Transcript งานนำเสนอ PowerPoint

พฤติกรรม (Behavior)
การตอบสนองของสิ่ งมีชีวติ ต่ อการ
เปลีย่ นแปลงของสภาพแวดล้ อม ทั้งภายนอก
ร่ างกาย และภายในร่ างกายเพือ่ การอยู่รอด
Gene
Behavior
Environment
Gajaseni, 2001
1
สรุป
พฤติกรรมของสั ตว์ เป็ นผลจาก
การทางานร่ วมกันระหว่ างปัจจัยทาง
พันธุกรรมและสภาพแวดล้ อม
Gajaseni, 2001
2
Gene - ควบคุมพฤติกรรมซึ่งพัฒนาให้
เหมาะสมกับสภาพแวดล้ อมโดย Natural
selection
- ควบคุมระดับการเจริญของ
ระบบประสาท
ฮอร์ โมน
กล้ ามเนือ้
Gajaseni, 2001
3
ตัวอย่ าง : งู (Garter snake)
- พวกอยู่บนบกไม่ กนิ ทาก
- พวกอยู่ใกล้ ชายฝั่งกินทาก
Environment
Gajaseni, 2001
Experience
Stimulus
4
ขั้นตอนการเกิดพฤติกรรม :
Integrated
Stimulus
(สิ่ งเร้ า)
Recepter
(หน่ วยรับความรู้สึก)
Center
(สมอง, ไขสั นหลัง)
คาสั่ ง
Behavior
Effector
(หน่ วยตอบสนอง)
- พฤติกรรมจะสลับซับซ้ อนมากหรือน้ อยขึน้ กับระดับการเจริญของ
ปัจจัยต่ าง ๆ ในขั้นตอนการเกิGajaseni,
ดพฤติ2001
กรรมนี้
5
พฤติกรรมจาแนกได้ ออกเป็ น 2 ชนิดใหญ่ ๆ คือ
(โดยแสดงพฤติกรรมออกมาได้ ในช่ วงชีวติ ของสิ่ งมีชีวติ )
1. Innate Behavior : พฤติกรรมที่มีมาแต่ กาเนิดและ
ไม่ เปลีย่ นแปลง
2. Learned Behavior : พฤติกรรมที่เกิดจากการ
เรียนรู้ปรับเปลีย่ นได้ ขนึ้ กับ Experience ในช่ วงชีวติ
Gajaseni, 2001
6
Innate Behavior
(Autometic responses to the environment)
เป็ นพฤติกรรมง่ าย ๆ มีลกั ษณะเฉพาะตัวทีใ่ ช้ ในการ
ตอบสนองต่ อสิ่ งเร้ าชนิดใดชนิดหนึ่ง และพฤติกรรมนีส้ ั ตว์
ใน species เดียวกันจะตอบสนองต่ อสิ่ งเร้ าอย่ างหนึ่ง
เหมือนกัน (Fixed - action pattern)
ตัวอย่ าง : การกลืนอาหาร, การตวัดลิน้ จับแมลง
- พฤติกรรมนีไ้ ด้ มาจากกรรมพันธุ์เท่ านั้น ไม่ จาเป็ นต้ องเรียนรู้ มาก่ อน
- พบในสั ตว์ ช้ันต่าซึ่งมีระบบประสาทยังไม่ เจริญดี เช่ น Protozoa
Gajaseni, 2001
7
1. Orientation :
พฤติกรรมการวางตัวของสั ตว์ซึ่งจะเกีย่ วข้ องกับ
การเคลือ่ นทีแ่ บ่ งได้ 2 แบบ
1.1 Kinesis พฤติกรรมการเคลือ่ นทีโ่ ดย
ตอบสนองต่ อสิ่ งเร้ าด้ วยการเคลือ่ นทีห่ นีหรือเข้ าหา
โดยไม่ มีทศิ ทาง
เช่ น Paramecium, Isopod (ตัวกะปิ )
Gajaseni, 2001
8
1.2 Taxis พฤติกรรมการเคลือ่ นทีเ่ ข้ าหาสิ่ งเร้ า
อย่ างมีทศิ ทางทีแ่ น่ นอน
เช่ น หนอนแมลงวัน, เห็บ, ยุง
- สั ตว์ จะต้ องมี Sensory receptor ทีเ่ หมาะสมกับสิ่ งเร้ า
- ช่ วยให้ ให้ สัตว์ หาตาแหน่ งของบ้ านได้ ถูกต้อง
Gajaseni, 2001
9
Kinesis
รู ปพารามีเซี ยม Kinesis Taxis Schooling
Gajaseni, 2001
10
Gajaseni, 2001
11
Gajaseni, 2001
12
Learned Behavior
Learning เป็ นการเพิม่ fitness (การอยู่รอด
และสื บพันธุ์) ให้ แก่สัตว์
พฤติกรรมที่ต้องอาศัยประสบการณ์ ที่มีในอดีต
มาปรับปรุ งในพฤติกรรมทีเ่ กิดขึน้ แบ่ งออกได้
หลายแบบ ดังนี้
Gajaseni, 2001
13
1. Habituation (ความเคยชิน)
เป็ นการลดภาระการตอบสนองของสั ตว์
ทาให้ ประหยัดพลังงาน
พฤติกรรมที่สัตว์ เพิกเฉยที่จะตอบสนอง
ต่ อสิ่ งเร้ าที่ มิได้ มีผลต่ อการดารงชีวติ เมื่อ
ได้ รับการกระตุ้นจากสิ่ งเร้ านั้นเป็ นเวลานาน
ตัวอย่ าง ปูเสฉวน
Gajaseni, 2001
14
Gajaseni, 2001
15
2.Conditioning (การเรียนรู้ แบบมีเงือ่ นไข)
เป็ นพฤติกรรมที่สิ่งเร้ าตัวหนึ่งเข้ าแทนสิ่ งเร้ าที่
แท้ จริง (สิ่ งเร้ าเดิม) แล้ วชักนาให้ เกิดการตอบสนอง
ชนิดเดียวกัน
ตัวอย่ าง หมา + เนือ้ ( Stimulus I )
หมา + เสี ยงกระดิง่ + เนือ้ ( Stimulus II )
หมา + เสี ยงกระดิง่
Gajaseni, 2001
นา้ ลายไหล
นา้ ลายไหล
นา้ ลายไหล
16
Gajaseni, 2001
17
3. Trial and Error : (การลองผิดลองถูก)
ซับซ้ อนมากกว่ า Habituation
เป็ นพฤติกรรมที่สัตว์ แสดงออกโดยบังเอิญ
แล้ วถ้ าได้ รางวัลก็จะชักนาให้ ทาพฤติกรรมเช่ นนั้นอีก :
การตอบสนอง (Response) ถูกต้ องทาให้ อยู่รอด
และประสบผลสาเร็จในการสื บพันธุ์
- Reward (ให้ รางวัล)
- Punishment (การลงโทษ)
Gajaseni, 2001
18
Gajaseni, 2001
19
4. Imprinting (ความฝังใจ): การเรียนรู้ทจี่ ากัดโดยเวลา
เป็ นพฤติกรรมทีส่ ั ตว์ สามารถจดจาและผูกพันกับแม่
หรือพ่ อได้
พฤติกรรมความฝังใจนีจ้ ะเป็ นการทางานร่ วมกัน
ระหว่ างกรรมพันธุ์และการเรียนรู้ โดยกรรมพันธุ์จะเป็ น
ตัวกาหนดช่ วงเวลาทีจ่ าเป็ น ซึ่งจะเกิดความฝังใจขึน้ ส่ วน
การเรียนรู้ ความผูกพันระหว่ าง สั ตว์กบั พ่อแม่ หรือวัตถุที่
จะทาให้ เกิดความฝังใจขึน้
Gajaseni, 2001
20
Imprinting
Gajaseni, 2001
21
5. Insight Learning (การรู้ จกั ใช้ เหตุผล) :
เกิดในพวก Primates
เป็ นพฤติกรรมทีม่ ีการดัดแปลงมาจากการลองผิด
ลองถูก โดยการเรียนรู้ นีจ้ ะเกิดขึน้ อย่ างรวดเร็วโดยสั ตว์
ตอบสนองได้ ถูกต้ องเลยในครั้งแรก
สรุป Fixed-action pattern
(Innate)
Insight
(Learned)
มีเป้ าหมาย เพิม่ โอกาสอยู่รอด + โอกาสสื บพันธุ์
Gajaseni, 2001
22
Gajaseni, 2001
23
ดังนั้น Gene ควบคุมการเรียนรู้
สิ่ งต่ าง ๆ ด้ วยวิธีการต่ าง ๆ
ให้ Fitness กับ Environment
Gajaseni, 2001
24
ทาอย่ างไรสั ตว์ จึงแสดงพฤติกรรม ?
I. Motivation (แรงจูงใจ)
สภาวะภายในตัวสั ตว์ ทจี่ ะนาไปสู่ การแสดงพฤติกรรม
อะไรทาให้ เกิด ? เป็ นผลการทางานร่ วมกันของ
1. Health
2. Hormone & Physical condition
3. CNS
4. Stimuli
5. Experience
พฤติกรรมต่ างชนิดกัน อิทธิพลของแต่ ละปัจจัยที่จะทาให้ เกิด
Motivation
ก็ต่างกัน
Gajaseni, 2001
25
II. Sign Stimuli
สิ่ งเร้ าเฉพาะเจาะจงทีท่ าให้ เกิดพฤติกรรมนั้นๆ
ข้ อควรรู้ เกีย่ วกับพฤติกรรม :
1. Animal Behavior & Anthropomorphism
2. CNS & Rigidity of Behavior
ตัวอย่ าง “ Dead Odor ” ของมด
Gajaseni, 2001
26
ปัญหาเกีย่ วกับพฤติกรรมในการเรียนรู้ :
1. การพัฒนาการตอบสนองเกิดจากการเรียนรู้
หรือสภาพทางสรีระวิทยา
ตัวอย่ าง การบินของนก
2. การเรียนรู้ ในสถานการณ์ ต่างๆ กัน
ตัวอย่ าง Digger Wasp
(Ammophila sp.)
Gajaseni, 2001
27
3. Sensitive Phase of Learning
ตัวอย่ าง Imprinting
4. Latent Learning
ตัวอย่ าง การร้ องเพลงของนก
Gajaseni, 2001
28
Gajaseni, 2001
29
Communication
1. Sound
ตัวอย่ าง
Cricket, Cicadas, grasshoppers,
Song Birds
2. Visual Signal
ตัวอย่ าง Stickleback, Bee Language
3. Chemical Communication
ตัวอย่ าง Social Insects
Gajaseni, 2001
30
Gajaseni, 2001
31
Orientation , Migration and Homing
- Migration เกิดขึน้ ตามฤดูกาล: หาแหล่ งอาหารและพืน้ ที่
สาหรับสื บพันธุ์
- Homing เกิดขึน้ ได้ ตลอดเวลา
1. Visual Landmarks
2. Sense of Smell
3. Sun Compass
4. Magnetic Field
5. Position of Sun or Stars
6. เสี ยงความถี่ตา่
Gajaseni, 2001
ตัวอย่ าง
ตัวอย่ าง
ตัวอย่ าง
ตัวอย่ าง
ตัวอย่ าง
ตัวอย่ าง
Wasp, หมา, ม้ า
Salmon, สุ นัข
Honey Bee
นกพิราบ
นก
โลมา, ค้ างคาว
32
Gajaseni, 2001
33
Gajaseni, 2001
34
Gajaseni, 2001
35
Gajaseni, 2001
36