Źródła informacji oprac.: Jarek Skłodowski Skąd bierze się informacja • Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp. Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł.
Download ReportTranscript Źródła informacji oprac.: Jarek Skłodowski Skąd bierze się informacja • Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp. Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł.
Slide 1
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 2
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 3
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 4
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 5
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 6
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 7
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 8
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 9
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 10
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 11
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 12
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 13
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 14
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 15
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 16
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 17
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 18
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 19
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 20
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 21
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 22
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 23
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 24
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 25
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 2
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 3
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 4
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 5
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 6
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 7
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 8
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 9
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 10
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 11
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 12
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 13
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 14
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 15
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 16
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 17
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 18
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 19
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 20
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 21
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 22
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 23
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 24
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.
Slide 25
Źródła informacji
oprac.: Jarek Skłodowski
Skąd bierze się informacja
• Źródłem informacji mogą być rzeczy, osoby, zjawiska, miejsca itp.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji źródeł informacji. Jednym z
podstawowych i ważniejszych kryteriów jest sposób ich utrwalania w celu
dalszego przetwarzania. Takie źródła dzielimy na:
• dokumentalne — informacje utrwalone w materialnych przedmiotach
za pomocą pisma, obrazu, dźwięku, mowy itd.; sam przedmiot również może
odgrywać rolę dokumentu, np. jako eksponat muzealny (współcześnie
informacje są najczęściej utrwalane elektronicznie);
• niedokumentalne — mamy tu na myśli, ogólnie rzecz biorąc, obiekty
przekazujące nieutrwaloną w żaden sposób informację, która w tym
przypadku przechodzi bezpośrednio od źródła do jej odbiorcy.
Skąd się bierze informacja
• Jeżeli zastanowimy się nad formami utrwalania informacji, dokumentalne
źródła moglibyśmy podzielić na:
• piśmiennicze — gdy informacja jest zapisana za pomocą znaków wybranego
języka naturalnego lub sztucznego na papierze, kamieniu itd.;
• niepiśmiennicze — gdy informacja jest zapisana jako dźwięk, obraz lub
w inny sposób oddziałujący bezpośrednio na nasze zmysły.
Skąd się bierze informacja
• W celu usprawnienia archiwizacji, przesyłania i przetwarzania danych
poddajemy je wstępnemu przetworzeniu. Ze względu na stopień tego
przetworzenia możemy dokonać jeszcze innego podziału na dane:
• pierwotne, czyli takie, w których nie dokonano żadnych zmian postaci,
w jakiej pierwotnie powstały;
• wtórne, czyli dokumenty przetworzone, ale noszące niezmienne cechy
pierwotnego źródła, np. fotografie, kserokopie, skany itp.;
• pochodne, czyli nowe dokumenty sporządzone na podstawie pierwotnych
lub wtórnych źródeł, np. bibliografie, bazy danych itp.
Skąd się bierze informacja
• Poza komunikatami słownymi (werbalnymi) informacje przesyłamy także w
inny sposób: mową ciała, gestami lub choćby wyglądem. Mówimy wtedy
o komunikacji niewerbalnej. Badania wykazują, że:
• 10% informacji to komunikaty słowne;
• 30% informacji odbieramy wyłącznie z tonu głosu i artykulacji rozmówcy;
• aż 60% informacji dostarcza nam szeroko rozumiany język ciała.
Piramida wiedzy
•Informacje mogą podlegać takim
procesom, jak na przykład:
tworzenie, filtrowanie,
selekcjonowanie, gromadzenie,
przechowywanie, przetwarzanie,
przesyłanie.
Konsekwencje życia w globalnej wiosce
Żyjemy dziś w swego rodzaju globalnej wiosce.
W globalnej wiosce katastrofa w odległej o 10 000 km od nas japońskiej elektrowni
spowoduje mniejsze lub większe reperkusje odczuwalne także w Polsce, jak to
miało miejsce w marcu 2011 roku.
Podobnie upadek amerykańskiego banku zza oceanu (latem 2009) wpłynie na
rynek walutowy, powodując zmiany cen towarów, które kupujemy na co dzień.
Natomiast dostęp do informacji o nadchodzącym wybuchu wulkanu na Islandii
(w maju 2011) może nas powstrzymać przed wejściem na pokład samolotu
na lotnisku we Wrocławiu..
Jak ważne jest selekjonowanie informacji
Nie możesz bezgranicznie zawierzyć wyczuciu i gustowi twórców serwisów
internetowych bez uruchomienia własnej czujności i krytycyzmu. Zastanów się
nad przesłaniem zawartym w stwierdzeniu „Najsłabszym ogniwem mediów jest
ich odbiorca”. W pogoni za zyskami i popularnością właściciele środków
masowego przekazu skłonni są do naginania szeroko pojętych zasad rzetelności
i dobrego smaku. Z drugiej strony często oferują odbiorcy treści, których on sam
oczekuje, które odpowiadają aktualnym trendom i modzie. Musisz nauczyć się
wiec samodzielnie oceniać i selekcjonować bombardujące Cię tak dziś
powszechnie informacje.
Media
Media to inaczej środki przekazu lub komunikowania. Są to różne formy informacji,
sposoby ich przekazu, urządzenia lub instytucje, za pomocą których możemy
kierować określone treści do wybranego odbiorcy, a często całej grupy odbiorców.
A zatem media to prasa, radio, telewizja, internet, a w szerszym znaczeniu także
książka, film, plakat, kino, ulotka, obraz, dźwięk, animacja itd.
Jak docierają do nas informacje
SMS
Tak zwane esemesy (ang. Short Message Service) cieszą się wielką
popularnością szczególnie wśród młodych ludzi. Starsi krytykują je
za skrótowość i umniejszanie znaczenia kontaktów bardziej bezpośrednich.
Jak zwykle każdy musi sam znaleźć złoty środek dla siebie. Każda z form
wzajemnej komunikacji ma swoje wady i zalety, dla każdego będą one inne.
Są sytuacje, gdy warto napisać odręczny list, innym razem wystarczy właśnie
sms i najlepiej, jeśli potrafimy z umiarem i właściwie korzystać z każdej formy
kontaktu z bliskimi i przyjaciółmi.
Komunikatory internetowe
Jedną z takich form stały się komunikatory internetowe, które pozwalają
utrzymywać stały kontakt niezależnie od odległości, a przy tym dawać namiastkę
prawdziwej rozmowy na żywo z drugą osobą. Wybór na rynku komunikatorów
jest duży i stale rośnie, warto korzystać z różnych. Oferują one kilka trybów
prowadzenia rozmowy: tekstowy, głosowy a nawet wideo. I znów wracamy do
tematu własnych preferencji i wyborów. Jedni wolą wolniejszą rozmową
tekstową, pozwalającą na zastanowienie i zapewniającą więcej prywatności, inni
bardziej otwarci preferują pełny kontakt na żywo z wykorzystaniem kamery i
mikrofonu.
Listy elektroniczne
Mnóstwo ludzi codziennie zagląda do swojej skrzynki z pocztą elektroniczną,
niektórzy sprawdzają ją nawet kilkakrotnie w ciągu dnia. Wysyłanie wiadomości
elektronicznych jest zdecydowanie łatwiejsze niż korzystanie z tradycyjnej
poczty. Niestety, za pomocą listów elektronicznych można także łatwo przesyłać
nie zawsze chciane i pożądane informacje (ang. spam). Wiadomości możemy
przy tym szybko rozsyłać praktycznie na cały świat — wystarczy tylko znać
adres elektroniczny adresata. Mówi się, że wkrótce ludzie nieposiadający adresu
elektronicznego znajdą się poza marginesem społeczeństwa informacyjnego.
Portale społecznościowe
Założenie przez młodego (ur. 1984) Marka Zuckerberga w lutym 2004 roku
portalu Facebook zapoczątkowało wciąż rosnącą popularność portali
społecznościowych. Na tej fali powstało wiele innych portali, jak chociażby
polska Nasza Klasa (obecnie nk.pl, rok zał. 2006, dziś kilkanaście milionów
kont).Powstało w ten sposób nowe zjawisko wirtualnych przyjaźni z osobami,
których w wielu przypadkach nawet nie widzieliśmy. Negatywnym odbiciem tego
zjawiska jest osłabienie relacji rodzinnych, co z kolei może prowadzić do
powstania uczucia osamotnienia i zaspakajania naturalnych potrzeb społecznych
za pomocą narzędzi IT. I tak koło się zamyka.
Blogosfera
Blog (ang. web log — sieciowy dziennik) to rodzaj strony internetowej mającej
charakter podobny do pamiętnika. Autor bloga zamieszcza w nim kolejno
datowane wpisy związane z jego aktualnymi przemyśleniami lub bieżącymi
wydarzeniami. W Polsce liczbę blogów szacuje się obecnie na kilka milionów
(porównaj liczebnością ludności w Polsce).
Zakładając bloga w jakimś serwisie oferującym tego typu usługę, zazwyczaj
dostajesz w jej ramach możliwość archiwizacji wpisów, wyróżniania słów
kluczowych (tagowania) a jego czytelnicy mogą do woli komentować kolejne
wpisy. Ogół blogów określa się czasami wspólnym mianem blogosfery. Blogi
mogą być wykorzystywane jako narzędzia marketingu handlowego, komunikacji
politycznej lub mieć charakter informacyjny.
Autorzy blogów często śledzą inne blogi, polemizując z ich autorami lub
wzajemnie odsyłając do wpisów zaprzyjaźnionego blogera. I tak blogosfera
zaczyna funkcjonować jako odrębna samodzielna społeczność.
Zostań blogerem
Twoimi atutami jako bloggera/bloggerki mogą być:
•świeżość informacji — pisz zawsze o tym, co dzieje się tu i teraz, dookoła
Ciebie;
•własne oryginalne poglądy — przedstaw swój własny punkt widzenia, nawet
jeśli Twój piszesz o codziennych sprawach;
•trafna analiza sytuacji — dziel się wnioskami z informacji, które do których
udało Ci się dotrzeć przed innymi;
•umiejętne łączenie faktów ze sobą — bądź na bieżąco z innymi serwisami
i blogami, a potem napisz o wnioskach, których być może inni nie dostrzegli.
Zostań blogerem
Na swoim blogu nie zapomnij o:
•krótkiej informacji o autorze, czyli o Tobie;skonfigurowaniu archiwum z
możliwością wyszukiwania notatek;
•miejscu na odnośniki do polecanych przez Ciebie blogów i stron;
•możliwości dodawania komentarzy przez czytelników bloga;
•formie wpisów — każdy z nich powinien stanowić oddzielną notatkę z tytułem
i datą.
Wiarygodność źródła informacji
Podstawową zasadą wyboru źródła informacji jest ostrożność i krytyczne spojrzenie.
Każdy może się pomylić — ważne jednak, by wyłapać ten błąd, nim przekaże się dalej
błędną informację . O wartości i wiarygodności decydują:
•prestiż autora publikacji i — ewentualnie — organizacji, z ramienia której działa,
•rzetelność, obiektywizm i bezstronność w ujęciu tematu,
•aktualność publikowanych informacji,
•użyteczność i przydatność zaprezentowanych poglądów,
•szeroko pojęta jakość przekazu.
Autorytet autora
Zadaj sobie kilka pytań pomocnych w ocenie kompetencji autora przekazu:
•Czy twórca jest szerzej znany?
•Czy autora można uznać za autorytet w danej dziedzinie?
•Czy dokument zawiera notkę biograficzną autora, która potwierdzałaby jego
kompetencje?
•Czy podane są dane kontaktowe autora?
•Jakiego typu organizację reprezentuje autor (komercyjną, charytatywną, edukacyjną,
religijną itd.)?
•Jakie są opinie innych o dokumencie i jego autorze?
Rzetelność w ujęciu tematu
Zwróć uwagę na ścisłość wypowiedzi i podane źródła pomocnicze:
•Czy podane informacje znajdują potwierdzenie w innych źródłach?
•Czy materiał zawiera uogólnienia, daleko idące skróty lub uproszczenia?
•Czy temat został ujęty wyczerpująco i szczegółowo?
•Czy poparty jest danymi bibliograficznymi i odsyłaczami do innych źródeł?
•Czy strona nie zawiera błędów świadczących o braku staranności i profesjonalizmu?
Obiektywizm autora
Podstawą do oceny obiektywizmu źródła jest wyraźne rozgraniczanie faktów
od subiektywnych opinii autora. Zapytaj się więc:
•Czy wyraźnie widoczny jest rozdział faktów od opinii autora?
•Jaki charakter ma przypuszczalny cel stworzenia dokumentu (informacyjny,
edukacyjny, promocyjny, rozrywkowy, komercyjny)?
•Czy publikacja nie ma ukrytego celu reklamowego, agitacyjnego?
•Czy dokument ma charakter informacyjny, czy może perswazyjny lub propagandowy?
•Czy autor promuje jedno stanowisko w wybranym temacie, czy też prezentuje różne
punkty widzenia?
•Czy język autora jest wolny od przesadnych emocji?
Aktualność informacji
Istota aktualności informacji zależy od dziedziny, której dotyczy. W przypadku zjawisk
dynamicznie się zmieniających lub o charakterze wiadomości codziennych czy danych
statystycznych aktualność jest szczególnie istotna. Z kolei wiele procesów ma charakter
ponadczasowy. Upewnij się:
•Jaką datą opatrzona jest informacja?
•Jak wiele czasu minęło od momentu powstania dokumentu?
•Czy w międzyczasie był aktualizowany?
•Czy występujące ewentualnie w nim odnośniki prowadzą do aktualnych stron?
Przydatność informacji
Ta cecha odnosi się oczywiście do Ciebie, jako odbiorcy informacji:
•Czy należysz do grupy, do której publikacja jest adresowana?
•Czy ujęcie tematu odpowiada Twoim oczekiwaniom?
•Czy publikacja wydaje Ci się wartościowsza od innych tego typu? Dlaczego?
•Czy podejście autora wyróżnia się na tle innych publikacji na ten sam temat?
•Czy sposób przekazu odpowiada Ci i sprzyja przyswojeniu omawianych treści?
Jakość przekazu
Na koniec oceny źródła informacji spójrz jeszcze na nie pod kątem:
•poprawności gramatycznej i stylistycznej,
•dbałości o język;
•poprawności ortograficznej,
•bogactwa zastosowanego języka,
•użytych środków przekazu.
Tekst napisany byle jak i z błędami już na samym wstępie powinien wzbudzić Twoje
wątpliwości co do jego wartości, wiarygodności i użyteczności.
Podobnie autor tego tekstu.
Pytania
1. Co to jest szum informacyjny?
2. Wskaż zagrożenia, jakie mogę Twoim zdaniem wypływać z faktu posiadania konta w
portalu społecznościowym i aktywnego korzystania z niego.
3. Wskaż blogi, które odwiedzasz. Scharakteryzuj ich tematykę i powody, dla których
zwróciły Twoją uwagę.