Transcript Taldekideak: Julen Garmendia Garcia Paulo Alves Mickaela Guzman Donoso Alin Radu Ane Arrese Identifikatze aldia -I- •Koloreak talde bereko gaiak direla adierazten dute. IDEIA ZAPARRADA 1.Ipod-aren sistema operatzailea nola sortu. 2.Nola.

Taldekideak:
Julen Garmendia Garcia
Paulo Alves
Mickaela Guzman Donoso
Alin Radu
Ane Arrese
Identifikatze aldia -I-
•Koloreak talde bereko gaiak direla
adierazten dute.
IDEIA ZAPARRADA
1.Ipod-aren sistema operatzailea nola sortu.
2.Nola sortu zen Mac sistema operatzailea.
3.Gure gizartean dauden erradiazioak aztertu.
4.Bateriak nola eboluzionatu duten denborarekin
5.Mezu subliminalak zer eragin dute pertsonengan.
6.”Red Sozialak “ bat aztertu eta sortu gure artean hitz egiteko
sare bat.
7.”Celulas madre”-ri buruz gaia landu.
8.Klonazioari buruzko zer eragin dute pertsonengan.
9.Nanoteknologia nola sortu dute.
10.Nanoteknologiari buruz proiektua.
Identifikatze aldia -I-
Ideia zaparradaren ondoren 10 ideietatik 6 atera
ditugu. 6 horiek ateratzeko taldeetan jarri ditugu,
bakoitzak bere gai berdinekin lotu ditugu. Eta
hurrengo diapositiban adierazita daude bilketa
bat sortuz.
Identifikatze aldia -I-
1.Aztertu Mac sistema operatiboak, windowseren eta Linuxaren sistema
operatiboak, haiek ekartzen dituzten arazoak saihesteko kontuan hartuta
aukerarik hoberena aukeratuko dugula eta ezagutarazi egingo dugula.
2.Aztertu gizartean dauden erradiazioak eta zer materia dauden erradiazio
horrekin, arazo gutxiago edukitzeko eta haiek saihesteko kontuan hartuta
telebista, irratia, ordenagailua eta mobila aztertuko ditugu.
3.Aztertu zer eragin dute mezu subliminalak pertsonengan mezi horiek
azkarrago antzemateko kontuan hartuta nola eragiten duen efektu hori.
Identifikatze aldia -I-
4.Aztertu sare sozial bat berak ekartzen dituen arazoak
gehiago jakiteko kontuan hartuta gure arteko sare sozial bat
edo blog bat zer eragin duen guregan eta guretzat bakarrik
izango dena.
5. Aztertu klonazioa egiteko “celulas madre” erabiltzen diren
zelulak zer eragin duten pertsonengan, kontuan hartuta zelula
batengatik hainbat klonazio egin ditzaketela “Dolly” ardia
eredutzat hartuta.
6.Aztertu Nanoteknologia nola sortu den jakinda
ordenagailuaren teknologian oinarrituko garela kontuan
hartuta ordenagailua aurkitu ditzakegun nanoteknologia
sinpleena duelarik.
Identifikatze aldia -I-
6.Aztertu Nanoteknologia nola sortu den jakinda
ordenagailuaren teknologian oinarrituko garela kontuan
hartuta ordenagailua aurkitu ditzakegun nanoteknologia
sinpleena duelarik.
•Zergatia:
•Gure ustez oso zaila da informazioa aurkitzea eta ez dugu
inongo aukerarik jakindun batekin egoteko hori azaltzeko,
gainera gutxien gustuko dugun ideia da eta urte bat horrekin
egoteko ez gaitu erakartzen.
Identifikatze aldia -I-
•Informazio asko duena x5
•Erakartzen gaituena x5
•Besteentzat erakargarria x3
•Berria izatea x4
•Erreza iruditu x4
Identifikatze aldia -I-
Irizpideak
1
x5
2
x5
3
x3
4
x4
5
x4
Totala
Sistema
operatiboa
20
20
9
12
12
73
Erradiazio
a
25
25
9
20
20
99
Mezu
subliminal
ak
15
20
9
12
8
64
Red
sozialak
20
20
9
12
8
69
15
10
6
8
4
43
Klonazioa
Identifikatze aldia -I-
Ohartarazi La Salle ikastetxeko ikasleei Goierrin mailan
dagoen erradiazioa eta bere eragina , kontuan hartuta erradiazio
iturri desberdinak aztertuko ditugula eta haiek murrizteko aholkuak
emango ditugula.
Identifikatze aldia -I-
1-Jendeari aurre ikusarazi erradiazioak ekar ditzakeen
arazoak.
2- Talde lanean adostasunez jokatzen eta aritzen hobetzen
saiatuko gara.
3-Jakinarazi Goierrin dauden erradiazio iturri nagusiak.
4-Aztertu zer arazo eragin ditzakeen erradiazioa eta zer arazo
ekar ditzakeen erradiazioa.
5-Gure aurkezpenaren itxura hobetuko dugu. Eta besteekiko
egin behar dugun adierazpena dinamikoagoa egitea lortuko
dugu.
Definitze aldia -D-
NOLA OHARTARAZIKO DUGUN
ERRADIAZIOARI BURUZKO
AHOLKUAK?
NOLA EZ DUGUN
OHARTARAZIKO ERRADIAZIOARI
BURUZKO AHOLKUAK?
-Power pointen, triptiko baten bidez, web -Telebistaren bidez, irratiaren bidez.
orri baten bidez.
NORENTZAKO EMANGO DITUGU
ERRADIAZIOARI BURUZKO
AHOLKUAK ?
NORENTZAKO EZ DITUGU
EMANGO ERRADIAZIOARI
BURUZKO AHOLKUAK ?
-La Salleko ikasleei
-Goierriko gizarteari
-Beste ikastetxeei
ZER DA ERRADIAZIOA?
ZER EZ DA ERRADIAZIOA?
-Energia uhin elektromagnetiko edo partikula
-Erradiaktibitatea.
subatomikoen antzera hedatzen da hutsean edo
materialen batean. Fotoien edo partikulen fluxua
da. Eta gorputzek igorri ditzaketen erradiazioei
esker, unibertsoaren propietate fisikoak ikertu
ditzazkegu.
ZER EGIN BEHAR DUGU
ERRADIAZIOAREKIN?
ZER EZ DUGU EGIN BEHAR
ERRADIAZIOAREKIN?
-Aholkuak atera jendeari ohartarazteko.
-Diseinatu modu bat erradiazioa
kentzeko
ZER ERRADIAZIO MOTAK DAUDEN?
ZEIN EZ DIREN
ERRADIAZIOAREN
MOTAK?(PARTIKULAK)
-Ionizantea
-Alfa
-Beta
-Neutrones
-Gamma-Rayos
x
(PARTIKULAK)
-Elektromagnetikoa
-Eguzki
erradiazioa
NONDIK HARTUKO
DUGUN ERRADIAZOARI BURUZKO
INFORMAZIOA?
NONDIK EZ DUGUN
HARTUKO ERRADIAZIOARI
BURUZKO INFORMAZIOA?
-Internetetik infomazioa hartuz
-Jendeari galdetuz.
-Beste taldeetatik.
NOIZ EGINGO DUGUN AURKEZPENA ?
NOIZ EZ DUGUN EGINGO
AURKEZPENA ?
-Kurtso honetan.
-Hurrengo kurtsotan.
Definitze aldia -D-
Definitze aldia -D-
Definitze aldia -D-
Energia uhin elektromagnetiko edo partikula subatomikoen
antzera hedatzen da hutsean edo materialen batean. Fotoien edo
partikulen fluxua da. Eta gorputzek igorri ditzaketen erradiazioei
esker, unibertsoaren propietate fisikoak ikertu ditzakegu.
Definitze aldia -D-
Erradiazioaren iturriak
1.NATURALAK:
-”Rayos Cosmicos”: eguzkiaren eta izarren eraginez.
-”Materiales de la Corteza Terrestre”: elementu naturalak
erradiaktiboak lurrazalean sartzen da.
-”Radiación Interna”: hartzen ditugun elikagaiak.
-Radon
Definitze aldia -D-
2.ARTIFIZIALAK:
-Leherketa militarrak.
-Producción de electricidad de origen nuklear.
2.1. Medikuntzako aplikazioak:
-Erradioterapia: Bere helburua zelula tumorala
baino zelula onei ezer egin gabe.
-”Radiodiagnóstico”: x uhina herrialde
garatuetan bakarrik aurki daiteke eta bere eragina argazkia
atera den lekuan edukiko du.
-Medizina nuklearra: xedatuta badago arrisku
handia egon daiteke eta teknologoak eta erizainak (signos
vitales) efektuak gutxitzeko.
Definitze aldia -D-
1.Erradiazio elektromagnetikoa
2.Erradiazio ionizantea
3.Erradiazio termikoa
4.Erradiazio korpuskularra
5.Eguzki erradiazioa
6.Erradiazio nuklearra
7.Erradiazio ez ionizantea
8.Erradiazio kosmikoa
Definitze aldia -D-
Gorputz batek jaurtitzen duen bero kopurua, gora egin
ahala erradiazioa handiagoa izango da.
Definitze aldia -D-
Energiaren erradiazioa, partikula subatomikoak
intentsitate handiko abiaduraren eraginez jaurtitzen da.
Definitze aldia -D-
Partikula edo uhin hauek materiatik ezin dute
elektroirik atera eta partikula hauek argitzen dute.
Definitze aldia -D-
Espaziotik datozen partikula subatomikoak dira, bere
abiadura altuerarengatik (argiaren abiaduraren antzekoa
da).
Definitze aldia -D-
Materia ionizatzeko energia asko duten erradiazioak dira, elektroiak kenduz
atomoetatik.
Energia emititzen duen beste prozesu daude, adibidez: lanpara bat,
berogailu bat, edo erradioren emisioa baten uhin “radiodifusión” , erradiazio
izena jasotzen dute.
Definitze aldia -D-
Erradiazio naturalak:
Erradioisotopoetatik etortzen dira.
Airean, gorputzean, janarian, lurrazalean (harri eta eraikuntza
materialaz lortuz), edo espazioan aurkitu daitezke.
Baina gizakiaren ez produzitutako erradiazioak dira. 80% erradiazio
ionizanteak itur naturaletatik etortzen dira.
Definitze aldia -D-
Erradiazio artifiziala:
Produzituta dauden gizakien aparatu batzuetatik, adibidez
erradiologian erabilitako aparatuak, erradioterapian eta naturan
existitzen ez diren material erradiaktiboengatik.
Iturri artifizialen adibideak “rayos X” aparatuak, aplikazio
medikuntzazkoa edo industrializaziozkoa etab.
Definitze aldia -D-
Erradiazio ionizanteak eta osasuna:
Esposizio adizionalak ematen dira “rayos X”-en eta medizina
nuklearren azterketa baino esplorazioen kantitatearen menpez
dago.
Protekzio erradiologikoa dosi baxuak edo moderatuak erradiazio
ionizantea kantzerra gaitza hartu daitekeela kontserbatzen duen
hipotesia da. Dosi baxuen efektuei deitzen zaie: efektu
“probabilista”.
Esposizio altuak egin daitezke: azaleko erredurak, ileen erorkera,
nauseak, gaixotasunak, eta heriotza.
Definitze aldia -D-
Energia uhin elektromagnetiko edo partikula
subatomikoen antzera hedatzen da hutsean edo
materialen batean. Artifiziala da.
Definitze aldia -D-
Hauek dira erradiazio elektromagnetikoen iturriak: argia, irratia,
mikrouhin labea, telefono mugikorren antena, ile-lehorgailuak, bizarmakina, aspiragailua eta beste etxeko tresna elektrikoak.
Adibidez :
Ile-lehorgailuak motore elektriko ahaltsu bat du 2000 W potentziaz
ibiltzen dena. Frekuentzia gutxiko erradiazio elektromagnetikoa
erabiltzen du eta interferentziak sortzen ditu.
Definitze aldia -D-
2 mota daude : termikoak eta ez termikoak.
Termikoa: beroa xurgatzen dute, normalean bere atzetik gorputzeko
tenperatura gradu bat igotzen da, intentsitate altuarekin. Horrek ekar
dezake odolezko tentsioa, zorabioa, nekea, desorientatzioa, kataratak,
erredurak eta antzutu gelditzea(esteril).
Ez Termikoa: hauek ez dira etortzen bero igoera batekin, baino
intentsitatea ez da altua horrek ekar dezake minbizia, aldakuntza
genetikoa, bihotz arazoak, arazo neurologikoak.
Definitze aldia -D-
Naturala da eta artifiziala izan daiteke,
nukleo ez-egonkor batetik ateratzen diren
partikulak.
Definitze aldia -D-
Sv => Sievert (kantitatearen
unitatea)
Definitze aldia -D-
Pertsonengan dituzten eraginak
Kantitatea
Eraginak
0Sv-0,25Sv
Ez daude lesiorik
0,5Sv
Odolaren aldaketa txikiak, baina ez dago lesio
garrantzitsurik.
1Sv
Goragalea eta nekea sortzen du eta batzuetan
botakak sorrarazten ditu. Bizitza txikiagotzen du.
2Sv
Goragalea eta botakak lehenengo 24 orduetan. Eta
geroago aste bateko epe jakin bat, ilearen erorketa,
jateko gogoa galdu, ahulezia orokorra eta bestelako
sintomak, eztarriko mina eta beherakoa. Bitik sei
asterako epean hiltzeko arriskua. Ezintasunekin
gelditzeko arriskua.
4Sv
Aurreko sintoma berdinak baino aste bat
lehenago. Hirugarren astean ahoa eta eztarria
inflamatu egiten dira. Agertu daitezkeen
sintomak hauek dira: beherakoa, zurbiltasuna,
epistaxia eta lau asteren epean gorputza
biguntzen asten da. Handik bitik sei asteetara
hil egiten dira. Hiltzeko probabilitateak %50ekoa
da.
6Sv
Goragalea eta botakak ordu baten epean.
Lehenengo astearen bukaerarako beherakoa,
botakak, ahoaren eztarriaren inflamazioa.
Bigarrengo astean sukarra eta hiltzeko
probabilitate oso handiak.
Definitze aldia -D-
Artifizialak: X izpiak, egazkinez bidaiatzea,
harriz eginiko etxeak eta zentral nuklearrak.
Naturalak: Izpi kosmikoak
Definitze aldia -D-
Naturala da, eguzkiak eragiten dituen erradiazio
elektromagnetikoak. Eguzki erradiazioa, izpi infragorritik
izpi ultramoretara doa, baina guztiak ez dira Lurrara
iristen.
Definitze aldia -D-
Erradiazio ultramorea 3 motatakoak izan daitezke : UV-A, UV-B eta UVC.
-UV-A potentzia handiena duen izpia da. Uhin hau besteetatik babesten
gaitu eta ia ez gaitu eragiten.
-UV-B izpia gehienetan ozono geruza geratzen da, baino kasu batzutan,
lurrera iristen dira eta azaleko minbizia sor dezakete.
-UV-C izpia ozono eta oxigenoaren bitartez desagertzen dira eta ez dira
lurrera iristen.
Definitze aldia -D-
-Eguzki erradizioa iturri bakarra dauka eguzkia bera
Definitze aldia -D-
Definitze aldia -D-
Gure jakinarazpena aurrera eramateko bi eredu hartu
ditugu: AMPO ETA SASIETA
Definitze aldia -D-
•Goierri osoan zehar kartelak jarri jendeari
jakinarazteko.
•Egutegiak egin goierrirako
•Lehiaketak jarri goierrin zehar.(jokuak)
•Eskoletan zehar bidaiak antolatzen dute
sasieta mankomunitatea ezagutzeko eta
birziklapen fabrika.
http://www.sasieta.net/index.htm
http://www.sasieta.net/htm/banator/banator.html
Definitze aldia -D-
Publizitatea jartzen dute kirol taldeetan:
idiazabalgo futbol kirol elkartea, AMPO Ordizia,
txirrindularitzako mailota.
http://www.ampo.es/en/
Definitze aldia -D-
Power point-en bidez.
Triptiko baten bidez.
Web orri baten bidez.
Poster baten bidez.
Egutegiak banatuz.
Video baten bidez.
Egunkari edo aldizkari batean bidez adibidez Q-connecten
aldizkaria.
Definitze aldia -D-
 BILATU WEB ORRI BAT ZURE WEB ORRIARI EUSKARRIA
EMANGO DIONA.
 ORRIALDE HONETAN ERABILTZAILE ETA PASADITZA
SORTU.
 ORRAILDEAREN PAUSUAK JARRAITU.
 ORRIALDEARI IZENA JARRI.
 GERO INFORMAZIOA JARRI EDO NAHI DUGUNA.
(ARGAZKIAK, BIDEOAK, ETAB.).
Definitze aldia -D-
 LEHENENGO INFORMAZIOA BILATU, ETA LABURBILDU.
 GERO IREKI DIAPOSITIBA BAT ETA INFORMAZIOA
JARRI.
 POWER-POINTA DEIGARRIA EGIN DEZAKEGU, JENDEARI
ERAKARTZEKO.
 INFORMAZIOA ERRAZA EGIN DEZAKEGU JENDEA
ULERTZEKO.
 POWER-POINT BATEAN
ARGAZKIAK, MAPAK, GRAFIKOAK,
ETAB; EGIN DEZAKEGU.
Definitze aldia -D-
 LEHENENGO DISEINUA EGIN.
 GERO, WORD BATEKIN EGIN.
 INFORMAZIOA ONDO LABURBILDU JENDEA ONDO
ULERTZEKO.
 ONDO ESPLIKATU JAKITEKO ZERTAZ ARI GARA HITZ
EGITEN.
 ETA AZKENEAN ITXURA HOBETU DEZAKEGU,
ARGAZKIAREKIN, GRAFIKOEKIN ETAB; JENDEA DEIGARRIA
IZATEA.
Ebaluatu aldia -E-
Aukerak
Interres Erreza x5 Ulertzeko
garria x4
erreza x4
Power
point
20
15
13
Gure
artean
komuna
X5
15
Totala
Triptikoa
16
20
16
15
49
Web orria
16
10
12
20
58
Posterra
8
20
8
10
46
Egutegiak
8
10
8
8
34
Videoa
16
10
16
10
46
Egunkaria
edo
aldizkaria
8
10
8
10
36
63
Ebaluatu aldia -E-
WEB ORRIA
AUKERAK
TRIPTIKOA
POWER-POINT
Ebaluatu aldia -E-
Web Orri
motak
Interresgar
ria x3
Erreza
egiteko
x4
Erreza
azaltzeko
X4
Totala
Jimdo
9
12
12
33
Nominalia
9
8
8
25
Wix
6
4
8
18
Google
9
8
4
21
Actiweb
6
8
8
22
Ebaluatu aldia -E-
Erradiazioa
Interresgarri
a x3
Ulertzeko
erreza x4
Erreza
azaltzeko
X4
Gure
artean
komuna
X5
Elektromagnet 9
-ikoa
16
12
20 = 57
Ionizantea
6
12
16
15 = 48
Termikoa
3
8
8
15 = 34
Korpuskularra
3
4
8
5
Eguzki
erradiazioa
12
12
16
20 = 60
Nuklearra
9
12
12
20 = 52
Ez ionizantea
6
12
12
10 = 40
Kosmikoa
6
12
12
15 = 45
= 20
Ebaluatu aldia -E-
Eguzki
erradiazioa
NUKLEARRA
AUKERAK
ELEKTROMAGNETIKA
IONIZANTEA
Ebaluatu aldia -E-
Ohartarazi La Salle ikastetxeko ikasleei Goierrin mailan
dagoen erradiazio motak, kontuan hartuta erradiazio
elektromagnetikoa, nuklearra, eguzki energia eta ionizantea; haien
eragina, aholkuak eta iturriak aztertuko ditugu eta hoiek ohartaraziko
ditugu ikasleei, trikptiko, web orri eta aurkezpen baten bidez.
Ebaluatu aldia -E-
Udaletxera joan:
Beasaingo erradiazioen iturri mapa eskatu.
Beasaindik joan erradiazion iturriak aurkitzeko.
Datak zehaztea (gantta zehatzago edukitzeko).
Triptikoa:
Diseinua egin.
Informazioa antolatu.
Buzoiraketa egin behar badugu.
Ebaluatu aldia -E-
Aurkezpena:
Jarraitu aurkezpenarekin.
Web orria:
Autatu programa.
Diseinua egin.
Informazioa antolatu.
Aholkuak zehaztea.
Erradiazioak murrizteko informazioa aurkitu.
Laburtu informazioa.
Erradiazioei buruz dakiten jendeari galderak prestatzea.
Aritze aldia -A-
Aritze aldia -A-
Triptikoa:
Web orrialdea:
Lorpenak balioesteko aldia-LLORPENAK:
Zer ikasi dugu ?
1-Jendeari aurre ikusiarazi erradiazioak ekar ditzakeen arazoak.
-Triptiko, web eta aurkezpenen bitartez onura hau bete dugu.
2-Talde lanean adostasunez jokatzen eta aritzen hobetzen saiatuko gara.
-Nahiz eta liskarrak egon talde lanean harritu gara.
3-Jakinarazi Goierrin dauden erradiazio iturri nagusiak.
-Triptiko, web eta aurkezpenen bitartez onura hau bete dugu.
4-Aztertu zer arazo eragin ditzakeen erradiazioa eta zer arazo ekar
ditzakeen erradiazioa.
-Triptikoan, web orrian eta aurkezpenean eraginak aztertu ditugu.
5-Gure aurkezpenaren itxura hobetuko dugu. Eta besteekiko egin behar
dugun adierazpena dinamikoagoa egitea lortuko dugu.
-Aurkezpenean eta triptikoan pentsatu dugu lortu dugula.
Erradiazioak
Motak
Elektromagnetikoa
Definizioa:
-Energia uhin elektromagnetiko edo partikula subatomikoen antzera hedatzen da hutsean edo materialen
batean.
Eragina:
-Termikoa: beroa surgatzen dute, normalean bere atzetik gorputzeko tenperatura gradu bat igotzen da. Ez
Termikoa: hauek ez dira etortzen bero igoera batekin, baino intentsitatea ez da altua horrek ekar dezake
minbizia, aldakuntza genetikoa, bihotz arazoak, arazo neurologikoak.
Iturriak:
-Hauek dira erradiazio elektromagnetikoen iturriak: argia, irratia, mikrouhin labea, telefono mugikorren
antena, ile-lehorgailuak, bizar-makina, aspiragailua eta beste etxeko tresna elektrikoak.
Termikoa
Definizioa:
-Gorputz batek jaurtitzen duen bero kopurua, gora egin ahala radiazioa haundiagoa inzango da.
Eguzki erradiazioa
Definizioa:
-Naturala da, eguzkiak eragiten dituen erradiazio elektromagnetikoak. Eguzki erradiazioa, izpi infragorritik izpi
ultrabioletetara doa, baina guztiak ez dira Lurreara iristen.
Eraginak:
-UV-A potentzia handiena duen izpia da. Uhin hau besteetatik babesten gaitu eta ia ez gaitu eragiten. UV-B
izpia gehienetan ozono geruza geratzen da, baino kasu batzutan, lurrera iristen dira eta azaleko minbizia sor
dezakete. UV-C izpia ozono eta oxigenoaren bitartez desagertzen dira eta ez dira lurrera iristen.
Iturriak:
-Eguzki erradizioa iturri bakarra dauka eguzkia bera.
Korpuskularra
Definizioa:
-Energiaren radiazioa, partikula subatomikoak intentsitate handiko abiaduraren eraginez jaurtitzen.
Ionizantea
Definizioa:
-Materia ionizatzeko energia asko duten erradiazioak dira, elektroiak kenduz
atomoetatik. Energia emititzen duen beste prozesu daude, adibidez: lanpara bat,
berogailu bat, edo erradioren emisioa baten uhin “radiodifusión” , erradiazio
izena jasotzen dute.
Eraginak:
Etortzen dira erradioisotopoetatik ( elementu bereko atomoak dira, neutroi
kopuru ezberdineko nukleoez osaturik daudenak, eta ondorioz, masa ere
ezberdina dutenak. Gainera, erradiaktiboak dira).
Nuklearra
Definiziona:
-Naturala da, nukleo ez-egonkor batetik ateratzen diren partikulak.
Eraginak:
-Odolaren aldaketa txikiak, baina ez dago lesio garrantzitsurik.
Iturriak:
-Artifizialak: X izpiak, egazkinez bidaiatzea, harriz eginiko etxeak eta zentral
nuklearrak.
-Naturalak: Izpi kosmikoak
Ez ionizantea
Definizioa:
-Partikula edo uhin hauek materiatik ezin dute elektroirik atera eta partikula
hauek argitzen dute.
Kosmikoa
Definizioa:
-Espaziotik datozen partikula subatomikoak dira, bere abiadura altuearengatik
(argiaren abiaduraren antzekoa da).