Slide 1

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 2

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 3

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 4

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 5

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 6

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 7

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 8

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 9

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 10

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 11

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 12

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 13

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 14

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 15

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 16

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 17

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 18

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 19

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 20

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 21

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 22

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 23

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 24

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 25

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 26

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.


Slide 27

Każdy potrzebuje Mistrza
o znaczeniu autorytetu
w zawodzie nauczyciela
Ewa Reimschussel

Plan gry


Autorytet , rangi i siła

•

definicje i rodzaje rang

•
•

właściwości rang – świadomość rangi
sygnały wysokiej i niskiej rangi



Ranga w roli nauczyciela

•

Funkcje rangi – zadania nauczyciela
- obszar relacji
- obszar zadań
- obszar systemu

•
•

Przydatne umiejętności
Metody podnoszenia i zwiększania świadomości rangi

Rangi i siła
 Rangą nazywamy dowolną siłę lub władzę (niezależnie

czy z niej korzystamy czy nie), którą posiadamy wobec
innych osób lub grup.
 Im wyższa jest nasza ranga tym więcej mamy

przywilejów i większy jest nasz autorytet postrzegany
przez innych.
 Ranga nie odnosi się do bycia lepszym lub gorszym a

wyłącznie do tego w jaki sposób jednostka jest
postrzegana i traktowana przez inne osoby lub grupy.

Ranga bardzo wpływa na to, kim
się jest, jak myślisz, jak się czujesz i jak
się
zachowujesz

Rodzaje rang
 Społeczna – to siła jaką dysponujesz z racji:







rasy, płci, wieku, zdrowia, zamożności, urody, orientacji
seksualnej, religii, wykształcenia, znajomości języków, stylu
komunikacji.
Psychologiczna – jest to siła osobista, którą zdobywa się w
trakcie życia. Jej źródłem może być: poczucie bezpieczeństwa,
troska, bycie kochanym, samowiedza i praca nad sobą,
przepracowanie kryzysów, cierpienie jeżeli w jego wyniku
zwiększa się współczucie dla innych
Ranga strukturalna – wynika ze struktury organizacji
Ranga funkcji w grupie
Ranga duchowa

Ranga społeczna – bycie w
centrum kultury
 Rasa

 Wiek
 Zamożność
 Płeć

 Miejsce zamieszkania
 Orientacja seksualna
 Wykształcenie, możliwość uczenia się
 Zdrowie
 Uroda
 Znajomość języków obcych

Ranga psychologiczna
 Niezależność
 Możliwość bycia w związku
 Możliwość proszenia o pomoc
 Umiejętności psychologiczne np. komunikacyjne,







negocjacyjne
Odwaga, doświadczenie poradzenia sobie w krytycznej
sytuacji
Kontakt z ciałem
Akceptowanie siebie, lubienie siebie
Dawanie sobie prawa do różnych rzeczy np. przyjemności
Budzenie się rano z ciekawością i radością życia
Rangę psychologiczną można rozwijać

Ranga duchowa
• Ranga duchowa – siła, która bierze się z poczucia kontaktu z

czymś wyższym, boskim, transcendentnym.
 Ranga duchowa jest niezależna od kultury, struktury rodziny

czy społeczności.
 Poczucie, że Bóg Cię prowadzi i wspiera daje ogromną siłę,

nawet w obiektywnie trudnych warunkach.

Właściwości rang
 Wszechobecność – rangi to fakt niezależnie od

tego czy się zgadzamy czy nie, wiemy czy nie.
 Nieświadomość swojej wysokiej rangi (np. trudno
dostrzec problem głodu jak się jest najedzonym).
 Cudza nieświadomość rangi jest irytująca dla
innych osób.
 Sytuacyjność i relacyjność – poczucie własnej siły
zależy od kontekstu, który bierzemy pod uwagę
 Każdy ma jakieś rangi.

Nieświadomość rangi
 Rangi nie widać w lustrze

- widzimy dobrze wyższą rangę u innych, nie
widzimy swojej,
- możesz ją poznać, jeżeli siedzisz zrelaksowana,
a partner jest spięty.
 Kompleksy (niezałatwione, trudne historie) powodują,
że mamy „zeza rangowego” w obszarze kompleksu a
uwaga jest przykuta do tego aspektu sytuacji.
 Częstą przyczyną konfliktów jest nieświadomość rangi.

Nieświadoma ranga pojawia się w
podwójnych sygnałach
(najczęściej niewerbalnych)

I wywołuje konflikty
- reagujemy na niespójność przekazu

Sygnały wyższej rangi
 Osoba siedzi oparta, zrelaksowana, na luzie, wygodnie
 Ma łatwość wypowiadania się i zabierania głosu
 Równowaga, spokój i ześrodkowanie
 Czucie się uprawnionym
 Dystans do rzeczywistości
 Wiara we własne uczucia i wewnętrzna prawda
 Skłonność do marginalizowania odczuć partnera „ nie bierz tego tak do siebie”

itp.
 Decydowanie o swojej dostępności pod względem czasu, miejsca itp.
 Decydowanie o nastroju spotkania
 Decydowanie o stylu komunikacji
 Identyfikacja problemów po stronie partnera
 Pewność siebie, wysoka samoocena

 Postawa wyprostowana, gesty celowania, patrzenie w oczy

Sygnały i doznania w pozycji niższej rangi
 Dostosowywanie się, potakiwanie, wodzenie za kimś wzrokiem,










mówienie „tak’ („nie” w podwójnych sygnałach – siedzenie bokiem,
skurcze, bóle, kaszel, uciekający wzrok)
Bycie zmieszanym
Wątpliwości, brak wiary w siebie, poczucie winy i zagrożenia, niska
samoocena
Komplementowanie, przymilanie się
Sygnały leku – drżenie, pocenie się, niemożność spojrzenia komuś w
oczy
Tendencja do bycia emocjonalnym
Trudności w obronie swojego stanowiska
Czucie, że Twoje przeżycia są nieważne

Funkcje rangi nauczyciela
 Relacje
- modelowanie relacji z różnicą rang
- potwierdzanie wartości, talentów, potencjału i możliwości osoby
- dbanie – dawanie uwagi, zaangażowanie
- bycie wzorem do naśladowania

 Zarządzanie procesem nauki (przekazywania wiedzy i umiejętności)
- trening umiejętności, monitorowanie i kontrola poziomu wiedzy
 Zarządzanie grupą
- nauczyciel liderem klasy – decyzje organizacyjne, odpowiedzialność
- świadomość ról i procesów grupowych
- ustanawianie zasad grupowych, co jest właściwe a co nie w naszej

kulturze

Zadania w obszarze relacji
 zobaczyć w dziecku potencjał i pokazać mu go tak, żeby ono też







uwierzyło w siebie
(„on we mnie uwierzył i to zmieniło moje życie”)
dawać uwagę i doglądać, angażować się osobiście
widzieć osobę a nie swoje wyobrażenie – eksperyment z
inteligentnymi dziećmi
widzieć grę (maski gniewu) i nie tracić z oczu osoby
przekazywać dziecku poczucie, że jest się cennym i ważnym dla
grupy, społeczności, świata
modelować komunikację w relacjach o dużej różnicy rang

Maski gniewu
 Dzieci jak nie chcą pracować to zaczynają grać w relacyjne gry,

których celem jest przejęcie kontroli nad sytuacją
 Siłowe
- agresja werbalna lub niewerbalna
- banie się , reakcje lękowe
 Uwodzące
- zakochiwanie się w nauczycielu
- podlizywanie
- przekupywanie
- okazywanie posłuszeństwa , oddania i uległości

Jak można nie reagować a działać
 Widzieć przynajmniej dwa sprzeczne sygnały w

zachowaniu
 Widzieć lub czuć własne reakcje (inne niż lęk)
 Nie reagować – być w miejscu świadomości i

działać z niego nie tracąc z oczu całej osoby

Widzieć potencjał – coachowanie
 To czasami bardzo trudne
 Kim to dziecko jest, kim może być

- zainteresowania
- marzenia
- idole, ważne osoby (widziane w pozytywnej wersji)
- przeczucia
 Pomyśl o świecie, w którym to dziecko rozwinęłoby się w
pełni – naprawdę zobacz w wyobraźni
 Jak uobecnić ten świat, jakie elementy można już teraz
wprowadzić

Obszar zarządzania procesem
uczenia– nauczyciel liderem klasy
 Szef decyduje co trzeba zrobić żeby osiągnąć cel i bierze



-

odpowiedzialność za całość
Cel - wyrobienie umiejętności i przyzwyczajeń związanych z
realizacją zadań:
tzn. wyznaczanie celu, dążenie do realizacji, wytrwałość i
dyscyplina
Można mieć różne style zarządzania – który jest lepszy zależy
od okoliczności:
Wojna, kryzys – zarządzanie dyrektywne, autorytarne
Pokój, zabawa – zarządzanie nastawione na współpracę , relacje
i atmosferę

Trening
• Ćwiczymy,

ćwiczymy,

ćwiczymy

• Cel - wykonanie konkretnego zadania i

osiągnięcie rezultatu końcowego
(rezultaty podnoszą rangę i nastrój)
można dbać o atmosferę, ale
ostatecznie liczy się ilość powtórzeń

Sfera systemowa – poziom ról
 Klasa jest grupą, w której pojawiają się role
 Nauczyciel jest w roli lidera (najwyższa ranga)
 W polu grupy występują:

•

•
•
•

krytyk, błazen, kreatywny pomysłodawca, buntownik, gwiazda,
rozjemca, umilacz itp.
Pole grupy wyraża się poprzez role.
Rola może się wyrażać przez różne osoby, jak usuniemy osobę
ktoś inny podejmie rolę
Jedna osoba może być w wielu rolach (osoby rozwijają się
poznając różne role)
System klasy można traktować jak pole sił gdzie działają prawa
fizyki, np. każda akcja wywoła reakcję

Autorytet
 Różnica miedzy poddaniem się autorytetowi,

a nadużyciem polega na możliwości wyboru
– w nadużyciu nie istniejesz, jak się
poddajesz autorytetowi, istniejesz.
 Autorytet uczy ucznia być silnym, bycia
autorytetem dla innych.
 Nadużywacz potrzebuje słabych, żeby
samemu czuć się silnym i uczy słabości.

Jak zwiększać autorytet,
podnosić i uświadamiać sobie rangę
 Wizja roli nauczyciela
 Świadoma decyzja o byciu w tej roli (zyski, koszty)
 Intencja i wizja siebie w roli nauczyciela
 Kontakt z własną niezbywalną mocą
 Podnoszenie umiejętności: komunikacyjnych,

dydaktycznych, merytorycznych
 Metaumiejętności – zmiana nastawienia do ludzi i
problemów
 Rezultaty działań, osadzenie w życiu

Wizja uczenia
 Jakie było Twoje najpiękniejsze doświadczenie jako

nauczyciela? Przypomnij sobie ten moment.
 Co było tak atrakcyjnego w tym doświadczeniu?
 Co myslałeś/łaś wtedy o życiu, ludziach i świecie?
 Jakie ideały wiązałaś/łeś wtedy z tym zawodem?
 Jaką miałaś/eś wtedy energię? Jakie pojawiają się obrazy i
uczucia?
 Pozostań przez chwilę pod ich wpływem, zapisz jednym
słowem esencję tego doświadczenia.

Mój nauczyciel – co on we mnie
zobaczył
 Kto był Twoim najlepszym nauczycielem?
 W jaki sposób uczył? Jakie miał ideały, podejście, metody?
 Co sprawiało, że uczył Cię tak łatwo?
 Jak Cię traktował?
 Zapisz jednym słowem to, co robiło z tej osoby kogoś

specjalnego.

Definiowanie roli nauczyciela
Powiedz do partnera wyobrażając sobie, że tłumaczysz
gościowi z księżyca, który nigdy nie słyszał o szkole
 Czym jest szkoła?
 Po co mamy szkoły?
 Co robisz w szkole?
 Jaka jest rola nauczyciela ?
 Jaka jest rola ucznia?
 Jaka jest rola rodziców?
 Jakie wartości są ważne dla Ciebie?
 Jak i czego chcesz uczyć? – jakiego sposobu życia, bycia z
ludźmi, myślenia i odczuwania chcesz uczyć dzieci.

Ćwiczenie
 Wybierz sytuację, w której ktoś wymógł coś, czego nie chciałaś,

zgodziłaś się ale masz poczucie przegranej.
 Zastanów się komu uległaś, jakiego rodzaju sile?
jakiego rodzaju siłą dysponowała ta osoba, jak ona to zrobiła?
 Jaka wartość pozwalała tej osobie używać tego rodzaju siły? –
wartość poza tą sytuacją (np. prawo do zaspokajania pragnień)
 Na chwilę zapomnij o sytuacji.
 Wyobraź sobie ducha tej wartości (personifikację), trochę o nim
opowiedz, jaki jest?
 Stań się tym duchem – na chwilę, żeby go poznać poprzez bycie nim
 Naucz partnera tego zachowania.
 Podziękuj duchowi za naukę.