zastępowanie głoski g inną głoską (guma →duma);
lambdacyzm - deformacja głoski l;
paralambdacyzm- zastępowanie głoski l inną głoską (lampa → jampa);
betacyzm - deformacja głoski b ;
parabetacyzm- zastępowanie głoski b inną głoską (bałwan →wałwan);
mowa bezdźwięczna - realizacja głosek dźwięcznych bezdźwięcznie, bez drgań
wiązadeł głosowych, np. g → k (guma →kuma); b → p (bałwan →pałfan).
Przyczyną bezdźwięczności jest zwykle zaburzenie słuchu fonemowego,
tj.nieróżnicowanie dźwięków o tym samym miejscu artykulacji.
Przy mowie bezdźwięcznej z reguły występuje obniżenie napięcia mięśniowego:
wargi i policzki są wiotkie, głos jest cichy, monotonny, bezbarwny.


Slide 8

"Granice mojego języka są granicami mojego świata".
/cyt. z "Traktatu logiczno - filozoficznego"
Ludwika Wittgensteina/

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy

według Leona Kaczmarka -cz. 1

Zaburzenia treści:

• zaburzenia procesu uogólniania i abstrakcji
• brak logiki w budowanych tekstach
• nieprawidłowości w ukierunkowaniu myślenia
(schizofazja)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 2

Zaburzenia języka (formy językowej):
- niemota
- afazja
- alalia

- agramatyzm
- przejęzyczenia (lapsus)

Objawowa klasyfikacja zaburzeń mowy
według Leona Kaczmarka -cz. 3
Zaburzenia substancji:
a) w płaszczyźnie suprasegmentalnej
(akcent, tempo, rytm, melodia):
- jąkanie
- rynolalia (nosowanie)
- mowa bezkrtaniowców
- afonia
- bradylalia (zwolnione tempo mowy)
- tachylalia (b. szybkie tempo mówienia)
- giełkot (mowa bezładna - tachylalia + chaotyczny sposób
językowego formułowania myśli)
b) w płaszczyźnie segmentalnej (głoski):
- dyslalia
- dysortofonia
c) w płaszczyźnie supra- i segmentalnej:
- palatolalia (rynolalia+ dyslalia złożona)
- mutyzm (zamilknięcie)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.1

W obrębie dyslalii wyodrębniamy następujące wady
wymowy:
• sygmatyzm - nieprawidłowa realizacja głosek
dentalizowanych (=głosek trzech szeregów: ś,ź,ć,dź;
s,z,c,dz; sz,ż,cz,dż );
W ramach sygmatyzmu wyróżnia się następujące
sposoby realizacji dźwięków:
1. deformacje (mówimy wtedy o sygmatyzmie
właściwym),
2. substytucje (parasygmatyzm), czyli zastępowanie
jednych głosek dentalizowanych innymi, realizowanymi
prawidłowo.
3. elizje (mogisygmatyzm), czyli głoski dentalizowane
nie są w ogóle realizowane

PODZIAŁ DYSLALII
ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ REALIZACJĘ
POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.2

• Sygmatyzm właściwy (=sigmatismus,=seplenienie)
czyli deformacje są wynikiem zmiany miejsca
artykulacji głosek, co powoduje zniekształcenie ich
brzmienia. W zależności od miejsca, w którym jest
realizowana wadliwa artykulacja, wyróżnia się różne
typy seplenienia:
 międzyzębowe (= sigmatismus interdentalis),
 boczne: prawoboczne i lewoboczne (=s. lateralis),
 przyzębowe (s. addentalis),
 wargowo-zębowe (labio-dentalis),
 świszczące (s. stridens), itd.

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.3

Parasygmatyzm (=parasigmatismus)
Najczęściej obserwuje się następujące substytucje:
 szereg szumiący sz, ż, cz, dż zastępowany szeregiem
syczącym s, z, c, dz (szafa→safa; czapka →capka)
 szeregi syczący i szumiący s, z, c, dz; sz, ż, cz, dż
zastępowane przez szereg ciszący ś, ź, ć, dź (sanki → sianki;
czapka → ciapka)
 spółgłoski dentalizowane trące s, z, ś, ź, sz, ż mogą też być
zastępowane przez przytarte c, dz, ć, dź, cz, dż (zima → cima)
 spółgłoski dentalizowane dźwięczne mogą być zastępowane
przez odpowiednie bezdźwięczne (koza →kosa, żyto →szyto)

PODZIAŁ DYSLALII ZE WZGLĄDU NA NIEPRAWIDŁOWĄ
REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK-cz.4

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

rotacyzm - deformacja (=nieprawidłowa realizacja) głoski r ; najczęściej
spotykamy rotacyzm języczkowy (=uvularny)- wibruje języczek (uvula)
pararotacyzm –substytucja (=zastępowanie głoski inną głoską) głoski r
(rak→ lak)
kappacyzm - deformacja głoski k ;
parakappacyzm- zastępowanie głoski k inną głoską (kot →tot);
gammacyzm - deformacja głoski g;
paragammacyzm- zastępowanie głoski g inną głoską (guma →duma);
lambdacyzm - deformacja głoski l;
paralambdacyzm- zastępowanie głoski l inną głoską (lampa → jampa);
betacyzm - deformacja głoski b ;
parabetacyzm- zastępowanie głoski b inną głoską (bałwan →wałwan);
mowa bezdźwięczna - realizacja głosek dźwięcznych bezdźwięcznie, bez drgań
wiązadeł głosowych, np. g → k (guma →kuma); b → p (bałwan →pałfan).
Przyczyną bezdźwięczności jest zwykle zaburzenie słuchu fonemowego,
tj.nieróżnicowanie dźwięków o tym samym miejscu artykulacji.
Przy mowie bezdźwięcznej z reguły występuje obniżenie napięcia mięśniowego:
wargi i policzki są wiotkie, głos jest cichy, monotonny, bezbarwny.