Transcript Poznajemy katalog alfabetyczny

POZNAJEMY
KATALOG
ALFABETYCZNY
CZYLI KILKA SŁÓW O KATALOGACH FORMALNYCH
Opracowała: Edyta Guznowska – nauczyciel-bibliotekarz
Szkoły Podstawowej nr 13 przy ZS-6 w Żorach
www.sp13zory.neostrada.pl/biblioteka
Zbiory biblioteczne
• W bibliotekach gromadzone są różnorodne zbiory,
między innymi: książki, filmy na kasetach VHS
oraz DVD, różne programy multimedialne,
czasopisma. Zarówno wielkość, jak i
różnorodność zbiorów bibliotecznych, powoduję,
że bibliotekarz i czytelnik musi dysponować
jakimś narzędziem, które będzie umożliwiało
szybkie dotarcie do potrzebnego źródła
informacji.
• Takim aparatem pomocniczym
jest katalog biblioteczny.
Czym jest katalog?
• Katalog jest spisem dokumentów,
obiektów, które należą do określonego
zbioru. Spis ten uporządkowany jest
według określonych zasad.
na przykład
- katalog samochodowy
- katalog mody
- itp.
Czym jest katalog biblioteczny?
• Katalog biblioteczny jest spisem książek oraz
innych zbiorów bibliotecznych, znajdujących się
w danej bibliotece. Spis ten jest uszeregowany
w określonym porządku i zawiera najważniejsze
informacje o poszczególnych zbiorach
bibliotecznych, zapisane na kartach
katalogowych.
Karta katalogowa
• Karta katalogowa zawiera: opis bibliograficzny
dokumentu bibliotecznego, hasło, sygnaturę,
nr inwentarzowy i znak klasyfikacji/symbol działu
- książki lub innego dokumentu, znajdującego się
w bibliotece.
Opis bibliograficzny
• Dla każdego dokumentu w zbiorach
bibliotecznych opracowuje się opis, który składa
się z danych zaczerpniętych z tego dokumentu.
• Podstawowe składniki tego opisu to:
nazwisko i imię autora lub autorów książki; tytuł i
dodatek do tytułu książki; imię i nazwisko
tłumacza, ilustratora; kolejność wydania; adres
wydawniczy (miejsce, rok wydania i nawa
wydawnictwa); ilość stron, map, ilustracji; format
książki itp.
Hasło
•
W katalogach możemy spotkać się z
następującymi rodzajami haseł:
1.
HASŁO AUTORSKIE – czyli nazwisko i imię
autora
2.
•
HASŁO TYTUŁOWE – czyli tytuł
Hasło jest tym elementem, zamieszczonym na
karcie katalogowej, który brany jest pod uwagę
podczas porządkowania kart katalogowych.
HASŁO AUTORSKIRE
(nazwisko i imię autora)
HASŁO TYTUŁOWE
(tytuł dzieła)
• jest podstawowym hasłem
w katalogach;
• tylko w wyjątkowych
sytuacjach hasło autorskie
jest zastępowane hasłem
tytułowym
• jest stosowane w katalogu
tytułowym;
• jest także stosowane w innych
katalogach w wyjątkowych
sytuacjach, gdy:
– autor książki jest nieznany
(książka jest napisana
anonimowo)
– autorów książki jest więcej niż 3
– książka jest napisana pod
redakcją naukową
Układ kart katalogowych według haseł
• Karty katalogowe w katalogu bibliotecznym
ułożone są alfabetycznie wg hasła
autorskiego lub hasła tytułowego.
• Podstawowym hasłem w katalogach jest
hasło autorskie.
• W katalogu tytułowym oraz w wyjątkowych
przypadkach w katalogu alfabetycznym
brane jest pod uwagę hasło tytułowe.
Sygnatura
• Sygnatura jest to oznaczenie znaku miejsca
książki lub innego dokumentu
bibliotecznego, wraz z jego indywidualnym
oznaczeniem.
• Sygnatura pozwala odnaleźć daną książkę
(lub inny dokument biblioteczny) na
konkretnej półce.
Znak klasyfikacji / Symbol działu
• Jest to oznaczenie liczbowe lub literowe,
które określa, do jakiego działu należy dana
książka (lub inne dzieło biblioteczne).
Zatem, po oznaczeniu znaku klasyfikacji
lub symbolu działu, możemy zorientować
się o czym jest dana książka (czy jest to na
przykład książka geograficzna, czy powieść
przygodowa itp.)
Rodzaje katalogów
• Katalogi formalne (uwzględniają cechy formalne
książki, czyli autora i tytuł dokumentu, cechy
fizyczne dokumentu – czy jest to książka, czy kaseta
wideo, czy płyta DVD itd. W przypadku tych
katalogów nie jest uwzględniana treść dokumentu.):
- katalog alfabetyczny
- katalog tytułowy
- inne katalogi (np. katalog ilustrowany,
katalog kaset wideo, itp.)
• Katalogi rzeczowe (uwzględniają treść książki)
Katalog alfabetyczny
• Jest to zbiór kart katalogowych z opisem
wszystkich książek, które znajdują się w danej
bibliotece.
• Karty katalogowe ułożone są alfabetycznie
według hasła autorskiego (czyli nazwiska i
imienia autora) – tylko w wyjątkowych przypadkach
wykorzystywane jest tu hasło tytułowe (czyli tytuł
książki):
1) książka napisana anonimowo;
2) praca napisana pod redakcją;
3) praca zbiorowa, gdzie autorów danej książki jest więcej niż 3.
• Z katalogu alfabetycznego korzystamy, gdy znamy
autora książki.
Katalog tytułowy
• Jest to zbiór kart katalogowych z opisem
książek, które znajdują się w danej
bibliotece.
• Karty katalogowe ułożone są alfabetycznie
według hasła tytułowego (czyli tytułu
książki).
• Z katalogu tytułowego korzystamy, gdy
znamy tytuł książki lub przynajmniej
początkowe wyrazy tytułu.
Porównanie katalogu alfabetycznego
i katalogu tytułowego
KATALOG ALFABETYCZNY
• karty katalogowe są ułożone
alfabetycznie wg hasła
autorskiego (nazwisko i imię
autora);
• korzystamy z niego gdy znamy
autora książki;
• korzystając z katalogu
alfabetycznego możemy
dowiedzieć się jakie książki
danego autora znajdują się w
danej bibliotece
KATALOG TYTUŁOWY
• karty katalogowe są ułożone
alfabetycznie wg hasła
tytułowego (tytuł książki);
• korzystamy z niego, gdy
znamy tytuł książki, ale nie
znamy autora danego dzieła
Utrwalenie wiadomości
1.
Podstawowym źródłem, w którym znajdziemy informacje na temat
tego, jakie książki gromadzi dana biblioteka, jest ............... ..................
2.
W katalogu znajdują się karty katalogowe, zawierające opis książki,
zwany opisem ...................................
3.
Wszystkie karty katalogowe w katalogu ułożone są ............................
4.
Układ kart katalogowych wykorzystuje dwa rodzaje haseł:
5.
–
Hasło ................. (czyli nazwisko i imię autora książki);
–
Hasło ................. (czyli tytuł książki), które stosowane jest w katalogu
tytułowym, oraz w sytuacji, gdy książka napisana jest anonimowo,
albo napisana pod redakcją naukową lub ma więcej niż 3 autorów.
Opis bibliograficzny książki zawiera: ...............................................
............................................................................................................
............................................................................................................
Sprawdź się
1.
Podstawowym źródłem, w którym znajdziemy informacje na temat
tego, jakie książki gromadzi dana biblioteka, jest katalog
alfabetyczny.
2.
W katalogu znajdują się karty katalogowe zawierające opis książki,
zwany opisem bibliograficznym.
3.
Wszystkie karty katalogowe w katalogu ułożone są alfabetycznie.
4.
Układ kart katalogowych wykorzystuje dwa rodzaje haseł:
5.
–
Hasło autorskie (czyli nazwisko i imię autora książki);
–
Hasło tytułowe (czyli tytuł książki), które stosowane jest w katalogu
tytułowym, oraz w sytuacji gdy książka napisana jest anonimowo,
albo napisana pod redakcją naukową lub ma więcej niż 3 autorów.
Opis bibliograficzny książki zawiera: nazwisko i imię autora książki;
tytuł i dodatek do tytułu książki; imię i nazwisko tłumacza, ilustratora;
kolejność wydania; miejsce, rok wydania i nawa wydawnictwa; ilość
stron, map, ilustracji; format książki.