Slide 1

Zakład Ubezpieczeń Społecznych

II cykl seminariów
WYZWANIA STOJĄCE PRZED SYSTEMEM
UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

1


Slide 2

Podniesienie wieku emerytalnego
Konieczne uwarunkowania oraz
wpływ na stopę zastąpienia
Anna Kwiecińska
ZUS, Aktuariusz Zakładu
Warszawa, 11 maja 2011

2


Slide 3

3


Slide 4

Główne punkty prezentacji
• Podniesienie wieku emerytalnego może, w
przypadku emerytur nowosystemowych,
podnieść stopę zastąpienia o kilka procent a
nominalną wartość emerytury nawet o
kilkadziesiąt procent.
• Korzyści te nie pojawią się automatycznie:
konieczne jest dostosowanie/ stworzenie miejsc
pracy odpowiednich dla osób w wieku obecnych
emerytów.
• Przykłady polityki niektórych firm i krajów
pokazują iż jest to możliwe.
4


Slide 5

Przykład 1: Kobieta przechodząca na
emeryturę w wieku 60 lat
Kobieta zaczyna pracę 1 stycznia 2011 w wieku 25 lat i pracuje
nieprzerwanie do 31 grudnia 2045, zarabiając przez cały przebieg
ubezpieczenia przeciętne wynagrodzenie.
W momencie przejścia na emeryturę:
– wynagrodzenie: 22 037 PLN

– emerytura: 5 606 PLN
– stopa zastąpienia w relacji do wynagrodzenia brutto: 25,44%
– stopa zastąpienia w relacji do wynagrodzenia pomniejszonego o składki
na ubezpieczenie społeczne: 29,48%.

5


Slide 6

Stosunek emerytury do przeciętnego
wynagrodzenia
3 0 ,0 0 %

2 0 ,0 0 %

1 5 ,0 0 %

1 0 ,0 0 %

5 ,0 0 %

50

48

46

44

42

40

38

36

34

32

30

28

26

24

22

20

18

16

14

12

10

8

6

4

2

0 ,0 0 %

0

e m e ry tu ra / p rz e c . w y n a g r.

2 5 ,0 0 %

p o b ie ra n ie e m e rytu ry w la ta c h

6


Slide 7

Kobieta pracująca 5 lat dłużej
Zakładamy, że kobieta z przykładu 1 pracuje 5 lat dłużej zarabiając
nadal przeciętne wynagrodzenie.
W momencie przejścia na emeryturę:
– wynagrodzenie: 29 037 PLN
– emerytura: 9 592 PLN
– stopa zastąpienia w relacji do wynagrodzenia brutto: 33,04%
– stopa zastąpienia w relacji do wynagrodzenia pomniejszonego o składki
na ubezpieczenie społeczne: 38,28%
– nominalny wzrost emerytury: o 71,11%.

7


Slide 8

Przykład 2: Mężczyzna przechodzący na
emeryturę w wieku 65 lat
Mężczyzna zaczyna pracę 1 stycznia 2011 w wieku 25 lat i pracuje
nieprzerwanie do 31 grudnia 2050, zarabiając przez cały przebieg
ubezpieczenia przeciętne wynagrodzenie.
W momencie przejścia na emeryturę:
– wynagrodzenie: 29 037 PLN

– emerytura: 9 592 PLN
– stopa zastąpienia w relacji do wynagrodzenia brutto: 33,04%
– stopa zastąpienia w relacji do wynagrodzenia pomniejszonego o składki
na ubezpieczenie społeczne: 38,28%.

8


Slide 9

Stosunek emerytury do przeciętnego
wynagrodzenia
3 5 ,0 0 %

3 0 ,0 0 %

e m e ry tu ra /p rz e c . w y n a g r.

2 5 ,0 0 %

2 0 ,0 0 %

1 5 ,0 0 %

1 0 ,0 0 %

5 ,0 0 %

0 ,0 0 %
0

1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45
p o b ie ra n ie e m e rytu ry w la ta c h

9


Slide 10

Mężczyzna pracujący 5 lat dłużej
Zakładamy, że mężczyzna z przykładu 2 pracuje 5 lat dłużej
zarabiając nadal przeciętne wynagrodzenie.
W momencie przejścia na emeryturę:
– wynagrodzenie: 38 040 PLN
– emerytura: 16 207 PLN
– stopa zastąpienia w relacji do wynagrodzenia brutto: 42,61%
– stopa zastąpienia w relacji do wynagrodzenia pomniejszonego o składki
na ubezpieczenie społeczne: 49,38%
– nominalny wzrost emerytury: o 68,96%.

10


Slide 11

Opinia ISSA
• „Wszędzie podniesienie wieku emerytalnego wydaje się
być najlepszym rozwiązaniem – czy, w każdym razie
najlepszym z trudnych wyborów.”

• „(…) W praktyce, polityka zatrudnienia dostosowana do
starszych pracowników jest niezbędna, w przeciwnym
razie jest ryzyko, że wielu ubezpieczonych będzie za
starych żeby pracować, a za młodych żeby przejść na
emeryturę”.

ISSA Social Policy Highlight 15 (2010), sekcja Retirement age and the
employment of older workers
11


Slide 12

Publikacje socjolog prof. A.M. Guillemard
(Sorbona)
• Potrzebne są reformy strukturalne, a nie parametryczne.

• Obecnie mamy nowe wymagania w stosunku do
pracowników takie jak mobilność, autonomia i
kształcenie przez cały okres trwania kariery.
• Na rynku pracy najbardziej dyskryminowani są młodsi i
starsi pracownicy.
• Potrzebna jest polityka aktywizacji ze strony państwa.

Guillemard A.M. (2010), Les défis du vieillissement. Age, Emploi,
Retraite. Perspectives internationales, wyd. Armand Colin, inne
publikacje
12


Slide 13

Raport Economist Intelligence Unit
• Potrzebne jest nowe podejście do kariery i do struktury
płac, potrzebne są ścieżki kariery w dół, a nie tylko w
górę.
• Miejsca pracy powinny być dostosowywane do
zmieniającej się struktury wiekowej pracowników –
przykład fabryki BMW.
• Zaledwie 14% mężczyzn w wieku 65+ jest aktywnych
zawodowo w krajach rozwiniętych, w porównaniu z 35%
w krajach rozwijających się.
Economist Intelligence Unit A silver opportunity? Rising longevity and
its implications for business, raport sponsorowany przez AXA
13


Slide 14

Pozytywny przykład Japonii
• W Japonii udało się wypracować konstruktywne
rozwiązania na poziomie przedsiębiorstw.
• Firma rozwiązując umowę o pracę z
pracownikiem w wieku emerytalnym stara mu
się zaproponować inne stanowisko, mniej
wymagające, za mniejsze wynagrodzenie.

14


Slide 15

Dane dla Wielkiej Brytanii – średnie zarobki
tygodniowe jako funkcja wieku

Źródło: Les Mayhew Increasing longevity and the
economic value of healthy ageing and working longer,
publikacja Cass Business School
15


Slide 16

Dane historyczne oraz projekcja LE oraz
HLE dla Wielkiej Brytanii

Źródło: Les Mayhew Increasing longevity and the economic
value of healthy ageing and working longer, publikacja Cass
Business School
16


Slide 17

Konkluzja
• Osiągnięcie korzyści finansowych z
ewentualnego podniesienia wieku
emerytalnego nie wyniknie automatycznie
z matematyki aktuarialnej…
• …wymaga zdecydowanych zmian na
rynku pracy.

17