Transcript Otorite Kontrol : Tutarlı bir veri tabanının gerekliliği
Emine H. Gür
Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi [email protected]
50. Kütüphane Haftası Etkinlikleri, İstanbul Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi 02.04.2014
Otorite kontrol işlemi nedir?
Neden ve nasıl yapılır?
Hangi alanlar için otorite işlemi yapılmalıdır?
Otorite kaydı alanları (MARC) Otorite kontrol işleminin yararları Otomasyon programları ve otorite modülü RDA ve otorite kontrolü 2
Kütüphane kataloğunda erişim noktası olarak ◦ belirlenen;
Yazar, kurum, seri, konu, uniform title
girişlerinin doğru ve tek tip yazılışları ile aralarındaki önemli bağlantıları göstererek, belirli bir uyum ve tutarlılık sağlama işlemidir.
3
Erişim noktaları için özel olarak tanımlanmış bir giriş belirlenir ◦
Kontrollü kelimeler, kontrollü terimler, otorite dizinleri
Kayıtlar arasında çapraz göndermeler yaparak anlamlı ilişkiler kurar Kütüphane kataloğunda kayıt girişi devam ederken erişim noktaları arasında tutarlılık sağlar Otorite kayıtları ile kullanıcılar, özel bir ismi, konuyu, çalışmayı kapsayan, ilişkili olan terimleri ya da kelimeleri birleştirilmiş olarak bir form altında bulurlar 4
Yazar girişleri (names) Kurum adları (corporate names) Konu başlıkları (subject headings) Seriler (series) Tekbiçim başlıklar (uniform title, works) 5
Takma adlar Ön adlar Bekarlık ve evlilik soyadları Birleşik soyadlar Soyluluk ünvanları Latin alfabesi dışında karakterlerle girilen isimler (Arap, Kiril, Çin, Japon...) Kurumlarda ad değişikliği Kurumların diğer dillerdeki giriş biçimleri Kısaltılmış biçimleri Alt kurum girişleri 6
1xx temel giriş alanı 4xx bakınız göndermesi (see) 5xx ayrıca bakınız (see also) 6xx notlar alanı 7
örnek
Kitap adı
Bir varmış bir yokmuş : çocuk masalları, 1935.
Yazar adı
Server Bedi 8
9
10
11
12
Yazar otorite kaydı alanları
Not alanları Temel alınan giriş Bakınız göndermesi 13
14
15
Katalog girişi 1xx alanı Otorite modülü kaydın 4xx alanı Otorite modülü kaydın 1xx alanı
16
Kütüphane kataloğunda kayıt girişi devam ederken erişim noktaları arasında tutarlılık sağlar 17
Kullanıcının arama olasılıklarına göre ekleme yapılabilir
18
19
20
Kurum adlarındaki kısaltma ve farklı girişlere örnek Kurum adı otorite kaydı
21
Yararlanılan konu başlıkları listesi OCLC LC
22
Seri girişleri için otorite kayıt örneği
23
24
Budala / Dostoyevski
25
Uniform title / orjinal başlık için otorite kaydı
Kayıtlar arasında çapraz göndermeler yaparak anlamlı ilişkiler kurar 26
27
Başlıkların uyumlu olmasını sağlar Değişik biçimdeki kayıtlara linkler kurarak girişlerde birlik sağlar Hataları yakalar ve düzelterek aynı girişten birden fazla girmeyi engeller Başlıkların referans notları ile nasıl kullanılacağını gösterir Kaliteli bir kütüphane kataloğu sağlar Referans kütüphanecilerinin işlerini kolaylaştırır 28
046 Special coded dates 370 Associated place 372 Field of activity 373 Affiliation 374 Occupation 375 Gender 376 Family information 377 Associated language 380 Form of work Kaynak: Barbara Tillett (Jan. 2010)
tarihler yer etkinlik / çalışma alanı kurum ilişkileri meslek cinsiyet aile dil çalışmanın biçimi (oyun, tv
programı , şiir vb.)
http://www.loc.gov/marc/authority/ad1xx.html
29
RDA / MARC alanları 30
31
WorldCat VIAF LC ISNI
32
VIAF : Virtual Authority File
uluslararası kişi, kurum otorite veritabanıdır 33
http://www.isni.org/how-isni-works ISNI : International Standard Name Identifier ISO belgeli standart numara
34
Tüm dillerde İlşkilendirilen diğer kişiler Tüm dillerdeki Çalışmalar, eserler
35
Emine H. Gür
Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi [email protected]
50. Kütüphane Haftası Etkinlikleri, İstanbul Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi 02.04.2014