موضوع : تفسير آيات 37 تا 42 سوره ابراهيم استاد مربوطه : خانم قادري گردآورنده : يگانه عموئي كالس 7/7: شأن نزول و محتواي سوره ّ ل اين سوره داراى 52 آيه است كه در «مكه»
Download ReportTranscript موضوع : تفسير آيات 37 تا 42 سوره ابراهيم استاد مربوطه : خانم قادري گردآورنده : يگانه عموئي كالس 7/7: شأن نزول و محتواي سوره ّ ل اين سوره داراى 52 آيه است كه در «مكه»
موضوع:تفسير آيات 37تا 42سوره ابراهيم استاد مربوطه:خانم قادري گردآورنده:يگانه عموئي كالس7/7: شأن نزول و محتواي سوره ّ ل اين سوره داراى 52آيه است كه در «مكه» ناز شده به استثناى آيات 28و ،29كه طبق گفته بسيارى از مفسران در «مدينه» در باره كشتگان مشركان در بدر نازل گرديده است. محتواى سوره: چنانكه از نام سوره پيداست ،قسمتى از آن درباره قهرمان توحيد، ابراهيم بت شكن (بخش نيايشهاى او) نازل گرديده است. بخش ديگرى از اين سوره اشاره به تاريخ انبياى پيشين همچون نوح ،موس ى و قوم عاد و ثمود ،و درسهاى عبرتى كه در آنها نهفته است مىباشد... آيه37 َّ َّ َ ّ َ ْ َ َ َْ َ ُْ ُ ّ َّ َ َ َ ُ ْ َ ْ َّ ربنا ِإ ِني أسكنت ِمن ذ ِري ِتي ِبو ٍاد غي ِر ِذي زر ٍع ِعند بي ِتك اْلحر ِم َ َّ َ ُ ُ ْ اج َع ْل َأ ْفئ َدة ّم َن َّ الص َال َة َف ْ الناس َت ْهوي إ َل ْيهمْ َّ ربنا ِلي ِقيموا ِ ِ َ َّ ِ َ ِ ْ ُ ِ َِ َ ُْ ْ َّ َ َ ّ ْ َ ُ َ ُ ُ ات لعلهم يشكرون وارزقهم ِمن الثمر ِ پروردگارا من [يكى از] فرزندانم را در درهاى بىكشت نزد خانه محترم تو سكونت دادم پروردگارا تا نماز را به پا دارند پس دلهاى برخى از مردم را به سوى آنان گرايش ده و آنان را از محصوالت [مورد نيازشان] روزى ده باشد كه سپاسگزارى كنند. تفسير آيه :37 (ربنا انی اسکنت من ذریتى بواد غيرذی زرع عند بیتک اْلحرم ربنا لیقیمواالصلوه فاجعل افئده من الناس تهوی اليهم و ارزقهم من الثمرات لعلهم یشکرون )(:پروردگارا من بعض ى از ذریه و فرزندان خویش را در دره ای غير قابل کشت ،نزد خانه ،حرمت یافته تو سکونت دادم ،پروردگارا برای آنکه نماز بپادارند ،پس دلهای مردم را بسوی آنان متمایل ساز و آنها را از میوه ها روزی بده ،تا شاید سپاسگزاری نمایند)این آیه حکایت بقیه دعای حضرت ابراهیم (ع )است و منظور از بعض ذریه ایشان ،اسماعیل (ع ) و فرزندانی است که از او پدیدمی آیند و می فرماید :من ذریه ام را در سرزمینى سکونت دادم که صالحیت کشت و زرع ندارد و نزد خانه و حرم امن توست که برای عبادت خود آن را قرارداده ای و آن را حرم ساخته ای ،پروردگارا غرض من از سکونت دادن آنها این بود که در آنجا نماز را به پا دارند ،خدایا دلهای مردم را متمایل به آنها نما تا برای سکونت یا انجام حج به اینجا بیایند و با انتقال و تجارت و داد و ستد ایشان ،آنهارا از ثمرات بهره مند گردان ، یعنى آنها میوه و روزیهای پاکيزه را با تجارت به مکه حمل نمایند تا اهل مکه از آن بهره مند شوند ،چون آن سرزمين لم یزرع بود وفاقد آب و گیاه و آنحضرت این سرزمين خشک را برگزید تا ذریه اش در عبادت خدا خالص باشند و امور دنیوی دلهایشان را مشغول نسازد و در برابر نعمات الهى شکر گزاری نمایند. آيه38 َ َّ َ َّ َ َ ْ َ ُ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ُ َ َ َ ْ َ َ َ ّ َ ْ َ َْ َ َ َ َّ ض وال ِفي السماء األ ي ف ء ي ش ن م ه ل ربنا ِإنك تعلم ما نخ ِفي وما نع ِلن وما يخفى على ال ر ٍ ِ ِ ِ پروردگارا بىگمان تو آنچه را كه پنهان مىداريم و آنچه را كه آشكار مىسازيم مىدانى و چيزى در زمين و در آسمان بر خدا پوشيده نمىماند. تفسير آيه :38 (ربنا انک تعلم ما نخفی وما نعلن و ما یخفی علی هللا من ش ى ء فی االرض وال فی السماء) (:پروردگارا بدرستى که تو آنچه را ما مخفی نموده یا آشکار نمائیم ،می دانی و هیچ چيز نه در زمين و نه در آسمان بر خدای متعال مخفی نمى ماند)،معنای آیه آشکار است و ادامه مناجات حضرت ابراهیم (ع ) می باشد که خدا را به جهت علم مطلق و فراگيرش ستایش می کند و می گوید :تو آن خدایی هستى که آشکار و نهان ما را می دانی و هیچ چيز نه در آسمان و نه در زمين بر تو مخفی نیست و شاید مراد از زمين امور محسوس برای بشر و مراد از آسمان امور غایب از حس آنها باشد. آيه39 يل َوإ ْس َح َ اق إ َّن َرّبي َل َسم ُيع ُّ ْال َح ْم ُد ِل ّل ِه َّال ِذي َو َه َب لي َع َلى ْال ِك َبر إ ْس َ اع َ الد َعاء م ِ ِ ِ ِ ِِ ِ ِ سپاس خداى را كه با وجود سالخوردگى اسماعيل و اسحاق را به من بخشيد به راستى پروردگار من شنونده دعاست. تفسير آيه :39 (الحمد هلل الذی وهب لی علی الکبر اسمعیل و اسحق ان ربی لسمیع الدعاء)(:سپاس خداوندی را که با وجود سالخوردگیم به من اسماعیل و اسحاق را ارزانی داشت ،همانا پروردگار من شنونده دعاست ) ،این جمله مانند جمله معترضه ای در میان مناجات اوست که در میان دعا ناگهان به یاد نعمت بزرگ خداوند در حق خود می افتد که در سنين کهولت با آنکه همه اسباب عادی ،فرزنددار شدن او منتفی شده بود، دو فرزند صالح چون اسماعیل و اسحاق به وی داده و این عنایت بواسطه استجابت دعای ابراهیم بوده ،پس خداوند که شنوای دعاست ،دعای او را برای طلب فرزند شنیده و آن را اجابت نموده است و ابراهیم خداوند را به همين سبب ثنا می گوید. آيه40 َ ّ ْ َ ْ ُ َ َّ َ ُ ََ الصال ِة َو ِمن ذ ّ ِرَّي ِتي َرَّب َنا َوتق َّب ْل ُد َعاء ر ِب اجعل ِني م ِقيم پروردگارا مرا برپادارنده نماز قرار ده و از فرزندان من نيز پروردگارا و دعاى مرا بپذير. تفسير آيه :40 (رب اجعلنى مقیم الصلوه و من ذریتى ربنا و تقبل دعاء)(:پروردگارا من و ذریه ام را برپا دارنده نماز قرار بده ،پروردگارا دعای مرا بپذیر) ،نسبت دادن نماز خواندن و دوری او و پيروانش از عبادت بتها ،از باب ارتباط هر عملی باخدای متعال است ،چون هر عملی برای وقوعش به اذن و مشیت خدا وابسته است و یک نسبتى هم با عامل خود دارد که آن عمل از او صادر می شود ،به هرحال در این دعا نيز مانند دعای سابقش ابتدا خود را مستقال ذکر کرده و بعد درحق ذریه اش دعا نموده و از خدا خواسته تا آنان را به او ملحق نماید و آنگاه درمقام اصرار و الحاح در دعا و برای جلب رحمت الهى می فرماید :پروردگارادعای مرا قبول کن و اجابت دعای آنحضرت افاده می کند که زمين تا قیام قیامت هرگز از ذریه آنجناب خالی نمى ماند. آيه41 َ ْ اغف ْر لي َول َوال َد َّي َول ْل ُم ْؤمن َين َي ْو َم َي ُق ُ وم ْال ِح َس ُ اب ِ ِِ َرَّبنا ِ ِ ِ ِ پروردگارا روزى كه حساب برپا مىشود بر من و پدر و مادرم و بر مؤمنان ببخشاى. تفسير آيه :41 (ربنا اغفرلی ولوالدی و للمؤمنين یوم یقوم الحساب )(:پروردگارا مرا وپدر و مادرم و مؤمنان را در روزی که حساب برپا داشته می شود بیامرز) ،با این جمله حضرت ابراهیم (ع ) دعای خود را ختم نموده و این درخواست سوم آنحضرت است که در آن برای خود و پدر و مادرش و سایر مؤمنان طلب مغفرت می نماید ،این آیه داللت دارد بر اینکه ابراهیم (ع ) فرزند آزر مشرک نبوده ،چون در این آیه برای پدرش طلب مغفرت کرده و خودش در سنين کهولت بسر می برده ،اما در اوائل عمر و دوران جوانی از آزر مشرک اعالم بيزاری و برائت نموده بود و پیامبر خلیل هللا هرگز برای مشرکان استغفار نمى طلبد ،لذاآزر عموی ایشان بوده ،نه پدر آنحضرت . و در این آیات اشارات لطیفی وجود دارد که هر جا خداوند را بواسطه نعمتى عمومی (شامل خود و دیگران )حمد کرده با عبارت (ربنا) او را خطاب نموده وهر جا که خداوند را بواسطه نعمت خاص خود ستایش کرده از عبارت (رب )استفاده نموده است . آيه42 َ َ َّ َ ْ َ ُ َّ َ َ َ ْ َ َ َّ ّ َ َ األ ْب َ صارُ الظاْلُو َن إ َّن َما ُي َؤ ِ ّخ ُر ُه ْم ِل َي ْوم َت ْش َخ ُ ص ِف ِيه ل م ع ي ا م ع ال ف ا غ وال تحسبن الله ِ ٍ ِ ِ و خدا را از آنچه ستمكاران مىكنند غافل مپندار جز اين نيست كه [كيفر] آنان را براى روزى به تاخير مىاندازد كه چشمها در آن خيره مىشود. تفسير آيه:42 ( وال تحسبن هللا غافال عما یعمل الظالمون انما یؤخرهم لیوم تشخص فیه االبصار)(:و مپندار که خداوند از آنچه ظالمان انجام می دهند، غافل است ،هماناآنها را برای روزی که چشمها در آن خیره می شوند ،تأخیر انداخته است ) ،خطاب با پیامبر(ص ) است ومی فرماید :تو از اینکه می بینی ستمگران غرق رفاه و مادیت بوده و مشغول فسادانگیزی هستند ،گمان نکن که خدا از اعمالشان غافل است ،بلکه به آنها مهلت داده وعذابشان را تأخیر انداخته ،برای روز قیامت که از هول آن چشمها در چشمخانه از حرکت باز می مانند، این آیه برای ستمکاران جنبه انذار و تهدید و برای سایر مردم جنبه تسلیت دارد تا دلهایشان با دانستن این مطلب آرام شود. پايان باتشكر از توجه شما