Slide 1

Kujtesa


Slide 2

Shikoni përreth klasës?
Cka po shihni?


Slide 3

Në të njejtën kohë ne kapim:
 Tingujt
 Erërat
 Format
 Ngjyrat
 Përbërjet
Të gjitha këto infomacione kanë të bëjnë me
rregjistrat shqisor


Slide 4

Rregjistrat shqisor
 Paraqesin të gjithë rregistrin shqisorë që
paraqet disa dhoma pritjeje ky informacioni
hyn edhe qëndron vetëm për pak kohë
 Rregjistratë pamor
 Rregjistratë dëgjimor


Slide 5

Rregistrat pamorë dhe dëgjimor
 Rregistratë shqisorë kanë kapacitet pa kufi
por
 Informacioni zhduket shumë shpejt

 Fotografoni dhomën
 Përpiquni të mban në mend sa më shumë
detaje nga dhoma


Slide 6

 Eksperimenti i Sperling (1960)
 Shfaqte në pak sekonda grupe germash të
grupuara në tri rradhë
 Kur germat nuk shaqeshin më aty ai përdorte
disa tingujë për t’ua bërë me dije pjesëmarrësve
se cilën rradhe të germave do të duhej ta
përkujtonin
 Tinglli i lartë nënkuptonte kujtimin e rradhës së
lartë, i ulët rradhën e ulët edhe tingulli i mesëm
rradhën e mesme.


Slide 7

 Nëse tingulli lëshohej menjëherë pas shfaqjes
se germave ata mund të kujton 3-4 germa për
secilën rradhë.
 Por nëse kalonte qofte edhe një sekond ata
mund të kujtonin 1-2 germa për secilën
rradhë
 Në jetën e përditshme kjo dukuri quhet
maskim (informacioni i vjetër zëvendësohet
me të riun)
 Informacioni dëgjimor zgjatë më shumë
 Jehona


Slide 8

Definicioni për kujtesën
 Kujtesa është proces që ka të bëjë me
ruajtjen e asaj që është mësuar, me rinjohje
dhe riprodhim të asaj që është fituar në
bazë të përvojës së individit dhe në bazë të
mësaurit aktiv të tij (P.Nushi, 1995).

 Lui Terston e konsideron kujtesën edhe si
aftësi të posacme të individit.


Slide 9

Proceset e kujtesës


Retencioni- ka të bëjë me të mbajturit në mend të
përmbajteve të ndryshme mësimore.
- Engrame apo neurograme

 Rinjohja apo rekognicioni – ka të bëjë me bëjë me
vetëdijen e individit se lënda që po e lexon apo
mëson nuk po e lexon për herë të parë.

 Riprodhimi – është forma më objektive e kujtesës
për lëndën e mësuar


Slide 10

Si merren informacionet ?

Ku vendosen?
Si ruhen?
Si riprodhohen?
Si harrohen?


Slide 11

Fazat e kujetesës
 Kujtesa sensorike
 Kujtesa afatshkurtët
 Kujtesa afatgjatë


Slide 12

Kujtesa sensorike

 Informatat merren përmes shqisave: të parit, të







dëgjuarit.
Në formë të figurave mentale
Figura mentale zgjatë disa sekonda
Informacioni nuk ka domethënie të veqante
Informatat marrin domethënie pasi që individi
fillon të ju kushtojë vëmendje
Informatat të cilave nuk iu kushtojmë vëmendje
zhduken nga “depo shqisore”
Kjo fazë e kujtesës ka volum shumë të madh por
kohëzgjatje të shkurtë


Slide 13

CXë
MNKTY
RPJHBZS
GBMPVQFJD
EGQëJPBHKA


Slide 14

TJYFAVMCFKIB
TV FBI JFK YMCA
10661941812

1066 1945 1812


Slide 15

Kujtesa afatshkurtër
 Faza e dytë e kujtesës
 Dëprtojnë vetëm disa nga figurat mentale të






kujtesës shqisore
Krijohen kushtet për t’I dhënë domethënie
informatës
Bartjen e tyre në depo e kujtesës afatgjatë
është më e gjatë se kutjesa sensorike mirëpo
vëllimi apo kapaciteti i saj është i vogël.
Në kujtesën afatshkurtër mund të qëndrojnë në të
njejtën kohë 5-7 elemente


Slide 16

Kodimi në KASH

 Fonologjikisht (ashtu sic tingëllon)
 Gjërat që tingëllojnë njësoj kanë tendencë të
ngatërrohen
 Zog, zot, sot kot
 Diell, bar, lopë ditë

 Në formën pamore (ashtu sic e shohim)
 Një pjesë e materialit mbahet mend ashtu sic
duhet edhe sipas asaj cfarë kuptimi ka
 Hartat, grafikët, pikutrat


Slide 17

 Kodimi i dyfishtë
 Fonologjikisht
 Pamjet


Slide 18

Mirëmbajtja në KASH
 Provat e mirëmbajtjes
 Përsëritja mekanike


Slide 19

Kujtesa afatgjatë
 është faza më e rëndësishme e kujtesës
 Informatat barten përmes përsëritjeve
 Gjurmët që krijohen me anë të përsëritjeve janë
gjurmë të stabilizuara
 Zgjasin shume, madje edhe tërë jetën
 Informacionet e vendosura në këtë kujtesë nuk
harrohen
 Harresa I atribuohet mungesës së strategjisë së
individit për t’a riprodhuar lëndën


Slide 20

Hyrje

Depo e kujtesës
Sensorike

Kujtesa
afatshkurëe

Depo e kujtesës
Afatgjatë

Dalje


Slide 21

Fig. 9.2 Remembering is thought to involve at least three steps. Incoming information is first held for a
second or tëo by sensory memory. Information selected by attention is then transferred to temporary
storage in short-term memory. If neë information is not rapidly encoded, or rehearsed, it is forgotten. If it
is transferred to long-term memory, it becomes relatively permanent, although retrieving it may be a
problem. The preceding is a useful model of memory; it may not be literally true of ëhat happens in the
brain (Eysenck & Keane, 1995).
Table of Contents

Exit


Slide 22

Kodimi në KAGJ
 Kodimi sipas kuptimit
 Efekti i pozicionit serial
 Efekti i përparëm – përsëritja e sendeve të para
rrit gjasat që ato të dërgohen në kujtesën
afatëgjatë
 Efekti i fundëm – informatat ende ndodhën në
kujteësën afatshkurtër


Slide 23

Mirëmbajtja e KAGJ
 Përsëritja mekanike
 Ushtrimin e një aftësie në mënyrë mekanike

 Përsëritja e përpunuar
 Lidhja e një informacioni të ri në kujtesën
afatëshkurtër me materialin e ngjashëm të
ruajtur në kujtesën afatëgjatë
 Materialet e kuptimshme lidhen me materialet e
reja
 Teknika mnemonike


Slide 24

 Skemat
 Një kornizë apo strukturë e krijuar nga përvoja
 Pritjet janë një lloj i skemave
 Skema e një orë mësimore, skema e një
restoranti etj
 Stereotipet


Slide 25

Llojet e kujtesës
 Kujtesa e qëllimshme dhe e paqëllimshme
 Kujtesa figurative
 Kujtesa semantike – të dhënat, faktet, rregullat,

parimet, nocionet. Ka të bëjë me kujtesën afatgjatë.
Ndryshe quhet edhe kujtesa verbalo-logjike.

 Kujtesa episodike – fillimi dhe mbarimi kohor
të ngjarjeve, dukurive të caktuara të cilat përjetohen
personalisht

 Kujtesa procedurale – kujtimet afatgjatë që kanë të
bëjnë me shprehitë, zakonet, detyrat shqisore dhe
motore


Slide 26

 Kujtesa figurative, semantike dhe epsidoike
quhet edhe kujtesë intelektuale
 Kujtesa emocionale janë reagime
emocionale të mësuara ndaj ngacmuesve të
ndryshëm
 Kujtesa implicite dhe eksplicite


Slide 27

 Kujtesa ekspilicte
 Kujtimet për të cilat ne
jemi të vetëdijshëm
 Kujtesën episodike
 Kujtesën semantike
 Kujtimet për
informacionin që e
zotërojmë, kuptojmë
edhe e shprehim me
fjalë

 Kujtesa implicite
 Kujtimet procedurale
 Kujtimet emocionale
 Për të cilat ne nuk jemi
të vetëdijshëm
 Nuk mund t’i shprehim
me fjalë edhe
 Nuk jemi të
vetëdijshëm që i
zotërojmë


Slide 28

 Kujtesa motorike- është bazë e të mësuarit
të lëvizjeve, shkathësive dhe shprehive të
njeriut.
.


Slide 29

Dallimet e njerëzve sipas kujtesës së
tyre
 Njerëzite dallohen sipas shkallës së zhvillimit të
kujtesës, sipas mënyrës së marrjes dhe mbajtjes
mend të informacioneve, sipas mënyrës së
riprodhimit të tyre.

 Prandaj dallojmë disa tipe në këtë aspekt:
- tipin dëgjmor
- tipin pamor
- tipin motorik


Slide 30

Metodat e gjumrmimit të kujtesës
 Metoda e kursimit – Ebingausi
 Metoda e rinjohjes
 Metoda e rikonstruktimit
 Metoda e ripordhimit


Slide 31

Crregullimet e kujtesës
 Humbja e kujtesës ose amnezia
 Aftësia e kufizuar e mbajtjes mend dhe

ripordhimit të përjetimeve dhe përmbajtjeve –
hipoamnezia

 Përzirja përmbajtësore, kohore dhe sipërfaqësore
e kujtimeve – paramnezia

 Paaftësia e harresës së përjetimeve dhe

përmbajtjeve të mësuara – hiperamnezia


Slide 32

Amnezia
 është formë e rëndë e crregullimit të kujtesës
 Mund të shfaqet në formë të plotë apo të
pjesëshme

 Amnezia e plotë

 Amnezia e pjesëshme:
- amnezia anterograde dhe
- amnezia retrograde


Slide 33

Paraamnezia
 Paraamnezia ndodh kur individi i përzien kujtimet
e tij për njërez, për ngjarje.

 Format e paramenzisë janë:
- dezha vy (tashmë e parë)
- zhame vy (kurrë e parë)

 Hiperamnezia


Slide 34

Pyetje?