Transcript Bolum7. Av Araclarinin ve Yontemlerinin Duzenlenmesi

BİR
BALIKÇILIK
YÖNETİCİSİNİN
ELKİTABI
KISIM III: Yönetim
Önlemleri ve Araçları
Bölüm 7. Av Araçlarının ve Yöntemlerinin Düzenlenmesi
7.1 Giriş
2/63



Balıkçılık Yönetimi birçok farklı yönetim düzenlemelerini ve önlemlerini kapsamaktadır.
Balıkçılık Yönetiminin Biyolojik, Ekolojik, Ekonomik ve Sosyal yönlerini irdeledik. Bu
dersimizde ise Teknik düzenlemeler kapsamında «Av Araçlarının ve Yöntemlerinin
Düzenlenmesi» konusunu öğreneceğiz.
Yönetim Önlemleri ve Araçları düzenlemelerini kendi içerisinde sınıflandıracak olursak;
1)
Av Araçlarının ve Yöntemlerinin Düzenlenmesi
2)
Alan ve Zaman Kısıtlamaları
3)
Girdi ve Çıktı Kontrolleri: Sorumlu Balıkçılıkta Balıkçılık Çabası ve Av Yönetiminin
Uygulanması
4)
Hak Tabanlı Balıkçılık Yönetimi: Erişim ve Hasat Yönetiminde Kullanım Haklarının
Rolü
konularını da ileriki derslerimizde işleyeceğiz.
7.1 Giriş
3/63


Son yıllarda balıkçılığın sadece hedef türler üzerine değil
hedef dışı ve ticari olmayan türler ile habitatlar üzerine
etkilerini de ifade eden Balıkçılığın ekosisteme etkileri
konusu üzerine gittikçe artan bir ilgi oluşmuştur. Bu da
Ekosistem Yaklaşımlı Balıkçılık Yönetimi’nin bir parçasıdır.
Balıkçılıktan yüksek sürdürülebilir verimin elde edilebilmesi
amacıyla av araçlarında yapılan teknik düzenlemelere
örnek olarak; ağ gözlerinde yapılan düzenlemeler, av
aracının seçicilik özelliklerinin geliştirilmesi gibi çalışmalar
gösterilebilir.
7.2 Av Araçları
4/63
İdeal Av Aracı Nasıl Olmalıdır?
Tüm kriterleri sağlayabilen ideal av aracı
yoktur, fakat balıkçılık yönetiminde karar
verme ancak av aracı özelliklerinin çok iyi
bilinmesiyle sağlanabilir.
7.2 Av Araçları
5/63
İdeal Av Aracı Nasıl Olmalıdır?
1. - Hedef türler ve boylar üzerine seçiciliği yüksek
- Hedef dışı türler, boylar ve habitatlar üzerine
etkileri minimum olmalı
2. Etkin olmalı, minimum gidere karşı hedef türde
maksimum verim sağlamalı
3. Yüksek av kalitesi sağlamalı
7.2 Av Araçları
6/63
Av araçları neye göre sınıflandırılır?
Av aracı ve hedef türün karşılıklı davranış ilişkilerine
göre sınıflandırılır.
Av araçları;
1) Pasif (hedef türün av aracına doğru hareketi temel
alınır)
2) Aktif (hedef türün takibine dayanır)
7.3 Pasif Av Araçları
7/63
AĞLAR
Solungaç ağları
Fanyalı ağlar
OLTALAR
Çapari ve Sırtı
Paragat
SEPETLER ve TUZAKLAR
7.3.1
Ağlar
8/63
Solungaç Ağları (Galsama)

Balıklar bu av aracında solungaçlarından yakalanır.

Yapısı: Sentetik materyaller (Monofilament, Multifilament)

Operasyonu: Baştan ve sondan bağlanan halatlar yardımı ile
işaret şamandırasına bağlanır ve denize uzatılır. Toplanmak
istendiğinde ise işaret şamandırasından başlanarak tekneye
alınır.
7.3.1
Ağlar
9/63
Solungaç Ağları (Galsama)
7.3.1
Ağlar
10/63
Fanyalı Ağlar



Balıklar bu av aracında fanyaya dolanarak yakalanır.
Yapısı: 3 panelden oluşur. Ortada sık gözlü galsama ağı, her iki
yanda fanyalı ağlar bulunur.
Operasyonu: Sığ sularda dip bırakma ağları olarak kullanılır.
Bir balık ağa temas ettiği zaman, başka yöne kaçmaya çalışır
ve fanyalara dolanarak yakalanması sağlanır.
7.3.1
Ağlar
11/63
Fanyalı Ağlar
7.3.2
Oltalar ve Olta Balıkçılığı
12/63
Oltaların Genel Avcılık Prensibi


Balıkların ve diğer hareketli su canlılarının olta
iğnesini ısırması, yutması veya iğneye takılması ile
avcılık gerçekleşir.
Olta balıkçılığının genel yakalama şekli, balığı
cezbederek iğneye bağlı yeme çekmektir.
7.3.2
Oltalar ve Olta Balıkçılığı
13/63
Çapari ve Sırtı


Balık; zoka veya
sahte yemle
cezbedilerek
yakalanır.
Monofilament bir
beden üzerine
birçok yem ya da
zoka bağlı
kösteklerden
oluşur.
7.3.2
Oltalar ve Olta Balıkçılığı
14/63
Çapari ve Sırtı
7.3.2
Oltalar ve Olta Balıkçılığı
15/63
Paragat


Balıkların kimyasal
duyuları kullanılarak
kokulu bir yemle
oltaya doğru
cezbedilmesi
prensibine dayanır.
Kalın bir bedene
bağlı birçok
köstekten
oluşmaktadır. Beden,
köstek ve iğneler
hedef türe göre
seçilir.
Pelajik ve Demersal Paragat
16/63
7.3.3
Sepetler ve Tuzaklar
17/63
Sepet

Sepetlerin içine yemler bırakılır. Hedef tür yemlere ulaşmak
için sepetlerin içine girer ve çıkamaz. Bu sayede avcılık
gerçekleşmiş olur.
7.3.3
Sepetler ve Tuzaklar
18/63
Sepet

Sepetler farklı şekillerde, farklı boyutlarda ve farklı
malzemelerden yapılabilir.
7.3.3
Sepetler ve Tuzaklar
19/63
Tuzaklar

Hedef tür, kaçışı zor veya imkansız olan kutu veya bölmelere yönlendirilir.
7.3.3
Sepetler ve Tuzaklar
20/63
Tuzaklar

Tuzaklarda genellikle yem bırakılmaz. Ancak tuzağa giren
türler, diğer canlılar için yem görevi görebilir ve bu sayede
avcılık gerçekleşmiş olur.
7.4 Aktif Av Araçları
21/63
7.4.2
Troller ve
Dreçler
7.4.1
Mızraklar
ve
Zıpkınlar
7.4.6 Diğer
Araç ve
Gereçler
AKTİF
AV
ARAÇLARI
7.4.3
Kıyı
Sürütme
Ağları
7.4.5 Gırgır
Ağları
7.4.4
Iğrıplar
7.4.1 Mızraklar ve Zıpkınlar
22/63
En ilkel avcılık yöntemidir.
Yapısı: Mızrak veya zıpkının başı çentikli yapıdadır, saplandıktan sonra
kolayca geri çıkmaz.
7.4.1 Mızraklar ve Zıpkınlar
23/63
7.4.1 Mızraklar ve Zıpkınlar
24/63
7.4.2 Troller ve Dreçler
25/63
Trol
Dip ve orta su balıklarını avlamak için kullanılır. Kanat,
omuz, karın, tünel ve torba bölümlerinden oluşur.
7.4.2 Troller ve Dreçler
26/63
Dreç

Kabuklu avcılığında kullanılır.
7.4.2 Troller ve Dreçler
27/63
Algarna

Karides ve yassı balık avcılığında kullanılır.
7.4.3 Kıyı Sürütme Ağları
28/63
Kıyı Sürütme Ağları

Trole benzer. Kapı yoktur. Tekneden çekilerek ortasudaki balıkların
avcılığında kullanılır. Ülkemizde kullanımı yasaktır.
7.4.4 Iğrıplar
29/63
Balık sürüleri ağ yardımı
ile çevrilir ve genellikle
karaya doğru halatlar ile
çekilen ağ içerisindeki
balıklar yakalanır.
Çanakkale’de bir Iğrıp Çalışması
30/63
Iğrıp,
sahillerde sığ
sularda
kullanılır.
Tekne veya
teknesiz
kullanılabilir.
7.4.5 Gırgır Ağları
31/63
Gırgır Ağı
Operasyon balık
türlerinin etrafının
çevrilmesi ve istinga
halatı yardımıyla
ağın alt kısmının
büzülerek balıkların
bir havuz içerisinde
kalması sağlanarak
gerçekleştirilmektedir.
7.4.5 Gırgır Ağları
32/63
Pelajik balıklar
için genellikle
derin sularda
kullanılır.
7.4.6 Diğer Av Araç ve Gereçleri
33/63
Işık ile Avcılık
Kimyasallar
7.4.6 Diğer Av Araç ve Gereçleri
34/63
FAD
Yapay Resifler
7.5 Av aracının seçiciliği ve
balıkçılığın ekosisteme etkileri
35/63
Konu ile ilgili tanımlamalar
Avcılık Süreci
Avcılık, av araçlarının suya atıldığı anda başlayıp
sudan güverteye veya karaya çıkarıldığı anda sona
erer. Bu avcılık süreci içerisinde av aracı ile balık,
diğer organizmalar, deniz kuşları ve dip habitatı
arasında birçok etkileşim bulunmaktadır.
7.5 Av aracının seçiciliği ve
balıkçılığın ekosisteme etkileri
36/63
Konu ile ilgili tanımlamalar
Balıkçılığın ekosisteme etkileri
Aşırı avcılık, kirlilik, kayıp av araçları ile gerçekleşen
hayalet avcılık, habitat tahribatı vb. örnek gösterilebilir.
7.5 Av aracının seçiciliği ve
balıkçılığın ekosisteme etkileri
37/63
Konu ile ilgili tanımlamalar
Seçicilik
Belirli bir alandaki mevcut çeşitli organizmalardan istenilen
hedef türleri ve balık boylarını belirlemektir. Tür ve boy
yasakları kapsamında çeşitli seçicilik çalışmaları yapılabilir.
9
6
4
12
7.5 Av aracının seçiciliği ve
balıkçılığın ekosisteme etkileri
38/63
Konu ile ilgili tanımlamalar
Hedef dışı (bycatch)
Hedeflenen türlerin dışında yakalanan ekonomik veya ekonomik
olmayan organizmalardır. 3’e ayrılır:
1.Yasal ve ekonomik
2.Yasal olmayan (tür veya boy bakımından)
3.Ekonomik olmayan
7.5 Av aracının seçiciliği ve
balıkçılığın ekosisteme etkileri
39/63
Konu ile ilgili tanımlamalar
Iskarta (discard)
Avın tekrar denize atılan kısmını ifade eder. (Ekonomik veya Yasal
sebeplerden dolayı)
Denize tekrar geri bırakılan balığın yaşama ihtimali balığın deniz dışında
(havada) yaşama kabiliyetine, su dışındaki kalma süresine ve avlama metodu
ile elleme (muamele; handling) şekline bağlı olarak değişmektedir.
7.5 Av aracının seçiciliği ve
balıkçılığın ekosisteme etkileri
Konu ile ilgili tanımlamalar
40/63
Iskarta


Kota sisteminde, balıkçı avlamış olduğu ekonomik değere sahip balığı
tekrar denize atarak, kotasını daha değerli bir balık türü için kullanmak
isteyebilir.
Diğer bir ifadeyle, balıkçının yakaladığı av içerisinde daha az ekonomik
olan türler ıskarta durumuna düşer. Balıkçı maksimum kazanç elde etmeye
çalışır.
Ayrıca bazı bölgelerde ilgili ekonomik türün küçük boylu bireyleri de ıskarta
olarak kabul edilir.
7.5 Av aracının seçiciliği ve
balıkçılığın ekosisteme etkileri
Konu ile ilgili tanımlamalar
41/63
İlave Ölüm (Kaçış Sonrası Yaşama Oranı)
Deniz organizmalarının avlama süreci boyunca av aracı ile karşılaşması
nedeniyle oluşan yaralanmalardan dolayı ölümüdür.


Ağ göz düzenlemeleri küçük veya hedef dışı balıkların ağ gözlerinden
veya kaçış deliklerinden kaçma başarıları düşünülerek hesaplanmalıdır.
Ağlardan kaçış esnasında pul kaybı nedeniyle oluşan hastalıklardan veya
osmotik basınç dengesizliğinden ölen balıklar buna bir örnektir.
7.5 Av aracının seçiciliği ve
balıkçılığın ekosisteme etkileri
42/63
Konu ile ilgili tanımlamalar
Hayalet Avcılık
Kayıp av araçlarının balık avlamaya devam etmesi olarak
tanımlanır. Bu av araçlarında yakalanan balık veya kabuklular
diğer organizmalar için cezbedici yem olarak görülür. Bu şekilde
bu av araçları avcılık yapmaya devam eder.
7.5 Av aracının seçiciliği ve
balıkçılığın ekosisteme etkileri
43/63
Konu ile ilgili tanımlamalar
Habitat Etkileri
Bu durum en çok algarna, trol ve dreçler gibi sürüklenen dip
takımlarında yaşanan bir sorundur. Mercan ve diğer epifaunal
organizmalarda geri dönüşü zor tahribatlara yol açar.
7.5 Av aracının seçiciliği ve
balıkçılığın ekosisteme etkileri
Konu ile ilgili tanımlamalar
44/63
Av Kalitesi



Bir galsama ağı çeşidi olan marya ağlarında ağın suda
haftalarca bekletilmesi sonucu yakalanan organizmalar ölür ve
suda çürür. Bu da av kalitesini düşürür.
Aynı durum paragat avcılığında da yaşanabilir.
Trol ve gırgırda ise ürünün çok bol olduğu durumlarda torbada
sıkışmalar nedeniyle ürün kalite kaybı yaşanır.
7.5 Av aracının seçiciliği ve
balıkçılığın ekosisteme etkileri
45/63
Konu ile ilgili tanımlamalar
Enerji Verimliliği
Karaya çıkarılmış avın kilogramı başına düşen yakıt tüketimidir.
7.5 Av aracının seçiciliği ve
balıkçılığın ekosisteme etkileri
46/63
Konu ile ilgili tanımlamalar
Kirlilik
Balıkçılık yanma gazlarının emisyonu ile hava kirliliğine katkıda
bulunmasıdır.
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
47/63
Galsama (Solungaç) Ağları




Galsama ağlarının boy seçiciliği yüksek, tür seçiciliği düşüktür.
Çünkü ağ gözü balık boyuna göre seçilir.
Fanyalı ağlarda boy seçiciliği düşüktür. Çünkü balık dolanarak
yakalanır. Kıyıda kullanıldığından hayalet avcılığı riski düşüktür.
Pelajik ağlarda ise deniz kuşlarını,
kaplumbağalarını yakalama sorunu vardır.
memelilerini
ve
Çevre kirliliği etkisi az, enerji verimliliği, hayalet avcılık sorunu, av
kalitesi yüksektir. (marya ağları hariç)
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
48/63
Çapari ve Sırtı



Boy ve tür seçiciliği kötüdür.
Sınırlı bir hedef kitlesi olduğundan ekosisteme
etkisi azdır.
Av kalitesi yüksek, ekosistem dostu av aracıdır.
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
49/63
Paragat




Paragatlar çok çeşitli boy ve türde balıkları
etkileyebildiğinde orta derecede seçici av aracı olarak
tanımlanır.
Tür seçiciliği av olacak türün yem tercihine bağlıdır.
İğne büyüklüğü, yem boyutu, beden ve köstek kalınlığı boy
seçiciliğinde etkili faktörlerdir.
Hayalet avcılık sorunu düşük, enerji verimliliği yüksek,
suda uzun zaman kalmadığı sürece av kalitesi yüksektir.
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
50/63
Sepetler




Paragatta olduğu gibi tür seçiciliği kullanılan yem ile
alakalıdır.
Boy seçiciliği
sağlanabilir.
tuzak
aralıklarının
genişletilmesi
ile
Hayalet avcılık sorunu yüksektir. Bu sorun tuzakların belirli
bir kısmının suda çözünebilen materyaller ile yapılmasıyla
azaltılabilir.
Enerji verimliliği yüksek, av kalitesi mükemmeldir.
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
51/63
Tuzaklar


Tür ve boy seçiciliği düşüktür. Çünkü balığın ağa
dolaşmasını önlemek için küçük gözlü ağ ile
donatılırlar.
Dip habitatına etkisi az, hayalet avcılık problemi
yok, enerji verimliliği ve av kalitesi yüksektir.
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
52/63
Mızraklar ve Zıpkınlar

En çevre dostu avcılık yöntemidir.

Boy ve tür seçiciliği kişinin kullanımına bağlı olarak yüksektir.

Vurulup kaçan balıkların ölümüne ve resiflerin zarar görmesine
neden olabilir.

Hayalet avcılık problemi yoktur.

Enerji verimliliği ve av kalitesi çok yüksektir.
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
53/63
Pelajik Troller

Tür seçiciliği yüksektir. Çünkü pelajik balık sürüleri tek bir türden oluşur.

Boy seçiciliği ise torba kısmında küçük gözlü ağ kullanılması nedeniyle düşüktür.

Kaçış esnasında oluşan pul kaybı ve enfeksiyonlar ölümlere neden olur. Bu yüzden
pelajik trolde seçicilik ızgarası kullanımı tavsiye edilmez.

Hayalet avcılık problemi yoktur.

Yakıt tüketiminin yüksek olmasına karşın, av veriminin de yüksek olması nedeniyle
enerji verimliliği iyi kabul edilebilir.

Avın çok olduğu durumlarda torbada ezilme sonucu hasar olmadıkça av kalitesi de
iyidir.
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
54/63
Dip Trolleri



Torba ağ gözünün düzenlenmesiyle boy seçiciliği büyük
oranda sağlanabilir. İdeal göz boyu belirli boyun altındaki
tüm bireylerin kaçmasına olanak sağlayan ağ gözü boyudur.
Balıkların ağ gözüne sıkışması sonucu oluşan tıkanma da
düşük seçiciliğe neden olan bir diğer önemli problemdir.
Kesin hedef tür için ağ gözü seçimi farklı büyüme
karakteristiğine sahip diğer balıklar için ideal bir seçim
değildir, bu tüm çok türlü balıkçılık için geçerli bir
problemdir.
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
55/63
Dip Trolleri

Küçük balıklar ızgara açıklıklarına doğru yüzüp
buradan kurtulurken büyük balıklar ızgaranın
altından torbaya doğru yüzer veya sürüklenir.
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
56/63
Karides Trolleri


Dip trollerine oranla boy seçiciliği çok daha azdır. Çünkü hedef türü
küçük boyludur. Bu da diğer türlerin jüvenilleri ile aynı boyda
olduğundan tür seçiciliği de düşüktür.
Deniz kaplumbağaları hedef dışı av problemi vardır. Bunu önlemek için
kaplumbağa dışlama aletleri (TEDs) kullanılmaktadır.
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
57/63
TEDs – Kaplumbağa Dışlama Aracı
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
58/63
Algarna

Trollerden farkı daha az enerji verimliliğine sahip
olması ve zemin habitatına daha fazla zarar
vermesidir.
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
59/63
Kıyı Sürütme Ağları

Ekosistem özellikleri açısından dip trolüne benzer.

Daha az habitat yıkımına neden olur.

Enerji verimliliği daha fazladır.

Av kalitesi daha yüksektir.
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
60/63
Gırgır Ağları


Boy seçiciliği yoktur.
Tür seçiciliği yüksektir. Kullanılan sonarlar sayesinde daha gırgır
ağı dökülmeden alınacak balığın türü bilinebilir.

Kaçış sonrası ölüm riski yüksektir.

Hayalet avcılığı düşüktür.

Enerji verimliliği yüksektir.

Av kalitesi modern soğutuculu teknelerde çok yüksektir.

Gırgırcılık, orkinos avcılığında yunusların yakalanmasından dolayı
kötü bir şöhret yaratmış fakat bundan kurtulmak için etkili
yöntemler geliştirilmiştir.
7.5.1
Farklı av yöntemlerinin
seçicilik özellikleri ve ekosisteme etkileri
61/63
Iğrıp


Iğrıp düşük seçicilik özelliğine sahiptir.
Birçok tür ve farklı boydaki balığı ve diğer
organizmaları yakalar.

Iğrıpla ilgili kaçış sonrası ölüm olayı gözlenebilir.

Enerji verimliliği ve av kalitesi oldukça yüksektir.
7.6 Yönetim hususları: Seçicilik ve
balıkçılığın diğer ekosisteme etkileri
Ekosistem
62/63
Boy
Seçme
Tür Seçme
Kaçış Sonrası
Yaşam Oranı
Hayalet
Avcılık
Habitat
Etkisi
Enerji
Verimliliği
Av Kalitesi
Ekosistem
Etki İndeksi
Solungaç Ağı
8
4
5
1
7
8
5
5.4
Fanyalı Ağ
Pinterler
2
4
6
7
5
3
4
5
7
5
5
6
6
9
8
3
10
9
3
8
7
9
8
8
9
8
9
8
8
9
5
9
8
9
9
4.7
7.3
7.1
7.3
7.6
Zıpkın,
Mızrak
8
9
5
10
10
8
9
8.4
Pelajik Trol
4
7
3
9
9
4
8
6.3
Dip Trolü
Algarna
4
4
4
4
6
6
9
9
2
2
2
1
6
6
4.7
4.6
Karides Trolü
1
1
7
9
4
2
6
4.3
Sürütme Ağı
5
5
6
9
4
5
8
6.0
Gırgır
-
7
5
9
9
8
8
7.7
Iğrıp
2
2
5
10
6
9
9
7.6
Etkisi ve Av
Aracı
Oltacılık
Paragat
Tuzaklar
Sorular
63/63