Transcript Podstawowym aktem prawnym, regulującym sprawy nieletnich, którzy dopuścili się czynów zabronionych, jak i tych, którzy nie weszli w konflikt z prawem, ale przejawiają.

Podstawowym aktem prawnym, regulującym
sprawy nieletnich, którzy dopuścili się czynów
zabronionych, jak i tych, którzy nie weszli w konflikt
z prawem, ale przejawiają cechy demoralizacji
jest
Ustawa o postępowaniu
w sprawach nieletnich
z 26 października 1982r
Naczelną zasadą przyjętą w Ustawie
jest dobro nieletniego, wyrażające się
w dążeniu do osiągnięcia korzystnych
zmian w jego osobowości i zachowaniu
oraz objęcie szczególną pieczą
sposobu wywiązywania się rodziców
z ich obowiązków wobec dzieci.
W postępowaniu z młodym człowiekiem należy
brać pod uwagę jego:
•
•
•
•
•
•
•
•
wiek
stan zdrowia
poziom rozwoju psychicznego i fizycznego
cechy charakteru
zachowanie
przyczyny i stopień demoralizacji
charakter środowiska
warunki, w których wychowuje się dziecko.
(art.3§1)
Każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności
świadczących o demoralizacji osoby
nieletniej: picie alkoholu, zażywanie
narkotyków, włóczęgostwo, ma społeczny
obowiązek odpowiedniego
przeciwdziałania temu, a przede wszystkim
zawiadomienia o tym rodziców, opiekuna
dziecka, szkoły, sądu rodzinnego, policji.
Każdy, kto dowie się o popełnieniu czynu
karalnego przez nieletniego, ma społeczny
obowiązek zawiadomienia o tym sądu
rodzinnego lub policji.
Nie wywiązanie się z tego obowiązku nie
powoduje żadnych sankcji prawnych,
jedynie moralne.
Instytucje państwowe i organizacje
społeczne, które w związku ze swoją
działalnością dowiedziały się o tym, że
młody człowiek dokonał czynu karalnego
ściganego z urzędu, są zobowiązane
niezwłocznie powiadomić o tym sąd
rodzinny lub policję oraz podjąć działania
nie cierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do
zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.
Obowiązek zawiadomienia powstaje z chwilą,
gdy w danej instytucji zostało bezsprzecznie
ustalone, że rzeczywiście popełniono czyn
karalny.
Dlatego zgłaszający powinien uzyskać
właściwe rozeznanie, a w zawiadomieniu
o czynie karalnym wskazać wszelkie dane,
na których oparte są podejrzenia popełnienia
przestępstwa (art.4§1)
Sprawy nieletnich należą do właściwości
sądu rodzinnego, którą ustala się według
miejsca zamieszkania młodego
człowieka, a w razie trudności w ustaleniu
tego, według miejsca pobytu(art.17§1).
W kilku przypadkach sąd przekazuje
sprawę prokuratorowi:
1) gdy nieletni popełnił czyn zaliczany do
zbrodni
2) gdy młody człowiek dokonał czynu
karalnego, który pozostaje w ścisłym
związku z czynem dorosłego
3) gdy postępowanie w sprawie wszczęto po
ukończeniu przez nieletniego 18 lat za czyny
popełnione przez niego między 13 a 17
rokiem życia
Przepisy Ustawy stosuje się w zakresie:
(art.1§Upn)
1) zapobiegania i zwalczania demoralizacji w
stosunku do osób, które nie ukończyły 18 lat
2) postępowania w sprawach o czyny karalne w
stosunku do osób, które dopuściły się
takiego czynu po ukończeniu 13 lat, ale nie
ukończyły 17 lat
3) wykonywania środków wychowawczych i
poprawczych w stosunku do osób, względem
których środki te zostały orzeczone, nie
dłużej jednak niż do ukończenia przez te
osoby 21 lat
Czyn karalny- określenie charakterystyczne jedynie w
odniesieniu do osób nieletnich. Jest to czyn zabroniony
przez Ustawę jako przestępstwo, przestępstwo skarbowe
albo wykroczenie określone w artykułach:(art.1§2pkt1 i 2)
• art.51- zakłócanie porządku publicznego
• art.69- niszczenie i uszkadzane znaków umieszczonych
przez organ państwowy
• art.74- uszkadzanie znaków lub urządzeń zapobiegających
niebezpieczeństwu
• art.76- rzucanie kamieniami w pojazd będący w ruchu
• art.85- samowolna zmiana znaków lub sygnałów
drogowych
• art.87-prowadzenie pojazdów przez osobę będącą po
użyciu alkoholu
• art.119-kradzież lub przywłaszczenie mienia o wartości do
250 zł
• art.122- niszczenie lub uszkadzanie mienia, jeśli szkoda nie
przekracza 250 zł
Nieletni nie ponosi odpowiedzialności za inne
wykroczenia, również skarbowe, chyba że
uznane zostały jako demoralizacja.
Czyn karalny obejmuje wszystkie
przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego,
na wniosek oraz z oskarżenia prywatnego, jak
również wszystkie jego formy stadialne, takie jak
dokonanie, usiłowanie, przygotowanie; oraz
formy zjawiskowe, do których zaliczamy
sprawstwo, podżeganie i pomocnictwo.
Usiłowanie, przygotowanie, podżeganie
pomocnictwo jest czynem karalnym jedynie
wówczas, gdy Ustawa tak stanowi.
Prawo karne określa granicę wiekową,
z którą wiąże zdolność do ponoszenia
odpowiedzialności karnej, która jest
jedną z przesłanek warunkujących
przypisanie winy sprawcy czynu
karalnego-jest nią ukończenie 17 lat.
(art.10§ 1 kk)
Art.10§2kk przewiduje wyjątkową
odpowiedzialność karną tych młodych
ludzi, którzy po ukończeniu 15 lat
dopuszczają się szczególnie groźnych
przestępstw, m. innymi:
• art. 134- zamachu na prezydenta RP
• art.148§1,2 lub 3- zabójstwa
• art.197§3-zgwałcenia ze szczególnym
okrucieństwem.
Nieletni sprawcy tych przestępstw
mogą odpowiadać jak dorośli, jeżeli
okoliczności sprawy oraz stopień
rozwoju sprawcy, jego właściwości za
tym przemawiają, a w szczególności
jeżeli poprzednio stosowane środki
wychowawcze lub poprawcze okazały
się bezskuteczne.
W stosunku do sprawcy, który popełnił
występek po ukończeniu 17 lat, ale przed
skończeniem 18 lat, sąd zamiast kary stosuje
środki wychowawcze, lecznicze lub poprawcze,
jeżeli okoliczności sprawy i osobowość
nieletniego za tym przemawiają.(art.10§4kk)
Wobec sprawcy, który w czasie popełniania
przestępstwa nie ukończył 18 lat, sąd nie
orzeka kary dożywotniego pozbawienia
wolności.(art.54kk)
Środki przymusu bezpośredniego a nieletni
• 1.Wobec osób, których wygląd wskazuje na wiek do
13 lat stosuje się wyłącznie chwyty obezwładniające
• 2.Nie stosuje się kajdanek wobec osób poniżej 17 lat,
z wyjątkiem nieletnich, powyżej 15 lat, podejrzanych
o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu i
zdrowiu
• 3.Wobec osób, które nie ukończyły 17 lat można
stosować prowadnicę, jeżeli osoby te są
tymczasowo aresztowane lub zatrzymane oraz w
celu udaremnienia ucieczki, zapobieżenia czynnej
napaści lub czynnemu oporowi, na polecenie sądu
lub prokuratury...