Transcript Giza gorputzaren antolakuntza - biogeo-3dbh-hernani

HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
IRAKURGAIA
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Irakurgaia
1965ean, Robert Hooke zientzialariak Mikrografia izeneko liburua plazaratu zuen. Bertan, bere eskuekin
eraikitako mikroskopio baten bidez egindako behaketa ugari deskribatu zituen, zehatz-mehatz eta berak
egindako irudiak erabiliz. Hona hemen deskribapen horien artean deigarriena:
«Kortxo zati bat hartu nuen eta, labana bezain zorrotza zen xafla batez, atal bat ebaki nuen; gainazala leunleun geratu zen. Ondoren, arretaz aztertu nuen mikroskopio baten bidez […]. Garbi ikusi ahal izan nuen atal
hura zuloz josita zegoela eta poroduna zela, abaraska baten modura. Kortxoaren kasuan, ordea, poroak ez
ziren erregularrak eta, zenbait alderditan, urrundu egiten ziren egiazko abaraska baten ezaugarrietatik.
Hasteko, oso gai solido gutxi dute […]. Bigarrenik, poro edo zelula horiek ez dira oso sakonak, baina bai
oso ugariak, eta diafragma meheen bitartez bata bestetik bereizitako kutxa txikien itxura dute».
Hura izan zen izaki bizidunak eratzen dituzten funtsezko unitateei behatu zitzaien lehen aldia, baita
deskribatu ziren lehen aldia ere. Egia esan, zientzialari hark ikusitakoak ez ziren zelulak. Aitzitik, kortxoa
hildako landare-ehuna den aldetik, ehun mota horren zelula-paretek utzitako tarteak ziren.
Urtebete geroago behatu zitzaien zelula biziei estreinako aldiz: Marcelo Malpighi biologoak odol-zelulei
behatu zien.
Zelulak mikroskopioan
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Edukien eskema
Giza gorputzaren antolakuntza
Antolakuntza-mailak
Giza zelulak
Ezaugarriak
Egitura
Mikroskopioa
Ehunak
Ezaugarriak
Ehun epiteliala
Ehun konektiboa
Gihar-ehuna
Nerbio-ehuna
Organoak, sistemak, aparatuak
Organoak
Sistemak
Aparatuak
HASI
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
JARDUERA
Unitatearen azalpenerako baliabideak
Giza gorputzaren
antolakuntzamailak
Mikroskopioa
Gihar-ehuna
Aparatuak
Giza zelulen
ezaugarriak
Antolakuntzamailak
Giza zelulen
egitura
Ehunen
ezaugarriak
Ehun epiteliala
Ehun konektiboa
Nerbio-ehuna
Organoak
Sistemak
Maila biotikoen
gaineko jarduera
Zelulari buruzko
jarduera
Estekak
HASI
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
JARDUERA
Giza gorputzaren antolakuntza-mailak
Organismo-maila
Maila subatomikoa
Maila atomikoa
Aparatu-maila
Sistema-maila
Maila molekularra
Ura
Zelula-maila
Proteina
Organo-maila
Ehun-maila
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Giza zelulen ezaugarriak
Obulua. Biribila
Ø 100 - 200 μm
Espermatozoidea. Flageloduna
Ø (buruan) 3 μm
Globulu gorria. Ahurbikoa
Ø 8 μm
Gihar-zelula. Fusiformea
Ø 10 μm
Zelula epiteliala. Zapala
Ø 0,2 - 15 μm
Leukozitoa. Esferikoa
Ø 12 - 15 μm
Neurona. Izar formakoa.
Zentimetro batzuetako luzera
Zelula konektiboa.
Biribila
Ø 0,5 - 20 μm
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Antolakuntza-mailak
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
JARDUERA
Giza zelulen egitura
Mintz plasmatikoa
Zentrosomak
Mitokondrioa
Zitoplasma
Golgiren aparatua
Nukleoa
Erretikulu endoplasmatikoa
Bakuoloak
Erribosomak
Lisosomak
AURREKOA
IRUDIA
HANDITZEKO
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
JARDUERA
Giza zelulen egitura
Mintz plasmatikoa
Mikroskopio
elektronikoz
ikusita
Mintz plasmatikoaren egitura
Proteina
ATZERA
Lipidoak
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Giza zelulen egitura
Mitokondrioa
Mintz bikoitza
Gandorra
ATZERA
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Giza zelulen egitura
Zitoplasma
Ur-disoluzioa
Organuluak
Proteinak
ATZERA
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Giza zelulen egitura
Golgiren aparatua
Zisternak
Xixkuak
ATZERA
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
JARDUERA
Giza zelulen egitura
Nukleoa
Nukleoa, mikroskopio
elektronikoz ikusita
Mintz nuklearra
Poroak
Kromosomak,
mikroskopio
elektronikoz ikusita
Kromatina
Proteina
ATZERA
ADN
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Giza zelulen egitura
Erretikulu endoplasmatikoa
Erretikulu endoplasmatiko
pikorduna
Erribosomak
Erretikulu endoplasmatiko leuna
ATZERA
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Giza zelulen egitura
Bakuoloak
Mintzez osatutako
xixkuak
ATZERA
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Giza zelulen egitura
Lisosomak
Mantenugaiak digeritzen
dituzten substantziak
gordetzen dituzten xixkuak
ATZERA
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Giza zelulen egitura
Zentrosomak
Zuntzak
Mikrotubuluak
ATZERA
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Giza zelulen egitura
Erribosomak
Azpiunitatea
ATZERA
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Mikroskopioa
FUNTZIONAMENDUA
PRESTAKINAK
Mikroskopio optikoa
Mikroskopio elektronikoa
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
JARDUERA
ATZERA
Mikroskopioa
Elektroi-iturria
Okularra
Leiarrak
Prestakina
Prestakina
Elektroimanak
Argi-iturria
Okularra
Mikroskopio optikoa
Mikroskopio elektronikoa
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
JARDUERA
ATZERA
Mikroskopioa
Odola
Paramezioa
Legamiak
Mikroskopio optikoa
Bakterioak
Odola
Paramezioa
Legamiak
Bakterioak
Mikroskopio elektronikoa
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Ehunen ezaugarriak
Ehun epiteliala
Ehuna: zelulen multzoa
• Mota berekoak
• Egitura berdintsua
• Funtzio bera betetzen dute
Zelula
epitelialak
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
JARDUERA
Ehun epiteliala
Estaldura-epitelioa
Guruin-epitelioa
Bilgor-guruina
Epidermisa
Guruin exokrinoak
Pankrea
Muki-mintzak
Guruin mistoak
Hipofisia
Endotelioak
Guruin endokrinoak
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
JARDUERA
Ehun konektiboa
Ehun konjuntiboa
Gantz-ehuna
Adipozitoa
Hezur-ehuna
Kartilago-ehuna
Osteozitoa
Kondrozitoa
Glándulas endocrinas
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Gihar-ehuna
Gihar-ehun ildaskatua
Nukleo asko
Eskeletogiharra
Bizepsa
Gihar-ehun leuna
Bihotzeko gihar-ehuna
Nukleo bakarra
Odol-hodiak
Nukleo bakarra
Bihotza
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
JARDUERA
Nerbio-ehuna
Neuronak
Zelula glialak
Mielina
Schwann-en zelula
Nerbio-ehuna
Zelula-gorputza
Mantenugaiak
Dendritak
Neurona
Astrozitoa
Axoia
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Organoak
Bihotzeko ehunak
Gihar-ehuna
Ehun konjuntiboa
Estaldura-ehun epiteliala
Gantz-ehuna
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Sistemak
Gihar-sistema
Eskeletosistema
Nerbiosistema
Sistema endokrinoa
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Aparatuak
Iraitzaparatua
Arnas
aparatua
Digestioaparatua
Zirkulazioaparatua
Lokomozioaparatua
Ugaltze-aparatuak
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
Esteka interesgarriak
Giza anatomia
Dena zelulari buruz
SARTU WEB
ORRI HONETARA
SARTU WEB
ORRI HONETARA
HASI
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
HASI
AURREKOA
IRTEN
HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3
Giza gorputzaren antolakuntza
HASI
AURREKOA
IRTEN