NOVOSTI IZ PROŠLOSTI Poznavanje istorije i stavovi građana prema događajima iz prošlosti Srbija, mart 2010 Date Nobody’s Unpredictable Metodologija Realizacija: Terensko istraživanje sprovedeno u periodu od 19 do.
Download ReportTranscript NOVOSTI IZ PROŠLOSTI Poznavanje istorije i stavovi građana prema događajima iz prošlosti Srbija, mart 2010 Date Nobody’s Unpredictable Metodologija Realizacija: Terensko istraživanje sprovedeno u periodu od 19 do.
NOVOSTI IZ PROŠLOSTI Poznavanje istorije i stavovi građana prema događajima iz prošlosti Srbija, mart 2010 Date Nobody’s Unpredictable Metodologija Realizacija: Terensko istraživanje sprovedeno u periodu od 19 do 29 marta, 2010. godine Ciljna populacija: Građani Srbije 18+ Veličina uzorka: 1086 ispitanika Troetapni slučajan reprezentativni stratifikovani uzorak Jedinica prve etape: Teritorija biračkih mesta Tip uzorka: Jedinica druge etape: Domaćinstva (SRSWoR – slučajnim korakom) Jedinica treće etape: Ispitanici u okviru domaćinstva (Kish tablice) Uzoračka greška: ±3.0 % za pojave sa incidencom od 50% (marginalna greška) © 2009 Ipsos Poststratifikacija Po polu, godinama i regionu : 2 © 2009 Ipsos Koliko i šta znamo iz istorije? 3 Građani najmanje poznaju istoriju vezanu za ratove 90tih godina Prosečan % pitanja po temama na koja su građani dali tačne odgovore Prosečan % tačnih odgovora 60% 43% 44% Fašizam Srbija 48% 51% 41% 35% 28% 20% Religija Opšta istorija Ratovi 90tih: ukupno 9 pitanja, 20%= u proseku 2 tačna odgovora (1.8) Srbi i drugi: ukupno 11 pitanja, 28%=u proseku 3 tačna odgovora (3.1) Religija: ukupno 12 pitanja, 35%=u proseku 4 tačna odgovora (4.2) Fašizam: ukupno 11.5 (navođenje bitaka=0.5 poena), 43%=5 tačnih (4.98) Srbija: ukupno 13 (bitke=0.5), 44%=6 tačnih =5.72) Opšta istorija: ukupno 19.5 (zemlje pobednice u I sv ratu=0.5), 48%=9 tačnih (9.36) Identitet: ukupno 12, 51%=6 tačnih (6.12) Komunizam: ukupno 4, 60%=2 do 3 tačna (2.4) TOTAL: 92 POENA, (88 PITANJA), 41%=38 TAČNIH (37.72) Identitet Komunizam Total © 2009 Ipsos Ratovi 90tih Srbi i drugi 4 Samo 26% građana dobilo je prelaznu ocenu na ovom ispitu iz istorije (dalo tačne odgovore na više od polovine pitanja) Procenat građana koji su dali tačne odgovore 74% građana: 0% do 50% tačnih odgovora 30 25% 25% 18% 20 16% 15 10 7% 5% 5 2% 1% 1% % 0 0% do 10% 11% do 20% 21% do 30% 31% do 40% 41% do 50% 51% do 60% % tačnih odgovora 61% do 70% 71% do 80% 81% do 90% 91% do 100% © 2009 Ipsos % građana 25 26% građana: 51% i više tačnih odgovora 5 © 2009 Ipsos Neprosvećena prošlost 6 Većini građana istorija nije baš interesantna Da li Vas istorija interesuje? Veoma mnogo 7% 29% 22% Mnogo 18 do 29 godina: 19% Ne naročito 72% Nimalo 12% 18 do 29 godina 81% © 2009 Ipsos 60% 7 Većina građana smatra da baš mnogo i ne poznaje istoriju Koliko poznajete istoriju? Veoma mnogo 4% 18% 14% Mnogo 18 do 29 godina: 12% Ne naročito 73% Nimalo 8% 18 do 29 godina: 86% © 2009 Ipsos 81% 8 Nikola Tesla, Josip Broz Tito i Adolf Hitler su najčešće navođeni među najznačajnijim ličnostima u istoriji sveta Ko je, po Vašem mišljenju, najznačajnija ličnost u istoriji sveta? 21% Nikola Tesla 10% Josip Broz Tito Adolf Hitler 8% 5% Isus Hrist 3% Albert Ajnštajn 2% Aleksandar Makedonski 2% Lenjin 2% Mahatma Gandi 2% Najčešći odgovori (spontano dati, navedeni rečima građana) © 2009 Ipsos Napoleon Bonaparta … Ne zna 22% 9 Samo 2% građana moglo je da navede ime nekog od prosvetitelja Prosvetiteljstvo je značajna epoha evropske istorije. Da li znate ime jednog prosvetitelja? Dositej Obradović 25% Sveti Sava- Rastko Nemanjić 25% Vuk Karadžić 4% 1% Volter 1% Ćirilo i Metodije 1% Martin Luter 1% Patrijarh Pavle 1% Najčešći odgovori (spontano dati, navedeni rečima građana) © 2009 Ipsos Žan Žak Ruso ... Ne zna 42% 10 Skoro trećina građana misli da je prvi srpski univerzitet osnovan ili u isto vreme kada i prvi univerziteti u zapadnoj Evropi, ili pre toga (24%+8%)? Ne zna 29% 1945 16% Pre nego prvi univerziteti u Zapadnoj Evropi 8% U isto vreme kada i prvi univerziteti u Zapadnoj Evropi 24% Oko 800 godina posle prvih univerziteta u Zapadnoj Evropi 23% © 2009 Ipsos Kada je osnovan prvi srpski univerzitet? 11 © 2009 Ipsos “Nacionalno vreme” 12 Više od polovine građana Srbije smatra da je atentat na Franca Ferdinanda bio herojski čin Da li je atentat Gavrila Principa na Franca Ferdinanda u Sarajevu bio herojski čin? Ne zna 9% © 2009 Ipsos Ne 38% Da 53% 13 Polovina građana Srbije veruje da je Vuk Branković izdao na Kosovu 1389 Da li je tačna tvrdnja da je Vuk Branković izdao na Kosovu 1389? Ne zna 11% Da 50% © 2009 Ipsos Ne 39% 14 Najznačajniji događaj u istoriji Srbije građani najčešće vide u periodu turske vladavine, na čelu sa bojem na Kosovu Šta je, po Vašem mišljenju, najznačajniji događaj u istoriji Srbije? 28% 18 do 29 godina Kosovski boj 22% 11% Ustanci protiv Turaka Oslobođenje od Turaka / Ropstvo pod Turcima 10% 5 oktobar/ pad Miloševića/demokratske promene 6% 5% Državnost Srbije/ samostalna država 4% Dušanovo carstvo / doba Nemanjića /Sv. Sava 4% Bombardovanje 1999. godine 3% Prvi svetski rat 3% Raspad Jugoslavije 3% Rat devedesetih godina 2% Stvaranje Kraljevine SHS/ Jugoslavije 2% Najčešći odgovori (spontano dati, navedeni rečima građana) © 2009 Ipsos Drugi svetski rat … Ne zna 13% 15 Nešto više od trećine građana, 39%, je znalo koje godine je Srbija stekla nezavisnost Kada je Srbija stekla nezavisnost posle oslobađanja od turske vlasti? Ne zna 18% 1804 21% 1903 13% 1878 39% © 2009 Ipsos 1918 9% 16 © 2009 Ipsos U ogledalu drugih 17 Nešto više od polovine građana, 54%, znalo je ko su učesnici proboja Solunskog fronta U proboju Solunskog fronta učestvovali su... Srbi i Rusi 11% Ne zna 3% Srbi i Grci 16% Srbi 16% © 2009 Ipsos Srbi, Francuzi i Englezi 54% 18 Samo 14% građana je znalo da su u logoru Jasenovac pored Srba, Jevreja i Roma, stradali i Hrvati Ko je sve stradao u logoru Jasenovac za vreme Drugog svetskog rata? Ne zna Srbi 7% 1% Srbi i Jevreji 12% Srbi, Jevreji i Romi 66% © 2009 Ipsos Srbi, Jevreji, Romi i Hrvati 14% 19 Većina građana, 62%, veruje da Hrvatska država nije postojala u srednjem veku Da li je postojala hrvatska država u Srednjem veku? Ne zna 11% Ne 62% © 2009 Ipsos Da 27% 20 Većina građana misli da je Crna Gora stekla državnu nezavisnost posle Srbije, samo 19% zna da je to bilo u isto vreme kad je nezavisnost stekla i Srbija Kada je Crna Gora stekla državnu nezavisnost? Tek raspadom državne zajednice Srbija i Crna Gora, 2006. go 40% U XIX veku, pre Srbije 16% U XIX veku, u isto vreme kad i Srbija 19% U XIX veku, posle Srbije 14% © 2009 Ipsos Ne zna 11% 21 Većina građana, 76%, period turske vlasti opisuje kao „vekovni turski jaram” Kako biste opisali period turske vlasti na Balkanu? Ne zna 1% Kao `vekovni turski jaram` 76% © 2009 Ipsos Kao i u svim drugim velikim carstvima imalo je periode uspon 23% 22 © 2009 Ipsos Pripadanje bez verovanja i poznavanja 23 Oko 3% građana navelo je pojavu Isusa Hrista, hrišćanstvo i Svetog Savu kao najznačajnije događaje u istoriji sveta Šta je, po Vašem mišljenju, najznačajniji događaj u svetskoj istoriji? 19% Drugi svetski rat 5% Prvi svetski rat Otkriće električne struje 4% Otkriće Amerike 4% Pad Berlinskog zida 3% Pojava Isusa Hrista 3% Sletanje na Mesec 3% Atomska bomba/ Hirošima, Nagasaki 3% Svetski ratovi (20 vek, I i II rat) 3% Kraj II svetskog rata 2% Pad fašizma/ pobeda nad fašizmom 2% Najčešći odgovori (spontano dati, navedeni rečima građana) Hrišćanstvo Pojava Svetog Save Ne zna © 2009 Ipsos … 0.4% 0.1% 23% 24 Isusa Hrista kao najznačajniju ličnost u istoriji sveta, navelo je 5% građana, a Svetog Savu manje od 1% Ko je, po Vašem mišljenju, najznačajnija ličnost u istoriji sveta? Nikola Tesla 21% Josip Broz Tito 10% Adolf Hitler 8% 5% Isus Hrist Napoleon Bonaparta 3% Albert Ajnštajn 2% Aleksandar Makedonski 2% Lenjin 2% Mahatma Gandi 2% Najčešći odgovori (spontano dati, navedeni rečima građana) Sveti Sava Ne zna © 2009 Ipsos … 0.4% 22% 25 Svetog Savu kao najznačajniju ličnost u istoriji Srbije, navelo je 8% građana, a Patrijarha Pavla manje od 1% Ko je, po Vašem mišljenju, najznačajnija ličnost u istoriji Srbije? 19% Josip Broz Tito Karađorđe 12% 11% Nikola Tesla 8% Sveti Sava Vuk Karadžić 7% Zoran Đinđić 5% Knez Miloš Obrenović 4% Slobodan Milošević 4% Car Dušan 4% Najčešći odgovori (spontano dati, navedeni rečima građana) 3% Knez Lazar Kralj Petar I Karađorđević © 2009 Ipsos 2% … Patrijarh Pavle Ne zna 0.3% 8% 26 Oko četvrtine građana Srbije znalo je da je vladika Nikolaj Velimirović delovao u XX veku Kada je delovao vladika Nikolaj Velimirović? U ranom Srednjem veku 4% Ne zna 29% U poznom Srednjem veku 12% © 2009 Ipsos U XIX veku 29% U XX veku 26% 27 Religija - % građana koji su dali tačan odgovor Da li su pravoslavna i katolička crkva nekada bile jedinstvena hrišćanska crkva? 75% Gde je osnovana prva srpska patrijaršija? 74% 58% Ko je bio prvi srpski arhiepiskop? Da li je pravoslavlje bilo priznato kao posebna vera u okviru Osmanskog (Turskog) carstva? 40% Kada su Srbi primili hrišćanstvo? 38% Možete li da procenite koliko džamija ima danas u Srbiji? 36% Šta se dogodilo sa crkvama i manastirima u Srbiji za vreme Osmanskog carstva? Da li su... 31% Kada je delovao vladika Nikolaj Velimirović? 26% Od koga je dobio krunu prvi srpski kralj Stefan Prvovenčani? 21% U čijoj crkvenoj nadležnosti je manastir Hilandar? Od kada Srpska pravoslavna crkva nosi ovakav naziv? 7% © 2009 Ipsos Da li znate kako se naziva vrhovni poglavar muslimana u Srbiji? 13% 4% 28 © 2009 Ipsos O socijalistickoj Jugoslaviji i njenom raspadu 29 Većina građana, 82%, misli da se da se u socijalističkoj Jugoslaviji živelo bolje nego danas Kako se po vašem mišljenju živelo u socijalističkoj Jugoslaviji? Bolje nego danas 82% Isto kao danas Gore nego ikada Ne zna 5% 1% 3% © 2009 Ipsos Gore nego danas 9% 30 Tek nešto više od trećine građana, 36%, misli da je Milan Nedić bio saradnik okupatora Po Vašem mišljenju Milan Nedić bio je ... 36% Saradnik okupatora Pragmatični političar 14% Žrtva komunističkog terora Nema stav, iako zna ko je bio Milan Nedić Ne zna ko je bio Milan Nedić 6% 16% 18% © 2009 Ipsos Srpska majka 10% 31 Građani su podeljeni u mišljenju ko su bili četnici Draže Mihajlovića: 48% misli da su bili saradnici okupatora, a 40% da su bili antifašisti Po Vašem mišljenju, četnici Draže Mihajlovića bili su ... Ne zna 12% Saradnici okupatora 48% © 2009 Ipsos Antifašisti 40% 32 Tek oko polovine građana zna da je većina Jevreja u Srbiji stradala za vreme Drugog svetskog rata Koliko je za vreme Drugog svetskog rata stradalo Jevreja u Srbiji? Većina Jevreja se spasla odlaskom u partizane ili odlaskom iz zemlje 13% Ne zna 13% Većina Jevreja se spasila zahvaljujući pomoći Srba 24% © 2009 Ipsos Većina Jevreja (oko 80%) je stradala 50% 33 Šta se desilo u Srebrenici 1995? Ubijanje, masakr Muslimana Zločini nad Muslimanima, stradanja Ubijanje, masakr civila Zločin Ubistva, streljanja Zločini, ubijanje Muslimana i Srba Genocid Ubijanje, masakr Srba Masovno ubistvo, više hiljada Muslimana Srbi su ubijali Muslimane Osveta za pobijene Srbe/ osveta Muslimanima Namešten zločin/ da se optuže Srbi Genocid nad Muslimanima Zločin nad civilima, stradanja civila Ratni sukobi Srbi su zauzeli Srebrenicu Sukob Srba i Muslimana Progoni, paljenje kuća, rušenja Progon Muslimana Genocid nad Srbima 7% 5% 5% 4% 4% 3% 3% 3% 2% 2% 2% 2% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% Najčešći odgovori (spontano dati, navedeni rečima građana) © 2009 Ipsos Masakr, pokolj, masovno ubistvo 19% ... Ne zna 29% 34