Slide 1

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 2

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 3

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 4

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 5

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 6

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 7

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 8

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 9

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 10

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 11

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 12

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 13

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 14

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 15

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 16

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 17

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 18

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 19

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 20

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 21

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 22

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 23

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 24

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 25

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 26

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 27

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 28

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 29

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 30

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 31

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 32

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 33

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 34

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 35

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 36

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996


Slide 37

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

“Amo mi país profundamente
Me da rabia (mi país) profundamente
Lo conozco profundamente
Lo desconozco profundamente, le doy mi vida
Profundamente le doy mi muerte.
Le doy todo lo que tengo, más todavía
Le doy todo lo que no tengo, lo que no soy

Lo que no sabré nunca que soy
Lo que no llegaremos a saber nunca...”
Jorge Oteiza

Bioetika
Eremu berri bat… XX. mendekoa?


Van Renselaer Potter






1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia
1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers



1968: Humanae Vitae
1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the
Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.
Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Bioetika
 Anbibalentzia


bios:



Bizitzaren sakraltasuna
Bizi-kalitatea

Bioetika
 Anbibalentzia


éthos:


ohiturak, tradizioa, folklorea.
 burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia,
eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoa
kide moralentzat

Bioetika
 Anbibalentzia


èthos:


bertutea, izaeraren bikaintasuna,
hobekuntzarako tentsio iraunkorra.
 apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia,
bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bizikidetasun marko morala
norberarentzat

Legea
Gizarte demokratiko baten
kontsentsu etiko minimoa
une konkretu batean.

Bizikidetasun markoa
arrotz moralentzat

Bioetika
 Ekologia, Populazioa…

 Harreman klinikoa
 Biziaren hasiera
 Ernalketa / Abortoa
 Ingeniaritza genetikoa
 Biziaren amaiera
 Testamentu bitala
 Eutanasia / Suizidio lagundua
 Ikerketa
 Globalizazioa
 Politika

Etika eta Politika

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa
Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia
Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika
 Zientziaren politizazioa




Giza bizitzaren zentzua
Gizakion duintasuna
Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa




Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa?
Boterea
Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak
“Kultur gerrak”
 Progresistak vs. Kontserbatzaileak
 Eskuina vs. Ezkerra




Etika eta Politika
 Bioetikaren politizazioa






Bateraezinak dira Bioetika eta Politika?
Interaktuatu dezakete maila berean?
Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta
helburuekin?
Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun
dezake Bioetikak?
Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta
demokratiko batetan?

Etika eta Politika
Gizakia
Usteldua naturaz
Irrazionala
Arriskutsua
Nekez hezigarria

Ona naturaz
Razionala
Kontziente
Hezigarria

Boterea
Onuragarria

Kaltegarria

Politika
Giza garapen eta
progresorako
tresna

Negozio
Zikin eta inmorala

Etika eta Politika
 Pellegrino:



POLITIKA
politika




etikoa
ez etikoa

Bioetika

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Desadostasun morala
 Misteriotsua
 Periloski subjektiboa
 Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala
beti izango da

Desadostasun morala
 Politikan desadostasun morala:




Gizartearen zatiketak areagotu
Jarrera politikoen muturkeria areagotu
Denontzat pozgarriak izango diren
konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala
 Politikan eztabaida morala:


Ebitatzea auto-suntsitzailea da:




Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak
iraungo dute
Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen
arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak
murriztu egingo dira

Desadostasun morala
 Kausak:











Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna
Hizkuntz komun baten eza
Aurreiritziak
Dialogoaren esijentzia prozedimentalak
Pertsonen interesak
Komunikabideen eragina
Isolamendu epistemologikoa
Jarrera dogmatikoak
Errealitatearen interpretazio eskemak
Ondorioak

Desadostasun morala
 Kausak:





Baliabideen urritasuna
Eskuzabaltasun mugatua
Balore bateraezinak
Errealitatearen ulerketa ez osoa
Giza kondizioaren atalak.
Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.
Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala
 Konbertsioa
 Indarra
 Adostasuna


H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala
 Irtenbideak:


Gutmann, Thompson:


Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

Etika eta Politika
 Desadostasun morala:
 Lehen





mailako teoriak

Utilitarismoa
Liberalismoa
Komunitarismoa
…

 Bigarren


mailako teoriak

Demokrazia deliberatiboa

Deliberazioa
 Erabaki

hartze prozesu arrazoinagarri
batetan kontutan hartu behar diren faktore
guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa





Zirkunstantzien,
ondorioen,
ekintza norabide posible guztien,
eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa



arrazoiak emanez,
besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela
 inoiz guztiz izango ez dugula
 onarturik,


Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen
prozedura intelektuala

Deliberatzea arte bat da,
elkarrenganako begirunean
oinarritua, apaltasun
intelektual maila batean,
eta gertakizunetaz
norberaren ulerpena
aberasteko desioan,
entzutearen eta iritzi eta
argudio trukaketaren
bitartez, prozesuan
tartekatzen diren beste
pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa
 Ezaugarriak:
 Arrazoiak

ematearen esijentzia
 Arrazoi eskuragarriak
 Behin-behineko erabakiak
 Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa
 Zera esijitzen du:
 Osotasuna
 Eskuzabaltasuna

Hizkuntzan
Ekintzetan
Printzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Etika

Instituzio justoetan,
besteekin eta besteentzat,
bizitza onaren
bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika eta Politika
 Ondorioak (edo beharrak):











Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu
Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea
Aurreiritziak gainditu
Egiazko dialogoaren heziketa
Arrazoi kritikoa garatu
Kritikak sortzeko bideak ireki
Jarrera perspektibistak eta erresponsableak
Jarrera guztien lejitimitatearen analisia
Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

“Demokrazia ez da sistema bat,
faltsuki erakusten den bezala
baizik eta historian zehar
etengabe aldatuz doan
erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996