Transcript 06 Konserwatyzm jako doktryna polityczno

Doktryny polityczno-prawne
Zajęcia nr 6
Konserwatyzm jako doktryna
polityczno-prawna
Doktryna kontrrewolucji – teokraci we Francji
 Ewolucyjny konserwatyzm Edmunda Burke’a
 Romantyzm polityczny w Niemczech
 Niemiecka szkoła historyczna
 Współczesny kształt konserwatyzmu

dr Michał Urbańczyk
Katedra Doktryn Polityczno-Prawnych
i Filozofii WPiA UAM Poznań
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
konserwatyzm
1. silne przywiązanie do tradycji i niechęć do
zmian;
2. ideologia społeczno-polityczna broniąca
tradycyjnego ładu społecznego.
http://sjp.pwn.pl/slownik/2564378/konserwatyzm
Nowoczesny konserwatyzm narodził się jako
reakcja na rewolucję francuską 1789 roku, zaś
za jego ojca uważa się Edmunda Burke’a, który
w swym dziele Rozważania o rewolucji we
Francji sformułował podstawy ideologii
konserwatywnej.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Teokraci francuscy
Najbardziej skrajne i krytyczne reakcje
przeciw rewolucji pochodziły od samych
Francuzów. Ich poglądy cechował prymitywizm
i anachronizm.
Przyjęto zasadę negacji wszystkiego co
nowe. Krytykowano rozwój, filozofię
oświecenia, liberalizm i socjalizm. Popularność
takiej doktryny znaleźć można było w wąskich
kręgach ludzi, którzy stracili na rewolucji arystokracja, konserwatywna szlachta i kler.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Teokraci francuscy
Francuska doktryna kontrrewolucji różniła się od
niemieckiej tym, że kierował nią skrajny katolicyzm a nie
nacjonalizm. Wszystko argumentowali religią: historię, system
społeczny, państwowy.
Społeczeństwo, uważali za organiczną jedność grup o
różnym statusie, a źródło ma w woli Boga. Tworem Opatrzności
jest społeczeństwo stanowe, a rewolucja jest karą bożą za
grzechy, która stworzyła parodie społeczeństwa. Bóg jest
suwerenem, który czuwa nad porządkiem. Suwerenność
monarchy jest tak oczywista jak nieomylność papieża.
Chcieli powrotu Burbonów, jednak poddanym
zwierzchnictwu papieża. Przykładowo Bonald porównywał
kształt państwa do Trójcy Św.-państwo składa się z trzech części:
władcy( jako Bóg), ministrów( szlachta obsadzająca urzędy) i
poddanych( bierny przedmiot).
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Teokraci francuscy
Uważali, że społeczeństwo i narody pochodzą od
Boga i dopiero one tworzą człowieka. Skoro
społeczeństwo jest starsze od jednostki to naturalnym
jest ich podział na narody, stany itd. Człowiek nie może
egzystować poza społeczeństwem.
Rousseau mylił się twierdząc, że władza to wynik
kontraktu. Nie stanu ludzi dzikich ani umów
społecznych. Fakt, że są narody a z nich wyłoniły się
stany i król, jest zdeterminowane przez Boga. Zawsze
było społeczeństwo, zawsze była hierarchia i absolutny
władca.
Monteskiusz też się mylił z podziałem władzy- król
reprezentujący Boga i społeczeństwo musi mieć pełnie
władzy.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Teokraci francuscy
Joseph de Maistre (1754-1821):
 „Rozważania o Francji”,
 „Rozprawa o zwierzchności”,
 „O papieżu”,
 „Wieczory petersburskie”.
teoretyk kontrrewolucji i teokracji,
zwolennik tradycjonalizmu oraz idei
konserwatywnych i legitymistycznych we
Francji po rewolucji,
 Pochodził ze starej sabaudzkiej rodziny
arystokratycznej,
 Starannie wykształcony,
 Pełnił liczne wysokie stanowiska (senator
Piemontu i poseł sardyński w Petersburgu,
regent kancelarii w Turynie)

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2b/Jmaistre.jpg
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Teokraci francuscy
 prymitywizm
Joseph de Maistre
i anachronizm - negacja
współczesnych mu nurtów intelektualnych,
 był przeciw absolutyzowaniu znaczenia jednostki
i rozumu,
 zasady ustroju państwa „odkrywa się” Bóg jako
prawodawca,
 natura ludzka jest zła,
 instytucja kata – jest ona niezbędna w każdej
wspólnocie, prawo bowiem trzeba często
egzekwować siłą,
 przynależność do wspólnoty decyduje o
tożsamości człowieka,
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Teokraci francuscy
Joseph de Maistre
 Ultramontanizm
(z franc. „za górami”) – doktryna
religijna, moralna i polityczna uznająca papieża za
nieomylnego, absolutna władza papieża w kościele,
mająca także wymiar polityczny; skrajny katolicyzm,
 Wolność
i równość to hasła nierealne, zaś
rewolucja to kara za grzechy,
 Organiczna umowa społeczna
 „nie
ma wcale człowieka na świecie.Widziałem w swoim
życiu Francuzów, Włochów, Rosjan … ale co do człowieka,
oświadczam, że nie spotkałem go w życiu; jeśli istnieje, to
nic o tym nie wiem”.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Teokraci francuscy
Louis de Bonald
Louis de Bonald (1754-1840)
 za
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c
ommons/3/30/Louis_de_Bonald_by_Jul
ien_L%C3%A9opold_Boilly.jpg
czasów Ludwika XV służył w
wojsku,
 w l. 1791-1797 na emigracji w
Niemczech,
 po 1810 radca uniwersytetu,
deputowany z Aveyron,
 członek Akademii Francuskiej,
 jako legitymista nieuznający
dynastii orleańskiej zrezygnował
z przyznaje mu w 1823 roku
godności para.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Teokraci francuscy
Louis de Bonald
 Tradycja
tworzy społeczeństwo, podstawą
tradycji jest język:
Bóg
język
idee
tradycja
wspólnota
społeczeństwo jest funkcjonalna całością,
 Człowiek nie tworzy społeczeństwa,
 Hierarchia (triada)
władza
wykonawcy
poddani

Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Romantyzm polityczny
François-René de Chateaubriand
 pochodził
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/85/Fran%C
3%A7ois-Ren%C3%A9_de_Chateaubriand_by_AnneLouis_Girodet_de_Roucy_Trioson.jpg
ze starej
bretońskiej rodziny
szlacheckiej,
 w 1791 roku rozpoczął
podróż po Ameryce,
 służył w armii próbującej
przywróci tron Burbonom,
 członek Akademii Francuskiej,
 po upadku Napoleona pełnił
liczne funkcje polityczne (był
m.in. minister spraw
zagranicznych Francji).
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Romantyzm polityczny
http://upload.wikime
dia.org/wikipedia/co
mmons/e/e9/Portrait
_of_Francois_Rene_
Vicomte_de_Chatea
ubriand%2C_1828.jp
g
http://upload.wikimedia.org/
wikipedia/commons/a/a8/Ch
ateaubriand_Cond%C3%A9
.jpg
 pismo
Chateaubriand
„Konserwatysta”,
 rojalizm i katolicyzm,
 potępienie rewolucji, jednak
Ch. widział jej
nieodwracalność,
 zwolennik monarchii
konstytucyjnej,
własność gwarantem
wolności,
 nieufny wobec postępu
materialnego.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Romantyzm polityczny
Romantyzm niemiecki
W Niemczech rewolucja budziła niepokój we
wszystkich kręgach społecznych.
Oficjalnym stanowiskiem niemieckich władców
był legitymizm, którego realizowano przy
pomocy policji i represji.
Jednak niezbędne było również teoretyczne
uzasadnienie negatywnego stosunku do
rewolucji - i tym stał się niemiecki romantyzm
polityczny.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Romantyzm polityczny
Romantyzm niemiecki
Romantyczni ideowcy żerowali na
opłakanym stanie ekonomicznym i politycznym
kraju.
Winę zganiali na Napoleona, który zamiast
wolności, przyniósł okupacje.
Grali na strunach nacjonalizmu, który
prowadził do kultu państwa absolutystycznego,
stanowego i katolickiego.
Negowali racjonalizm i umowę społeczną,
uważali, że są to utopie niebezpieczne dla
państwa.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Romantyzm polityczny
Romantyzm niemiecki
Przedstawicielami tego ruchu byli m.in. bracia
Schlegelowie oraz Adam Muller. Punktem ich wyjścia były
kult germańskiej przeszłości i kult chrześcijaństwa.
Obrona tradycja równała się z pochwałami porządku
feudalnego. Stanowość było wzorem struktury narodu.
Im bardziej naród trzyma się starych instytucji, tym
bardziej jest narodowy. Siłą i kwiatem narodu jest
szlachta.
Stany są organicznymi całościami, które podtrzymują
monarchiczny aparat państwowy. Stany w społeczeństwie
są konstrukcją organiczną. Kult przeszłości łączyli z
kultem chrześcijaństwa, uważając, że rewolucją jest karą
bożą za ateizm klas wyższych.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Romantyzm polityczny
Romantyzm niemiecki
Romantyzm był rehabilitacja państwa,
protestem wobec oświeceniowej idei
traktującej go jako zło konieczne.
Państwo stawało ponad społeczeństwem,
wchłaniało życie społeczne i narodowe.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Romantyzm polityczny
Romantyzm niemiecki
Adam Muller widział państwo jako pozaindywidualny
organizm społeczny, który obejmuje całokształt życia jednostek.
Jednostka była nie do pomyślenia poza państwem.
Państwo miało charakter uniwersalistyczny. Państwo to
więź społeczna, przejaw ducha narodu, występujący we
wszystkich sferach życia społecznego, zapewniający jego
ciągłość. Stąd krytykował liberalizm polityczny i gospodarczy,
krytykował Smitha, uważając, że źródłem bogactwa jest kapitał
duchowy.
Uważał, że państwowa powinna też być nauka i kultura, a nauki
które zerwą z narodem muszą ulec degeneracji. Kryzysy
gospodarcze tłumaczył rozwojem techniki, rodzącego klasowe
antagonizmy. Pieniądz nie zastąpi chleba i słowa bożego. Był
antysemitą, uważał, że Żydzi są wrogami narodu.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Romantyzm polityczny
Romantyzm niemiecki
Romantyzm polityczny łączył nacjonalizm z ideami
solidaryzmu w organicznie zbudowanym
społeczeństwie.
Był to sentyment do ludu i kult folkloru. W
wojnie z Napoleonem nie zdradził tylko lud. Lud
ciemny był przywiązany bardziej do irracjonalnych
tradycji i dzięki temu stanowił ostoję narodowości.
Odróżniano oczywiście lud dobry od złego,
buntowniczego. Romantycy niemieccy byli również
przeciwni edukacji chłopów, uważając, że nie jest to
potrzebne.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Romantyzm polityczny
Romantyzm niemiecki
 Romantyzm
niemiecki charakteryzował się więc:
kultem państwem, narodowej przeszłości i
antyracjonalizmem.
 Był
ostoją starego ładu - monarchii, stanów,
legitymizmu, zasad Świętego Przymierza.
 Był
ciosem wobec burżuazyjnej równości,
wolności, reform.
 Do
tej ideologii nawiążą zwolennicy rasizmu i
faszyzmu.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Niemiecka szkoła historyczna

Było to przeniesienie ideologii romantyzmu
na grunt prawoznawstwa. W połowie XIX
wieku szkoła historyczna uzyskała
dominującą pozycję w niemieckiej nauce
prawa. Nazywano ją „szkołą profesorską” ze
względu na jej głównych przedstawicieli:
Gustaw von Hugo, Friedrich Karl von Savigny,
Fredrich Puchta. Oprócz refleksji nad
prawem szkoła ta poruszała problemy polityki
prawa, działalności państwa.

Historyzm. Szkoła historyczna była
reakcja na narastający w Niemczech układ
kapitalistyczny, reakcją na francuską
rewolucję, przezwyciężenia
oświeceniowych ideologii( zwłaszcza
prawa natury) oraz reakcją na głosy
domagające się stworzenia kodyfikacji
prawa w Niemczech- za przykładem code
civil.

Pierwsze tezy sformułował Hugo, który
uważał, że ustawy nie są jedynym źródłem
prawa, a prawo tworzy przede wszystkim
historia. Powstaje ono w długim rozwoju w
sposób samoczynny, niezależnie od
aktualnych potrzeb i decyzji człowieka.
Twórcą reguł jest zwyczaj. Oczywiście może
się zdarzyć, że aktualne prawo różni się od
tego co jest w rzeczywistości, jako rezultat
starego zwyczaju, jednak wtedy nie
obowiązuje prawo stanowione, lecz stare
prawo będące ucieleśnieniem ducha narodu.

Tezę tę rozwinął Savigny w dziele O
powołaniu naszych czasów do
ustawodawstwa i nauki prawa, które było
protestem przeciwko idei kodyfikacji
prawa, głoszonej przez prof. Thibaut.
Savigny uznał ten pomysł za przedwczesny
i niedorzeczny.

Odrzucał prawo natury, uważając, że
nauczycielką życia jest historia, cała
teraźniejszość jest wytworem przeszłości.
Przeszłość nie tylko panuje nad
teraźniejszością, ale jest tym co najcenniejsze
w narodzie- jego duchem. Naród to nie tylko
suma jednostek, ale spójnia psychiczna,
organiczna całość. Tym co wiąże
społeczeństwo jest właśnie duch narodu w
postaci języka, obyczajów, prawa.

Teoria prawa. Historyzm i irracjonalizm tworzyły podstawę
poglądów szkoły na prawo. Savigny uważał prawo za jeden z
produktów ducha narodu, który rozwija się wraz z rozwojem
tego ducha. Prawo jest częścią życia narodu. Przedstawia się
ono różnie w odpowiednich okresach narodu. Początkowo
prawo jest częścią ogólnej świadomości narodowej. Później
wyodrębnia się dwie warstwy norm: te które są nadal
związane z życiem narodu i te, które wchodzą w skład
świadomości prawników. Te ostatnie są elementem
technicznym. Prawo zwyczajowe jest ważniejsze, wyraża
przejawy świadomości narodowej. Prawo prawnicze
odkrywają zasady prawa zwyczajowego. Kodyfikacja powinna
ograniczać się jedynie do uchwycenia zasad już istniejących.
Prawa się nie tworzy lecz odkrywa.

Ostatecznej systematyki prawa dokonał Puchta.
Uważał, że istnieją trzy drogi powstawania prawa:
zwyczaj, ustawodawcza działalność państwa oraz
nauka prawa. A więc jest prawo zwyczajowe,
ustawodawcze i prawnicze. Prawo zwyczajowe to
prawo powstałe w świadomości narodu i
objawiające się w zwyczajach. Prawo ustawowe
jest to takie, które obowiązuje wskutek
ogłoszonej legalnie woli władzy prawodawczejlecz jej moc jest słabsza od p. zwyczajowego i ma
charakter posiłkowy. Podobny charakter
uzupełniający ma prawo prawnicze, które
powinno zawierać wykładnie zasad
obowiązującego prawa.

Zasługą szkoły historycznej było ujęcie
prawa jako historycznego zjawiska
społecznego. Prawo należy badać w
ścisłym związku z życiem narodu. Szkoła
ta zwróciła uwagę na konieczność
wiązania prawa i świadomości prawnej z
życiem społecznym i kulturalnym.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Edmund Burke
 Dla
triumfu zła
potrzeba tylko, żeby
dobrzy ludzie nic nie
robili.
 Nie
oglądając się na
naszych przodków, nie
widzimy naszych
potomków.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cd/Burke-Edmund-LOC.jpg
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Edmund Burke
 podważenie
optymistycznej kategorii
postępu,
 błędna jest absolutyzacja racjonalnych
rozwiązań – rozumowe nowinki są cechą
ludzi małych,
 religia jest naturalnym elementem łączącym
społeczeństwo,
 Człowiek jest kształtowany przez
środowisko społeczne, w którym żyje,
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Edmund Burke
 prawo
– kształtuje się spontanicznie, w
procesie historii,
 naród sam nie może zmieniać ustroju
politycznego według własnego widzimisię,
 rewolucja to zerwanie ciągłości życia
narodu,
 definicja narodu – organiczny związek
przeszłych, przyszłych i obecnych pokoleń,
 zwolennik monarchii parlamentarnej,
 zwolennik wolnego rynku i
nienaruszalności własności prywatnej.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Edmund Burke
Angielski filozof i publicysta. Przeciwnik
absolutystycznych dążeń króla, a obrońca systemu
partyjnego, który uważał za najwyższą zasadę w
angielskim ustroju.
Był zwolennikiem autonomii amerykańskich
kolonii, uznawano go za następcę Monteskiusza i
przedstawiciela szkoły historycznej epoki
oświecenia.
Ale u schyłku życia zmienił poglądy i na wybuch
rewolucji zareagował negatywnie. Dało mu to
zwolenników w kręgach przeciwników rewolucji,
szczególnie w Niemczech. Dziś uznawany jest za
ojca angielskiego konserwatyzmu.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Edmund Burke
Swoją krytykę rewolucji oparł na koncepcji
narodu i tradycji narodowej. Uznał naród jako
organiczna całość, która istnieje dzięki swej tradycji.
Naród nie jest chwilowym zespoleniem
jednostek, lecz ciągłością. Nie jest wyborem jednej
generacji, ale świadomym wyborem wieków i
generacji, stworzonym przez warunki, kulturę,
okoliczności, zwyczaje itd.
Naród jest organicznym związkiem pokoleń
przeszłych, teraźniejszych i przyszłych (przywiązanie
do tradycji historycznej). Jest to antyindywidualizm,
odrzucający umowę społeczną jako źródło władzy.
Konserwatyzm jako doktryna polityczno-prawna
Edmund Burke
Celem było nie dopuścić do rewolucji, są one bowiem
nienaturalne, zrywają ową ciągłość. Skoro każdy stanowi
związek pokoleń to nie można egzystować poza swą
przeszłością.
Nie można wychowywać synów wbrew naukom ojców i
dziadów. Nie można zmieniać ustroju ukształtowanych przez
przodków przez rewolucję, bo tak niszczy się cały dorobek
przodków.
Polityka to sztuka a nie nauka. Był za zmianami ale
ewolucyjnymi.
Francuzi popełnili ten błąd, że zamiast żyć w zgodzie z tradycją,
szukali rozwiązań rozumowych. Źródłem jakobinizmu była
racjonalistyczna filozofia oświecenia i wrogowie
chrześcijaństwa. Domagał się powrotu Burbonów,
społeczeństwa stanowego i systemu na katolicyzmie.
Współczesny kształt konserwatyzmu
TRADYCJA,
 LUDZKA NIEDOSKONAŁOŚĆ,
 SPOŁECZEŃSTWO ORGANICZNE,
 HIERARCHIA I WŁADZA,
 WŁASNOŚĆ.


Głównym wątkiem służącym obronie
istniejącego porządku (niechęci do
zmiany) jest obrona tradycji (z
łacińskiego traditio – „przekaz”)
tradycja
-
-
przekazywane z pokolenia na pokolenie treści
kulturowe:
poglądy,
wierzenia,
sposoby myślenia i zachowania,
normy postępowania,
obyczaje,
uznane przez daną zbiorowość za społecznie
doniosłe dla jej współczesności i przyszłości.

Konserwatyści wierzą w istnienie nadrzędnego
(opartego na prawie naturalnym), z reguły boskiego
porządku społecznego (ta wiara połączona jest z
przekonaniem, że problemy społeczno-polityczne to
przede wszystkim problemy moralne, co oznacza, iż w
działaniach politycznych należy zmierzać do realizacji
dobra, stosując aprobowane moralnie metody).

„Tradycja oznacza przyznanie głosu najmniej widocznej ze
wszystkich klas, naszym przodkom. Jest demokracją
umarłych.Tradycja odmawia poddania się aroganckiej
oligarchii tych, którzy jedynie chodzą wokół nas” (Gilbert
Keith Chesterton).

Konserwatyści podnoszą wartość tradycji także jako
tworzywa poczucia tożsamości, dzięki czemu
jednostka ma poczucie zakorzenienia i przynależności
do większej grupy.

Szacunkowi wobec tradycji i przeszłości, którą
konserwatyści skłonni uznawać za najważniejszą
wartość towarzyszy uznanie istnienia pewnych
niezmiennych zasad moralnych, politycznych,
społecznych, obyczajowych.

Krytyka rewolucji i gwałtownych zmian,
przeciwstawianie im naturalnych powolnych przemian
ewolucyjnych.
Ludzka niedoskonałość

Konserwatyści uważają, że w ludzkiej
naturze leży niedoskonałość, a co za tym
idzie odrzucają wiarę w możliwość
udoskonalenia ludzi. Człowiek jest
ograniczony uwarunkowaniami
psychicznymi, obawia się braku stabilizacji
i izolacji.

Odrzucają liberalny pogląd na ludzką
jednostkę – wolność to konieczność
wyborów.
Jednocześnie konserwatyści uważają, że źródła
niemoralnego lub przestępczego zachowania tkwią
nie w społeczeństwie, ale w samym człowieku – gdyż
to właśnie jednostki są ułomne pod względem
moralnym, a nie społeczności.
 Narzędziem służącym zapobieganiu przestępczości
jest silne państwo i twardo egzekwowane prawo.
Według nich rola prawa nie jest ochrona wolności
jednostki, ale zachowanie porządku.

Wreszcie konserwatyści nie wierzą w ludzki
rozum, charakteryzuje ich generalny sceptycyzm
co do ludzkich możliwości świadomego
kształtowania życia społeczno-politycznego – po
prostu świat jest zbyt skomplikowany, by można
skutecznie świadomie projektować kształt
społeczeństwa.
 Konserwatystom towarzyszy niewiara w ideę
postępu, przekonanie, że na świecie zawsze
istnieć będzie dobro i zło, dlatego nie da się
tego świata zmienić na lepsze.




Tradycyjni konserwatyści (libertariańscy konserwatyści
mają poglądy w tej mierze zbliżone do klasycznego
liberalizmu) odrzucają atomistyczną wizję
społeczeństwa.
Człowiek nie istnieje i nie może istnieć bez
społeczeństwa. stąd w tradycyjnym konserwatyzmie
inaczej pojmuje się wolność, nie jak liberałowie – jako
wolność negatywną, lecz raczej jako świadome
wypełnianie swoich obowiązków.
Konserwatyści wiążą mocno sferę wolności z
powinnościami, kładąc nacisk na wypełnianie swych
zobowiązań wobec społeczności.

Jednocześnie jednak konserwatyści
wierzą, że wolność i własność są
nieodłączne jako przynależne każdemu
człowiekowi naturalne prawa, co
połączone jest z krytyką wszelkich
programów nacjonalizacji i kolektywizacji.
Społeczeństwo jest tradycyjnie postrzegane jako żyjący
podmiot, organizm, którego części współpracują ze
sobą. Społeczeństwo nie jest więc jakąś maszynerią.
Niesie to ze sobą dwa ważne skutki:
a) społeczeństwo nie jest zwykłym zbiorem
pojedynczych elementów, które mogą być dowolnie
przekładane,
b) społeczeństwo jest kształtowane przez naturalne
czynniki, a nie przez ludzką pomysłowość – rodzina nie
została przez nikogo wynaleziona, była wynikiem
naturalnych skórności człowieka.


Organicystyczne pojmowanie
społeczeństwa skutkuje także
postrzeganiem jego struktur i instytucji –
zostały one ukształtowane poza ludzką
kontrolą, a może nawet poza jego
pojmowaniem świata. Instytucje rozwijają
się i trwają z jakiegoś powodu – sam fakt
ich istnienia wskazuje na ich funkcjonalną
wartość.

Organiczne ideały odbijają się także w
konserwatywnych poglądach na rodzinę,
ustalonymi wartościami i na naród.
Zdrowe życie rodzinne ma zasadnicze
znaczenie dla stabilności społeczeństwa.
Spójności społecznej zagraża jednak
moralny i kulturowy pluralizm.
Społeczeństwa wielokulturowe są
niestabilne, dlatego konserwatyści
domagają się wspólnej kultury i wspólnie
podzielanych wartości.
Hierarchia i władza

Konserwatyście nieufnie podchodzą do
egalitaryzmu i wszelkiego uniformizmu.
Uważają, że hierarchia oraz istnienie grup
społecznych i elit rządzących jest
nieodłącznym elementem ładu
społecznego. Zaś równość jest
niepożądana i niemożliwa do osiągnięcia,
gdyż dystrybucja władzy, statusu i
własności nigdy nie jest równa.

Uznanie i organicyzm skłania
konserwatystów do popierania
paternalistycznego modelu państwa,
uważając, iż społeczeństwo musi być
solidarne, a państwo winno dbać o
prawidłowy rozwój społeczeństwa, ma
więc także obowiązek podejmowania
działań socjalnych na przykład w celu
ochrony najważniejszej grupy społecznej,
jaką jest rodzina.

Podobnie w naturalny sposób jak
społeczeństwo rozwija się władza, zarówno
rodzicielska jak i państwowa. Dlatego
konserwatyści uznają, że korzenie władzy tkwią
w naturze społeczeństwa i wszystkich
instytucjach społecznych. Kładą więc nacisk na
rolę przywództwa i dyscyplinie. Jednocześnie
jednak współcześni konserwatyści uważają, że
władza musi być sprawowana w określonych
granicach, które wyznacza nie sztuczna umowa
społeczna, lecz naturalne obowiązki.
Własność
Własność jest niezwykle istotnym składnikiem doktryny
konserwatywnej. Posiadanie przez jednostkę majątku ma szereg
skutków psychologicznych i społecznych:
 poczucie bezpieczeństwa i zabezpieczenie na „czarną godzinę”,
 gospodarność jest cnotą,
 większa szansa na szacunek własności innych,
 utrzymywanie prawa i porządku leży w interesie właścicieli,
 dobytek nie jest jedynie prosta sumą rzeczy – oddaje on
charakter właściciela,
 Tradycyjny konserwatyści widzą we własności także szereg
obowiązków, Nowej Prawicy bliżej jest do liberalnego
pojmowania własności.

Koniec