Transcript Abdukcja
Model łańcucha dostaw B2B zdominowanego przez sieci detaliczne 1) W jaki sposób tak prosta działalność jak handel detaliczny przejęła kontrolę nad łańcuchami dostaw? 2) Dlaczego detal tak powszechnie stosuje nieuczciwe praktyki wobec dostawców? 3) I tak mało płaci pracownikom? abdukcja-dedukcja-indukcja ujęcie łączne: abdukcja sugeruje, dedukcja tworzy przewidywania a indukcja je testuje Dedukcja Wszystkie fasolki są z tego woreczka. Te fasolki są z tego woreczka. -------------------------------Te fasolki są białe. Indukcja Te fasolki są z tego woreczka. Te fasolki są białe. --------------------------------Wszystkie fasolki z tego woreczka są białe. Abdukcja Wszystkie fasolki z tego woreczka są białe. Te fasoli są białe. -------------------------------------Te fasolki są z tego woreczka. Indukcja zamiana przesłanek i wniosku Abdukcja Jest to rozumowanie, za pomocą którego próbujemy nadawać sens zadziwiającym zjawiskom, osiągać zrozumienie zaskakujących wydarzeń bądź tłumaczyć budzące zainteresowanie informacje. (M. Urbański) sugeruje Abdukcja Dedukcja fakty tworzy testuje Indukcja przewidywania C,A C A (abdukcja może być wpisana w strukturę wnioskowania z uznanego następnika) najlepiej nadaje się do tworzenia i wyboru hipotez - - Obserwujemy zaskakujące zjawisko C. Gdyby A było prawdziwe, C byłoby oczywiste. Mamy zatem podstawy, by podejrzewać, że A jest prawdziwe. Obserwujemy wzrost dominacji w branżach o niskich barierach wejścia. - Gdyby firmy same zbudowały bariery wejścia, wzrost poziomu dominacji byłby oczywisty. - - Firmy budują bariery wejścia. Utorowanie: - pogarszanie się jakości produktów - rozmnożenie produktów - eskalacja Powszechna presja cenowa - wieloznaczne warunki umowne brak pisemnej umowy zmiany umowy z mocą wsteczną nieuczciwe przeniesienie ryzyka handlowego nieuczciwe wykorzystanie informacji nieuczciwe rozwiązanie stosunku handlowego - MiŚ - przedsiębiorstwa - - Nieuczciwe praktyki handlowe są zazwyczaj narzucane w sytuacji braku równowagi przez silniejszą stronę stronie słabszej, która często nie może sobie pozwolić na rezygnację z nieuczciwej relacji i wybór innego kontrahenta ze względu na koszty związane z taką zmianą lub brak alternatywy wobec silniejszej strony umowy. Należy zauważyć, że źródłem braku równowagi może być każda ze stron relacji B2B: ofiarami nieuczciwych praktyk handlowych mogą paść tak detaliści, jak i dostawcy, a praktyki te mogą mieć miejsce na każdym etapie łańcucha dostaw B2B produktów detalicznych. Praktyki te polegają m.in. na nieprzekazywaniu wystarczająco szczegółowych informacji na temat warunków umowy, żądaniu zapłaty za towary lub usługi, które nie mają dla jednej ze stron umowy żadnej wartości, jednostronnej zmianie warunków umowy lub zmianie tychże warunków z mocą wsteczną, czy też na pobieraniu płatności za fikcyjne usługi lub uniemożliwieniu kontrahentom zaopatrywania się w innych państwach członkowskich, co prowadzi do geograficznego podziału jednolitego rynku. Na optymalnie funkcjonującym rynku brak zaufania między innymi stronami skutkowałby zmianą kontrahenta. Wysokie koszty tej zmiany lub sam brak takiej możliwości w konkretny sposób przedkładają się na powstanie przewagi przetargowej, co może skłaniać silniejszą stronę do podejmowania nieuczciwych zachowań. Narzucenie nieuczciwych praktyk handlowych na poszczególnych etapach łańcucha dostaw B2B produktów spożywczych i niespożywczych może mieć negatywny wpływ na przedsiębiorstwa, co z kolei może wywołać niekorzystne skutki w całej gospodarce. W dokumencie roboczym służb Komisji towarzyszącym sprawozdaniu dotyczącym nadzoru nad rynkiem detalicznym jako przykład podano przypadek mleka UHT we Francji, gdzie według badania Observatoire de prix et des marges przeprowadzonego przez FranceAgrimer udział ceny producenta (nie marży) w końcowej cenie konsumpcyjnej mleka UHT spadł z 32,2% do 25,9% w latach 2005-2009, co wyraźnie ograniczyło zdolność producentów do inwestowania. Wiele nieuczciwych praktyk handlowych może być związanych z kwestiami płatności, które są bezpośrednio powiązane z mechanizmem kształtowania się cen między dostawcami, pośrednikami i detalistami. Na przykład z badania na temat obrotu towarami konsumenckimi codziennej potrzeby przeprowadzonego w ostatnim czasie przez fiński organ ds. konkurencji wynika, że 90% przedsiębiorstw, które wiązały się z mało wymiernymi korzyściami. Czasami płatności tego rodzaju stanowiły wstępny warunek podjęcia współpracy handlowej i nie wiązały się z żadnym „realnym” świadczeniem w zamian za tę płatność. Nieuczciwe praktyki handlowe mogą niekorzystnie oddziaływać na inwestycje i innowacje, ponieważ prowadzą do ograniczenia przychodów i powodują brak pewności. Brak pewności w kontekście planowania biznesowego mogą zwłaszcza rodzić nieuczciwe warunki narzucane z mocą wsteczną, które mogą również skutkować ograniczeniem inwestycji. Obliczenia wysokości zwrotu z inwestycji uwzględniają ocenę potencjalnego ryzyka. Ponadto panuje przekonanie, że nieuczciwe praktyki handlowe mogą mięć niekorzystny wpływ na transgraniczną wymianę handlową oraz mogą zakłócać właściwe funkcjonowanie jednolitego rynku. Na przykład dostawcy mogą nie chcieć prowadzić interesów z zagranicznymi detalistami z obawy o to, by nie paść ofiarą nieuczciwych praktyk handlowych w obcym sobie otoczeniu prawnym w innym państwie. - zmniejszenie inwestycji dostawców (szczególnie małych i średnich) - spowolnienie innowacji - marnotrawstwo Dalsze rozważania sprowadzają się do szukania odpowiedzi na dwa pytania: 1) W jaki sposób handel detaliczny, będący prostą – nie wymagającą szczególnych kompetencji – działalnością, przejął kontrolę nad łańcuchami dostaw w branży żywnościowej? 2) Dlaczego handel detaliczny tak powszechnie stosuje nieuczciwe praktyki? Zjawiska te są dobrze znane. Często są one przedmiotem dyskusji. Przytacza się wiele przykładów dowodzących złego, zawodnego rynku. Dziennikarze podają dziesiątki dziwnych cen(np.: kilogram jabłek u producenta na Mazowszu kosztuje 40 gr, a w Warszawie 4 zł.). Wspomniana Zielona Księga informuje między innymi, iż udział ceny producenta mleka UHT w cenie detalicznej wynosił w 2009 roku 26%. Biorąc pod uwagę różne źródła należy przyjąć, że udział ceny producenta w cenach supermarketów rzadko przekracza 30%. Tu rodzi się dodatkowe pytanie: jak to jest możliwe na rynku UE? Pierwsze pytanie trzeba postawić w kontekście wygłaszanych powszechnie w przeszłości poglądów, iż handel detaliczny to sektor o niskich barierach wejścia. W historii życia gospodarczego można odnaleźć wiele opisów gwałtownego wzrostu liczby sklepów w okresach bessy i kryzysów. Zjawisko to tłumaczono właśnie niskimi barierami wejścia. Aby uzasadnić tezę, iż dominacja nad dostawcami jest podstawą budowy barier wejścia w branży handlu detalicznego (barier w postaci niskich cen i wysokich kosztów marketingowych) należy wpierw przeanalizować prawą stronę modelu branży Portera. Jeśli pominie się cenowe bariery wejścia, to handel dominuje jedynie nad odbiorcami. Występuje silna presja cenowa, która może nawet prowadzić do celowego obniżania jakości. Aby przebić rywali i zwiększyć sprzedaż, handel wymusza na dostawcach obniżkę, zarówno cen jak i jakości. Detal utrzymuje pewien poziom dominacji nad klientami dzięki intensywnemu oddziaływaniu marketingu i pobudzaniu powszechnej dziś w handlu i produkcji presji cenowej. * rentowność zależy od poziomu konkurencji ** poziom konkurencji zależy od 5 czynników Groźba wejść (nowe produkty) Siła przetargowa dostawców Rywalizowanie między przedsiębiorstwa mi sektora Substytuty Siła przetargowa nabywców ekonomika skali wysoki poziom technologiczny brak dostępu do kanałów dystrybucji bariery formalne i celne Bariery wejścia Bariery wyjścia niskie wysokie niskie niskie stałe dochody niskie ryzykowne dochody wysokie wysokie stałe dochody wysokie ryzykowne dochody niskie bariery wejścia wejścia handel detaliczny silna rywalizacja ataki ze strony substytutów zdobywanie władzy nad odbiorcami - marketing - presja cenowa handel detaliczny niskie marże niskie marże odstraszają substytuty straty z powodu niskich marż rekomendują dostawcy (i pracownicy) wejścia 1a 2b 1b handel detaliczny dostawcy 3 odbiorcy 2a substytuty 2c Tak więc omawiany model można sprowadzić do sześciu zjawisk: 1a) wysokie koszty marketingu budują bariery wejścia, 1b) intensywny marketing daje władzę nad odbiorcami, 2a) w branży występuje silna konkurencja cenowa, 2b) limit pricing tworzy bariery wejścia, 2c) niskie ceny odstraszają oferentów usług substytucyjnych, 3) dostawcy (producenci) i pracownicy akceptują niskie ceny i nieuczciwe praktyki. Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem modelu branży, M.E. Porter Rosario koszty fabryczne praca pośrednik marża fabryczna transport + ubezpieczenie podatki materiały + wykończenie cena – 45 złotych marża 27 zł 22 37 56 180 280 40 1150 Razem 1802 = 18zł 10 zł za 19 godzin pracy. Wyzysk w fabryce produkującej ubrania dla Lidla. Pracownicy z Bangladeszu pracują po 19 godzin zamknięci w hali produkcyjnej – informując BBC. Sprawa dotyczy fabryki Ha Meem Sportswear, która produkuje m.in. ubrania dla Lidla. Praca od 7 rano do 2:30 w nocy, sześć zmian z rzędu, pod kluczem. W razie jakiekolwiek wypadku pracownicy zdani są sami na siebie. Wyzyskiem robotników z Dhaki zajął się reporter BBC, który był świadkiem ich niewolniczej pracy. Życie w fabryce obserwował w zaparkowanym nieopodal samochodzie. Zdjęcia z dramatu, jaki 24 kwietnia rozegrał się w Dhace, błyskawicznie obiegły cały świat. Liczba ofiar zawalania się budynku Rana Plaza, w którym mieściły się fabryki odzieży, rosła z dnia na dzień. Bilans był przerażający – pod gruzami zginęło ponad 1,1 tys. pracowników budynku, szyjących ubrania znanych marek odzieżowych z całego świata. Teraz na podstawie zdjęć z miejsca katastrofy Clean Clothes Polska, koalicja organizacji działających na rzecz poprawy warunków pracy w przemyśle odzieżowym, przekonuje, że była wśród nich także polska marka Cropp. Marka należy do firmy LPP SA, jednej z największych firm odzieżowych w Polsce, która produkuje m.in. ubrania Reserved, House, Mohito i Sinsay. Lean Supply Chain Agile Supply Chain Model łańcucha dostaw P.B. Schary, T. Skjott-Larsen technika technologia zaplecze badawcze marka marketing nowy produkt relacje z klientami łańcuch podaży niskie ceny dzięki dominacji elastyczność dzięki chałupnictwu i wymuszaniu czasu pracy Agile Lean Szczególne cechy branży odzieżowej - - bardzo zmienny, wrażliwy na modę popyt ogromna presja cenowa ze strony klientów Hasło: CCC Często porównuje się tylko koszty zakupu i koszty dostarczania do magazynu odbiorcy. Czynnik decydujący: cena pracy Np.: UK 6 £/h Maroko 2 £/h Indie 1 £/h Oszczędność UK Indie Cena pracy, koszty transportu Oszczędność UK Indie Koszty Niewidoczne Koszty niewidoczne 1. Bezpośrednie koszty zakupów (wyjazdy, komunikacja) 2. Koszty zarządzania (monitoringu) transakcjami i koszty pomocy udzielonej dostawcy 3. Koszty utraconej sprzedaży dłuższy czas dostawy i mniejszy poziom wizualizacji prowadzą do: – – wyższych zapasów, strat z tytułu sprzedaży po niższych cenach opóźnienia w produkcji przenoszą się na opóźnienia w dostawie tym częściej, im bardziej odległy jest dostawca. Aby zaspokoić potrzeby światowych gigantów – Coca-Coli czy PepsiCo. – przemysłowi producenci cukru niszczą lokalne wspólnoty i wypierają je z ich terenów – alarmuje organizacja humanitarna Oxfam. W środę ukazał się jej raport „Gorączka cukru”, który opisuje ekspansję koncernów na ziemie zamieszkiwane przez tradycyjne lokalne społeczności. Od 1961r. światowa produkcja cukru wzrosła ponaddwukrotnie, do 176 mln ton w ubiegłym roku. Do 2020 r. ma zwiększyć się o kolejnych 25 proc. Rozwój produkcji ma swoją cenę: Oxfam opisuje, jak potężne firmy z branży cukrowniczej wypychają rolników czy rybaków z ich terenów, aby zrobić miejsce pod kolejne plantacje trzciny cukrowej. Skala zjawiska jest ogromna. Tylko od 2000r. zajęto w ten sposób ok. 4 mln ha ziem. Autorzy raportu zastrzegają jednak, że „z uwagi na brak jawności takich umów ten obszar jest prawdopodobnie znacznie większy”. Oxfam zbadał związki kontrowersyjnych cukrowni ze światowymi potentatami na rynku spożywczym. Np. w latach 2011 i 2012 dwa statki z cukrem ze Sre Ambel zamówiła londyńska Tate & Lyle Sugars, która zaopatruje między innymi Coca Colę i PepsiCo. Oba koncerny miały też używać cukru wyprodukowanego przez Usina Trapiche. Z kolei sieć Associated British Foods jest właścicielem Illovo, cukrowego potentata w Afryce, który pojawia się w medialnych doniesieniach o konfliktach o ziemię w Zambii, Malawi czy Mali.